Βικιπαίδεια

Έλλα Φιτζέραλντ

Η Έλλα Φιτζέραλντ (αγγλικά: Ella Fitzgerald, 25 Απριλίου 1917 – 15 Ιουνίου 1996) ήταν Αμερικανίδα τραγουδίστρια της τζαζ. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, που διήρκεσε περίπου έξι δεκαετίες, απέκτησε παγκόσμια φήμη και καταξιώθηκε διεθνώς, ξεχωρίζοντας χάρη στις ιδιαίτερες φωνητικές ικανότητές της. Κέρδισε 14 βραβεία Γκράμι και γνώρισε πολυάριθμες τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι απονομές του Εθνικού Μεταλλίου Τέχνης (1987)[16] και του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας (Δεκέμβριος 1992).[17]

Έλλα Φιτζέραλντ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Ella Fitzgerald (Αγγλικά)
Γέννηση25  Απριλίου 1917[1][2][3]
Νιούπορτ Νιούζ[4][5]
Θάνατος15  Ιουνίου 1996[1][6][2]
Μπέβερλι Χιλς[4]
Αιτία θανάτουεγκεφαλικό επεισόδιο
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Ίνγκλγουντ Παρκ
ΕθνικότηταΑφροαμερικανοί[7][8]
ΠαρατσούκλιLady Ella, la Reina del jazz και la Primera dama de la canción
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΑγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑμερικανικά αγγλικά
Αγγλικά[9]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητατραγουδίστρια-τραγουδοποιός
συνθέτρια
διευθυντής ορχήστρας
αρχηγός μουσικού συγκροτήματος
ηθοποιός ταινιών[10]
μουσικός ηχογραφήσεων
μουσικός της τζαζ
τραγουδίστρια[11]
Επηρεάστηκε απόMaxine Sullivan
Περίοδος ακμής1934 - 1993
Οικογένεια
ΣύζυγοςRay Brown (1947–1953)
ΤέκναRay Brown, Jr.
ΓονείςWilliam Fitzgerald[12] και Temperance[12]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΠροεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας
Εθνικό μετάλλιο των τεχνών
Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (1967)
National Women's Hall of Fame (1995)[13]
Ιππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων
βραβείο Κένεντι (1979)
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πρίνστον
NEA Jazz Masters (1985)
Los Angeles Times Women of the Year Silver Cup[14]
αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[15]
Hasty Pudding Woman of the Year (1982)
ΣυνεργάτηςΛούις Άρμστρονγκ
Ιστότοπος
www.ellafitzgerald.com
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο Νιούπορτ Νιουζ της Βιρτζίνιας. Η μητέρα της μετακόμισε μαζί της στη βιομηχανική πόλη Γιόνκερς, βόρεια της Νέας Υόρκης. Πίεσε την Έλλα να ασχοληθεί με το τραγούδι και εκείνη έβαλε το όνομά της σε λίστα υποψηφίων διαγωνισμού στο θέατρο Apollo του Χάρλεμ το 1934.

Έχοντας κερδίσει σε αρκετούς διαγωνισμούς ταλέντου, στα μέσα της δεκαετίας του '30 γνώρισε τον Μπένι Κάρτερ και μέσω αυτού τον Τσικ Γουέμπ, οποίος ήταν αρχηγός και ντράμερ της προσωπικής του ορχήστρας. Μαζί του ηχογράφησε τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες της, όπως το Α-Tisket, Α-Tasket και το Undecided. Πέντε χρόνια αργότερα σημειώθηκε ο θάνατος του Γουέμπ και η Φιτζέραλντ έγινε αρχηγός του συγκροτήματος για τα επόμενα δύο χρόνια, ώσπου την ανακάλυψε ο Νόρμαν Γκρανζ, που ήταν ιδιοκτήτης της μοναδικής τζαζ δισκογραφικής εταιρείας Verve, και έγινε μάνατζέρ της.

Η φωνή της ήταν μικρής έντασης και σχεδόν παιδική στη χροιά, ωστόσο διακρινόταν για το εξαιρετικό μεγάλο εύρος της (από ρε έως το υψηλό ντο της σοπράνο).[18] Ξεχώρισε, σε σύγκριση με άλλες σύγχρονες τραγουδίστριες, ως προς τον τρόπο προφοράς της, την αίσθηση του τόνου, τη γλυκύτητα της φωνής της και την ικανότητά της να αυτοσχεδιάζει όπως ένας οργανοπαίχτης στο σαξόφωνο ή στην τρομπέτα.[19] Η Έλλα Φιτζέραλντ είχε ένα μοναδικό τρόπο να συνδυάζει τα τραγούδια μεταξύ τους και να τα τραγουδά το ένα μετά το άλλο. Το τραγούδι της το οποίο πέρασε στις μεγαλύτερες επιτυχίες παγκοσμίως είναι το Every time we say goodbye. Έχει συνεργαστεί με τους Λούις Άρμστρονγκ, Κάουντ Μπέιζι, Ντιουκ Έλινγκτον και Όσκαρ Πήτερσον.


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 1328. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6vd74wp. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 997. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  5. ↑ Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 997.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13893960w. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ Jessie Carney Smith: «Notable Black American Women»
  8. ↑ (Αγγλικά) BlackPast.org.
  9. ↑ CONOR.SI. 12040803.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 21  Μαΐου 2019.
  11. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/78906. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  13. ↑ www.womenofthehall.org/inductee/ella-fitzgerald/.
  14. ↑ exploringlahistory.com/2016/03/31/the-los-angeles-times-women-of-the-year-award/. Ανακτήθηκε στις 29  Μαρτίου 2021.
  15. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  16. ↑ «National Endowment for the Arts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2009. 
  17. ↑ Presidential Medal of Freedom
  18. ↑ J. Bradford Robinson, «Fitzgerald, Ella». Grove Music Online. Oxford Music Online. 2009
  19. ↑ Aly Shipton, Jazz Makers, Oxford University Press, 2002, σ. 77

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Stuart Nicholson, Ella Fitzgerald, Da Capo Press, 1995
  • Geoffrey Mark Fidelman, First Lady of Song, Replica Books, 2001

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Έλλα_Φιτζέραλντ&oldid=10347944"