Αβελίσαυρος
Ο Αβελίσαυρος (Abelisaurus, «σαύρα του Άμπελ») είναι γένος αβελισαυρίδη θηριόποδου δεινοσαύρου από την Ύστερη Κρητιδική Περίοδο (Καμπάνιο) της περιοχής που σήμερα είναι η Νότια Αμερική. Ήταν δίποδος σαρκοφάγος δεινόσαυρος που πιθανώς έφτανε τα 7 με 9 μέτρα σε μήκος και ζύγιζε 2-3 τόνους, αν και είναι γνωστός μόνο από ένα ατελές κρανίο.
| Αβελίσαυρος Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Ύστερο Κρητιδικό, 80Ma ↓ | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ανακατασκευασμένο κρανίου Αβελίσαυρου στην περιοδεύουσα έκθεση «Δεινόσαυροι της Παταγωνίας». Αξιοσημείωτες είναι οι τραχείς οστέινες επιφάνειες και προεξοχές από το δακρυϊκό και το οπισθοκογχικό οστό προς την οφθαλμική κόγχη.
| ||||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Είδη | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Το όνομα του γένους δόθηκε προς τιμήν του Ρομπέρτο Άμπελ, αναγνωρίζοντάς του την ανακάλυψη του δείγματος, ο οποίος ήταν διευθυντής του επαρχιακού Μουσείου του Σιπολέτι της Αργεντινής, όπου στεγάζεται το δείγμα. Το όνομα περιλαμβάνει και το ελληνικό σαυρος. Υπάρχει ένα ονομασμένο είδος, ο A. comahuensis, προς τιμήν της περιοχής Κομάχουε (Comahue) όπου [1]βρέθηκε το απολίθωμα. Το γένος και το είδος ονομάστηκαν και περιγράφηκαν από του αργεντίνους παλαιοντολόγους Χοσέ Μποναπάρτε και Φερνάντο Νόβας το 1985, οι οποίοι το τοποθέτησαν στη νεοσυσταθείσα οικογένεια των αβελισαυρίδων.[2]
Ταξινόμηση Επεξεργασία
Έχουν ανακαλυφθεί πολλοί αβελισαυρίδες μετά την ανακάλυψη του αβελίσαυρου, όπως εξαιρετικά ολοκληρωμένα δείγματα Αουκάσαυρου, Καρνόταυρου και Ματζουνγκάσαυρου. Κάποιοι επιστήμονες τοποθετούν τον αβελίσαυρο εκτός της οικογένειας των καρνοταυρίνων (Carnotaurinae),[3][4] ενώ άλλοι είναι λιγότερο σίγουροι για την θέση του.[5][6] Οι αβελισαυρίδες έχουν κάποια κοινά κρανιακά χαρακτηριστικά με τους μη συγγενικούς καρχαροδοντοσαυρίδες και, καθώς ο αβελίσαυρος είναι γνωστός από ένα μόνο κρανίο, μελλοντικές ανακαλύψεις ενδεχομένως να αποδείξουν ότι το γένος στην πραγματικότητα ανήκει στους καραχαροδοντοσαυρίδες,[7] αν και κάτι τέτοιο δεν θεωρείται πολύ πιθανό.[6]
Απολιθωμένο υλικό Επεξεργασία
Το ένα γνωστό απολιθωμένο κρανίο Αβελίσαυρου είναι ατελές, ειδικά στην δεξιά πλευρά. Του λείπει επίσης το μεγαλύτερο μέρος της υπερώας (ουρανίσκος). Παρά τα κομμάτια που λείπουν, έχει μήκος πάνω από 85 εκατοστά. Αν και δεν υπάρχουν οστέινα λοφία ή κέρατα, όπως αυτά που έχουν βρεθεί σε άλλους αβελισαυρίδες όπως ο καρνόταυρος, οι τραχείες αυλακώσεις στο ρύγχος και πάνω από τα μάτια ενδέχεται να στήριζαν κάποιου είδους λοφίο από κερατίνη, το οποίο δεν απολιθώθηκε. Το κρανίο έχει επίσης πολύ μεγάλες θυρίδες (ανοίγματα), κοινό χαρακτηριστικό πολλών δεινοσαύρων, οι οποίες μειώνουν το βάρος του.[2]
Αμφιλεγόμενη ηλικία Επεξεργασία
Ο αβελίσαυρος είναι ένας από τους πολλούς δεινόσαυρους που ανακαλύφθηκαν στην Παταγωνία. Αρχικά περιγράφηκε ως προερχόμενος από τον Σχηματισμό Άλεν, όμως επακόλουθη έρευνα απέδειξε ότι τα κατάλοιπα είχαν στην πραγματικότητα βρεθεί στον Σχηματισμό Anacleto (τμήμα της Ομάδας Neuquén) της Επαρχίας Ρίο Νέγκρο της Αργεντινής. Ο γεωλογικός σχηματισμός Anacleto, χρονολογείται από το νεότερο Καμπάνιο στάδιο της Ύστερης Κρητιδικής περιόδου, μεταξύ 83 και 80 εκατομμύρια χρόνια πριν.[8]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Abelisaurus Facts». ThoughtCo. https://www.thoughtco.com/abelisaurus-1091670. Ανακτήθηκε στις 2017-11-25.
- ↑ 2,0 2,1 Bonaparte, J.F. & Novas, F.E. 1985. [Abelisaurus comahuensis, n.g., n.sp., Carnosauria of the Late Cretaceous of Patagonia.] Ameghiniana. 21: 259-265. (Ισπανικά)
- ↑ Tykoski, R.S. & Rowe, T. 2004. Ceratosauria. In: Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmolska, H. (Eds.) The Dinosauria (2nd edition). Berkeley: University of California Press. Pp. 47-70.
- ↑ Sereno, P.C., Wilson, J.A., & Conrad, J.L. 2004. New dinosaurs link southern landmasses in the Mid-Cretaceous. Proceedings of the Royal Society of London: Biological Sciences 271: 1325-1330.
- ↑ Sampson, S.D., Witmer, L.M., Forster, C.A., Krause, D.A., O'Connor, P.M., Dodson, P., Ravoavy, F. 1998. Predatory dinosaur remains from Madagascar: implications for the Cretaceous biogeography of Gondwana. Science 280: 1048-1051.
- ↑ 6,0 6,1 Lamanna, M.C., Martinez, R.D., & Smith, J.B. 2002. A definitive abelisaurid theropod dinosaur from the early Late Cretaceous of Patagonia. Journal of Vertebrate Paleontology. 22(1): 58-69.
- ↑ Novas, F.E. 1997. Abelisauridae. In: Currie, P.J. & Padian, K.P. Encyclopedia of Dinosaurs. San Diego: Academic Press. Pp. 1-2.
- ↑ Leanza, H.A., Apesteguia, S., Novas, F.E., & de la Fuente, M.S. 2004. Cretaceous terrestrial beds from the Neuquén Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages. Cretaceous Research 25(1): 61-87.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Abelisaurus στο Dino Directory
- Abelisaurus στο DinoData