Αρχαιολογία τοπίου
Η αρχαιολογία τοπίου είναι εκείνος ο ιδιαίτερος τομέας της αρχαιολογικής επιστήμης που ασχολείται με το τοπίο ως φυσική και νοηματική οντότητα. Η μελέτη του τοπίου έγινε ιδιαίτερα σημαντική για την αρχαιολογία, όσο και για άλλες επιστήμες, όπως η ανθρωπολογία και η γεωγραφία. Οι ερευνητές επέκτειναν το ενδιαφέρον τους πέρα από τις μεμονωμένες αρχαιολογικές θέσεις ή συγκεκριμένες εγκαταστάσεις, προκειμένου να διερευνήσουν με ποιούς τρόπους διαμορφώνονται οι κοινωνικές διαδικασίες και τα πολιτισμικά νοήματα, καθώς επίσης με ποιο τρόπο αφήνουν το σημάδι τους στο τοπίο.[1]
Το τοπίο ως φυσική οντότητα και νόημα Επεξεργασία
Το τοπίο είναι ένας ιδιαίτερος τρόπος σύλληψης του περιβάλλοντος κόσμου εννοιολογικά και φυσικά. Επί της ουσίας υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στην ανθρώπινη δράση και το τοπίο. Η μία είναι παθητική, νοηματική και εκφράστηκε κυρίως στη ζωγραφική, ως αποτύπωση των ερεθισμάτων που δέχεται ο άνθρωπος από το περιβάλλον. Η δεύτερη, ενεργητική, σχετίζεται κυρίως με τον τρόπο που διαμορφώνεται το τοπίο από την ανθρώπινη δράση και ενδιαφέρει ιδιαίτερα την αρχαιολογία.[2] Το τοπίο είναι πιθανώς ένα από τα δημοφιλέστερα θέματα στην ιστορία της δυτικής τέχνης. Αν η ζωγραφική του τοπίου είναι τρόπος αναπαράστασης, στο οποίο εμπλέκονται ιδέες και αξίες, η ανθρωπογενής επέμβαση στο τοπίο με την κατασκευή τεχνητών λιμνών, μνημείων ή δασυλλίων νοηματοδοτεί τη γη, την κάνει φορέα νοήματος δηλαδή, κάτι που άλλοι ερευνητές αποκαλούν αποικισμό της φύσης[3] με τη δημιουργία ανθρωπογενούς τοπίου –κάτι σαφές για το αστικό τοπίο– και άλλοι «χρήσιμη αμφισημία» εφόσον το τοπίο καλύπτει τόσο τη φυσική όσο και τη νοηματική διάσταση του αρχαίου ή του σύγχρονου πολιτισμού.[4]
Παραπομπές σημειώσεις Επεξεργασία
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Gosden, C., L. Head, 1994, Landscape- a usefully ambiguous concept, Archaeology in Oceania, 29, 113-116.
- Olwig, K.R. 1993, Sexual cosmology: nation and landscape at the conceptual interstices of nature and culture: or, what does landscape really mean? στο B. Bender (ed.) Landscape: politics and perspectives, Berg, Oxford, 307–43.
- Ucko Peter J.and Robert Layton (eds) 1999, The archaeology and anthropology of landscape: shaping your landscape, Routledge, USA and Canada, ISBN 0-415-11767-4.