Βικιπαίδεια

Βέδιος Πολίο

Ο Πόπλιος Βέδιος Πολίο, λατιν.: Publius Vedius Pollio (απεβ. το 15 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος από την τάξη των ιππέων και φίλος τού Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αυγούστου, ο οποίος τον διόρισε σε θέση εξουσίας στην επαρχία της Ασίας. Στη μετέπειτα ζωή του, έγινε διαβόητος για τα πολυτελή του γούστα και τη σκληρότητά του προς τους σκλάβους του: λέγεται ότι όταν τον δυσαρεστούσαν, τους έριχνε ως τροφή στις «λάμπραινες» [notes 1], που διατηρούσε γι' αυτόν τον σκοπό, κάτι που θεωρήθηκε εξαιρετικά σκληρή πράξη . Όταν ο Β. Πολίο προσπάθησε να εφαρμόσει αυτή τη μέθοδο εκτέλεσης σε έναν σκλάβο, που έσπασε ένα κρυστάλλινο κύπελλο, ο Αυτοκράτορας Αύγουστος (καλεσμένος τού Β. Πολίο εκείνη την εποχή) τρομοκρατήθηκε τόσο, που όχι μόνο παρενέβη για να αποτρέψει την εκτέλεση, αλλά έσπασε σκόπιμα όλα τα πολύτιμα δοχεία πόσης τού Β. Πολίο. Αυτό το περιστατικό, και η κατεδάφιση από τον Αύγουστο τού μεγάρου τού Β. Πολίο στη Ρώμη που κληρονόμησε από τη διαθήκη εκείνου, αναφέρονταν συχνά στην αρχαιότητα σε συζητήσεις για την ηθική και τον δημόσιο ρόλο τού Αυγούστου.

Βέδιος Πολίο
Νόμισμα από τις Τράλλεις της Λυδίας: Εμπρός όψη: ο Βήδιος απεσταλμένος τού Αυγούστου, επιγρ.: OΥΗΔIOΣ KAIΣAΡΕΩΝ. Πίσω όψη: ένας αξιωματούχος, επιγρ.: MENANΔΡΟΣ (υιός) ΠΑΡΡΑΣΙΟΥ. 20 χλστ., 5,83 γραμ.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος15 π.Χ.
ΚατοικίαΚόλπος της Νάπολης
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεπιχειρηματίας
πολιτικός
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΡωμαίος συγκλητικός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Πόπλιος Βέδιος Πολίο, γιος ενός απελεύθερου, γεννήθηκε τον 1ο αι. π.Χ. και έγινε μέλος της τάξης των ιππέων.[2]

Η πρώτη βέβαιη εμφάνιση τού Β. Πολίο στις ιστορικές πηγές έρχεται, αφότου ο Οκταβιανός (ο μετέπειτα Αύγουστος) έγινε ο μοναδικός κυρίαρχος τού ρωμαϊκού κόσμου το 31 π.Χ. Κάποια στιγμή ο Β, Πολίο κατείχε την εξουσία στην επαρχία της Ασίας για λογαριασμό τού Αυτοκράτορα.[3] Για έναν απλό ιππέα να κυβερνά αυτήν την επαρχία ήταν εξαίρεση, και πιθανώς υπήρχαν ειδικές περιστάσεις. Η θητεία τού Π. Βέδιου θα μπορούσε να ήταν το 31–30 π.Χ., πριν από τον διορισμό ενός τακτικού ανθυπάτου ή μετά από τον μεγάλο σεισμό τού 27 π.Χ.[4] Αργότερα επέστρεψε στη Ρώμη, και όταν ο Αλέξανδρος και ο Αριστόβουλος, οι γιοι τού Ηρώδη Α΄ τού Μεγάλου, ήρθαν στην πόλη περί το 22 π.Χ., μπορεί να έμειναν μαζί του.[5]

Παρά τις υπηρεσίες αυτές προς το κράτος, ο Β. Πολίο θα γινόταν περισσότερο γνωστός για τη φημισμένη πολυτέλεια και τη σκληρότητά του.[2] Είχε μία τεράστια έπαυλη στο Παυσίλυπο (Posillipo) στον κόλπο της Νάπολης,[6] που αργότερα περιγράφηκε από τον ποιητή Οβίδιο ότι ήταν «σαν πόλη».[7] Το πιο διαβόητο, διατηρούσε μία δεξαμενή από λάμπραινες, στην οποία θα έριχναν ως τροφή τους σκλάβους, που προκαλούσαν τη δυσαρέσκειά του.[8]

Ωστόσο διατήρησε, τουλάχιστον για λίγο, τη φιλία τού Αυγούστου, προς τιμή τού οποίου έκτισε ένα ιερό ή μνημείο στο Μπενεβέντουμ. Μία φορά ο Aύγουστος δειπνούσε στο σπίτι τού Β. Πολίο, όταν ένας οινοχόος έσπασε ένα κρυστάλλινο κύπελο. Ο Β. Πολίο διέταξε να τον πετάξουν στις λάμπραινες, αλλά ο σκλάβος έπεσε στα γόνατα μπροστά στον Αύγουστο και παρακάλεσε να τον εκτελέσουν με κάποιον πιο ανθρώπινο τρόπο. Τρομοκρατημένος, ο Αυτοκράτορας έσπασε όλα τα ακριβά ποτήρια τού Β. Πολίο και έχωσε την πισίνα. Σύμφωνα με τον Σενέκα, ο Αύγουστος άφησε επίσης ελεύθερο τον δούλο, καθώς όπως ο Κ. Δίων παρατηρεί, ο Β. Πολίο «δεν μπορούσε να τιμωρήσει τον υπηρέτη του, για κάτι που είχε κάνει και ο Αύγουστος».[9]

 
Βίλα τού Βέδιου Πολίο, στο Παυσίλυπο (Posillipo) της Νάπολης.

Υπάρχουν πολλές -λιγότερο σίγουρες- εμφανίσεις ενός Βέδιου Πολίο, που μπορεί να είναι ο ίδιος. Ένας Βίδιος ή Βέδιος, πιθανώς ο ίδιος, αναφέρεται σε μία επιστολή του 46 π.Χ. ως εμπλεκόμενος σε μία διαμάχη με τον λόγιο-πολιτικό Κούρτιο Νικία.[10][11] Επίσης ο Ρόναλντ Σάιμ προτείνει ότι ο "Πόπλιος Βέδιος" που εμφανίζεται στις επιστολές τού Κικέρωνα ως φίλος τού Πομπήιου, μπορεί επίσης να είναι ο Βέδιος Πολίο.[12] Ο Κικέρων, κυβερνήτης της Κιλικίας, ταξίδευε κοντά στη Λαοδίκεια το 50 π.Χ., όταν ο Πόπλιος Βέδιος τον συνάντησε με μία μεγάλη ακολουθία, με αρκετούς άγριους όνους και έναν μπαμπουίνο σε ένα άρμα. Χωρίς να εντυπωσιαστεί, ο Κικέρων έγραψε στον Τ. Π. Αττικό: «Ποτέ δεν είδα πιο άχρηστο άνθρωπο».[13] Σχετικά με αυτόν τον πιθανό Βέδιο Πολίο, ο Κικέρων προσθέτει ένα ακόμη ανέκδοτο: ο Πόπλιος Βέδιος, νωρίτερα, είχε αφήσει κάποια αντικείμενα στον Βίντουλο, ο οποίος κάποια στιγμή απεβίωσε. Ο κληρονόμος τού Βίντουλου αργότερα εξέτασε τα αντικείμενα, και βρήκε πέντε πορτρέτα-προτομές παντρεμένων κυριών, συμπεριλαμβανομένης της Ιουνίας Σεκούνδας των πατρικίων (ανιψιάς του Κάτωνα του Νεότερου). Ο Κικέρων τα θεώρησε ως τρόπαια των ερωτικών κατακτήσεων τού Βέδιου,[12] και, ενώ την επαίνεσε ιδιαίτερα δημόσια,[14] σε αλληλογραφία επέκρινε εκείνη για την απροσεξία της [12][13] και τον σύζυγο και τον αδελφό της για την έλλειψη επίγνωσης της συμπεριφοράς της.[15][16] Αλλά μία σχέση του, αν συνέβη, μπορεί να ήταν με μία αδελφή της, την Ιουνία Πρίμα.[17]

Ο Β. Πολίο απεβίωσε το 15 π.Χ.[18] Μεταξύ των πολλών κληρονόμων του, και ο Aύγουστος έλαβε ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας τού Β. Πολίο, συμπεριλαμβανομένης της έπαυλής του στο Παυσίλυπο (Posilipo), μαζί με οδηγίες για την ανέγερση ενός κατάλληλου μνημείου στην τοποθεσία. Ο Αυτοκράτορας κατεδάφισε τουλάχιστον μέρος τού μεγάρου τού Β. Πολίου στη Ρώμη, και στη θέση του κατασκεύασε μία κιονοστοιχία, την Στοά της Λιβίας προς τιμήν της συζύγου του, την οποία αφιέρωσε το 7 π.Χ.[19][20][21]

Υστεροφημία Επεξεργασία

Η συμπεριφορά τού Β. Πολίο προς τους σκλάβους του και η συμπεριφορά τού Αυγούστου απέναντί του έγιναν δημοφιλή θέματα για ανέκδοτα στην αρχαιότητα. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού Αυγούστου (ή λίγο μετά), ο Οβίδιος επαίνεσε την κατεδάφιση τού μεγάρου τού Βεδίου ως μία σπουδαία δήλωση ενάντια στην ανήθικη πολυτέλεια, που είχε γίνει ακόμη και με κόστος τού ίδιου τού Αυτοκράτορα.[22] Ο Σκοτ σημειώνει ότι αντικαθιστώντας το μέγαρο με ένα δημόσιο μνημείο, ο Αύγουστος απλώς «εκπλήρωσε τους όρους της διαθήκης» και υποστήριξε ότι έτσι ο Αύγουστος εκμηδένισε οποιαδήποτε πρόταση λογοκρισίας της μνήμης τού Β. Πολίο, καθώς κάθε αρνητική ανάμνηση την έκανε να φαίνεται απλώς «κουτσομπολιό».[23]

Επίσης τον 1ο αι. μ.Χ., η ιστορία τού Βέδιου χρησιμοποιήθηκε από τον φιλόσοφο Σενέκα τον Νεότερο και τον εγκυκλοπαιδιστή Πλίνιο τον Πρεσβύτερο . Σε δύο ηθικές πραγματείες, ο Σενέκας χρησιμοποίησε τη μεταχείριση τού Βεδίου για τον οινοχόο και την απάντηση τού Αυγούστου, για να καταδείξει τα άκρα, στα οποία θα μπορούσε να οδηγήσει ο θυμός και την ανάγκη για επιείκεια που πρέπει να υπάρχει.[24] Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ανέφερε τις λάμπραινες τού Βεδίου στη Φυσική Ιστορία του, ενώ περιέγραφε ποικιλίες ψαριών, σημειώνοντας τη φιλία τού άνδρα με τον Αύγουστο, ενώ αγνοούσε την ιστορία της επιείκειας τού τελευταίου.[25] Ο Πλίνιος δεν ήταν θαυμαστής τού Αυγούστου και ο χειρισμός της ιστορίας από τον ίδιο έχει θεωρηθεί ως "άδικη φασαρία" στον Αυτοκράτορα.[26] Σε ένα άκρως ρητορικό απόσπασμα, ο χριστιανός συγγραφέας Κ. Σ. Τερτυλλιανός αναφέρει ότι, αφού εκτέλεσε σκλάβους, ο Βέδιος έβαλε τις λάμπραινές του «να μαγειρευτούν αμέσως, για να πάρει και ο ίδιος μία γεύση από τα σώματα των σκλάβων του στα σπλάχνα τους».[27]

Σε πολλά έργα, ο Άνταμ Σμιθ αναφέρει την παρέμβαση τού Αυγούστου που έσωσε τον οινοχόο, για να υποστηρίξει το επιχείρημα ότι η κατάσταση των σκλάβων είναι καλύτερη σε μία μοναρχία, παρά σε μία δημοκρατία. Διόρθωσε την ιστορία σε μία διάλεξη τού 1763, ισχυριζόμενος ότι ο Αύγουστος απέλυσε όλους τους σκλάβους τού Βεδίου, μία δήλωση που όμως δεν βασίζεται σε κάποια αρχαία πηγή. Ο Ά. Σμιθ υπολόγισε ακόμη και την αξία της περιουσίας, που έχασε ο κύριός τους.[28]

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. ↑ Many sources cite lampreys, a type of parasitic fish, while others have pointed out the creatures were likely moray eels, not lampreys, and the confusion arose from a translation of the ancient Greek-written manuscript Roman History by Greco-Roman historian Cassius Dio into English by Clay.[1]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Thayer, Bill. «Roman History by Cassius Dio». Dr. Federico Poole, an Egyptologist in Naples, points out: 'What is meant here, I think, is the fish we Italians still call by its Latin name of murena: the moray, still feared for its bite by local scuba divers.' To me at least, he seems clearly right. We must chalk 'lamprey' up to translation error by Dr. Cary: only a moray would be large and carnivorous enough to eat a human being. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Dio 54.23.1.
  3. ↑ Syme, p. 28.
  4. ↑ Syme, p. 28; Momigliano et al., p. 1584.
  5. ↑ Josephus, Antiquities of the Jews 15.343 says they stayed in "the house of Pollio", which could refer to either Vedius or Asinius Pollio.
  6. ↑ Pausilypon, the imperial villa near Naples, R. T. GUNTHER, OXFORD UNIVERSITY PRESS, 1913
  7. ↑ Ovid, Fasti 6.641.
  8. ↑ Dio 54.23.2; Pliny the Elder, Natural History 9.39; Seneca the Younger, On Clemency 1.18.2.
  9. ↑ Seneca the Younger, On Anger 3.40 (= Braund, no. 432); Dio 54.23.2–4.
  10. ↑ Cicero, Letters to Friends 9.10
  11. ↑ Syme, pp. 25–26, 28.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Syme, p. 23-30.
  13. ↑ 13,0 13,1 Cicero, Letters to Atticus 6.1.
  14. ↑ Smith, William, Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, Volume 2, Little and Brown, 1846, p. 657.
  15. ↑ Cic. ad Att. vi. 1
  16. ↑ Hall, John, Politeness and Politics in Cicero's Letters, Oxford University Press, 2009, p. 116.
  17. ↑ Cicero, ad Atticum, vi. 1
  18. ↑ Dio, Roman History, 24.23
  19. ↑ «Vedius Pollio». penelope.uchicago.edu. 
  20. ↑ Dio 54.23.5–6,55.8.2
  21. ↑ Ovid, Fasti 6.639–648.
  22. ↑ Ovid, Fasti 6.645–648.
  23. ↑ Scott, p. 460.
  24. ↑ Seneca the Younger, On Anger 3.40 (= Braund, no. 432); On Clemency 1.18.2.
  25. ↑ Pliny the Elder, Natural History 9.39.
  26. ↑ Africa, p. 71.
  27. ↑ Tertullian, On the Mantle 5.6, translated by Vincent Hunink.
  28. ↑ Africa, pp. 73–74.

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Vedius Pollio στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βέδιος_Πολίο&oldid=10147014"