Βικιπαίδεια

Γραμματόσημα και ταχυδρομική ιστορία της Αυστρίας

Αυτό το άρθρο εξετάζει τα γραμματόσημα και την ταχυδρομική ιστορία της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, της Εντεύθεν του ποταμού Λάιτα χώρας (Cisleithania) εντός της Αυστρο-Ουγγαρίας και της Δημοκρατίας της Αυστρία.

1 γκούλντεν με τον Φραγκίσκο-Ιωσήφ, 1890.

Το ιστορικό πλαίσιο Επεξεργασία

 
Γραμματόσημο του 1850 της KKPost, σε χειροποίητο χαρτί.

Τα γραμματόσημα της Αυστριακής Αυτοκρατορίας εκδόθηκαν για πρώτη φορά στις 1 Ιουνίου 1850: ένας θυρεός με το κείμενο KK Post-Stempel[1] (Αυτοκρατορικό-Βασιλικό, Κaiserlich-Κöniglich, Ταχυδρομείο).)Η λέξη Αυστρία δεν εμφανίζεται, πράγμα που είναι λογικό, καθώς η σειρά εξυπηρετεί ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη, πιο συγκεκριμένα σε όλες ή εν μέρει τις ακόλουθες χώρες:

Οι γλώσσες που χρησιμοποιούσαν στην αυτοκρατορία ήταν Γερμανικά, Ιταλικά, Ουγγρικά, Τσεχικά, Σερβοκροατικήά, Πολωνικά και Γαλλικά (το ταχυδρομικό σήμα Chargé).

Για μια καλύτερη κατανόηση του ιστορικού περιεχομένου, βλέπε το άρθρο Αυστρο-Ουγγαρία.

Αυτοκρατορία (1850-1867) και Δυαδική Μοναρχία (1867-1918) Επεξεργασία

 
Η Αυστριακή Αυτοκρατορία, μεταξύ 1816 και 1867.

Η πρώτη έκδοση γραμματοσήμων της Αυστριακής Αυτοκρατορίας ήταν μια σειρά από χωρίς οδόντωση γραμματόσημα με τον θυρεό. Αρχικά εκτυπώνονταν σε ένα τραχύ χειροποίητο χαρτί, αλλά μετά το 1854 χρησιμοποιήθηκε ένα λεπτό χαρτί, που κατασκευαζόταν με μηχανή. Οι εκδόσεις μεταξύ 1858 και 1861 χρησιμοποιούσαν ένα προφίλ του αυτοκράτορα Φραγκίσκου-Ιωσήφ, στη συνέχεια άλλαξε στο προηγούμενο θέμα του θυρεού, σε ένα οβάλ πλαίσιο. Τέσσερα κλισέ της σειράς του 1850 είχαν τους σταυρούς του Αγίου Ανδρέα εκτυπωμένους ανά πλαίσιο, έτσι ώστε να πληρωθεί ένα άρτιο πολλαπλάσιο φλόρινς ανά πλαίσιο πώλησης. [2]

Το γραμματόσημο με τον Ερμή (βερμιγιόν) (zinnoberrote Merkur) που εκδόθηκε στις 21 Μαρτίου 1856, είναι το πιο σπάνιο από τα γραμματόσημα αποστολής εφημερίδων με λιθογραφία, που εγκρίθηκαν στις 12 Σεπτεμβρίου 1850 και που έφεραν κεφάλια Ερμή, αλλά χωρίς αξίες. Η χαμηλή τιμή μπλε ποικιλία, που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά μεμονωμένων εφημερίδων είναι η πιο κοινή, αλλά οι υψηλότερες τιμές σε κίτρινο, ροζ και βερμιγιόν χρησιμοποιήθηκαν σε περιτυλίγματα σε δέσμες 10 ή 50 εφημερίδων και συχνά πετιόταν. [3]

Τα προφίλ του Φραγκίσκου-Ιωσήφ εμφανίστηκε ξανά το 1867, ως αποτέλεσμα της ίδρυσης της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας (στο σημείο αυτό η Ουγγαρία άρχισε να εκδίδει τα δικά της γραμματόσημα), και συνέχισε μέχρι το 1907, με διάφορες αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής του νομισματικού συστήματος το 1899 - από 60 κρόιτσερ σε φλόριν των 100 χέλερ με το στέμμα.

 
Οι στιλβωμένες λωρίδες του χαρτιού μόλις που διακρίνονται σε αυτή τη σειρά του 1904.

Το 1899 εμφανίστηκαν οι στιλβωμένες λωρίδες, καθώς διαγώνιες λαμπερά κίτρινες λωρίδες εφαρμόζονται στο χαρτί των γραμματοσήμων πριν από την εκτύπωση, με σκοπό να αποφευχθεί ο καθαρισμός και η επαναχρησιμοποίηση των γραμματόσημων. Το πείραμα εγκαταλείφθηκε με τη σειρά του 1908.

Το 1908 η Αυστρία εξέδωσε μια σειρά μεγάλων εικονογραφικών γραμματοσήμων, σχεδιασμένων από τον Kόλο,αν Μόζερ, για να τιμήσουν το 60ο έτος της βασιλείας του Φραγκίσκου-Ιωσήφ, που απεικονίζουν τους προηγούμενους αυτοκράτορες, τον Φραγκίσνο-Ιωσήφ σε διάφορες ηλικίες, το Ανάκτορο Σένμπρουν και το Χόφμπουργκ (και τα δύο στη Βιέννη). Τα σχέδια επαναχρησιμοποιήθηκαν το 1910 για μία σειρά του ιωβιλαίου για τα 80ά γενέθλια του Φραγκίσκου-Ιωσήφ, προσθέτοντας τις ημερομηνίες "1830" και "1910" στην κορυφή και κάτω.

Μια σειρά του 1916 απεικονίζει τον Φραγκίσκο-Ιωσήφ, το Αυστριακό στέμμα, και τον θυρεό, και μεταξύ 1917 και 1919 ο αυτοκράτορας Κάρολος Α΄ εμφανίστηκε για λίγο σε γραμματόσημα, πριν εγκαθιδρυθεί η δημοκρατία.

Αυστρο-Γερμανική Ταχυδρομική Ένωση Επεξεργασία

Στις 6 Απριλίου 1850 συνάφθηκε η συμφωνία Αυστρο-Γερμανικής Ταχυδρομικής Ένωσης μεταξύ της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας και της Πρωσίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 1850. Ο κύριος σκοπός της συμφωνίας ήταν η παροχή ενός ενιαίου συστήματος ταχυδρομικών τιμών. Στις 1 Ιουνίου 1852 όλα τα υπόλοιπα γερμανικά κράτη εντάχθηκαν στην Ένωση. Αργότερα έγινε το πρότυπο για τη δημιουργία της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης το 1874.[4]

Α΄ Δημοκρατία (1918-1938) Επεξεργασία

 
Αυστριακό γραμματόσημο του Καρόλου Α΄ με επισήμανση Deutschösterreich (Δυτική Αυστρία).

Οι πρώτες εκδόσεις της Δημοκρατίας της Γερμανικής Αυστρίας ήταν επισημάνσεις με το "Deutschösterreich" σε γραμματόσημα της αυτοκρατορίας, που εκδόθηκαν από τον Δεκέμβριο του 1918.

Το 1919 η Δημοκρατία της Αυστρίας εξέδωσε γραμματόσημα με νέα σχέδια: ένα ταχυδρομικό κέρας, τον θυρεό, έναν γονατιστό άνδρα που αντιπροσώπευε τη νέα δημοκρατία, και το κτίριο του Κοινοβουλίου, όλα σε αρ-νουβό στυλ, με τη επιγραφή "DEUTSCHÖSTERREICH" (το "ÖSTERRAICH" εμφανίστηκε το 1922).

 
Γραμματόσημο 2000 κρόνερ της σειράς "Τέχνη και Επιστήμη" του 1922.

Ωστόσο, η Αυστρία είχε παγιδευτεί στον υπερπληθωρισμό της πρώτης δεκαετίας του 1920, και αναγκάστηκε να εκτυπώσει νέα γραμματόσημα σε συνεχώς αυξανόμενες αξίες, φτάνοντας στα 10.000 κρόνερ το 1924. (Ακόμη και έτσι, η Αυστρία ήταν καλύτερα από τη γειτονική Γερμανία, η οποία εκείνη την εποχή εξέδιδε γραμματόσημα 50 δισεκατομμυρίων μάρκων.)

Το 1925 εισήχθη ένα νέο νομισματικό σύστημα, τα 100 γκρόσεν το 1 σίλινγκ, το οποίο συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι που αντικαταστάθηκε από το ευρώ το 2002. Εκτυπώθηκαν επίσης και νέα γραμματόσημα, με αριθμούς (για τις χαμηλές αξίες), ένα πεδίο που διέσχιζαν τηλεγραφικά καλώδια, έναν αετό με λευκούς ώμους και μια εκκλησία των Μινοριτών Αδελφών. Οι επόμενες σειρές απεικονίζουν τοπία (1929) και ενδυμασίες γυναικών διαφόρων περιοχών (1934). Ο δολοφονημένος καγκελάριος Ένγκελμπερτ Ντόλφους εμφανίζεται σε αναμνηστικά γραμματόσημα το 1934 και το 1936.

Ναζιστική Γερμανία (1938-1945) Επεξεργασία

 
Ένας φάκελος του 1938 από το Ντόιτσλαντσμπεργκ στο Γκρατς με μικτή απαλλαγή ταχ. τελών.

Το 1938, η Ναζιστική Γερμανία προσάρτησε την Αυστρία και ενσωμάτωσε το έδαφός της, γεγονός που έθεσε ξαφνικά τέλος στα σφραγίσματα της Αυστρίας. Αν και η είσοδος των γερμανικών στρατευμάτων τον Μάρτιο ήταν ξαφνική, η μετάβαση του ταχυδρομικού συστήματος πήρε αρκετούς μήνες. Μετά την λήξη της μεταβατικής περιόδου, οι Αυστριακοί χρησιμοποίησαν γραμματόσημα της Γερμανίας μέχρι την ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας το 1945.

Συμμαχική κατοχή (1945) Επεξεργασία

Τα αποτελέσματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου περιλάμβαναν το σύστημα παραγωγής γραμματοσήμων, και οι δυνάμεις κατοχής των Συμμάχων χειρίστηκαν την κατάσταση με διαφορετικούς τρόπους. Οι Σοβιετικοί εκτύπωσαν επισημάνσεις σε γερμανικά γραμματόσημα, πριν εκδώσουν τοπικά εκτυπωμένα γραμματόσημα, ενώ η αμερικανική-βρετανική-γαλλική ζώνη χρησιμοποίησε γραμματόσημα που είχαν εκτυπωθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στη Σοβιετική ζώνη κατοχής, από τις 2 Μαΐου 1945, επισημάνθηκαν τα γραμματόσημα της Γερμανίας. Αρχικά η επισήμανση ήταν απλώς "Österreich" ή "Öster Reich" και μια λωρίδα που κάλυπτε την προηγούμενη επιγραφή "Deutsches Reich". Το πρόσωπο του Χίτλερ παρέμεινε ορατό, και αυτό ήταν δυσάρεστο, οπότε μετά τις 4 Ιουνίου οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι έπρεπε να διαγράφουν το πρόσωπο του Χίτλερ με το χέρι, μέχρι τις 21 Ιουνίου που μια νέα σειρά από επισημάνσεις βγήκαν με μια σειρά από γραμμές επάνω στο πρόσωπο του Χίτλερ. Εν τω μεταξύ, επιπλέον επισημάνθηκαν και ορισμένα γραμματόσημα κοινωνικής πρόνοιας της Γερμανίας. Στο Γκρατς, στις 22 Μαΐου εκδόθηκε μία επιπλέον σειρά με κατακόρυφη επισήμανση "Österreich" για χρήση στη Στυρία.

Τα νέα γραμματόσημα με την ένδειξη "REPUBLIK ÖSTERREICH" εκδόθηκαν στις 3 Ιουλίου από τη Σοβιετική Ένωση, για χρήση στη Βιέννη και τις γύρω περιοχές, και εξακολουθούν να εκφράζονται σε γερμανικό νόμισμα.

  •  
    1945 επισήμανση στο κεφάλι του Χίτλερ σε γραμματόσημο της Γερμανίας
  •  
    1945 επισήμανση με μία λωρίδα (κάτω), διεγραμμένο το πρόσωπο του Χίτλερ με το χέρι (επάνω)
  •  
    1945 επισήμανση με μία λωρίδα, και με σειρά από γραμμές που διαγράφουν το πρόσωπο

Από την άλλη πλευρά της κατεχόμενης Αυστρίας, η Συμμαχική Στρατιωτική Κυβέρνηση εξέδωσε μια σειρά στις 28 Ιουνίου, που απεικονίζει ένα ταχ. κέρας, για χρήση σε περιοχές υπό την κατοχή των Συμμάχων (Άνω Αυστρία, Σάλτσμπουργκ, Τυρόλο, Φόραρλμπεργκ, Στυρία και Καρινθία). Αυτά τα γραμματόσημα εκτυπώθηκαν από το Γραφείο Χάραξης και Εκτύπωσης στην Ουάσιγκτον Π.Κ., και ίσχυαν για ταχυδρομική αποστολή μέχρι το 1947.

Παρά τη σχετικά σύντομη περίοδο χρήσης, σχεδόν όλες οι σειρές που σχετίζονται με την κατοχή είναι κοινές και φθηνές να συλλέγονται εύκολα.

Β΄ Δημοκρατία (από το 1945) Επεξεργασία

Οι γενικές σειρές που παράγονται από τη Β΄ Δημοκρατία έγιναν διαθέσιμες στις 24 Νοεμβρίου 1945.

Από τότε η Αυστρία έχει εκδώσει συνεχώς μια σειρά από γραμματόσημα με διάφορα θέματα, πολλά από τα οποία είναι ελκυστικά χαραγμένα.

Σειρές άλλων περιοχών, σχετικές με την Αυστρία Επεξεργασία

Λομβαδο-Βενετία Επεξεργασία

 
Γραμματόσημο της Λομβαρδίας-Βενετίας του 1850.

Η Λομβαρδία-Βενετία ήταν ένα βασίλειο στη βόρεια Ιταλία, που ήταν μέρος της Αυστριακής αυτοκρατορίας. Οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν την ιταλική λίρα ως νόμισμα, οπότε το 1850 η κυβέρνηση εξέδωσε γραμματόσημα παρόμοια με εκείνα για την υπόλοιπη Αυστρία, αλλά με τιμές από 5 έως 45 σεντέσιμι. Το νομισματικό σύστημα άλλαξε το 1858, με 100 σολδία το 1 φλορίνι, το οποίο απαιτούσε μια νέα έκδοση γραμματοσήμων, με σχέδια που ήταν πανομοιότυπα με τις αυστριακές εκδόσεις της εποχής. Η Λομβαδία προσαρτήθηκε στο Πεδεμόντιο-Σαρδηνία το 1859, και η Βενετία στο νέο βασίλειο της Ιταλίας το 1866, οπότε τα γραμματόσημα της Λομβαρδο-Βενετίας έμειναν εκτός χρήσης.

Λόγω της παλαιότητας και της περιορισμένης κυκλοφορίας, όλα τα γραμματόσημα της Λομβαρδο-Βενετίας είναι σπάνια, ειδικά τα ασφράγιστα, με τα φθηνότερα να κοστίζουν περίπου 3 δολάρια. Ο πιο σπάνιος τύπος γραμματοσήμου για την αποστολή εφημερίδων πωλήθηκε τελευταία για 100.000 δολάρια.

Ιταλική κατοχή Επεξεργασία

 
Ιταλική επισήμανση για τα κατεχόμενα αυστριακά εδάφη, 1919.

Προς το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιταλία κατέλαβε τα αυστριακά εδάφη του Τρεντίνο και της Βενέτσια Τζούλια. Το 1918 η Ιταλία εξέδωσε επισημασμένα γραμματόσημα γι' αυτές τις περιοχές. Τα γραμματόσημα που πωλήθηκαν στην Τεργέστη είχαν επισημανση "Regno d'Italia / Venezia Giulia / 3. XI. 18." στα αυστριακά γραμματόσημα του 1916, και στη συνέχεια μόνο "Venezia / Giulia" στα ιταλικά γραμματόσημα, ενώ στο Τρεντίνο η εκτύπωση ήταν "Regno de Italia / Trentino / 3 nov 1918" στα αυстριακά γραματόσημα και στη συνέχεια απλά "Venecia / Tridentina" στα ιταλικά γραμματόσημα. Τον Ιανουάριο του 1919 οι Ιταλοί εξέδωσαν επισημασμένα γραμματόσημα για όλα τα κατεχόμενα εδάφη, όπου η επισήμανση είχε τη μορφή, για παράδειγμα, "5 / centesimi / di corona". Αυτό διήρκεσε μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν το Τρεντίνιο αποδόθηκε μόνιμα στην Ιταλία και χρησιμοποίησε ιταλικά γραμματόσημα από τότε, ενώ η Τεργέστη έγινε μια ελεύθερη πόλη.

Αυστριακά ταχυδρομεία στο εξωτερικό Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. η Αυστρία διατηρούσε ταχυδρομεία στον Λεβάντε (Οθωμανική αυτοκρατορία) και στο Λίχτενσταϊν (τα Μπάλτσερς και Βάντουτς, θεωρούνται εγχώρια ταχυδρομικά γραφεία [5]):

Στρατιωτικό ταχυδρομείο Επεξεργασία

Η Αυστρο-Ουγγαρία εξέδωσε γραμματόσημα με το όνομα Feldpost (K.u.K. FELDPOST) το 1915 έως το 1918 για χρήση στις κατεχόμενες περιοχές.

  •  
    Αυστρο-ουγγρικό στρατιωτικό γραμματόσημο για χρήση στα κατεχόμενα ιταλικά εδάφη, 1918
  •  
    Αυστρο-ουγγρικό στρατιωτικό γραμματόσημο για χρήση στο Μαύροβούνιο, 1917
  •  
    Αυστρο-ουγγρικό στρατιωτικό γραμματόσημο για χρήση στα κατεχόμενα ρουμανικά εδάφη, 1917
  •  
    Αυστρο-Ουγγρικό στρατιωτικό γραμματόσημο για χρήση στη Σερβία, 1916

Ταχυδρομικό υλικό Επεξεργασία

 
Μια πολωνική ταχυδρομική κάρτα που εστάλη από την Πσέεζμυσλ της Γαλικίας το 1881.

Τα πρώτα αντικείμενα ταχυδρομικού υλικού που εκδόθηκαν από την Αυστρία ήταν οι προπληρωμένοι φάκελοι (Briefumschlägen) το 1861, ακολουθούμενοι από τις ταχυδρομικές κάρτες (Korrespondenzkarten) το 1869, και τα γραμματόσημα εφημερίδων (για το περιτύλιγμα αποστολής τους) το 1872. Η ιδέα των ταχυδρομικών καρτών επινοήθηκε το 1869 από τον Eμάνουελ Χέρμαν[6] και αυτές τυπώθηκαν σε 8 γλώσσες.

Τα επιστολικά δελτάρια εκδόθηκαν το 1886 και οι επιστολές αερογραμμών εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1952.[7]

Εικόνες Επεξεργασία

  •  
    3 κρόιτσερ 1850, χρησιμοποιήθηκε στο Λίχτενσταϊν
  •  
    Γραμματόσημο για τηλεγράφημα, 1874. Φραγκίσκος-Ιωσήφ.
  •  
    10 σόλντι 1876, σφραγίδα COSTANTINOPOLI LLOYD, Αυστριακό ταχ. γραφ. στην Οθωμ. αυτ.
  •  
    5 κρόνεν με επισήμανση "20 para", 1888. Αυστριακός Λεβάντ.
  •  
    5 κρόιτσερ με επισήμανση "20 para", 1890, σφραγίδα ΠΡΕΒΕΖΑ. Αυστριακός Λεβάντ.
  •  
    50 κρόιτσερ 1891, επισήμανση "5 piaster" (γρόσια), Γιάφφα Παλαιστίνης
  •  
    1 κρόιτσερ 1899, επισήμανση "FRANC" για την Κρήτη
  •  
    10 χέλερ με επισήμανση "10 para" 1905, σφραγίδα ΠΡΕΒΕΖΑ 1908.
  •  
    5 με επισήμανση "σεντίμες" για την Κρήτη, 1903
  •  
    2 γρόσια, 1908. Αυστριακό ταχ. γραφείο στην Οθωμαν. αυτ.
  •  
    5 σεντίμες για την Κρήτη 1908
  •  
    5 κρόνεν για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη 1915, επισήμανση "K.u.K. FELDPOST"
  •  
    10 κρόνεν για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 1916, επισήμανση "SERBIEN"
  •  
    30 χέλερ, 1917. Κάρολος Α΄
  •  
    2 κρόνεν, με πρόσθετο αεροπορικό (FLUGPOST) τέλος 1,5 κρόνεν, 1918
  •  
    1919
  •  
    3 χέλερ 1919, επισήμανση "deutsch österreich" από τη Γερμανία
  •  
    2 χέλερ 1919, με επισήμανση "deutsch österreich"
  •  
    1 χέλερ, επισήμανση "Porto". Κάρολος Δ΄
  •  
    1937

Βλέπε επίσης Επεξεργασία

Αναφορές και πηγές Επεξεργασία

Σημειώσεις
  1. ↑ KK is German letters for Imperial and Royal. The Habsburgs were indeed Emperor and Kings.
  2. ↑ «Austria; Saturday, June 1, 1850». First Issues Collectors Club. 8 Νοεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2008. 
  3. ↑ L.N. Williams (1993). Encyclopedia of Rare and Famous Stamps, Volume 1. The Stories. Geneva: David Feldman SA. σελίδες 1, 2. ISBN 0-89192-435-3.  More than one of |archivedate= και |archive-date= specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |archive-date= (βοήθεια)
  4. ↑ The Austro-German Postal Union of 1850
  5. ↑ Mueller 1961 Introduction p.XII
  6. ↑ Österreich 1850-1918, Spezialkatalog und Handbuch, von Dr. Ulrich FERCHENBAUER, Wien 1981, p.503
  7. ↑ Higgins & Gage World Postal Stationery Catalog
Πηγές

Εξωτερικές συνδέσεις Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γραμματόσημα_και_ταχυδρομική_ιστορία_της_Αυστρίας&oldid=10558511"