Διοίκηση λειτουργιών

Η διοίκηση λειτουργιών (operations management) είναι το σύνολο εκείνων των δραστηριοτήτων που αφορούν το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, τον έλεγχο, την οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας και των ανασχεδιασμό των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον τομέα της παράγωγης αγαθών και υπηρεσιών. Αποτελεί έναν σημαντικό τομέα κάθε επιχειρησιακής δραστηριότητας αποσκοπώντας στην αποτελεσματική διαχείριση των περιορισμένων πόρων (υλικών και ανθρωπίνων), καθώς και την αποτελεσματικότητα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων όσον άφορα τις απαιτήσεις των πελατών. Ασχολείται με την διαχείριση των διαδικασιών που μετατρέπει τις εισροές (μηχανήματα, πρώτες ύλες, ανθρώπινες δεξιότητες κ.λπ.) σε εκροές (με τη μορφή εμπορευμάτων ή υπηρεσιών).

Η Ιστορία

Μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα, η γεωργία ήταν ο κυρίαρχος κλάδος παραγωγής σε κάθε χώρα. Η εφεύρεση της ατμομηχανής των τυποποιημένων εξαρτημάτων άνοιξε το δρόμο για τη βιομηχανική επανάσταση με τις μεγάλες εγκαταστάσεις παραγωγής, που κινούνται με ατμό ή νερό. Ορισμένες χώρες εξελίχθηκαν από μια γεωργική οικονομία σε μια βιομηχανική οικονομία. Η εισαγωγή της συστηματικής προσέγγισης του Frederick W. Taylor για την επιστημονική διοίκηση, στις αρχές του εικοστού αιώνα άρχισε να δημιουργεί νέες τάσεις στις επιχειρήσεις. Η εισαγωγή της μεθόδου του Taylor πάνω στην επιστημονική διοίκηση και η εκκίνηση νέας γραμμής παράγωγης του Χένρι Φορντ έφερε στον κόσμο μια νέα εποχή διοίκησης επικεντρωμένη στην παράγωγη αγαθών και υπηρεσιών.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι επιστήμονες σταμάτησαν να ασχολούνται με τη βιομηχανική μηχανική (industrial engineering) και τις διαδικασίες της, και άρχισαν να ασχολούνται με την διαχείριση της παραγωγής. Η διοίκηση παράγωγης αποτελεί η ιδία έναν επαγγελματικό τομέα, καθώς και ένα ακαδημαϊκό κλάδο. Καθώς η οικονομία των ΗΠΑ εξελίχθηκε σε μια οικονομία των υπηρεσιών και οι τεχνικές των λειτουργιών άρχισαν να ενσωματώνονται στις υπηρεσίες, τότε άρχισε να χρησιμοποιείται η έννοια της Διοίκησης Παραγωγής / Λειτουργιών. Σήμερα, οι υπηρεσίες και τα αγαθά είναι τόσο διάχυτες στην καθημερινότητα έτσι ο όρος Διοίκηση Λειτουργιών άρχισε να χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά.

Πεδίο Εφαρμογής

Το πεδίο εφαρμογής της Διοίκησης Λειτουργιών εμπεριέχει τις επιστημονικές αυτές περιοχές:

• Στις εφοδιαστικές αλυσίδες': διαχείριση όλων των πτυχών της παροχής αγαθών στους καταναλωτές, από την εξόρυξη πρώτων υλών ως στο τέλος του κύκλου ζωής της διάθεσης του προϊόντος.
• Διοίκηση Λειτουργιών / Διασύνδεση του Μάρκετινγκ : τον καθορισμό των πελατών ποια τιμή πρέπει να έχει το προϊόν πριν από την ανάπτυξη του προϊόντος.
• Διοίκηση Λειτουργιών/ Χρηματοοικονομική διασύνδεση: Ο εξοπλισμός κεφαλαίου και των αποθεμάτων που περιλαμβάνουν οι εκτεταμένοι δείκτες τμήμα του ενεργητικού από πολλές επιχειρήσεις.
• Λειτουργίες Υπηρεσιών: αντιμετώπιση εγγενή υπηρεσιών χαρακτηριστικά όπως η ταυτόχρονη παράδοση/κατανάλωση, μετρήσεις των επιδόσεων, κ.λπ.
• Λειτουργικές Στρατηγικής: Οι συνεπής και ευθυγραμμισμένες άλλες λειτουργικές στρατηγικές της επιχείρησης.
• Η διαδικασία σχεδιασμού και βελτιώσεις: Τη διαχείριση της διαδικασίας καινοτομίας.

Αποφάσεις των στελεχών της Διοίκησης Λειτουργιών

Τα διευθυντικά στελέχη της διοίκησης των λειτουργιών καλούνται να πάρουν ορισμένες αποφάσεις πάνω σε αυτό που ονομάζουμε διοίκηση. Κάποιες από τις αποφάσεις αφορούν ζητήματα τακτικής (βραχυπρόθεσμες αποφάσεις), και κάποιες άλλες είναι στρατηγικής σημασίας για την πορεία της επιχείρησης (μακροπρόθεσμες αποφάσεις). Τα στρατηγικά πλανά έχουν να κάνουν με μακροχρόνιο σχεδιασμό και με ζητήματα που αφορούν όλη την επιχείρηση, ενώ τα πλανά τακτικής έχουν να κάνουν με βραχυχρόνιο σχεδιασμό και αφορούν αποφάσεις τμημάτων της επιχείρησης και ομάδων εργασίας. Η κατηγορίες τον αποφάσεων σύμφωνα με την θεματική ενότητα που διαπραγματεύονται είναι:

• Αποφάσεις στρατηγικής σημασία: Τα στελέχη της διοίκησης λειτουργιών συμμετέχουν ενεργά στην διαμόρφωση στρατηγικής για να καταστήσουν την επιχείρηση ανταγωνιστική στον κλάδο.
• Αποφάσεις διαδικασιών: Οι διαδικασίες είναι σημαντικές για όλες τις δραστηριότητες που αφορούν στην παράγωγη προϊόντων ή στην παροχή υπηρεσιών.
• Αποφάσεις που αφορούν την ποιότητα: Τα στελέχη της επιχείρησης θέτουν στόχους σχετικούς με την ποιότητα των προϊόντων ή των υπηρεσιών. Συχνά χρησιμοποιούν και στατιστικά πακέτα έλεγχου της ποιότητας των διαδικασιών και των παραγομένων προϊόντων ή υπηρεσιών με σκοπό την πληροφόρηση των στελεχών για την ποιότητα των προϊόντων ή υπηρεσιών.
• Αποφάσεις που αφορούν στην ποσότητα παράγωγης: Ο προσδιορισμός από τα στελέχη της διοίκησης για την δυνατότητα της παράγωγης καθώς και την εξασφάλιση άρτια εξοπλισμένων εγκαταστάσεων της επιχείρησης και της υλικοτεχνικής υποδομής.
• Αποφάσεις λειτουργικών ζητημάτων: Αφορούν κυρίως θέματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, προβλέψεων, θέματα διαχείρισης και αποθήκευσης των προϊόντων.

Οργανισμοί

Οι ακόλουθοι οργανισμοί υποστηρίζουν και προωθούν την Διοίκηση Λειτουργιών:

• Association for Operations Management (APICS), το οποίο υποστηρίζει το περιοδικό: the Production and Inventory Management
• European Operations Management Association (EurOMA), το οποίο υποστηρίζει το διεθνές περιοδικό: the International Journal of Operations & Production Management
• Production and Operations Management Society (POMS) το οποίο υποστηρίζει το περιοδικό: Production and Operations Management
• Institute for Operations Research and the Management Sciences (INFORMS)
• Institute of Operations Management (UK)
• Association of Technology, Management, and Applied Engineering (ATMAE)

Δημοσιεύσεις

Τα παρακάτω ξένα περιοδικά δίνουν διαφόρους όρους και χρήσιμες θέσεις για τη διοίκηση λειτουργιών

• Journal of Operations Management
• International Journal of Operations & Production Management
• Production and Operations Management
• Production and Inventory Management Journal
• Journal of Modeling in Operations Management
• Society of Operations Management

Βιβλιογραφία

1. Γιώργος Ιωάννου, Διοίκηση Παράγωγης και Υπηρεσιών, Εκδόσεις Αθ.Σταμούλη (2005)
2. Davis, Mark M., Nicholas J. Aquilano, and Richard B. Chase. Fundamentals of Operations Management. 3rd ed. Boston: Irwin McGraw-Hill, 1999.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Operations Management
• Introduction to operations management