Οι Δρύοπες (βλέπε επίσης Δόλοπες) ήταν μία πελασγική πρωτοελληνική φυλή που κατοικούσε στην Ελλάδα.

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η ετυμολογία του ονόματος Δρύοπες προέρχεται από το δέντρο δρυς και σημαίνει «οι άνθρωποι της δρυός» (Βλέπε και Δρυΐδης). Γενάρχης τους ήταν ο Δρύοπας ή Δρύοψ, γιος του Πρίαμου[1][2]. Πιστεύεται ότι ανήκαν στα πελασγικά φύλα που συνιστούσαν μέρος του πρωτοελληνικού φυλετικού υποστρώματος. Αρχικά κατοικούσαν στην περιοχή ανάμεσα στα βουνά Οίτη και Παρνασσός, μία άγονη γη που ήταν γνωστή ως Δρυοπίς. Πιστευόταν ότι σχετίζονταν με τους Λέλεγες, και είχαν χαρακτηρισθεί ως φυλή ληστών. Οι οικισμοί των Δρυόπων, όπως και των Λελέγων, διατηρήθηκαν μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής Εποχής. Ο Αίλιος Αριστείδης αναφέρει την εις τον Υμηττόν εγκατάστασιν των Πελασγών, παραδέχεται μάλιστα ότι οι Δρύοπες, όπως και οι Πελασγοί είναι γένη των Ελλήνων. Η ακμή του πολιτισμού τους τοποθετείται γύρω στα 1600 π.Χ..

Ιστορία Επεξεργασία

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, οι Δρύοπες εκδιώχθηκαν από τη Δρυοπίδα από τον Ηρακλή και τους Μαλιείς, που κατέλαβαν την οχυρωμένη πόλη τους στον Παρνασσό[3]. Κατά τον μύθο, στην Τραχινία η Δηιάνειρα βοήθησε τον Ηρακλή πολεμώντας στο πλευρό του κατά των Δρυόπων και πληγώθηκε στο στήθος. Στη συνέχεια οι Δρύοπες αποίκισαν την Ήπειρο, όπου μία περιοχή επίσης ονομαζόταν Δρυοπίς. Εκδιώχθηκαν όμως και από εκεί, από τους Δωριείς του Ολύμπου και της Όσσας. Τελικά μετανάστευσαν προς τα νότια και εγκαταστάθηκαν στην Εύβοια όπου ίδρυσαν τις πόλεις Κάρυστος και Στύρα Εύβοιας, εποίκησαν την Κύθνο και οι υπόλοιποι εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο.[4][5] Οι περιοχές αυτές αποτελούν τις έξι κύριες τοποθεσίες στις οποίες εμφανίζονται οι Δρύοπες στους ιστορικούς χρόνους.[6][7][8] Ο Θουκυδίδης αργότερα αναγνωρίζει την Κάρυστο ως Δρυοπική πόλη αλλά καταγράφει τους κατοίκους των Στύρων ως Ίωνες.[9] Ο Δικαίαρχος έδωσε το όνομα της Δρυοπίας στις περιοχές γύρω από την Αμβρακία, αυτό δείχνει ότι επεκτάθηκαν επιπλέον στον Αμβρακικό κόλπο, την Οίτη και τον Σπερχειό.[10][11]

Κοντά στο γεωγραφικό κέντρο της νήσου Κύθνου υπήρχε αρχαία πόλη με το όνομα Δρυοπίς (και σήμερα χωριό), ενώ ο Ηρόδοτος[12] απέδιδε το όνομα σε ολόκληρη την Κύθνο, η οποία αργότερα απέκτησε το σημερινό της όνομα από ομώνυμο αρχηγό των Δρυόπων. Οι Δρύοπες ίδρυσαν στο νοτιοανατολικό μέρος της Αργολίδας, καθώς και στα γύρω εκεί νησιά, κατά τον 14ο αιώνα π.Χ., τρία κρατίδια, δρυοπικού καθαρά πληθυσμιακού στοιχείου τα οποία και αναπτύχθηκαν ως ένα ορισμένο βαθμό υπό την επικυριαρχία του Μυκηναϊκού βασιλείου του Άργους, αυτά τα κρατίδια ήταν η Έρμιων (Ερμιόνη), ο Μάσης (στην κοιλάδα του Μάσητος) και των Ηιόνων (ξεχωριστός Δολοπικός πληθυσμός που κατοικούσε στα παράλια της ευρύτερης περιοχής του Αργοσαρωνικού, με έδρα τη νησίδα Λιοντάρι ανατολικά του Πόρου, όπου και βρισκόταν και το κοινό ιερό τους).

Κατά τη μυθολογία και πάλι, όσοι Δρύοπες κατέφυγαν στην Πελοπόννησο προσέπεσαν ως ικέτες στον βασιλιά Ευρυσθέα, ο οποίος ως αντίπαλος του Ηρακλή τους έδωσε την αργολική πόλη Ασίνη. Οι ίδιοι οι Δρύοπες ίδρυσαν από μόνοι τους και τη Νεμέα. Ο Παυσανίας στα Μεσσηνιακά[13] μας πληροφορεί ότι αυτή η μετανάστευση έλαβε χώρα κατά την «τρίτη γενεά», όταν βασιλιάς των Δρυόπων ήταν ο Φύλας. Αντιμετωπίζοντας και εκεί διωγμούς ως σύμμαχοι των Σπαρτιατών, έφυγαν όταν οι Σπαρτιάτες τους επέτρεψαν να εγκατασταθούν σε μία πόλη της Μεσσηνίας την οποία οι Δρύοπες μετονόμασαν επίσης σε «Ασίνη». Οι ίδιοι οι Δρύοπες θεωρούσαν ότι ο Δρύωψ ήταν ο μυθικός γενάρχης τους και πρώτος τους βασιλιάς στην Οίτη. Για να τον τιμήσουν, οι Δρύοπες είχαν ιδρύσει ένα ιερό με το άγαλμά του στην Ασίνη Αργολίδας και κάθε δύο χρόνια τελούσαν προς τιμή του μία μυστικιστική εορτή, ενώ παράλληλα τιμούσαν και τη θυγατέρα του, τη νύμφη Δρυόπη, μία από τις Αμαδρυάδες.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

  • Στους Δρύοπες αποδίδεται η ανέγερση των Δρακόσπιτων, 23 μεγαλιθικών μνημείων που βρίσκονται μόνο στη νοτιοανατολική Εύβοια, το τμήμα δηλαδή του νησιού όπου εγκαταστάθηκαν οι Δρύοπες.


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Υ, στ. 455
  2. Georg Autenrieth. A Homeric Dictionary for Schools and Colleges. New York. Harper and Brothers, 1891
  3. [...] ἐστρατεύοντο δὲ οἵδε· ἐκ μὲν Πελοποννήσου Λακεδαιμόνιοι ἑκκαίδεκα νέας παρεχόμενοι, Κορίνθιοι δὲ τὸ αὐτὸ πλήρωμα παρεχόμενοι καὶ ἐπ᾽ Ἀρτεμισίῳ· Σικυώνιοι δὲ πεντεκαίδεκα παρείχοντο νέας, Ἐπιδαύριοι δὲ δέκα, Τροιζήνιοι δὲ πέντε, Ἑρμιονέες δὲ τρεῖς, ἐόντες οὗτοι πλὴν Ἑρμιονέων Δωρικόν τε καὶ Μακεδνὸν ἔθνος, ἐξ Ἐρινεοῦ τε καὶ Πίνδου καὶ τῆς Δρυοπίδος ὕστατα ὁρμηθέντες. οἱ δὲ Ἑρμιονέες εἰσὶ Δρύοπες, ὑπὸ Ἡρακλέος τε καὶ Μηλιέων ἐκ τῆς νῦν Δωρίδος καλεομένης χώρης ἐξαναστάντες. [...] Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Η', κεφ. 43
  4. Ηρόδοτος. Ηροδότου Ιστορίαι, Τομ. 8.43, 8.36, 8.73
  5. Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, Βιβλίο 2, Κεφ. 7
  6. Διόδωρος Σικελιώτης, "Ιστορική Βιβλιοθήκη", Τομ. 4.57
  7. Pausanias (1918). "34.9". Description of Greece. Vol. 4. Translated by W. H. S. Jones; H. A. Ormerod. Cambridge, Massachusetts; London: Harvard University Press; William Heinemann
  8. Pausanias (1918). "1.2". Description of Greece. Vol. 5. Translated by W. H. S. Jones; H. A. Ormerod. Cambridge, Massachusetts; London: Harvard University Press; William Heinemann
  9. Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Τομ. 7.57
  10. Δικαίαρχος, 5.30, σ. 459
  11. Smith, William, ed. (1854–1857). "Dryopes". Dictionary of Greek and Roman Geography
  12. [...] Κύθνιοι δὲ μίαν καὶ πεντηκόντερον, ἐόντες συναμφότεροι οὗτοι Δρύοπες. [...] Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Η', κεφ. 46.4
  13. [...] Ἀσιναῖοι δὲ τὸ μὲν ἐξ ἀρχῆς Λυκωρίταις ὅμοροι περὶ τὸν Παρνασσὸν ᾤκουν: ὄνομα δὲ ἦν αὐτοῖς, ὃ δὴ καὶ ἐς Πελοπόννησον διεσώσαντο, ἀπὸ τοῦ οἰκιστοῦ Δρύοπες. γενεᾷ δὲ ὕστερον τρίτῃ βασιλεύοντος Φύλαντος μάχῃ τε οἱ Δρύοπες ὑπὸ Ἡρακλέους ἐκρατήθησαν καὶ τῷ Ἀπόλλωνι ἀνάθημα ἤχθησαν ἐς Δελφούς. [...] Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, Μεσσηνιακά, Κεφ. 34.9

Πηγές Επεξεργασία

  • W. H. S. Jones; H. A. Ormerod. Cambridge, Massachusetts; London: Harvard University Press; William Heinemann