Ελάσσων Πολωνία

Ελάσσων Πολωνία
	; Έμβλημα
	; Έμβλημα
Χώρα	Πολωνία
Διοικητική υπαγωγή	Βοεβοδάτο Ελάσσονος Πολωνίας, Βοεβοδάτο Σιλεσίας, Βοεβοδάτο Λοτζ, Βοεβοδάτο Μασοβίας, Βοεβοδάτο Κάτω Καρπαθίων και Βοεβοδάτο Τιμίου Σταυρού
Πρωτεύουσα	Κρακοβία
Γεωγραφικές συντεταγμένες	50°4′0″N 19°57′0″E
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 50°4′N 19°57′E / 50.067°N 19.950°E / 50.067; 19.950

Η Ελάσσων Πολωνία (πολωνικά: Małopolska, λατινικά: Polonia Minor‎‎) είναι ιστορική περιοχή στη νότια και νοτιοανατολική Πολωνία. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της είναι η Κρακοβία. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η Ελάσσων Πολωνία ανέπτυξε έναν ξεχωριστό πολιτισμό με διαφορετική αρχιτεκτονική, λαϊκές ενδυμασίες, χορούς, κουζίνα, παραδόσεις και μια σπάνια διάλεκτο. Η περιοχή είναι πλούσια σε ιστορικά ορόσημα, μνημεία, κάστρα, φυσικά τοπία και Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Η περιοχή δεν πρέπει να συγχέεται με το σύγχρονο Βοεβοδάτο Ελάσσονος Πολωνίας, το οποίο καλύπτει μόνο το νοτιοδυτικό τμήμα της Ελάσσονος Πολωνίας.^[1] Η ιστορική Ελάσσων Πολωνία ήταν πολύ μεγαλύτερη από το σημερινό βοεβοδάτο που φέρει το όνομά της. Έφθανε από το Μπιέλσκο-Μπιάουα στα νοτιοδυτικά μέχρι το Σιέντλτσε στα βορειοανατολικά.^[2] Αποτελούνταν από τα τρία βοεβοδάτα, της Κρακοβίας, του Σαντόμιες και του Λούμπλιν.

Κάλυπτε σχεδόν 60.000 χλμ². Ο σημερινός πληθυσμός στην περιοχή αυτή είναι περίπου 9.000.000 κάτοικοι. Το τοπίο της είναι κυρίως λοφώδες, με τα Καρπάθια Όρη και την οροσειρά Τάτρα στο νότο, όπου βρίσκεται στη λεκάνη απορροής του άνω ποταμού Βιστούλα. Έχει αναγνωριστεί για την πανίσχυρη αριστοκρατία (magnateria) και τους πλούσιους ευγενείς (σλάχτα).^[3]

Μεταξύ του 14ου και του 18ου αιώνα, η Επαρχία Ελάσσονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος περιελάμβανε επίσης την ιστορική περιοχή της Ερυθράς Ρουθηνίας. Στην εποχή των διαμελισμών, το νότιο τμήμα της Ελάσσονος Πολωνίας έγινε γνωστό ως Γαλικία, η οποία βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Αυστρίας έως ότου η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1918. Ως αποτέλεσμα αυτής της μακροχρόνιας διαίρεσης, πολλοί κάτοικοι του βόρειου τμήματος της Ελάσσονος Πολωνίας (συμπεριλαμβανομένων εκείνων σε πόλεις όπως το Λούμπλιν, το Ράντομ, το Κιέλτσε και η Τσενστοχόβα) δεν αναγνωρίζουν την ελάσσονα πολωνική ταυτότητά τους.^[4] Ωστόσο, ενώ το Λούμπλιν (Lubelskie) ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο βοεβοδάτο ήδη από το 1474, εξακολουθεί να έχει ομιλητές της διαλέκτου Ελάσσονος Πολωνίας.

Σε όλη την ιστορία, πολλές εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες υπήρχαν στην Ελάσσων Πολωνία, καθώς διέφυγαν από διώξεις από άλλες περιοχές ή χώρες. Η κάποτε ανεκτική πολιτική της Πολωνίας απέναντι σε αυτές τις μειονότητες τους επέτρεψε να ανθίσουν και να δημιουργήσουν χωριστές αυτοδιοικούμενες κοινότητες. Ορισμένες μειονότητες εξακολουθούν να παραμένουν, αλλά βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης, κυρίως οι Βιλαμοβιανοί, οι Βιμισόριοι, οι Γκουράλοι, οι Λέμκοι και κάποτε οι Πολωνοεβραίοι και οι Κωφοί Γερμανοί.

Ιστορία Επεξεργασία

Τουρισμός Επεξεργασία

Η ιστορική πρωτεύουσα της Ελάσσονος Πολωνίας – η Κρακοβία – θεωρείται η πολιτιστική πρωτεύουσα της Πολωνίας, ενώ το Ζακοπάνε θεωρείται η χειμερινή πρωτεύουσα της Πολωνίας.^[5] Το 1978, η UNESCO τοποθέτησε την Παλιά Πόλη της Κρακοβίας στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Από το Σαντόμιες στην Κρακοβία πηγαίνει η ανασυσταθείσα Διαδρομή Ελάσσονος Πολωνίας, μία από τις διαδρομές της μεσαιωνικής Διαδρομής Αγίου Ιακώβου της Κομποστέλα. Κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες έρχονται στην Ελάσσων Πολωνία, για να δουν τις ιστορικές πόλεις της – Σαντόμιες, Καζίμιες Ντόλνι, Ζακοπάνε, Μπιετς, Οπάτουφ, Σίντουουφ, Λούμπλιν και Κρακοβία. Το διάσημο Μοναστήρι της Γιάσνα Γκούρα στην Τσενστοχόβα, την πνευματική πρωτεύουσα της χώρας,^[6] προσελκύει εκατοντάδες χιλιάδες προσκυνητές, καθώς και το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς (επίσης τοποθετημένο στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO^[7]). Η Ελάσσων Πολωνία έχει πολλά μουσεία, με την πόλη της Κρακοβίας να έχει περίπου εξήντα από αυτά. Μεταξύ των πιο διάσημων είναι το Μουσείο Τσαρτορίσκι, το Εβραϊκό Μουσείο της Γαλικίας, το Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας, το Πολωνικό Μουσείο Αεροπορίας, το Μουσείο Σουκιενίτσε και το Κάστρο Βάβελ. Υπάρχουν μουσεία σε άλλες τοποθεσίες της επαρχίας, όπως το Μουσείο Άουσβιτς - Μπίρκεναου, το Μουσείο της Μπιέλσκο-Μπιάουα, το Οικογενειακό Σπίτι του Αγίου Πατρός Ιωάννη Παύλου Β΄ στο Βαντοβίτσε, το Μουσείο Γιάτσεκ Μαλτσέφσκι στο Ράντομ, το Μουσείο του Λούμπλιν, το Μουσείο της Τσενστοχόβα, το Μουσείο της Επίσκοπής Σαντόμιες, το Μουσείο Ζυθοποιίας Żywiec, το Μουσείο Ζαγκουένμπιε στο Μπέντζιν, το Περιφερειακό Μουσείο στη Βισλίτσα, το Περιφερειακό Μουσείο στο Σιέντλτσε και το Μουσείο Τίτους Χαουμπίνσκι στο Ζακοπάνε.

Η Ελάσσων Πολωνία είναι διάσημη για τα υπόγεια νερά και τα ιαματικά λουτρά της.^[8] Τα βουνά και τα θέρετρα της επαρχίας την καθιστούν σημαντικό κέντρο του πολωνικού τουρισμού – το Εθνικό Πάρκο Τάτρα επισκέπτονται περίπου 3 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο.^[9]

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ «About Kraków». Heme Oxygenases 2007 Conference. Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2007.
↑ «Malopolska (Little Poland)». Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2011.
↑ Wieland, Christian· Leonhard, Jörn (18 Μαΐου 2011). What Makes the Nobility Noble?: Comparative Perspectives from the Sixteenth to the Twentieth Century. Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 9783647310411. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2017.
↑ Podraza, Antoni (1 Ιουνίου 1999). «Małopolska w przeszłości i dziś» (στα Πολωνικά). Wspólnota Małopolska. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2011. Czy dzisiejszy mieszkaniec Kielc, Radomia albo Lublina poczuwa się do tego, że pochodzi z Małopolski? Mieszkańcom dawnej Małopolski brakuje przeświadczenia, iż pochodzą z tej samej dzielnicy, które tak wyraźnie cechuje mieszkańców Wielkopolski czy Mazowsza.
↑ Bigaj, Agnieszka. «Zakopane - the winter capital of Poland». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2019.
↑ «Czestochowa – Churches and Monasteries in Poland – Poland travel guide». Poland-travel-guide.info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011.
↑ «UNESCO World Heritage Sites». Krakow Info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011.
↑ Map of Polish spas ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ «Turystyka zimowa a przyroda – Tatrzański Park Narodowy». Tpn.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Bedford, Neal (2008). Lonely Planet Poland (6 έκδοση). Lonely Planet. σελ. 224. ISBN 978-1-74104-479-9.
Cosmas of Prague (2006). Kosmasa Kronika Czechów (στα Πολωνικά). Trans. Maria Wojciechowska. Βρότσουαφ. OL 5262807M.
Davies, Norman (2005). God's Playground: A History of Poland in Two Volumes. 1. Columbia University Press. ISBN 978-0-19-925339-5.
Gloger, Zygmunt (1903). Geografia historyczna ziem dawnej Polski (στα Πολωνικά). Nabu Press. ISBN 978-1-145-33359-8.
Jezierski, Andrzej· Leszczyńska, Cecylia (2003). Historia gospodarcza Polski (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Wydawnictwo Key Text. ISBN 83-87251-71-2.
Labuda, G. (1988). «Polska, Czechy, Rus i kraj Ledzian w drugiej potowie X wieku». Studia nad poczatkami panstwa polskiego (στα Πολωνικά). II. Πόζναν.
Lerski, Jerzy Jan (1996). «Little (Lesser) Poland (Małopolska)». Στο: Piotr Wróbel, Richard J. Kozicki. Historical dictionary of Poland. Greenwood Press. ISBN 0-313-26007-9.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Ελάσσων Πολωνία

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη γεωγραφία της Πολωνίας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] «About Kraków». Heme Oxygenases 2007 Conference. Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2007.

[2] «Malopolska (Little Poland)». Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2011.

[3] Wieland, Christian· Leonhard, Jörn (18 Μαΐου 2011). What Makes the Nobility Noble?: Comparative Perspectives from the Sixteenth to the Twentieth Century. Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 9783647310411. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2017.

[4] Podraza, Antoni (1 Ιουνίου 1999). «Małopolska w przeszłości i dziś» (στα Πολωνικά). Wspólnota Małopolska. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2011. Czy dzisiejszy mieszkaniec Kielc, Radomia albo Lublina poczuwa się do tego, że pochodzi z Małopolski? Mieszkańcom dawnej Małopolski brakuje przeświadczenia, iż pochodzą z tej samej dzielnicy, które tak wyraźnie cechuje mieszkańców Wielkopolski czy Mazowsza.

[5] Bigaj, Agnieszka. «Zakopane - the winter capital of Poland». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2019.

[6] «Czestochowa – Churches and Monasteries in Poland – Poland travel guide». Poland-travel-guide.info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011.

[krakow-info.com-7] «UNESCO World Heritage Sites». Krakow Info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011.

[8] Map of Polish spas ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[9] «Turystyka zimowa a przyroda – Tatrzański Park Narodowy». Tpn.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]