Ηλεκτρικό οξύ

Ηλεκτρικό οξύ
Γενικά
Όνομα	Ηλεκτρικό οξύ
Συνώνυμα	Βουτανοδιοϊκό οξύ, Σουκινικό οξύ
Χημικός τύπος	C4H6O4
SMILES	OC(=O)CCC(=O)O
Μοριακό βάρος	118,09 g/mol
Εμφάνιση	Άχρωμοι κρύσταλλοι
Αριθμός CAS	110-15-6
Αριθμός EC	203-740-4
Ιδιότητες
Σημείο τήξης	187-189°C (460-462 K)
Σημείο βρασμού	235°C (508,15 K)
Ειδικό βάρος	1,56
Διαλυτότητα στο νερό	58 g / l (20°C)
Δείκτης Διάθλασης (RI)	1,405
Ασφάλεια
Προσδιορισμός κινδύνων	Ερεθιστικό για τα μάτια και το δέρμα
Σημείο ανάφλεξης	206°C
Θερμοκρασία Αυτανάφλεξης	630°C
Φράσεις R/S	R: 36,37,38 S: 26,37,39
MSDS	Σύνδεσμος MSDS
Η κατάσταση αναφοράς είναι η πρότυπη κατάσταση εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά

Το ηλεκτρικό οξύ (αγγλ.: succinic acid) είναι ένα φυσικό οργανικό δικαρβοξυλικό οξύ με τέσσερα άτομα άνθρακα. Απαντά σε πολλά φυτικά είδη, στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά αλλά και στο ήλεκτρο (κεχριμπάρι) από όπου πήρε και το όνομά του. Χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στα τρόφιμα (Ε363), κυρίως ως βελτιωτικό γεύσης και ως ρυθμιστής οξύτητας. Είναι ενδιάμεσο ενός κύκλου μεταβολισμού σακχάρων σε ζώντες οργανισμούς μεγάλης βιολογικής σημασίας (κύκλος κιτρικού οξέος – κύκλος του Krebs), μέρος της διαδικασίας κατά την οποία οι ζωντανοί οργανισμοί μετατρέπουν την τροφή σε ενέργεια.

Ιδιότητες

Σε ΚΣ είναι σε μορφή άχρωμης κρυσταλλικής σκόνης με σημείο τήξης τους 187 - 189°C. Είναι ευδιάλυτο στο νερό αλλά ελάχιστα διαλυτό στην αιθανόλη, τον αιθέρα και την ακετόνη. Είναι ουσιαστικά αδιάλυτο στο βενζόλιο και τον τετραχλωράνθρακα.

Αποτελεί περίπου το 8% του ήλεκτρου, ενώ πέρα από το φυτικό βασίλειο ανευρίσκεται σε ζωικούς ιστούς και στο αίμα. Έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Το ηλεκτρικό οξύ, όπως τα περισσότερα δικαρβοξυλικά οξέα, σχηματίζει εύκολα ανυδρίτη κατά την θέρμανση. Κατά την θέρμανση του αμμωνιακού του άλατος ή του διαμιδίου του σχηματίζεται σουκκινιμίδιο (ετεροκυκλικό ιμίδιο).

Ιστορία

Το ηλεκτρικό οξύ χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στην Ευρώπη ως φυσικό αντιβιοτικό για πολλούς αιώνες και ιδιαίτερα την περίοδο του Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε ως όπλο εναντίον των λοιμών που μάστιζαν την περιοχή.

Τις δεκαετίες του 1930 και 1940, Ευρωπαίοι βιοχημικοί ανακάλυψαν ότι το ηλεκτρικό οξύ παράγεται στα κύτταρα του σώματος και συμμετέχει ως ενδιάμεσο προϊόν στο κύκλο του κιτρικού οξέος κατά τον οποίο οι ζωντανοί οργανισμοί μετατρέπουν την τροφή σε ενέργεια.

Παραγωγή

Το ηλεκτρικό οξύ παράγεται συνήθως με απόσταξη του ήλεκτρου ή με τη ζύμωση του τρυγικού αμμωνίου ή του μηλικού ασβεστίου.

Συνθετικά μπορεί να παρασκευαστεί από την ένωση με νάτριο του μηλονικού διαιθυλεστέρα, σύμφωνα με την παρακάτω πορεία:

Επίσης μπορεί να παρασκευαστεί με την καταλυτική υδρογόνωση του μαλεϊκού οξέος ή του ανυδρίτη αυτού, και σε μικρές ποσότητες από την οξείδωση του οξικού οξέος με υπερθειϊκό κάλιο.

Χρήσεις

Το ηλεκτρικό οξύ χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στα τρόφιμα (Ε363), κυρίως ως βελτιωτικό γεύσης και ως ρυθμιστής οξύτητας.

Επίσης χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την παρασκευή ενδιάμεσων προϊόντων για χρώματα, αρώματα, φωτογραφικά χημικά, αλκυδικές ρητίνες και πλαστικοποιητές, ενώ τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η χρήση του για θεραπευτικούς σκοπούς, ως αντιβιοτικό και αντιοξειδωτικό για την καταπολέμηση των τοξικών ελεύθερων ριζών.

Κίνδυνοι για την υγεία

Το ηλεκτρικό οξύ γενικά δεν παρουσιάζει κανένα σημαντικό κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων. Είναι φυσικό συστατικό των κυττάρων του σώματος και έτσι μεταβολίζεται από το σώμα. Δεν έχει καθοριστεί ανώτατο όριο καθημερινής λήψης, ούτε έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες από τη λήψη του.

Βιβλιογραφία

• Παπαγεωργίου, Β.Π.: Εφαρμοσμένη Οργανική Χημεία: Άκυκλες Ενώσεις, εκδόσεις «Παρατηρητής», Θεσσαλονίκη 1986
• Chemicalland21.com
• Σελίδα με πληροφορίες για τα πρόσθετα τροφίμων
• Σελίδα για τις θεραπευτικές ιδιότητες του ηλεκτρικού οξέος