Με τον όρο Ινδική μυθολογία εννοείται ένα περίπλοκο σώμα μύθων που αναπτύχθηκαν στη γεωγραφική περιοχή της Ινδικής υποηπείρου. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε στην Ινδική μυθολογία συντίθεται από πέντε διαφορετικά μυθολογικά σώματα. Τη μυθολογία των Μούντα, τους Δραβίδιους μύθους, τους Ινδουϊστικούς μύθους και τέλος τη μυθολογία του Βουδισμού και του Ζαϊνισμού[1].

Επισκόπηση Επεξεργασία

Από θεωρητικής άποψης, η Ινδική μυθολογία μοιράζεται στοιχεία των Μούντα, των Δραβίδων και των Αρίων. Στην απώτερη αρχαιότητα τα δύο πρώτα στοιχεία δεν άφησαν καμία άμεση μαρτυρία, παρά μόνον μέσω της μπραχμανικής λογοτεχνίας, της λογοτεχνίας των αρίων των Ινδιών[2].

Αυτή η λογοτεχνία βρίσκει την προϊστορική της έκφραση στις Βέντα, για τις οποίες αναγνωρίζεται στις ημέρες μας, όλο και περισσότερο, ο χαρακτήρας «ινδικός» και όχι μόνον «Άριος». Επίσης, το μίγμα των Αρίων και μη Αρίων μύθων, το οποίο για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρείτο μεταγενέστερο και ονομάστηκε εν γένει «Ινδουϊσμός» -στα συμφραζόμενα της Ινδικής μυθολογίας Ινδουϊστική μυθολογία- ανάγεται στους αρχαιότερους χρόνους των Ινδιών, περιλαμβανομένης και της βεντικής εποχής.

Προάριες μυθολογίες Επεξεργασία

Οι ιθαγενείς, οι οποίοι μιλούν διαλέκτους συγγενείς προς τις μούντα, αντλούν το μυθολογικό υλικό τους από τον τοτεμισμό. Η ζωή ενός φυτικού ή ζωικού είδους θεωρείται ζωή της φυλής και των ατόμων που την αποτελούν. Η θυσία συνίσταται στον σφαγιασμό του ζώου, έτσι ώστε να αφομοιωθεί η ζωτική του αρχή.

Οι λατρείες των Δραβίδων με τη σειρά τους αποκλείουν τις αιματηρές θυσίες και την κατανάλωση ωμού κρέατος και περιορίζονται στη λατρεία των ειδώλων μέσω της λατρείας πουτζά. Σε αυτή τη μυθολογική περίοδο ανήκουν θεότητες όπως η Κάλι ή η Ντουργκά, σύμβολα της γονιμότητας της φύσης. Η σπουδαιότητα που αποδίδεται στις γυναικείες μορφές της θεότητας στο δραβιδικό μυθολογικό σώμα αντικατοπτρίζει μία μορφή κοινωνικής συγκρότησης, η οποία χαρακτηρίζεται από μητριαρχικές τάσεις.

Άριες μυθολογίες Επεξεργασία

Από την αρχή των ιστορικών χρόνων το αριανό στοιχείο παράγει τη δική του μυθολογία, αφομοιώνοντας προγενέστερα στοιχεία, μετουσιώνοντάς τα και προβάλλοντάς τα μέσω της ιδιαίτερης κοινωνικής του πατρογραμμικής συγκρότησης.

Οι κοινωνικές τάξεις των Αρίων στην Ινδία έγιναν κάστες. Η θρησκεία και συνεπώς το μυθολογικό της θεμέλιο, που περιστρεφόταν αρχικά γύρω από την οικογένεια, γίνεται θρησκεία ή μυθολογία κάστας και διαμορφώνεται από το καθήκων και τα ιδανικά των Αρίων. Παραμένει οικογενειακή αλλά ποικίλλει ανάλογα με τη θέση της οικογένειας στο ταξικό σύστημα κοινωνικής διαίρεσης σε πολεμιστές-ευγενείς, (Κσατρίγια), κλήρο, Μπραχμάνους και την τρίτη τάξη, τους εργάτες του συστήματος Βασίγια.

Αυτή η εξέλιξη προς την κάστα σημειώνει το πέρασμα του ινδικού αριανισμού από το «βεντικό» στάδιο στο «μπραχμανικό» στάδιο. Οι μπραχμάνοι ιερείς περισυλλέγουν το υλικό των Βέντα δημιουργώντας μία σταθερή βάση θρησκευτικών εννοιών, στην οποία κυρίαρχη θέση έχει το ντάρμα.

Παραπομπές σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Το μεγαλύτερο τμήμα της αποκαλούμενης Ινδικής μυθολογίας είναι δραβίδιας ή μούντα προέλευσης μάλλον παρά Άριο, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να διακρίνει κανείς και να ξεδιαλέξει το άριο υλικό από το σύνολο του μυθολογικού σώματος, παρόλο που η έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα έχει ξεκινήσει αρκετά νωρίς. Βλ. Clark Walter Eugene 1918, 155-158.
  2. New Larousse Encyclopedia of Mythology 1968, 325

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Guirand Félix (Ed.) 1968, New Larousse Encyclopedia of Mythology, Crescend Books, New York.
  • Clark Walter Eugene 1918, The American Journal of Theology, Vol. 22, No. 1 (Jan).