Ο Ιωάννης Κόσσος (1822 - 1875) ήταν Έλληνας γλύπτης από την Τρίπολη της Αρκαδίας. Ήταν ένας από τους πρώτους και πιο επιφανείς γλύπτες της απελευθερωμένης Ελλάδας. Πέθανε στην Αθήνα το 1875.

Ιωάννης Κόσσος
Γέννηση1822
Τρίπολη
Θάνατος1875
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
ΣπουδέςΑνωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Ιδιότηταγλύπτης
Σημαντικά έργαΗ Αθήνα φέρουσα την Ακρόπολιν (Αντίγραφο), Ρήγας Φεραίος και Προτομή του Γεώργιου Σταύρου (κτίριο Σταύρου), Ιωάννινα
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Άγαλμα του Αδαμαντίου Κοραή, έργο των Ιωάννη Κόσσου και Γεωργίου Βρούτου
Ευάγγελος Ζάππας, Ζάππειον Μέγαρο

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Πατέρας του ήταν ο ξυλογλύπτης Πέτρος Κόσσος. Από νεαρή ηλικία εργάστηκε ως καραβομαραγκός και κατασκευαστής ακρόπρωρων σε αρσανά του πατέρα του στον Πόρο.[1] Αργότερα γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνώνκαι σπούδασε γλυπτική, με δάσκαλο τον Γερμανό κλασικιστή γλύπτη Κρίστιαν Ζήγκελ (C. Siegel). Με υποτροφία, συνέχισε τις σπουδές του στη Φλωρεντία και σε ηλικία 40 περίπου ετών άνοιξε δικό του εργαστήρι μαρμαρογλυπτικής στην Αθήνα.

Ο Κόσσος βραβεύτηκε το 1870 στα «Ολύμπια» (όπως ονομαζόταν τότε το Ζάππειο Μέγαρο) και στην Παγκόσμια Έκθεση Καλλιτεχνίας στη Βιέννη το 1873, με το έργο του «Ιδεώδης Ελλάς». Μαθητής του Κόσσου υπήρξε ο κλασικιστής γλύπτης Γεώργιος Βρούτος.

Εργογραφία του Κόσσου Επεξεργασία

Ο Ιωάννης Κόσσος φιλοτέχνησε κυρίως ανδριάντες και προτομές σε μάρμαρο, που φέρουν τα μορφικά γνωρίσματα του νεοκλασικισμού, μέσα στο γενικότερο ρεύμα του ακαδημαϊσμού. Τα περισσότερα υπαίθρια γλυπτά της Αθήνας της περιόδου 1863 - 1895 έχουν φιλοτεχνηθεί από τους Ιωάννη Κόσσο, Λεωνίδα Δρόση και Γεώργιο Βρούτο. Ασχολήθηκε κυρίως με την απεικόνιση αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 επιτυγχάνοντας έτσι να αναδειχτεί σε εθνικό γλύπτη. Επίσης, απασχολήθηκε σε μικρότερη κλίμακα με τις απεικονίσεις προσωπικοτήτων της εποχής αλλά και με αλληγορικές μορφές. Τέτοια δείγματα του έργου του αποτελούν η προτομή της Ιταλίδας ηθοποιού Αδελαΐδας Ριστόρι (1867) και η αλληγορική απεικόνιση της Νύχτας (1864).[2]

Στις πιο σημαντικές δημιουργίες του Ιωάννη Κόσσου περιλαμβάνονται:

  • Ανδριάντας Ευαγγέλου Ζάππα (1864, Αθήνα - Ζάππειο Μέγαρο). Η εκτέλεση του έργου πραγματοποιήθηκε από τον Ιωάννη Κόσσο το 1864, η τοποθέτησή του όμως στο Ζάππειο έγινε την 1η Οκτωβρίου 1888.
  • Ανδριάντας Ρήγα Φεραίου[3] (1871, Αθήνα - Προπύλαια Πανεπιστημίου Αθηνών). Τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα έγιναν στις 16 Ιουνίου 1871[3], στην επέτειο των 50 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Είναι ο πρώτος ανδριάντας που στήθηκε στην Αθήνα μετά την ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Ήταν χορηγία του Ηπειρώτη εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ.
  • Ανδριάντας Αδαμάντιου Κοραή (Αθήνα - Προπύλαια Πανεπιστημίου Αθηνών). Ο Κόσσος φιλοτέχνησε το πρόπλασμα του ανδριάντα. Το έργο μεταφέρθηκε σε μάρμαρο μετά το θάνατο του Κόσσου από το μαθητή του Γεώργιο Βρούτο. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το Μάρτιο του 1874.
  • Προτομή «Η Αθήνα φέρουσα επί της κεφαλής την Ακρόπολιν» (1871, Περίβολος Πνευματικού Κέντρου Δήμου Αθηναίων, οδός Σόλωνος).
  • Προτομή Βασίλισσας Όλγας (1874).

Στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας εκτίθενται τα έργα του Κόσσου «Νύχτα» (1864) και «Αδελαΐς Ριστόρι» (1867). Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών υπάρχουν επίσης 25 προτομές ηρώων του 1821, οι οποίες φιλοτεχνήθηκαν από τον Κόσσο.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Κόσσος Ιωάννης (1822 Τρίπολη - 1873 Αθήνα)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2015. 
  2. ΕΠΜΑΣ. «Γλυπτική - 19ος αιώνας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2015. 
  3. 3,0 3,1 «Οι ανδριαντες του Ρήγα και του Γρηγορίου Ε' στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου της Αθήνας και το πρώτο κοινό τους» (PDF). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2015. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Στέλιος Λυδάκης: «Οι Έλληνες Γλύπτες – Η νεοελληνική γλυπτική: ιστορία – τυπολογία – λεξικό γλυπτών», τόμ. 5ος, σελ. 364 - 365, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα, 1981.
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάνικα, λήμμα "Κόσσος, Ιωάννης" (κείμενο Μ. Στεφανίδης), τόμ.35, σελ. 274, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
  • «ΕΛΛΑΣ» (Η ιστορία και ο πολιτισμός του Ελληνικού Έθνους από τις απαρχές μέχρι σήμερα), τόμος 2ος, σελ. 602, Εκδοτικός Οργανισμός «Πάπυρος», Αθήνα, 1998.
  • Ζέττα Αντωνοπούλου: « Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 – 2004», σελ. 25, 28, 30, 34, 38, 132 & 203 - 204, α΄ έκδοση, Εκδόσεις «Ποταμός», Αθήνα, 2003.
  • Τώνια Γιαννουδάκη, Υπαίθρια γλυπτά του δήμου Αθηναίων 1832-1922, μεταπτυχιακή εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 1994
  • Τώνια Γιαννουδάκη, Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
  • Αντωνία Γιαννουδάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (8/5/2015)
  • Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 2, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
  • Στέλιος Λυδάκης, Οι έλληνες γλύπτες. Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία-τυπολογία-λεξικό γλυπτών, τόμ. 5, Μέλισσα, Αθήνα 1981
  • Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
  • Ηλίας Μυκονιάτης, «Ο γλύπτης Ιωάννης Κόσσος 1822-1873» ανάτυπο από την επιστημονική επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τόμ. ΚΒ΄, Θεσσαλονίκη 1984
  • Η. Μυκονιάτης, «Προσθήκες στο έργο του γλύπτη Ιωάννη Κόσσου (1822-1873) (ανάτυπο), Εγνατία 2, 1990, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Θεσσαλονίκη 1990
  • Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία