Κένταυρος Α
Συντεταγμένες: 
13h 25m 27.6s, −43° 01′ 09″
Ο Κένταυρος Α (επίσης γνωστός και NGC 5128) είναι φακοειδής ενεργός γαλαξίας σε απόσταση περίπου 11 εκατομμύρια έτη φωτός στον αστερισμού Κένταυρο. Είναι ένας από τους κοντινότερους στη Γη ραδιογαλαξίες, και έτσι ο ενεργός γαλαξιακός πυρήνας (ΕΓΠ) του έχει μελετηθεί εκτενώς από τους αστρονόμους.[5] Επιπλέον είναι ο πέμπτος λαμπρότερος γαλαξίας στον ουρανό.
 Ο Κένταυρος Α (NGC 5128) | |
| Παρατηρησιακά Δεδομένα (εποχή J2000) | |
|---|---|
| Αστερισμός | Κένταυρος |
| Ορθή Αναφορά | 13h 25m 27.6s [1] |
| Απόκλιση | -43° 01′ 09″ [1] |
| Μετατόπιση στο ερυθρό | 547 ±5 km/s [1] |
| Απόσταση | 13,7 ±0,9 Mly[2] |
| Ομάδα ή σμήνος γαλαξιών | Ομάδα γαλαξιών Κενταύρου Α/Μ83 |
| Τύπος Γαλαξία | SO pec [1] |
| Φαινόμενη διάμετρος (V) | 25',7 x 20',0 [1] |
| Φαινόμενο μέγεθος (V) | 6,84[3][4] |
| Άλλα χαρακτηριστικά | ασυνήθιστη λωρίδα σκόνης |
| Άλλες ονομασίες | |
| NGC 5128, PGC 46957, Arp 153 [1] | |
| Δείτε επίσης: Γαλαξίες, Κατάλογος γαλαξιών | |
Ένας πίδακας υλικών που αποκόβει υλικό από την περιοχή μιας υπέρογκης μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία είναι υπεύθυνος για την εκπομπή ραδιοκυμάτων και ακτίνων Χ. Βάσει παρατηρήσεων στα ραδιοκύματα σε διάστημα μιας δεκαετίας έχει καθοριστεί ότι η ταχύτητα του υλικού στον πίδακα είναι περίπου η μισή από αυτή του φωτός.
Όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλους αστρογόνους γαλαξίες, μία σύγκρουση είναι υπεύθυνη για τον μεγάλο ρυθμό γέννησης άστρων. Με παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Σπίτζερ, οι επιστήμονες έχουν επιβεβαιώσει ότι ο Κένταυρος Α συγκρούεται με ένα σπειροειδή γαλαξία.
Μορφολογία Επεξεργασία
Ο Κένταυρος Α μπορεί να περιγραφτεί ότι έχει παράξενη μορφολογία. Όπως φαίνεται από τη Γη ο Κένταυρος Α μοιάζει με ένα ελλειπτικό ή φακοειδή γαλαξία που απάνω του υπάρχει μια λωρίδα σκόνης.[6] Αυτή η παράξενη μορφολογία οφείλεται στην συγχώνευσή του με ένα σπειροειδή γαλαξία.
Στον πυρήνα υπάρχουν υπάρχουν ερυθρά αστέρια στο τέλος της ζωής τους. Όμως στον δίσκο υπάρχουν νεότερα άστρα και έχουν παρατηρηθεί πάνω από 100 περιοχές δημιουργίας άστρων.[7]
Το 2000 ανακοινώθηκε ότι έχουν εντοπιστεί αχνές ημικυκλικές δομές αερίων γύρω από τον γαλαξία, σε απόσταση περίπου 15 Kpc από το κέντρο του γαλαξία. Αυτές οι δομές είναι απόδειξη ότι ο γαλαξίας έχει αλληλεπιδράσει με άλλους γαλαξίες πρόσφατα.[8] Υπάρχουν επίσης και ημικυκλικές ακανόνιστες δομές γαλάζιων αστέρων στην άλω του γαλαξία. Αυτή η παρατήρηση παρέχει στοιχεία για την αλληλεπίδραση του Κενταύρου Α με ένα γαλαξία νάνο, τον οποίο και διέλυσε.[9]
Υπερκαινοφανείς Επεξεργασία
Στον Κένταυρο Α έχει παρατηρηθεί μόνο ένας υπερκαινοφανής αστέρας, ο SN1986G.[10] Πρόκειται για έναν υπερκαινοφανή τύπου Ια, που προκαλείται όταν σε ένα λευκό νάνο προσπέσει τόση ποσότητα ύλης, ώστε να αρχίσει θερμοπυρηνική αντίδραση. Ο SN1986G χρησιμοποιήθηκε για να δείξει ότι το φάσμα αυτού του τύπου των σουπερνόβα δεν έχουν το ίδιο σε όλες τις περιπτώσεις. [11] Το μέγιστο φαινόμενο μέγεθος του υπερκαινοφανή ήταν 13,2.
Ομάδα γαλαξιών Επεξεργασία
Ο Κένταυρος Α είναι στο κέντρο της μίας από τις δύο υποομάδες της ομάδας Κένταυρος Α/Μεσιέ 83.[12] Ο Μεσιέ 83 είναι στο κέντρο της άλλης. Αυτές οι δύο υποομάδες αναγνωρίζονται ως μια ομάδα, ενώ κάποιες φορές ως δύο. Όμως οι δύο υποομάδες βρίσκονται κοντά η μία στην άλλη και οι δύο υποομάδες δεν φαίνεται να κινούνται η μία σχετικά με την άλλη.[13]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «NASA/IPAC Extragalactic Database». Results for Centaurus A. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2006.
- ↑ J. L. Tonry, A. Dressler, J. P. Blakeslee, E. A. Ajhar, A. B. Fletcher, G. A. Luppino, M. R. Metzger, C. B. Moore (2001). «The SBF Survey of Galaxy Distances. IV. SBF Magnitudes, Colors, and Distances». Astrophysical Journal 546 (2): 681–693. doi:. http://adsabs.harvard.edu/abs/2001ApJ...546..681T.
- ↑ «SIMBAD-A». SIMBAD Astronomical Database. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ Armando, Gil de Paz; Boissier; Madore; Seibert; Boselli; et al. (2007). «The GALEX Ultraviolet Atlas of Nearby Galaxies». Astrophysical Journal (ApJS) 173: 185–255. doi:. http://arxiv.org/abs/astro-ph/0606440. Ανακτήθηκε στις 2009-11-29.
- ↑ F. P. Israel (1998). «Centaurus A - NGC 5128». Astronomy and Astrophysics Review 8: 237–278. doi:. http://adsabs.harvard.edu/abs/1998A&ARv...8..237I.
- ↑ A. Sandage, J. Bedke (1994). Carnegie Atlas of Galaxies. Washington, D.C.: Carnegie Institution of Washington. ISBN 0-87279-667-1.
- ↑ P. W. Hodge, R. C. Kennicutt Jr. (1982). «An atlas of Η II regions in 125 galaxies». Astrophysical Journal 88: 296–328. doi:. Bibcode: 1983AJ.....88..296H.
- ↑ Charmandaris, V., Combes, F., van der Hulst, J. M. (2000). «First detection of molecular gas in the shells of CenA». Astronomy and Astrophysics 356: L1-L4. Bibcode: 2000A&A...356L...1C. http://adsabs.harvard.edu/abs/2000A%26A...356L...1C.
- ↑ «Arc of Blue Stars a Lingering Sign of Shredded Dwarf Galaxy». NOAO. 15 Οκτωβρίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-09-16. https://web.archive.org/web/20120916103751/http://www.noao.edu/outreach/press/pr02/pr0211.html. Ανακτήθηκε στις 2012-07-06.
- ↑ R. Evans, R. H. McNaught, C. Humphries (1986). «Supernova 1986G in NGC 5128». IAU Circular 4208: 1. Bibcode: 1986IAUC.4208....1E.
- ↑ M. M. Phillips, A. C. Phillips, S. R. Heathcote, V. M. Blanco, D. Geisler, D. Hamilton, N. B. Suntzeff, F. J. Jablonski, J. E. Steiner, A. P. Cowley, P. Schmidtke, S. Wyckoff, J. B. Hutchings, J. Tonry, M. A. Strauss, J. R. Thorstensen, W. Honey, J. Maza, M. T. Ruiz, A. U. Landolt, A. Uomoto, R. M. Rich, J. E. Grindlay, H. Cohn, H. A. Smith, J. H. Lutz, R. J. Lavery, A. Saha (1987). «The type 1a supernova 1986G in NGC 5128 - Optical photometry and spectra». Publications of the Astronomical Society of the Pacific 99: 592–605. doi:. Bibcode: 1987PASP...99..592P.
- ↑ I. D. Karachentsev, M. E. Sharina, A. E. Dolphin, E. K. Grebel, D. Geisler, P. Guhathakurta, P. W. Hodge, V. E. Karachetseva, A. Sarajedini, P. Seitzer (2002). «New distances to galaxies in the Centaurus A group». Astronomy and Astrophysics 385: 21–31. doi:. http://adsabs.harvard.edu/abs/2002A&A...385...21K.
- ↑ I. D. Karachentsev (2005). «The Local Group and Other Neighboring Galaxy Groups». Astronomical Journal 129 (1): 178–188. doi:. Bibcode: 2005AJ....129..178K.