Βικιπαίδεια

Κατάλογος Βυζαντινών σφετεριστών

κατάλογος εγχειρήματος Wikimedia

Ακολουθεί κατάλογος αυτών που διεκδίκησαν την εξουσία στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από το 395 που ο Αρκάδιος ανέλαβε την εξουσία ως το 1453 οπότε αλώθηκε η Κωνσταντινούπολη.

Ο ύπατος (το 506) Αρεόβινδος προεδρεύει σε αγώνες. Διεκδίκησε τον θρόνο το 512. Φύλλο διπτύχου (506), διαστ. 39 Χ 13 εκ., ελεφαντόδοντο. Επιγρ. EX C[omite] SAC[ri] STAΒ[uli] ET M[agister] M[ilitum] P[er] OR[ientum] EX C[onsule] C[onsul] OR[dinarius]. Μεσαιωνικό Μουσείο του Κλυνύ.

Σφετεριστές που έγιναν Αυτοκράτορες Επεξεργασία

Οι παρακάτω από δική τους πρωτοβουλία εξεγέρθηκαν με στρατό ή έκαναν πραξικόπημα στο Παλάτι και ανήλθαν στον θρόνο:

Σφετεριστές που δεν επέτυχαν να γίνουν Αυτοκράτορες Επεξεργασία

Οι παρακάτω προτάθηκαν από το πλήθος ή προσπάθησαν μόνοι τους ή εξεγέρθηκαν με στρατό και ίσως αυτοανακηρύχθηκαν σε μία περιοχή, αλλά τελικά δεν ανήλθαν στον θρόνο. Η χρονολογία στην παρένθεση είναι η απόπειρα σφετερισμού.

Επί Ζήνωνος 474-491 Επεξεργασία

  • Μαρκιανός (σφετεριστής) (479). Ο γαμπρός του Ζήνωνα, που δυσαρεστήθηκε με την άνοδο εκείνου στον θρόνο. Κατέλαβε το Ιερό Παλάτιο, αλλά μετά συνελήφθη. Πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του φυλακισμένος σε φρούριο στην Ισαυρία.
  • Λεόντιος (σφετεριστής) (484-488). Διοικητής από την Ισαυρία, που ο Ζήνωνας τον έστειλε να καταστείλει την εξέγερση του Ιλλού, αλλά αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας, αφού τον έπεισε ο Ίλλος. Ο Ζήνωνας τον πολιόρκησε στο φρούριο Παπύριο για 4 έτη και όταν το κατέλαβε, τον εκτέλεσε.
 
Σολιδος του Λεόντιου, που ανακήρυξε ο Ίλλος αυτοκράτορα εναντίον του Ζήνωνα.

Επί Αναστασίου Α΄ 491-518 Επεξεργασία

  • Λογγίνος (ύπατος το 486) (491-492). Αδελφός του Ζήνωνα, ξεκίνησηε εξέγερση για να ενισχύσει τη διαδοχή του, αλλά νικήθηκε. Διέφυγε στην Αίγυπτο, όπου απεβίωσε.
  • Αρεόβινδος Δαγαλάιφος Αρεόβινδος (512). Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από το πλήθος σε μία εξέγερση στην Κωνσταντινούπολη, αλλά αρνήθηκε να αποδεχθεί την ανακήρυξη.

Επί Ιουστίνου Α΄ 518-527 Επεξεργασία

  • Θεόκριτος (δομέστικος) (518). Ήταν κόμης δομεστικόρουμ όταν προσπάθησε να εξαγοράσει υποστήριξη για την άνοδό του στον θρόνο, μετά το τέλος του Αναστάσιου Α΄.

Επί Ιουστινιανού Α΄ 527-565 Επεξεργασία

  • Ιουλιανός μπεν Σαμπάρ (529-531). Ηγέτης μίας εξέγερσης των Σαμαρειτών, ανακηρύχθηκε βασιλιάς του Ισραήλ. Κατάφερε να ελέγξει όλη τη Σαμάρια, μετά όμως νικήθηκε.
  • Υπάτιος (ύπατος το 500) (532). Ανιψιός του Αναστασίου Α΄. Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας κατά τη στάση του Νίκα.
  • Στότζας (536-545). Ρωμαίος στρατιωτικός που εκλέχθηκε ηγέτης από στρατό που εξεγέρθηκε, μόλις κατέλαβε το Βανδαλικό βασίλειο της Αφρικής. Προσπαθώντας να εγκαθιδρύσει ένα νέο βασίλειο, νικήθηκε και τραυματίστηκε μοιραία το 545.
  • Ιωάννης Κοττιστίς (537). Από τη Μεσοποταμία, ήταν στρατιωτικός του πεζικού, που ανακηρύχθηκε "αυτοκράτορας" από τα στρατεύματά του, αλλά 4 ημέρες μετά νικήθηκε από τις Αυτοκρατορικές δυνάμεις στον Δάρα.

Επί Ηρακλείου Επεξεργασία

Επί Κώνστα Β΄ Επεξεργασία

Επί Κωνσταντίνου Δ΄ Επεξεργασία

 
Σόλιδος του Μιζίζιου, ακόλουθου του Κώνστα Β΄, που με το τέλος εκείνου στη Σικελία, ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας. Επιγρ.: D N MEZEZI PP AVG / VICTORIA AVGU CON OB.

Επί Ιουστινιανού Β΄ Ρινότμητου Επεξεργασία

  • Γεώργιος (710-711).

Επί Λέοντα Γ΄ Ισαύρου Επεξεργασία

 
Σόλιδος του Πετάσιου, που εξεγέρθηκε στην Ιταλία εναντίον του Λέοντα Γ΄, μάλλον με υποστήριξη των εικονόφιλων. Επιγρ.:D N TIVERIVS MULTU[S] AV[GUSTUS] / VICTOR[IA] IVTG[US]TA.

Επί Κωνσταντίνου Ε΄ Εικονομάχου Επεξεργασία

 
Σφραγίδα του Αρτάβασδου, που εξεγέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη εναντίον του εικονομάχου Κωνσταντίνου Ε΄. Επιγρ.: ΘΕΟΤΟΚΕ ΒΟΗΘΕΙ (τα γράμματα σχηματίζουν σταυρό) ΤΩ ΔΟΥΛΩ ΣΟΥ / ΑΡΤΑVΑCΔΩ ΠΑΤΡΙΚΙΩ ΚΟΥΡΑΠΑΛΑΤΗ.

Επί Λέοντος Δ΄ Χαζάρου Επεξεργασία

Επί Κωνσταντίνου ΣΤ΄ Επεξεργασία

 
Σφραγίδα του Ελπιδίου, που η Ειρήνη η Αθηναία τον κατηγόρησε για συνωμοσία, έτσι αυτός διέφυγε στη Β. Αφρική, όπου οι Αββασίδες τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα. Επιγρ.: ΘΕΟΤΟΚΕ ΒΟΗΘΕΙ (τα γράμματα σχηματίζουν σταυρό) ΤΩ CΩ ΔΟΥΛΩ / ΕΛΠΙΔΙΩ ΠΑΤΡΙΚΙΩ S CΤΡΑΤΗ[ΓΩ] CΙΚΕΛ[ΙΑC].

Επί Ειρήνης της Αθηναίας Επεξεργασία

Επί Νικηφόρου Α΄ λογοθέτου Επεξεργασία

Επί Μιχαήλ Α΄ Ραγκαβέ Επεξεργασία

  • Νικηφόρος, δ΄ φορά (812).

Επί Μιχαήλ Β΄ εξ Αμορίου Επεξεργασία

Επί Θεοφίλου Επεξεργασία

Επί Μιχαήλ Γ΄ Τραυλού Επεξεργασία

Επί Βασιλείου Α΄ Μακεδόνος Επεξεργασία

Επί Λέοντα ΣΤ΄ Σοφού Επεξεργασία

Επί Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογέννητου Επεξεργασία

Επί Νικηφόρου Β΄ Φωκά Επεξεργασία

Επί Ιωάννη Α΄ Τσιμισκή Επεξεργασία

Επί Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου Επεξεργασία

Επί Κωνσταντίνου Η΄ Μακεδόνων Επεξεργασία

Επί Ρωμανού Γ΄ Αργυρού Επεξεργασία

Επί Μιχαήλ Δ΄ Παφλαγόνα Επεξεργασία

Επί Κωνσταντίνου Θ΄ Μονομάχου Επεξεργασία

 
Ο Γεώργιος Μανιάκης, στρατηγός με κατορθώματα, εξεγέρθηκε εναντίον του Κωνσταντίνου Θ΄.

Επί Θεοδώρας Μακεδόνων Επεξεργασία

Επί Μιχαήλ ΣΤ΄ Στρατιωτικού Επεξεργασία

 
Σφραγίδα με επιγραφή: O [AΓIOC] ΠΕΤΡΟC / ΕΡΒΕΒΙΩ ΜΑΓΙΣΤΡΩ, ΒΕCΤΗ S CTΡATHΛATH THC ANATOΛΗ[C] ΤΩ ΦΡΑΓΟΠΩ[ΛΩ].

Επί Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα Επεξεργασία

 
Ο Κωνσταντίνος Μπόντιν ήταν Βούλγαρος ηγέτης των Σέρβων, εναντίον του Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα.
 
Σφραγίδα του Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ με επιγρ.: Θ[ΕΟΤΟ]ΚΕ Β[ΟΗ]ΘΕΙ ΤΩ ΣΩ ΔΟΥΛ[Ω] UΡΣΕΛΙΩ ΒΕCT[ΙΑΡΙΩ] ΤΩ ΦΡΑΓΟ[ΠΩΛΩ].

Επί Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη Επεξεργασία

 
Φόλλις του Νικηφόρου Βασιλάκιου, που εξεγέρθηκε εναντίον του Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη. Επιγρ.: NIKHFOROΥ BAC / IC-XC NI-KA.
 
Ο Ρουπέν Α΄ της Αρμενίας ήταν διοικητής στον στρατό του Ρωμανού Δ΄ και έκανε τη Μικρή Αρμενία (Κιλικία) ανεξάρτητη, με τον ίδιο ως βασιλιά.

Επί Αλεξίου Α΄ Κομνηνού Επεξεργασία

Επί Ιωάννου Β΄ Κομνηνού Επεξεργασία

Επί Μανουήλ Α΄ Κομνηνού Επεξεργασία

Επί Αλεξίου Β΄ Κομνηνού Επεξεργασία

Επί Ανδρονίκου Α΄ Κομνηνού Επεξεργασία

 
Ο Ισαάκιος Καματηρός, γιος της Ειρήνης Κομνηνής (εγγονής του Ιωάννη Β΄) αυτοανακηρύχθηκε δεσπότης της Κύπρου. Τεταρτηρόν με επιγραφή: ICAAKIΩ ΔΕCPOTH.

Επί Ισαακίου Β΄ Αγγέλου Επεξεργασία

Επί Αλεξίου Γ΄ Αγγέλου Επεξεργασία

 
Σφραγίδα του Μιχαήλ Α΄ ηγεμόνα της Ηπείρου. Επιγρ.: + CΦΡΑΓΙCΜΑ ΓΡΑΦΩΝ ΜΙΧΑΗΛ ΔΟΥΚΑ ΦΕΡΩCΕΒΑCΤΟΚΡΑΤΟΡΟΥΝΤΟC ΕΥΘΑΛΟΥC ΚΛΑΔΟΥ ++.
 
Σφραγίδα του Λέοντα Σγουρού, ηγεμόνα της Ναυπλίας, Άργους, Αττικής και Βοιωτίας, εναντίον των Λατίνων της Δ΄ Σταυροφορίας. Επιγρ.: Ο [ΑΓΙΟC] ΘΕΟΔΩΡΟC. Στην οπίσθια όψη: +CΕΒΑCΤΟΫΠΕΡΤΑΤΟΝ ΜΑΡΤΥC ΜΕ CΚΕΠΟΙC ΛΕΟΝΤΑ CΓΟΥΡΟΝ ΕΚ ΓΕΝΟΥC ΚΑΤΗΓΜΕΝΟΝ.

Επί Αλεξίου Δ΄ Αγγέλου Επεξεργασία

Επί Θεοδώρου Α΄ Λάσκαρη Επεξεργασία

 
Τραχύ εξ ηλέκτρου του Θεοδώρου ηγεμόνα της Ηπείρου. επιγρ.: ΘΕΟΔΩΡΟC [ΔΟΥΚΑC ΔΕCΠΟΤΗC] O ΑΓΙΟC ΔΗΜΗΤΡΙΟC.

Επί Ιωάννου Γ΄ Βατάτζη Επεξεργασία

 
Τραχύ εξ ηλέκτρου με επιγρ.: O AΓΙΟC ΔΗΜΗΤΡΙΟC / ΜΑΝΟΥΗΛ ΔΕCΠΟΤΗC ΙC-XC. Ο Μανουήλ ήταν αδελφός του Θεοδώρου.
 
Τραχύ, στη μία όψη Άγγελος, στην άλλη ο Ιωάννης με τον Άγ. Δημήτριο. Επιγρ.: AΓΓΕΛΟC ΚΥΡΙΟΥ / ΙΩΑΝΝΗC ΔΕC[ΠOTHC] O AΓΙ[ΟC ΔHMHTΡIOC]. Ο Ιωάννης ήταν γιος του Θεοδώρου.

Επί Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου Επεξεργασία

Επί Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου Επεξεργασία

 
Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, γιος του Μιχαήλ Η΄.

Επί Ανδρονίκου Γ΄ Παλαιολόγου Επεξεργασία

Επί Ιωάννου Ε΄ Παλαιολόγου Επεξεργασία

 
Στέφανος Ούρος Δ΄ Δουσάν της Σερβίας.
 
Ο Στέφανος Ούρος Ε΄ της Σερβίας.
 
Συμεών Ούρεσης, γιος της Μαρίας Παλαιολογίνας.
 
Ο Θωμάς Β΄ Πρελιούμποβιτς της Ηπείρου.
 
Ο Ανδρόνικος Δ΄ Παλαιολόγος.

Επί Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου Επεξεργασία

  • Θεοδόσιος Κύπριος (1402).

Επί Ιωάννου Η΄ Παλαιολόγου Επεξεργασία

  • Δημήτριος Παλαιολόγος (1442 και 1448). Αδελφός του Ιωάννη Η΄, διεκδίκησε τον θρόνο το 1442. Αν και επιχείρησε να χρησιμοποιήσει την αντι-Καθολική μερίδα που ήταν εναντίον του Ιωάννη Η΄, εγκαταλήφθηκε από τον στρατό του και εξορίστηκε στη Σηλυ(μ)βρία. Προσπάθησε πάλι να σφετεριστεί τον θρόνο το 1448 όταν απεβίωσε ο Ιωάννης Η΄, αλλά αντέδρασε η μητέρα του, που υποστήριξε τον μεγαλύτερο Κωνσταντίνο ΙΑ΄.
 
Σφραγίδα με επιγραφή ΔΗΜΗΤΡΙΟC EN ΧΩ ΤΩ ΘΩ ΠΙCΤΟC ΔΕCΠΟΤΗC ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟC O ΠΟΡΦΥΡΟΓENNHTOC.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

  • Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1620-2.
  • Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6
  • Kaegi, Walter Emil (1981), Byzantine Military Unrest, 471–843: An Interpretation, Amsterdam: Adolf M. Hakkert, ISBN 90-256-0902-3
  • Savvides, Alexios G. K. (1995). Μελέτες Βυζαντινής Ιστορίας 11ου - 13ου αιώνα. 2η Έκδοση με διορθώσεις και συμπληρώσεις [Studies in Byzantine History of the 11th–13th centuries. 2nd Edition with corrections and additions] (in Greek). Athens: M. Kardamitas Publications. ISBN 960-354-019-6.
  • Treadgold, Warren T. (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κατάλογος_Βυζαντινών_σφετεριστών&oldid=10240007"