Λορεντζάτσιο

ρομαντικό δράμα του Αλφρέ ντε Μυσσέ

Ο Λορεντζάτσιο (γαλλικός τίτλος: Lorenzaccio) είναι ρομαντικό δράμα σε πέντε πράξεις του Αλφρέ ντε Μυσσέ που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 1834. Διαδραματίζεται στη Φλωρεντία του 16ου αιώνα και στηρίζεται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Παρουσιάζει έναν ρομαντικό ήρωα, τον Λορεντζίνο των Μεδίκων, ο οποίος δολοφόνησε τον δούκα της Φλωρεντίας Αλέξανδρο των Μεδίκων, εξάδερφό του, για να αποκαταστήσει τη δημοκρατία. Έχοντας επιδοθεί σε ακολασίες για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του δούκα, έχασε την εκτίμηση των πολιτών της Φλωρεντίας, που τον ονόμασαν υποτιμητικά «Λορεντζάτσιο». Καθώς οι αντίπαλοι του καθεστώτος του τυράννου απέτυχαν να χρησιμοποιήσουν τη δολοφονία του Αλεξάνδρου, η πράξη του Λορεντζίνο απέβη μάταιη.[1]

Λορεντζάτσιο
Αφίσα του Άλφονς Μούχα (1896)
ΣυγγραφέαςΑλφρέ ντε Μυσσέ
ΤίτλοςLorenzaccio
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1834
Μορφήθεατρικό έργο

Γραμμένο αμέσως μετά την Ιουλιανή επανάσταση στο Παρίσι του 1830, το έργο περιέχει πολλά σχόλια για την έλλειψη αληθινών δημοκρατικών ιδεωδών σε βίαιες πολιτικές ανατροπές και αποπνέει τη μελαγχολία της ματαιωμένης επανάστασης.

Το έργο βασίζεται σε ιδέα της Ζωρζ Σαντ, η οποία έδωσε στον Μυσσέ το χειρόγραφο-προσχέδιο μιας αδημοσίευτης ιστορικής σκηνής με τίτλο Μια συνωμοσία το 1537, με τη σειρά του βασισμένο σε ένα αναγεννησιακό χρονικό της ζωής του 16ου αιώνα στη Φλωρεντία: την Φλωρεντινή ιστορία του Μπενεντέτο Βάρκι.

Το έργο, αρχικά προορισμένο για ανάγνωση, ανέβηκε στη σκηνή για πρώτη φορά μετά τον θάνατο του Αλφρέ ντε Μυσσέ στο Théâtre de la Renaissance το 1896 με τη Σάρα Μπερνάρ στον ομώνυμο ρόλο και από τότε έχει παρουσιασθεί στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου σε σκηνοθεσία διάσημων σκηνοθετών όπως ο Φράνκο Τζεφφιρέλλι το 1976 για την Κομεντί Φρανσαίζ.[2]

Ο ήρωας Επεξεργασία

Ο αγνός Λορεντζίνο μετατρέπεται σ' αυτόν που οι Φλωρεντινοί αποκαλούν Λορεντζάτσιο, προσθέτοντας στο όνομά του το περιφρονητικό επίθημα -άτσιο. Ενσαρκώνοντας όλη την ακολασία της πόλης του, ο Λορεντζίνο παίζει έναν διπλό ρόλο σε όλο το έργο, αυτόν του Λορεντζίνο, ενός κατ' εξοχήν ρομαντικού ήρωα, που είναι γεμάτος ιδανικά και δημοκρατικές ιδέες, και αυτόν του Λορεντζάτσιο, ενός μισητού, διεφθαρμένου και διεστραμμένου χαρακτήρα που συμμετέχει στις σεξουαλικές διαστροφές του δούκα, τη διαφθορά κοριτσιών κ.ά., με αυτή τη ζωή φθοράς και ακολασίας να έχει γίνει δεύτερη φύση του. [3]

Αλλά ο Λορεντζίνο, μέσα σ'αυτόν τον βαθύ διχασμό του και κάτω από τον επιφάνεια της διαφθοράς, της αποχαύνωσης και της δειλίας του, είναι ένας ιδεαλιστής και θαρραλέος ξιφομάχος - όπως στη σκηνή της δολοφονίας του δούκα όπου ο δισυπόστατος Λορεντζάτσιο γίνεται και πάλι στιγμιαία ο Λορεντζίνο. Η δυαδικότητα και η ασάφεια του ομώνυμου χαρακτήρα είναι ένα από τα βασικά σημεία αυτού του δραματικού έργου.[4]

Περίληψη Επεξεργασία

 
Η δολοφονία του δούκα Αλέξανδρου των Μεδίκων

Η δράση διαδραματίζεται στη Φλωρεντία τον Ιανουάριο του 1537. Ο Φλωρεντινός πατρίκιος Λορεντζίνο των Μεδίκων, 19 ετών, φιλομαθής νέος, θαυμαστής των ηρώων της ρωμαϊκής και ελληνικής αρχαιότητας, ονειρεύεται την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Είναι δύσκολο εγχείρημα, γιατί ο μακρινός εξάδερφός του, ο δούκας Αλέξανδρος των Μεδίκων, βασιλεύει στη Φλωρεντία τυραννικά με την υποστήριξη της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του Πάπα και μια γερμανική φρουρά στην πόλη εξασφαλίζει την προστασία του. Οι κάτοικοι της Φλωρεντίας υποφέρουν από τον τρόμο και την εξαθλίωση που κυριαρχεί στην πόλη ενώ θρηνούν τη Δημοκρατία. [5]

Ο Λορεντζίνο βρίσκεται στον στενό κύκλο του δούκα και είναι ακόλουθος και σύντροφός του στην ακολασία, την ασέβεια και την ατιμία. Σχεδιάζει να τον σκοτώσει για να ελευθερώσει τη Φλωρεντία από τον τύραννο και αποκαλύπτει το μυστικό του στον αρχηγό των δημοκρατικών Φιλίππο Στρότσι: για χρόνια συμβιβάστηκε με τον τύραννο για να μην κινήσει υποψίες, θυσιάζοντας την ψυχή του, την καλοσύνη του και την αρετή του στο εγχείρημα. Ο Στρότσι όμως διστάζει να ηγηθεί αυτής της εξέγερσης και οι άλλες μεγάλες δημοκρατικές οικογένειες, από αδιαφορία ή δειλία, δείχνονται αδύναμες να επαναστατήσουν. Η πράξη του ήρωα φαίνεται εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία επειδή ενεργεί μόνος και η προηγούμενη ζωή του ματαιώνει κάθε προσπάθειά του για πραγματική επανάσταση. Κανείς δεν τον πιστεύει ότι είναι ικανός για τη δολοφονία, ούτε ο ίδιος ο δούκας που είχε προειδοποιηθεί σχετικά. Και κανείς αργότερα δεν είχε το θάρρος να εκμεταλλευτεί την πράξη του για να εγκαθιδρύσει ένα λιγότερο τυραννικό καθεστώς στη Φλωρεντία.[6]

Μετά τη δολοφονία, αφού ουσιαστικά οι Φλωρεντίνοι δεν επαναστάτησαν, οργανώθηκε η διαδοχή του Αλέξανδρου χωρίς εμπόδια και νέος δούκας ορίσθηκε ο Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων.

Ο μοναχικός επαναστάτης καταφεύγει στη Βενετία και καταλαβαίνει ότι η δολοφονία που διέπραξε ήταν άσκοπη. Περπατώντας στους δρόμους της πόλης, μαχαιρώνεται από ανθρώπους του Κόζιμο και στη συνέχεια το πτώμα του ρίχνεται στη λιμνοθάλασσα.[7]

Ιστορικό πλαίσιο Επεξεργασία

Η ιστορία διαδραματίζεται στη Φλωρεντία το 1537, τα δύο τελευταία χρόνια της βασιλείας του Αλεξάνδρου των Μεδίκων (1536-1537). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η πόλη της Φλωρεντίας ελεγχόταν από τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κάρολο Ε' και από τον Πάπα, οι οποίοι τοποθέτησαν κυβερνήτη της πόλης τον Αλέξανδρο των Μεδίκων, που κυβερνούσε τυραννικά. Μετά τη δολοφονία του από τον Λορεντζίνο των Μεδίκων, δούκας ορίσθηκε ο Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων.[8]

Το σκηνικό των αντιπαραθέσεων δεν είναι άσχετο με την κατάσταση που επικρατούσε στη Γαλλία μετά την αποτυχία της Ιουλιανής επανάστασης του 1830, όταν ο βασιλιάς Λουδοβίκος Φίλιππος ανέτρεψε τον βασιλιά Κάρολο Ι΄ της Γαλλίας.

Διασκευές Επεξεργασία

Το έργο έχει διασκευασθεί δύο φορές σε ταινία το 1935 και το 1951 .[9]

Ελληνικές μεταφράσεις Επεξεργασία

  • Λορεντζάτσιο, μετάφραση Νεκτάριος-Γεώργιος Κωνσταντινίδης, εκδόσεις Σοκόλης, Αθήνα 2016.

Παραπομπές Επεξεργασία