Ο Μέγας Κομήτης του 1882, με επίσημο προσδιορισμό C/1882 R1, 1882 II και 1882b, ήταν ένας κομήτης ο οποίος έγινε πολύ λαμπρός το Σεπτέμβριο του 1882. Ήταν μέλος της οικογένειας κομητών Κρόιτς, μια οικογένεια κομητών των οποίων το περιήλιο βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από μία ηλιακή ακτίνα από τη φωτόσφαιρα του Ηλίου.[1][2] Ο κομήτης ήταν αρκετά λαμπρός ώστε να είναι ορατός δίπλα στον Ήλιο όσο ήταν στο περιήλιό του.[3]

Φωτογραφία του Κομήτη

Ανακάλυψη Επεξεργασία

Οι πρώτες αναφορές του κομήτη ήταν στον πρωινό ουρανό τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου του 1882, όταν ήταν ήδη ορατός με γυμνό οφθαλμό και ανακαλύφθηκε ανεξάρτητα από πολλούς ανθρώπους. Οι πρώτες αναφορές για το κομήτη ήταν έμμεσες και υποδεικνύουν ότι ο κομήτης πρωτοπαρατηρήθηκε την 1 Σεπτεμβρίου από το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και τον κόλπο της Γουινέας. Τις επομένες μέρες ο κομήτης αναφέρθηκε από πολλούς παρατηρητές στο νότιο ημισφαίριο.

Ο πρώτος αστρονόμος που κατέγραψε παρατηρήσεις του κομήτη ήταν ο Γουίλιαμ Χένρυ Φίνλεϊ,[4] ο επικεφαλής βοηθός του Βασιλικού Αστεροσκοπείου στο Κέιπ Τάουν, Νότια Αφρική. Η παρατήρηση του Φίνλεϊ στις 7 Σεπτεμβρίου στις 16h GMT[3] ήταν επίσης ανεξάρτητη ανακάλυψη, και ανέφερε ότι είχε φαινόμενο μέγεθος περίπου 3 και ουρά μήκους μιας μοίρας.

Ο κομήτης αύξησε τη λαμπρότητά του γρήγορα και μέσα σε λίγες μέρες είχε γίνει ένα εξαιρετικά λαμπρό αντικείμενο. Ο αστρονόμος Ντέιβιντ Γκιλ στο Κέιπ Τάουν ανέφερε ότι ο κομήτης ανέτειλε λίγα λεπτά πριν τον Ήλιο στις 18 Σεπτεμβρίου και τον περιέγραψε ως «Ο πυρήνας ήταν τότε αναμφισβήτητα μονός και σίγουρα μάλλον μικρότερος από 4" σε διάμετρο. Στην πραγματικότητα, όπως το έχω περιγράψει, έμοιαζε πάρα πολύ με ένα αστέρι πρώτου μεγέθους που φαίνεται στο φως της ημέρας».[5]

Περιήλιο Επεξεργασία

Ο κομήτης πλησιάζε με μεγάλη ταχύτητα το περιήλιο όταν ανακαλύφθηκε. Στο περιήλιο, ο κομήτης βρισκόταν μόλις 300.000 μίλια από την επιφάνεια του ήλιου.[1] Για αρκετές ώρες πριν και μετά το περίηλιο, ο κομήτης ήταν εύκολα ορατός κατά τη διάρκεια της ημέρας δίπλα στον Ήλιο. Έφτασε φαινόμενο μέγεθος που υπολογίζεται σε -15 με -20.

Λίγο αφότου έφτασε στο περιήλιο στις 17 Σεπτεμβρίου, ο κομήτης διάβηκε τον Ήλιο. Στο Κέιπ Τάουν, ο Φίνλεϊ παρατήρησε τον κομήτη με τη βοήθεια ενός φίλτρου ουδέτερης πυκνότητας μέχρι τη στιγμή της διάβασης, όταν το άκρο του δίσκου «έβραζε γύρω του». Ο Φίνλεϊ ανέφερε ότι ο κομήτης εξαφανίστηκε πολύ γρήγορα και δεν κατάφερε να τον εντοπίσει μπροστά από την επιφάνεια του Ηλίου.[6]

Εξέλιξη μετά το περιήλιο Επεξεργασία

Μετά το περιήλιό του, ο κομήτης κινήθηκε στους σκοτεινούς ουρανούς και αν και γινόταν πιο αχνός όσο απομακρυνόταν από τον Ήλιο παρέμενε ένα από τα λαμπρότερα αντικείμενα του ουρανού. Τις 30 Σεπτεμβρίου, παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένου του Φίνλεϊ[5] και του Μπάρναρντ, άρχισαν να παρατηρούν το πυρήνα του κομήτη να επιμηκύνεται[1] και να σπάει σε δύο διαφορετικές λαμπρές μπάλες φωτός,[5] και μέχρι τις 17 Οκτωβρίου ήταν σαφές ότι είχε σπάσει[1] σε τουλάχιστον πέντε θραύσματα.[5] Παρατηρητές ανέφεραν ότι η σχετική λαμπρότητα των θραυσμάτων διέφερε[1] από μέρα σε μέρα.

Στα μέσα Οκτωβρίου, ο κομήτης ανέπτυξε μια εμφανή αντιουρά, με κατεύθυνση προς τον Ήλιο. Οι αντιουρές είναι αρκετά συνηθισμένο κομητικό φαινόμενο και είναι αποτέλεσμα της τροχιακής γεωμετρίας που δίνει την εμφάνιση μιας ουράς με κατεύθυνση προς τον Ήλιο, αν και υλικό μπορεί να οδηγηθεί μόνο μακριά από τον Ήλιο.

Ο πυρήνας έφτασε στο μέγιστο φαινόμενο μέγεθος τον Δεκέμβριο του 1882.[5] Ο κομήτης σταδιακά έγινε πιο αχνός, αλλά παρά τη διάσπασή του, παρέμεινε ορατός διά γυμνού οφθαλμού μέχρι τον Φεβρουάριο του 1883. Η τελευταία παρατηρήση του κομήτη έγινε την 1η Ιουνίου 1883.[1][7]

Τροχιά Επεξεργασία

Μελέτες της τροχιά του κομήτη έδειξε ότι ο Μέγας Κομήτης του 1882 κινούνταν σε σχεδόν ίδιο μονοπάτι με τους προηγούμενους μεγάλους κομήτες του 1843 (C/1843 D1) και του 1880.[1] Αυτοί οι κομήτες εμφανίστηκαν ξαφνικά στον πρωινό ουρανό και πέρασαν εξαιρετικά κοντά από τον Ήλιο κατά το περιήλιό τους.[1] Μια θεωρία υποστήριζε ότι όλοι οι τρεις κομήτες ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος κομήτης, του οποίου η τροχιακή περίοδος μειωνόταν παρά πολύ σε κάθε πέρασμα από το περιήλιο.[1] Όμως, μελέτες έδειξαν ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν, καθώς η περίοδος περιφοράς αυτού του κομήτη ήταν 772 ± 3[1] χρόνια και των άλλων ήταν 600 με 800 χρόνια.

Ο Χάινριχ Κρόιτς μελέτησε τις τροχιές αυτών των τριών κομητών και ανέπτυξε τη θεωρία ότι αυτοί οι κομήτες ήταν θραύσματα ενός μεγαλύτερου προγονικού κομήτη, ο οποίος είχε διασπαστεί σε κάποιο προηγούμενο πέρασμα από το περιήλιο. Η διάσπαση του Μεγάλου Κομήτη του 1882 έδειξε ότι αυτό είναι πιθανό. Θεωρείται ότι ο Μέγας Κομήτης του 1882 ήταν θραύσμα του κομήτη του 1106[2] και ότι ο κομήτης ντου Τουά (C/1945 X1) και ο κομήτης Ικέγια-Σέκι (C/1965 S1)[8] είναι άλλα δύο θραύσματα.

Τώρα είναι γενικώς αποδεκτό ότι οι κομήτες C/1843 D1, C/1880 C1, C/1882 R1, C/1887 B1, C/1963 R1, C/1965 S1, C/1970 K1 και C/2011 W3 είναι όλοι μέλη της οικογένειας κομητών Κρόιτς, οι οποίοι όλοι προέρχονται από ένα κομήτη. Αν και συχνά αναφέρεται ότι ο πρόγονος ήταν ένας κομήτης του 372 π.Χ., ο οποίος συχνά συσχετίζεται με τον Αριστοτέλη, είναι πιο πιθανό ο προγόνος να είναι είτε ο κομήτης του Φεβρουαρίου του 423 ή του Φεβρουαρίου του 467 με περίοδο περιφοράς περίπου 700 χρόνια. Τα θραύσματα του κομήτη θα επιστρέψουν σε αρκετές εκατοντάδες χρόνια, πιθανόν με διαφορά δύο ή τριών αιώνων.[2]

Παραπομπές Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

  • Burke-Gaffney, M. W. (Απρίλιος 1968), «Copeland and Lohse and the Comet, 1882 II», Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 62: 49 
  • Gill, David (1883a), «On Mr. Finlay's pre-perihelion observations of the Great Comet 1882 II», Astronomische Nachrichten 105: 71 
  • Gill, David (Απρίλιος 1883b), «note on the nucleus of the Great Comet (b) 1882», Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 43: 319 
  • Kreutz, Heinrich (Οκτώβριος 1883), «Ephemeris of the Great Comet, b 1882», The Observatory 6: 311 
  • Kronk, Gary W. (Δεκέμβριος 2003), Cometography, Cambridge, UK: Cambridge University Press, ISBN 0-521-58505-8, http://cometography.com/lcomets/1882r1.html, ανακτήθηκε στις 09-08-2007 
  • Plummer, William Edward (Μάρτιος 1889), «The great comet of September 1882», The Observatory 12: 140–142 
  • Sekanina, Zdeněk; Chodas, Paul W. (Ιούλιος 2007), «Fragmentation Hierarchy of Bright Sungrazing Comets and the Birth and Orbital Evolution of the Kreutz System. II. The Case for Cascading Fragmentation», The Astrophysical Journal 663 (1): 657–676, doi:10.1086/517490 
  • Tebbutt, John (Μάρτιος 1904), «The great comet of 1882», The Observatory 27: 133–134 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία