Βικιπαίδεια

Μαλλιά Κουβάρια

Ταινία κινουμένων σχεδίων 2010 παραγωγή Walt Disney Pictures

Το Μαλλιά Κουβάρια (πρωτότυπος τίτλος: Tangled) είναι αμερικανική 3D περιπετειώδης[1] ταινία μιούζικαλ κινουμένων σχεδίων του 2010, παραγωγής της Walt Disney Animation Studios και διανομής από την Walt Disney Pictures. Βασίζεται στο Γερμανικό παραμύθι των αδελφών Γκριμ με τίτλο Ραπουνζέλ και αποτελεί την 50η ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους της Disney. Τις φωνές στους πρωταγωνιστές δανείζουν οι Μάντυ Μουρ, Ζάκαρι Λίβαϊ και Ντόνα Μέρφι[6] και η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας χαμένης, νεαρής πριγκίπισσας με μαγικά μακριά ξανθά μαλλιά που λαχταρά να φύγει από τον πύργο στον οποίο είναι απομονωμένη. Ενάντια στις επιθυμίες της μητέρας της, αποδέχεται τη βοήθεια ενός εισβολέα να την πάει να δει τον έξω κόσμο, τον οποίο δεν έχει δει ποτέ.

Μαλλιά Κουβάρια
Tangled
Κινηματογραφική αφίσα
ΣκηνοθεσίαΝέιθαν Γκρίνο
Μπάιρον Χάουαρντ
ΠαραγωγήΡόι Κόνλι
ΣενάριοΝταν Φόγκελμαν
Βασισμένο σεΡαπουνζέλ
των Αδελφών Γκριμ
Ηθοποιοί φωνήςΜάντυ Μουρ
Ζάκαρι Λίβαϊ
Ντόνα Μέρφι
ΜουσικήΆλαν Μένκεν
ΜοντάζΤιμ Μέρτενς
Εταιρεία παραγωγήςWalt Disney Pictures[1]
Walt Disney Animation Studios[2]
ΔιανομήWalt Disney Studios Motion Pictures[1]
Πρώτη προβολή14 Νοεμβρίου 2010 (El Capitan Theatre)
Κυκλοφορία24 Νοεμβρίου 2010 (Ηνωμένες Πολιτείες)
Διάρκεια100 λεπτά[3]
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$260 εκατομμύρια[4][5]
Ακαθάριστα έσοδα$591.8 εκατομμύρια[5]
ΈπεταιΜαλλιά Κουβάρια: Κι εμείς καλύτερα
δεδομένα (π • σ • ε )

Πριν την κυκλοφορία της ταινίας, ο τίτλος της άλλαξε από Ραπουνζέλ σε Μαλλιά Κουβάρια, όπου σύμφωνα με πληροφορίες αυτό έγινε έτσι ώστε να μην προωθηθεί η ταινία ως αποκλειστικά κοριτσίστικη.[4] Το Μαλλιά Κουβάρια βρισκόταν έξι χρόνια σε παραγωγή με το κόστος της να υπολογίζεται στα $260 εκατομμύρια, το οποίο αν είναι ακριβές, την έκανε την πιο ακριβή παραγωγή ταινίας κινουμένων σχεδίων αλλά και ταινιών όλων των εποχών μέχρι εκείνη τη στιγμή. Η ταινία χρησιμοποίησε ένα μοναδικό καλλιτεχνικό ύφος αναμειγνύοντας στοιχεία εικόνων που δημιουργούνται σε υπολογιστή (CGI) με παραδοσιακή εικονογράφηση, ενώ χρησιμοποιούσε μη φωτορεαλιστική απόδοση για να δημιουργήσει την εντύπωση ενός πίνακα. Ο συνθέτης Άλαν Μένκεν, ο οποίος είχε δουλέψει σε προηγούμενες ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney, επέστρεψε για να συνθέσει τη μουσική της ταινίας.

Το Μαλλιά Κουβάρια έκανε πρεμιέρα στο El Capitan Theatre στις 14 Νοεμβρίου 2010 και στις αίθουσες κυκλοφόρησε στις 24 Νοεμβρίου. Στην Ελλάδα η ταινία κυκλοφόρησε στις 6 Ιανουαρίου 2011.[7] Είχε συνολικά έσοδα $591 εκατομμύρια,[5] με τα $200 εκατομμύρια να προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Ήταν υποψήφια για αρκετά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου και Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερου Τραγουδιού. Κυκλοφόρησε σε Blu-ray και DVD στις 29 Μαρτίου 2011. Μια ταινία μικρού μήκους με τον τίτλο Μαλλιά Κουβάρια: Κι εμείς καλύτερα κυκλοφόρησε ως συνέχεια το 2012 και μια τηλεοπτική σειρά έκανε πρεμιέρα το 2017.

Πλοκή Επεξεργασία

Χρόνια πριν, μια σταγόνα από ηλιόφως δημιούργησε ένα λουλούδι ικανό να θεραπεύει αρρώστιες και τραυματισμούς. Για εκατοντάδες χρόνια, το λουλούδι χρησιμοποιείται από τη μητέρα Γκόθελ για να διατηρεί τη νεότητά της, μέχρι που οι στρατιώτες ενός κοντινού βασιλείου παίρνουν το λουλούδι για να γιατρέψουν την άρρωστη Βασίλισσά τους. Σύντομα, η Βασίλισσα γεννάει την Πριγκίπισσα Ραπουνζέλ. Στην προσπάθειά της να πάρει πίσω το λουλούδι, η Γκόθελ ανακαλύπτει πως τα χρυσά μαλλιά της Ραπουνζέλ έχουν τις μαγικές ιδιότητες του λουλουδιού, αλλά κόβοντάς τα, αυτές οι ιδιότητες χάνονται. Η Γκόθελ απαγάγει το μωρό και το μεγαλώνει σαν δικό της σε έναν απομονωμένο πύργο. Μια φορά τον χρόνο, στα γενέθλια της Ραπουνζέλ, ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα απελευθερώνουν ουράνια φανάρια ελπίζοντας πως η κόρη τους θα τα δει και θα επιστρέψει.

Την παραμονή των δέκατων όγδοων γενεθλίων της, η Ραπουνζέλ, η οποία βλέπει τα φανάρια κάθε χρόνο στα γενέθλιά της, ζητάει να αφήσει τον πύργο για να ανακαλύψει από πού προέρχονται, αλλά η μητέρα Γκόθελ της το αρνείται ισχυριζόμενη πως ο έξω κόσμος είναι επικίνδυνος. Στο μεταξύ, ένας κλέφτης με το όνομα Φλιν Ράιντερ, κλέβει το στέμμα της Ραπουνζέλ από το παλάτι. Χωρίς να το επιδιώκει, στην προσπάθειά του να ξεφύγει από τους φρουρούς του παλατιού αλλά και από τους συνεργάτες του, τα αδέλφια Στάμπινγκτον, τους οποίους προδίδει, ανακαλύπτει τον πύργο. Η Ραπουνζέλ τον κτυπάει με ένα τηγάνι ρίχνοντάς τον αναίσθητο και κρύβει το στέμμα, μη γνωρίζοντας τη σημασία του. Πείθει τον απρόθυμο Φλιν να τη συνοδεύσει για να δει τα φανάρια με αντάλλαγμα να του επιστρέψει το στέμμα, έτσι ώστε να αποδείξει στην Γκόθελ πως μπορεί να φροντίζει τον εαυτό της στον «επικίνδυνο» έξω κόσμο.

Θέλοντας να πάρει πίσω το στέμμα, ο Φλιν πηγαίνει τη Ραπουνζέλ στο «Χαδιάρικο παπάκι», ένα μπαρ γεμάτο κακοποιούς, σε μια προσπάθεια να την αποθαρρύνει και να επιστρέψει στο σπίτι. Οι κακοποιοί όμως γοητεύονται από τη Ραπουνζέλ. Οι φρουροί του Βασιλιά οδηγούνται από ένα άλογο της φρουράς, τον Μάξιμο, στο μπαρ ψάχνοντας για τον Φλιν. Η Ραπουνζέλ και ο Φλιν δραπετεύουν αλλά παγιδεύονται σε μια πλημμύρα. Παραδομένος στη μοίρα του, ο Φλιν αποκαλύπτει στη Ραπουνζέλ πως το πραγματικό του όνομα είναι Γουτζίν Φίτζερμπερτ. Η Ραπουνζέλ θυμάται πως τα μαλλιά της λαμπυρίζουν όταν τραγουδά και τα χρησιμοποιεί για να φωτιστεί η σπηλιά και να μπορέσουν να βρουν μια έξοδο και να σωθούν. Ο Γουτζίν και η Ραπουνζέλ βρίσκουν καταφύγιο σε ένα δάσος, όπου η Γκόθελ, η οποία συνεργάζεται τώρα με τους Στάμπινγκτον, δίνει το στέμμα στη Ραπουνζέλ και της λέει να το χρησιμοποιήσει για να δοκιμάσει την πίστη του Φλιν σε εκείνη.

Ο Μάξιμος βρίσκει το ζευγάρι και προσπαθεί να συλλάβει τον Φλιν, αλλά η Ραπουνζέλ καταφέρνει να κάνει ανακωχή μαζί του προς τιμή των γενεθλίων της. Οι τρεις τους φτάνουν στο βασίλειο και απολαμβάνουν τις εορταστικές εκδηλώσεις, με αποκορύφωμα τη βραδινή βαρκάδα καθώς τα φανάρια απελευθερώνονται στον ουρανό. Η Ραπουνζέλ, αφού έχει εκπληρώσει το όνειρό της να δει τα φανάρια από κοντά, δίνει το στέμμα στον Γουτζίν. Συνειδητοποιούν πως είναι ερωτευμένοι και ετοιμάζονται να φιληθούν, όταν ο Γουτζίν βλέπει τα αδέλφια Στάμπινγκτον στην ακτή. Τότε, την αφήνει μόνη για να πάει να τους δώσει το στέμμα, αλλά εκείνοι τον δένουν σε μια βάρκα και συναντούν τη Ραπουνζέλ, πείθοντάς την πως ο Γουτζίν πήρε το στέμμα και έφυγε. Η Γκόθελ εμφανίζεται από το πουθενά και σώζει τη Ραπουνζέλ, κάτι το οποίο είχε στήσει από την αρχή με τα αδέλφια Στάμπινγκτον, αλλά προδίδοντας και αιχμαλωτίζοντάς τους. Φεύγει με τη Ραπουνζέλ καθώς ο Γουτζίν και οι Στάμπινγκτον κρατούνται στο παλάτι.

Πίσω στον πύργο, η Ραπουνζέλ αναγνωρίζει το σύμβολο του βασιλείου, το οποίο είχε υποσυνείδητα συμπεριλάβει στις ζωγραφιές της όλα αυτά τα χρόνια. Συνειδητοποιώντας πως είναι η χαμένη πριγκίπισσα, αντιμετωπίζει την Γκόθελ. Καθώς ο Γουτζίν καταδικάζεται σε θάνατο, οι κακοποιοί από το «Χαδιάρικο παπάκι» τον βοηθούν να δραπετεύσει και ο Μάξιμος τον πηγαίνει στον πύργο. Ο Γουτζίν σκαρφαλώνει στον πύργο και βρίσκει τη Ραπουνζέλ δεμένη και φιμωμένη, ενώ η Γκόθελ τον μαχαιρώνει θανάσιμα και προσπαθεί να αναγκάσει τη Ραπουνζέλ να φύγει μαζί της. Η Ραπουνζέλ συμφωνεί να το κάνει αν πρώτα της επιτρέψει να θεραπεύσει τον Γουτζίν. Η Γκόθελ δέχεται αλλά ο Γουτζίν, θέλοντας τη Ραπουνζέλ να είναι ελεύθερη, κόβει τα μαλλιά της καταστρέφοντας τις μαγικές τους ιδιότητες. Αυτό οδηγεί στο να γεράσει απότομα η Γκόθελ, η οποία μέσα στον πανικό της σκοντάφτει, πέφτει από το παράθυρο του πύργου και καθώς πέφτει γίνεται σκόνη.

Με την καρδιά της ραγισμένη, η Ραπουνζέλ θρηνεί για τον Γουτζίν. Ωστόσο, το δάκρυ της, το οποίο περιέχει ακόμα μερική από τη μαγεία του ήλιου, προσγειώνεται στο μάγουλό του και τον ανασταίνει. Οι δυο τους επιστρέφουν στο βασίλειο όπου η Ραπουνζέλ επανενώνεται με τους γονείς της. Πλημμυρισμένοι από ευτυχία, το Βασίλειο αρχίζει τους εορτασμούς ενώ ο Γουτζίν συγχωρείται για τα εγκλήματα που έχει κάνει και τελικά παντρεύεται τη Ραπουνζέλ.

Ηθοποιοί Επεξεργασία

Ζώα χαρακτήρες οι οποίοι δε μιλούν περιλαμβάνουν τον κατοικίδιο χαμαιλέοντα της Ραπουνζέλ, Πασκάλ, και τον Μάξιμο, το άλογο του Αρχηγού της Φρουράς. Επίσης, στην ταινία δε μιλάνε οι γονείς της Ραπουνζέλ, ο δεύτερος αδελφός Στάμπινγκτον και ο κακοποιός μίμος.

Ελληνική μεταγλώττιση Επεξεργασία

  • Ιωάννα Παππά ως Ραπουνζέλ
    • Νάσια Αχλαδιώτη ως νεαρή Ραπουνζέλ ενώ τα τραγούδια ερμηνεύει η Ρένα Μόρφη
  • Παναγιώτης Μπουγιούρης ως Φλιν Ράιντερ
  • Άλκηστις Πρωτοψάλτη ως μητέρα Γκόθελ
  • Ντίνος Σούτης ως Αρχηγός Φρουράς
  • Μανώλης Γιούργος ως Γάντζος
  • Γιώργος Ζαχαρόπουλος ως Μυταράς
  • Νίκος Ιωαννίδης ως Σουγιάς
  • Βασίλης Αξιώτης ως Σούρας
  • Κώστας Σεραφειμίδης ως Βλαντ
  • Συμμετέχουν: Χρήστος Συριώτης, Δημήτρης Δημόπουλος, Χαρά Ζησιμάτου, Ανδρέας Ρήγας.
  • Τραγουδούν: Αλέξανδρος Λουζιώτης, Μιχάλης Χάνος, Φίλιππος Μοδίνος

Ανάπτυξη Επεξεργασία

Προέλευση και σύλληψη ιδέας Επεξεργασία

Το κόνσεπτ μιας ταινίας κινουμένων σχεδίων βασισμένη στο παραμύθι των αδελφών Γκριμ «Ραπουνζέλ», προέκυψε από τον επικεφαλής εικονογραφιστή της Disney, Γκλεν Κιν, το 1996.[12] Το 2001, ο Κιν έφερε την ιδέα στον τότε Γενικό Διευθυντή Μάικλ Άισνερ, ο οποίος την ενέκρινε αλλά ζήτησε να γίνει σε υπολογιστή. Ωστόσο, ο Κιν ήταν διστακτικός καθώς πίστευε πως η εικονογράφηση σε υπολογιστή δεν ήταν τόσο ρευστή ή οργανική όσο η παραδοσιακή.[13] Τον Οκτώβριο του 2003, η ταινία ανακοινώθηκε με τον τίτλο Rapunzel Unbraided (Ραπουνζέλ Ξεμπλεγμένη),[14][15] ως ταινία κινουμένων σχεδίων που θα γινόταν σε υπολογιστή και με προγραμματισμένη κυκλοφορία το 2007,[14][16] κάτι το οποίο ο Κιν περιέγραψε ως: «μια εκδοχή Σρεκ»[12] η οποία περιστρεφόταν γύρω από μια εντελώς διαφορετική έννοια. Ο Κιν είπε για την αρχική πλοκή: «Ήταν διασκεδαστική, υπέροχη, έξυπνη εκδοχή και είχαμε κανά δυο εξαιρετικούς συγγραφείς. Αλλά στην καρδιά μου πιστεύω υπήρχε κάτι πολύ πιο ειλικρινές και αληθινό να βγει από την ιστορία, έτσι το αφήσαμε στην άκρη και πήγαμε πίσω στις ρίζες του αυθεντικού παραμυθιού».[17] Τον Νοέμβριο του 2005, η κυκλοφορία του Unbraided μεταφέρθηκε για το καλοκαίρι του 2009, έτσι ώστε να δοθεί στον Κιν «περισσότερος χρόνος για να δουλέψει πάνω στην ιστορία».[18] Σύμφωνα με τον Έντγουϊν Κάτμουλ, σε κάποιο σημείο, ο ίδιος ο Άισνερ πρότεινε ως σκηνικό στην αρχή ταινίας το σύγχρονο Σαν Φρανσίσκο και με κάποιο τρόπο η ηρωίδα να μεταφέρεται στον κόσμο του παραμυθιού, αλλά ο Κιν δεν μπορούσε να κάνει αυτή την ιδέα να δουλέψει.[19] Η ανάπτυξη της ταινίας τερματίστηκε για περίπου μια εβδομάδα πριν ο Κάτμουλ και ο Τζον Λάσιτερ αναλάβουν τα στούντιο τον Ιανουάριο του 2006 και μία από τις πρώτες τους αποφάσεις ήταν να επανεκκινήσουν το πρότζεκτ και να ζητήσουν από τον Κιν να συνεχίσει να δουλεύει πάνω στην ταινία.[19] Τον Απρίλιο του 2007, ανακοινώθηκε πως ο υποψήφιος για Annie εικονογραφιστής και καλλιτέχνης ιστορίας Ντιν Γουέλινγκς θα συν-σκηνοθετούσε την ταινία μαζί με τον Κιν.[20] Στις 9 Οκτωβρίου 2008, δημοσιεύτηκε πως ο Κιν και ο Γουέλινγκς αποχώρησαν από τη σκηνοθεσία της ταινίας εξαιτίας άλλων υποχρεώσεων και αντικαταστήθηκαν από τους Μπάιρον Χάουαρντ και Νέιθαν Γκρίνο, σκηνοθέτη και σκηνοθέτη εικονογραφημένου σεναρίου αντίστοιχα, οι οποίοι είχαν δουλέψει στην ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney, Μπολτ. Ο Κιν παρέμεινε ως εκτελεστικός παραγωγός και επικεφαλής εικονογράφησης, ενώ ο Γουέλινγκς προχώρησε στην ανάπτυξη άλλων ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους.[21] Μετά την κυκλοφορία της ταινίας, ο Κιν αποκάλυψε πως «έκανε πίσω» από τον ρόλο του σκηνοθέτη εξαιτίας ενός εμφράγματος που είχε το 2008.[22]

Σενάριο και ανάπτυξη χαρακτήρων Επεξεργασία

Όταν ρωτήθηκε για τον χαρακτήρας της Ραπουνζέλ, η Μάντυ Μουρ είπε πως η Ραπουνζέλ ήταν ένας χαρακτήρας που μπορούσες συσχετιστείς και την αποκάλεσε μια «Αναγεννησιακή, μποέμ» γυναίκα[23] παρά μια τυπική πριγκίπισσα Disney.[24] Η Μουρ είπε: «Η Ραπουνζέλ δεν ξέρει πως είναι πριγκίπισσα [μέχρι το τέλος της ταινίας]. Έχει απλά έντονη την επιθυμία να μάθει τι άλλο υπάρχει εκεί έξω, πέραν αυτού του τρελού πύργου στον οποίο έζησε για 18 χρόνια» και πως «είναι πολύ ανεξάρτητη, μπορεί να φροντίσει τον εαυτό της και επινοεί πραγματικά μερικούς πολύ ενδιαφέροντες τρόπους στο να κρατιέται απασχολημένη».[24] Η Μουρ δήλωσε επίσης πως η ίδια είχε πολύ μικρή επιρροή πάνω στη Ραπουνζέλ: «Ο χαρακτήρας αναπτύχθηκε πολύ πριν εγώ είχα οποιαδήποτε σχέση με την ταινία».[23]

Σύμφωνα με τον Γκρίνο, μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες στην ανάπτυξη της πλοκής της ταινίας ήταν το πώς να βγάλουν τη Ραπουνζέλ από τον πύργο χωρίς ταυτόχρονα να τελειώσει η ταινία, στο ότι είχε δραπετεύσει από τη μητέρα Γκόθελ και δεν είχε άλλους συγκεκριμένους στόχους.[25] Μια μέρα σε μια συνάντηση, ο εικονογραφιστής Τζον Ρίπα, είχε μια ιδέα η οποία αποδείχθηκε να είναι η λύση που έψαχναν: τα μυστήρια αιωρούμενα φανάρια.[25]

Παραγωγή Επεξεργασία

Στις 10 Σεπτεμβρίου 2009, ανακοινώθηκε πως η ηθοποιός και τραγουδίστρια Μάντυ Μουρ είχε προσληφθεί για να χαρίσει τη φωνή της στη Ραπουζέλ και ο ηθοποιός Ζάκαρι Λίβαϊ θα χάριζε τη δική του φωνή στον Φλιν Ράιντερ.[8][9][26] Η Μουρ προσέγγισε το πρότζεκτ μέσω ακρόασης όταν άκουσε πως έφτιαχναν μια ταινία για την ιστορία της Ραπουνζέλ.[23][27] Αργότερα, η Μουρ εξέφρασε πως ονειρευόταν να γίνει πριγκίπισσα της Disney από τότε που ήταν μικρή και είπε πως με τον ρόλο της Ραπουνζέλ, εκπλήρωσε το «απόλυτο παιδικό της όνειρο».[28] Περιέγραψε τον εαυτό της ως «μεγάλη θαυμάστρια» ταινιών κινουμένων σχεδίων της Disney[28] όπως Η Μικρή Γοργόνα, Η Πεντάμορφη και το Τέρας, ο Αλαντίν και Ο Βασιλιάς των Λιονταριών και πως ήταν τιμή για εκείνη να είναι μέρος αυτής της «κληρονομιάς».[29] Αφού η ταινία θα ήταν μιούζικαλ, όλες οι υποψήφιες για τον ρόλο έπρεπε να διαβάσουν συγκεκριμένες σκηνές και να ερμηνεύσουν ένα τραγούδι της επιλογής τους για να βεβαιωθούν οι κριτές πως οι ηθοποιοί μπορούσαν να διαβάσουν, αλλά και να τραγουδήσουν.[30][31] Για το τραγουδιστικό κομμάτι της ακρόασης, η Μουρ επέλεξε το τραγούδι «Help Me» της Τζόνι Μίτσελ,[23] ένα τραγούδι που είχε διασκευάσει και η ίδια για το τέταρτο άλμπουμ της, Coverage (2003).[32][33] Η Μουρ αποκάλυψε πως είχε πάει σε αρκετές ακροάσεις[29][30] και περιέγραψε την εμπειρία της ως «αρκετά διασκεδαστική», αλλά δεν είχε πολλές ελπίδες στο να πάρει τον ρόλο επειδή πίστευε πως θα υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός.[27] Έκανε απλά ό,τι καλύτερο μπορούσε χωρίς να έχει οποιαδήποτε αδημονία.[23] Όταν έλαβε τηλεφώνημα από τη Disney ενημερώνοντάς την πως πήρε τον ρόλο, η Μουρ περιέγραψε τον εαυτό της σαν να «πετούσε στα αστέρια»: «Δούλευα στη Νέα Υόρκη εκείνο το διάστημα. Ήμουν με κάποιους φίλους και τον σύζυγό μου και τσίριξα μόλις άκουσα τα νέα».[23]

Η ταινία αναφέρεται πως στοίχισε περισσότερα από $260 εκατομμύρια για να γίνει.[4]

Ηχογράφηση Επεξεργασία

Στο Μαλλιά Κουβάρια, όπως και στις περισσότερες ταινίες κινουμένων σχεδίων, ο κάθε ηθοποιός έπρεπε να ηχογραφήσει τους διαλόγους του χωριστά από τους άλλους ηθοποιούς έτσι ώστε να αποφευχθεί η ηχογράφηση ξένων ήχων κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων.[34] Η Μουρ θυμήθηκε αργότερα πως κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, δεν συνάντησε ποτέ τη Ντόνα Μέρφι παρά μόνο μια φορά τον Ζάκαρι Λίβαϊ, όταν έπρεπε να ηχογραφήσουν το τραγούδι «I See the Light».[34] Σκέφτηκε πως αυτός ήταν «ένας καλός τρόπος να εξασκήσεις τη φαντασία σου».[35] Κατά τη διάρκεια ηχογράφησης σκηνών δράσης, οι ηθοποιοί έπρεπε να «τρέχουν επιτόπου», έτσι ώστε να κάνουν τις φωνές τους να ακούγονται ρεαλιστικές.[35] Για τα τραγούδια, η ηχογράφηση έγινε αρχικά σε μια σκηνή ήχου με 65-μελή ορχήστρα, υπό την επίβλεψη του συνθέτη Άλαν Μένκεν. Η Μουρ και ο Λίβαϊ τραγούδησαν ζωντανά με την ορχήστρα αρκετές φορές μέχρι όλοι να «νιώσουν τον παλμό», τη μουσική και τα τραγούδια, κι έπειτα τους ζητήθηκε να τραγουδήσουν στους απομονωμένους θαλάμους για την τελική ηχογράφηση τραγουδιών.[36][37] Προκειμένου να βοηθήσουν τους εικονογραφιστές να σχεδιάζουν τους χαρακτήρες, οι σκηνοθέτες έκαναν συνεντεύξεις με τους ηθοποιούς και βιντεοσκοπούσαν τις εκφράσεις τους κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων.[35] Οι ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney συνήθως εικονογραφούνται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε η εικονογράφηση να συγχρονίζεται με τους ήδη ηχογραφημένους διαλόγους, και όχι το αντίθετο. Δεν ζητείται δηλαδή από τους ηθοποιούς να συγχρονίσουν την ερμηνεία τους με ήδη εικονογραφημένες σκηνές. Έτσι, η Μουρ ένιωσε πως η διαδικασία της ηχογράφησης ήταν πρόκληση επειδή καθ'όλη τη διάρκεια δεν είχε κάποια ολοκληρωμένη εικόνα των σκηνών μπροστά της, παρά μόνο μερικά σκίτσα.[23]

Εξαιτίας συγκρούσεων προγραμματισμού με άλλα πρότζεκτ (η Μουρ έπρεπε να ταξιδεύει σε διάφορα μέρη όπως το Λονδίνο ή η Νέα Υόρκη και ο Λίβαϊ μπορούσε να ηχογραφεί μόνο Σαββατοκύριακα για πέντε ώρες κάθε έξι εβδομάδες), η ηχογράφηση των διαλόγων δεν έγινε απαραίτητα με την ίδια σειρά που παρουσιάζονται στην ταινία. «[Όταν πήγαινα στις ηχογραφήσεις], μπορεί η σκηνή που διάβαζα να είχε ήδη ηχογραφηθεί από τη Μάντυ, μπορεί και όχι. Αναλόγως, κάποιες φορές καταλήγαμε να κάνουμε την ίδια σκηνή μέχρι και πέντε φορές» είπε ο Λίβαϊ.[31] Αφού είδαν την ταινία ολοκληρωμένη, η Μουρ ήταν απογοητευμένη επειδή ένιωσε πως η φωνή της ακουγόταν «διαπεραστική», ενώ ο Λίβαϊ ένιωσε πως η ερμηνεία του ακουγόταν «απίστευτα ρινική».[35]

Εικονογράφηση Επεξεργασία

 
Η Κούνια του Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ.

Η ταινία φτιάχτηκε με τη χρήση εικόνων που δημιουργήθηκαν σε υπολογιστή (CGI), αν και το Μαλλιά Κουβάρια διαμορφώθηκε πάνω στην παραδοσιακή εικόνα ελαιογραφιών σε καμβά. Πίνακες με τεχνοτροπία ροκοκό του Γάλλου καλλιτέχνη Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ, και ειδικά Η Κούνια, χρησιμοποιήθηκαν ως αναφορά για το καλλιτεχνικό στυλ της ταινίας, ένα στυλ που περιγράφηκε από τον Κιν ως «ρομαντικό και πλούσιο».[38] Για να δημιουργηθεί η εντύπωση ενός πίνακα, χρησιμοποιήθηκε μη φωτορεαλιστική απόδοση.[39]

 
Ένα κόνσεπτ της Ραπουνζέλ από τη Λίζα Κιν, που επιδεικνύει τα «χυμώδη χρυσά μαλλιά» που ήθελε ο Κιν.

Ο Γκλεν Κιν αρχικά ήθελε η ταινία να εικονογραφηθεί με την παραδοσιακή 2D διαδικασία εικονογράφησης. Ωστόσο, τα στελέχη της Disney Ντέιβιντ Στέιντον και Ντικ Κουκ ανακοίνωσαν πως θα ενέκριναν την παραγωγή της ταινίας μόνο αν γινόταν σε υπολογιστή με 3D γραφικά.[40] Ως απάντηση σε αυτή την απαίτηση, ο Κιν πραγματοποίησε ένα σεμινάριο με τίτλο «The Best of Both Worlds», όπου μαζί με 50 CGI και παραδοσιακούς καλλιτέχνες της Disney, ανέλυσαν στα υπέρ και τα κατά της κάθε τεχνικής.[41] Μετά το σεμινάριο, αποφασίστηκε πως η ταινία θα φτιαχνόταν σε 3D CGI εικονογράφηση, αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι μια προέκταση της παραδοσιακής 2D Disney «αισθητικής», ένας όρος που αναφερόταν στη φυσιοκρατική εικονογράφηση που συμμορφώνεται με τις θεμελιώδεις αρχές της εικονογράφησης, όπως αυτές τεκμηριώθηκαν από τους Φρανκ Τόμας και Όλι Τζόνστον στο βιβλίο The Illusion of Life: Disney Animation.[40]

Λόγω των περιορισμών της τεχνολογίας και των υπολογιστών, ειδικά σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες να συλληφθεί η περιπλοκότητα μιας ανθρώπινης μορφής, αρκετές βασικές αρχές της εικονογράφησης που χρησιμοποιούνταν στις παραδοσιακές ταινίες, απουσιάζουν από τις πιο πρόσφατες CGI ταινίες. Οι τεχνολογικές όμως εξελίξεις έκαναν ευκολότερο το να αναμειχθούν οι δυο τεχνικές, συνδυάζοντας τα δυνατά σημεία της κάθε μιας.[39] Ο Κιν δήλωνε επανειλημμένως πως προσπαθούσε να κάνει τον υπολογιστή «να γονατίσει μπροστά στον καλλιτέχνη» αντί να έχει τον υπολογιστή να υπαγορεύει το καλλιτεχνικό στυλ και εικόνα της ταινίας.[14] Κάνοντας τον υπολογιστή να γίνει «εύκαμπτος όσο ένα μολύβι», το όραμα του Κιν μιας «τρισδιάστατης ζωγραφιάς» έμοιαζε εφικτό, με τον καλλιτέχνη να ελέγχει την τεχνολογία. Αρκετές από τις τεχνικές και τα εργαλεία που απαιτούνταν για να δώσουν στην ταινία την ποιότητα που απαιτούσε ο Κιν δεν υπήρχαν όταν ξεκίνησε το πρότζεκτ και τα Walt Disney Animation Studios έπρεπε να τα δημιουργήσουν από το μηδέν.[38] Ο Κιν είπε: «Δεν υπάρχουν αληθινά μαλλιά. Θέλω χυμώδη μαλλιά και επινοούμε καινούριους τρόπους για να το πετύχουμε. Θέλω να φέρω τη ζεστασιά και το ενστικτώδες αίσθημα της χειρόγραφης ζωγραφιάς στο CGI».[42]

Ένας από τους βασικούς στόχους των εικονογραφιστών ήταν το να δημιουργήσουν κίνηση που θα μιμούνταν την απαλή ρευστότητα της χειρόγραφης ζωγραφιάς, την οποία συναντούσες σε παλαιότερες ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney. Ο Κιν έδωσε τα εύσημα στον εικονογραφιστή Κάιλ Στράβιτς για τη βοήθειά του να συνδυάσει τα CGI γραφικά με το παραδοσιακό χειρόγραφο στυλ.[39] «Πήρε το σπιτάκι από τη Χιονάτη, το έχτισε και το μπογιάτισε έτσι ώστε να μοιάζει με επίπεδο πίνακα ο οποίος άρχιζε ξαφνικά να κινείται. Είχε διάσταση και κρατούσε όλες τις απαλές, στρογγυλές καμπύλες της πινελιάς των νερομπογιών. Ο Κάιλ μας βοήθησε να κάνουμε αυτό το Φραγκονάρ βλέμμα της κοπέλας πάνω στην κούνια... Χρησιμοποιούμε την υποκείμενη διασπορά του φωτός, παγκόσμιο φωτισμό και ό,τι υπάρχει από τις τελευταίες τεχνικές, για να μπορέσουμε να έχουμε πειστικούς ανθρώπινους χαρακτήρες και πλούσιο περιβάλλον».[38]

Αντί να εστιάσει τον ρεαλισμό, η 3D ομάδα χρησιμοποίησε μια αισθητική προσέγγιση.[39] Ο Ρόμπερτ Νιούμαν, ο γενικός επόπτης της ταινίας, είπε: «Χρησιμοποιούμε το βάθος πιο καλλιτεχνικά από οποιαδήποτε φορά στο παρελθόν και δεν ανησυχούμε τόσο με την κυριολεκτική αντιγραφή του βάθους ανάμεσα στην κάμερα και τον προτζέκτορα, παρά για την ερμηνεία του». Για να το κάνουν αυτό, χρησιμοποίησαν μια νέα τεχνική πολλών συσκευών, η οποία δημιουργείται από πολλά ζευγάρια οπτικών καμερών. Κάθε ζευγάρι χρησιμοποιείται ανεξάρτητα σε κάθε ξεχωριστό στοιχείο που προσθέτει βάθος σε μια σκηνή, όπως το φόντο, το προσκήνιο και τους χαρακτήρες, χωρίς να χρειάζεται προσαρμογή σε σχέση με τα άλλα ζευγάρια. Όταν όλα αυτά τοποθετήθηκαν αργότερα μαζί κατά τη διάρκεια της παραγωγής, το αποτέλεσμα ήταν κάτι που θα ήταν οπτικά αδύνατο στον πραγματικό κόσμο, αλλά δημιούργησε μια γοητευτική εικόνα για την ταινία.[43]

Ως αντίθεση στον ελκυστικό και χαριτωμένο σχεδιασμό της Ραπουνζέλ,[44] οι σκηνοθέτες ήθελαν να κάνουν τον Φλιν Ράιντερ «τον πιο όμορφο, πιο ελκυστικό άντρα που είχε φτιάξει ποτέ η Disney».[45] Πραγματοποίησαν μια μεγάλη συνάντηση με θέμα «Καυτός άντρας» όπου μάζεψαν περίπου 30 γυναίκες από τα στούντιο και τους ρώτησαν τι θεωρούσαν ελκυστικό σε έναν άντρα.[46] Έφεραν εκατοντάδες εικόνες των αγαπημένων τους ηθοποιών και διασημοτήτων, τις οποίες έσκισαν και επικόλλησαν.[46][47] Έπειτα από πολλές διαβουλεύσεις, κατέληξαν στο τελικό σχέδιο.[45][46]

Ανάπτυξη τεχνολογίας Επεξεργασία

Η υπάρχουσα τεχνολογία συνέχιζε να παρουσιάζει δυσκολίες. Συγκεκριμένα, το να εικονογραφήσεις τα μαλλιά της Ραπουνζέλ αποδείχθηκε μεγάλη πρόκληση. Ο ανώτερος μηχανικός λογισμικού, Κέλι Γουάρντ, ξόδεψε έξι χρόνια γράφοντας προγράμματα για να κάνει τα μαλλιά να κινούνται με τον τρόπο που ήθελε.[48] Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 2010, οι σκηνοθέτες δεν ήταν ακόμα σίγουροι αν τα μακριά μαλλιά του χαρακτήρα της Ραπουνζέλ θα δούλευαν. Αυτά τα προβλήματα επιλύθηκαν τελικά τον Μάρτιο.[49] Χρησιμοποιήθηκε τελικά μια βελτιωμένη εκδοχή ενός προγράμματος προσομοίωσης μαλλιών με το όνομα Dynamic Wires, η οποία είχε δημιουργηθεί για την ταινία Μπολτ. Για να κάνουν τα μαλλιά να επιπλέουν ρεαλιστικά στο νερό και να υπερνικήσουν άλλες παρόμοιες προκλήσεις, χρησιμοποιήθηκε διακριτή διαφορική γεωμετρία για την παραγωγή των επιθυμητών εφέ, ελευθερώνοντας τους εικονογραφιστές από το να κάνουν αυτές τις συγκεκριμένες εργασίες απευθείας, κάτι το οποίο θα χρειαζόταν μέρες να γίνει αντί για λεπτά.[50]

Soundtrack Επεξεργασία

 Επαγγελματική βαθμολόγηση
Επανεξετασμένα αποτελέσματα
Πηγή Βαθμολόγηση
Filmtracks      [51]

Τη μουσική επένδυση της ταινίας συνέθεσε ο Άλαν Μένκεν, ενώ τους στίχους των τραγουδιών έγραψε ο Γκλεν Σλέιτερ.[52] Ο Μένκεν είπε πως προσπάθησε να αναμείξει τη μεσαιωνική μουσική με το λαϊκό ροκ της δεκαετίας του 1960, για να δημιουργήσει τα νέα τραγούδια.[53]

Αρκετά τραγούδια γράφτηκαν αλλά τελικά αφαιρέθηκαν από την ταινία. Το «When Will My Life Begin?» αντικατέστησε μια προηγούμενη εκδοχή του που είχε τον τίτλο «What More Could I Ever Need?». Ο Μένκεν ανέφερε πως το τραγούδι της έναρξης είχε πέντε με έξι διαφορετικές εκδοχές.[54] Αλλού, ο Μένκεν ανέφερε πως αρχικά υπήρχε ένα τραγούδι αγάπης με τον τίτλο «You Are My Forever», το οποίο τραγουδούσε η μητέρα Γκόθελ στη Ραπουνζέλ με ένα μητρικό τρόπο και αργότερα, επαναλαμβανόταν στην ταινία από τον Φλιν Ράιντερ με ρομαντικό τρόπο. Αυτή η ιδέα προφανώς αντικαταστάθηκε από δύο άλλα τραγούδια, τα «Mother Knows Best» και «I See the Light» αντίστοιχα.[55]

Το τραγούδι «Something That I Want» σε ερμηνεία της Γκρέις Πότερ από το συγκρότημα Grace Potter and the Nocturnals περιλαμβάνεται στους τίτλους τέλους της ταινίας. Αυτή η εκδοχή περιέχει κάποιους από τους στίχους τους οποίους ξαναέγραψε και τραγούδησε η ίδια η Πότερ. Η Λατινοαμερικάνικη Ισπανική εκδοχή του τραγουδιού, Algo quiero querer, ηχογραφήθηκε από την Κολομβιανή ποπ τραγουδίστρια Φάνι Λου.[56]

Το soundtrack έφτασε στην 44η του Billboard 200, στην 7η θέση της λίστας των soundtrack του Billboard και στην 3η θέση στη λίστα των παιδικών άλμπουμ του Billboard.[57][58][59]

Λίστα κομματιών Επεξεργασία

 
Εξώφυλλο soundtrack

Όλη η σύνθεση και στίχοι των τραγουδιών είναι από στους Άλαν Μένκεν και Γκλεν Σλέιτερ εκτός του κομματιού 20, το οποίο συνέθεσε και έγραψε στίχους η Γκρέις Πότερ. Όλη τη μουσική επένδυση συνέθεσε ο Μένκεν.[60]. 

Αρ. TίτλοςΤραγουδιστές Διάρκεια
1. "When Will My Life Begin?"  Μάντυ Μουρ 2:32
2. "When Will My Life Begin? (Επανάληψη 1][1]"  Μουρ 1:03
3. "Mother Knows Best[2]"  Ντόνα Μέρφι 3:10
4. "When Will My Life Begin? (Επανάληψη 2)"  Μουρ 2:06
5. "I've Got a Dream"  Μπραντ Γκάρετ, Τζέφρι Ταμπόρ, Μουρ, Ζάκαρι Λίβαϊ, Χορωδία 3:11
6. "Mother Knows Best (Επανάληψη)"  Μέρφι 1:38
7. "I See the Light"  Μουρ, Λίβαϊ 3:44
8. "Healing Incantation"  Μουρ 0:54
9. "Flynn Wanted"  Άλαν Μένκεν (ορχηστρικό) 2:51
10. "Prologue" (Ορχηστρικό & Τραγούδι))Μένκεν, Μέρφι, Ντελάνι Στέιν 2:02
11. "Horse with No Rider"  Μένκεν (ορχηστρικό) 1:57
12. "Escape Route"  Μένκεν (ορχηστρικό) 1:57
13. "Campfire"  Μένκεν (ορχηστρικό) 3:21
14. "Kingdom Dance"  Μένκεν (ορχηστρικό) 2:20
15. "Waiting For the Lights"  Μένκεν (ορχηστρικό) 2:47
16. "Return to Mother"  Μένκεν (ορχηστρικό) 2:06
17. "Realization and Escape"  Μένκεν (ορχηστρικό) 5:50
18. "The Tear Heals" (Ορχηστρικό & Τραγούδι)Μένκεν, Μουρ 7:37
19. "Kingdom Celebration"  Μένκεν (ορχηστρικό) 1:50
20. "Something That I Want"  Γκρέις Πότερ 2:43
Συν. διάρκεια:
 55:39
Σημειώσεις
1^ Δεν συμπεριλαμβάνεται στην ταινία.[62]
2^Αυτή είναι μια εκτεταμένη εκδοχή του τραγουδιού.[63]

Κριτική Επεξεργασία

Η μουσική της ταινίας έλαβε μικτές κριτικές. Ο Μπιλ Γκράχαμ από την ιστοσελίδα Collider επαίνεσε τη μουσική για τις εναλλαγές στο τέμπο και τον τόνο, τους αλησμόνητους στίχους και «τον συνδυασμό του παλιού με το καινούριο». Ωστόσο, δήλωσε επίσης πως «η συνεχής μίξη των τόνων στην ταινία μπορεί να είναι λίγο απωθητική για κάποιους».[64] Ο Ροθ Κόρνετ από το ScreenRant ήταν θετικός λέγοντας πως «η μουσική του Άλαν Μένκεν είναι τόσο συναρπαστική, ανεβαστική και συγκινητική όσο θα περίμενε κάποιος».[65] Ο Α.Ο. Σκοτ από την εφημερίδα The New York Times έδωσε θετική κριτική στη μουσική λέγοντας πως «σε πηγαίνει πίσω σε έναν μαγεμένο κόσμο λαχτάρας και ζωηρών σκανδαλιών» με μια επιδέξια και συγκινητική ατμόσφαιρα.[66] Ο Ρίτσαρντ Κόρλις από το περιοδικό Time ήταν επίσης θετικός ως προς τα τραγούδια, σημειώνοντας πως «παρά το ότι με την πρώτη ακρόαση δεν ακούγονται ως τα καλύτερα που έχει στο συρτάρι του ο Μένκεν, καλύπτουν ομαλά τα καθήκοντά τους». Περιέγραψε το τραγούδι της έναρξης «When Will My Life Begin?» ως το «τραγούδι 'Θέλω' της ηρωίδας», μια παράδοση της Disney που ξεκινάει από το τραγούδι της Χιονάτης «Some Day My Prince Will Come». Το τραγούδι «I See the Light» περιγράφηκε ως «μια γενικά μελωδική μπαλάντα αγάπης, η οποία θα προταθεί σίγουρα για βραβείο Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερου Τραγουδιού».[67]

Αντίθετα, ο Τζέιμς Μπεραρντινέλι σχολίασε αρνητικά τα τραγούδια ως «ούτε συναρπαστικά ούτε αλησμόνητα».[68] Ο Τιμ Ρομπέι από την εφημερίδα The Daily Telegraph έδωσε αρνητική κριτική λέγοντας πως ήταν απλά «εντάξει, δεν υπάρχει τίποτα που να θες να σιγοσφυρίξεις καθώς επιστρέφεις σπίτι».[69] Ο Πίτερ Μπράντσο από την εφημερίδα The Guardian, ο οποίος έδωσε στην ταινία 2/5, περιέγραψε τα τραγούδια ως «μια λαϊκή επιλογή από το στυλ των παραστάσεων του Μπρόντγουεϊ» και ως εκ τούτου απλά προστέθηκαν για κέρδος.[70]

Home media Επεξεργασία

Το Μαλλιά Κουβάρια κυκλοφόρησε από τη Walt Disney Home Entertainment σε ένα πακέτο τεσσάρων δίσκων στις 29 Μαρτίου 2011. Το πακέτο περιέχει ένα Blu-ray 3D δίσκο, ένα Blu-ray δίσκο, ένα DVD δίσκο και ένα ψηφιακό αντίγραφο.[71] Ένα πακέτο δύο δίσκων (Blu-ray/DVD) και ενός μόνο DVD είναι επίσης διαθέσιμα.[72][73] Το έξτρα υλικό που περιέχεται στο Blu-ray περιλαμβάνει κομμένες σκηνές, δύο εναλλακτικές σκηνές έναρξης, δύο εκτεταμένα τραγούδια και ένα βίντεο που αφορά στο πώς δημιουργήθηκε η ταινία. Το DVD περιέχει μόνο τις δύο αρχικές αυθεντικές ενάρξεις του παραμυθιού και την αντίστροφη μέτρηση για την 50η ταινία κινουμένων σχεδίων.[71] Το 4K Ultra HD Blu-ray κυκλοφόρησε στις 2 Ιουνίου 2015.

Τα έσοδα των πωλήσεων του Μαλλιά Κουβάρια σε ΗΠΑ και Καναδά ξεπέρασαν τα $95 εκατομμύρια, κάνοντάς το το DVD με τις περισσότερες εισπράξεις για το 2011. Οι πωλήσεις ξεπέρασαν τα έσοδα της πρώτης εβδομάδας προβολής της ταινίας στις κινηματογραφικές αίθουσες.[74] Η ταινία έκανε πωλήσεις ρεκόρ με 2,970,052 αντίτυπα (ισοδύναμο με $44,521,079) την πρώτη εβδομάδα στη Βόρεια Αμερική, το μεγαλύτερο άνοιγμα για DVD το 2011. Παρέμεινε στην κορυφή των πωλήσεων DVD για δύο εβδομάδες πουλώντας 6,657,331 αντίτυπα ($102,154,692) μέχρι τις 18 Ιουλίου 2012.[75] Πώλησε επίσης 2,518,522 αντίτυπα Blu-ray ($59,220,275) μέχρι τις 29 Μαΐου 2011.[76] Μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2016, η ταινία είχε συνολικά έσοδα $215 εκατομμύρια από πωλήσεις των home video σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά ($155 εκατομμύρια από πωλήσεις DVD και $60 million από πωλήσεις Blu-ray).[75]

Υποδοχή Επεξεργασία

Box office Επεξεργασία

Το Μαλλιά Κουβάρια έκανε πρεμιέρα στο Παρίσι στις 17 Νοεμβρίου 2010 με αποκλειστική προβολή στον κινηματογράφο Grand Rex, δύο εβδομάδες νωρίτερα από την κυκλοφορία της ταινίας στη Γαλλία.[77] Με περισσότερα από 3800 εισιτήρια να έχουν πωληθεί την πρώτη μέρα προβολής, έθεσε ένα νέο ρεκόρ για ταινίες που προβάλλονται σε έναν μόνο κινηματογράφο.[78] Το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής παγκοσμίως είχε έσοδα $86.1 εκατομμύρια,[79][80] φτάνοντας στην κορυφή του παγκόσμιο box office μια φορά κατά την ενδέκατη εβδομάδα προβολής (4-6 Φεβρουαρίου 2011), με $24.9 εκατομμύρια.[81][82] Το Μαλλιά Κουβάρια είχε έσοδα $200,821,936 στη Βόρεια Αμερική και $390,973,000 σε άλλες χώρες, φτάνοντας συνολικά τα $591,794,936 παγκοσμίως.[5] Ήταν η τρίτη ταινία της Disney που εμφανίστηκε στο Top 10 του box office για το 2010.[83] Μέχρι το 2017, ήταν η έκτη ταινία από τα Walt Disney Animation Studios με τις περισσότερες εισπράξεις, πίσω από τις ταινίες Ψυχρά κι Ανάποδα, Ζωούπολη, Ο Βασιλιάς των Λιονταριών, Οι Υπερέξι και Βαϊάνα.[84]

Το Μαλλιά Κουβάρια είχε έσοδα $11.9 εκατομμύρια την πρώτη ημέρα (Τετάρτη) προβολής του,[85] σπάζοντας το ρεκόρ του μεγαλύτερου ανοίγματος προ της Ημέρας των Ευχαριστιών, ένα ρεκόρ το οποίο κατείχε προηγουμένως η ταινία της Disney-Pixar, Toy Story 2.[86] Το πρώτο Σαββατοκύριακο κυκλοφορίας, είχε έσοδα $48.8 εκατομμύρια (το μεγαλύτερο άνοιγμα για τα Walt Disney Animation Studios, ξεπερνώντας τον Βασιλιά των Λιονταριών ($40.9 εκατομμύρια), το οποίο ξεπεράστηκε αργότερα από τις ταινίες Ραλφ: Η Επόμενη Πίστα ($49 εκατομμύρια) και Ψυχρά κι Ανάποδα ($67.4 εκατομμύρια)), φτάνοντας στη δεύτερη θέση του box office για εκείνη την περίοδο, πίσω από την ταινία Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου - Μέρος 1, η οποία είχε έσοδα $49.1 εκατομμύρια.[87] Κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου της Ημέρας των Ευχαριστιών (Τετάρτη-Κυριακή), η ταινία είχε έσοδα $68.7 εκατομμύρια, φτάνοντας και πάλι στη δεύτερη θέση του box office.[87] Το Μαλλιά Κουβάρια σημείωσε επίσης το δεύτερο μεγαλύτερο άνοιγμα κατά το τριήμερο και πενταήμερο της Ημέρας των Ευχαριστιών μετά το Toy Story 2.[87] Κατά τη διάρκεια του δεύτερου Σαββατοκύριακου προβολής (μετά της Ημέρας των Ευχαριστιών), το Μαλλιά Κουβάρια είχε μείωση εσόδων 56% (έσοδα $21.6 εκατομμύρια), αλλά σκαρφάλωσε στην πρώτη θέση του box office.[88] Με τελικά έσοδα $200.8 εκατομμύρια, είναι η δέκατη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις για το 2010[89] και η δέκατη ταινία του 2010 που ξεπέρασε τα $200 εκατομμύρια.[90] Με μη διορθωμένο τον πληθωρισμό, είναι η όγδοη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις παραγωγής των Walt Disney Animation Studios, πίσω από τις ταινίες Ο Βασιλιάς των Λιονταριών ($422.8 εκατομμύρια), Ψυχρά κι Ανάποδα ($400.7 εκατομμύρια), Ζωούπολη ($341.3 εκατομμύρια), Βαϊάνα ($248.7 εκατομμύρια), Οι Υπερέξι ($221.3 εκατομμύρια), Η Πεντάμορφη και το Τέρας ($219 εκατομμύρια) και Αλαντίν ($217.4 εκατομμύρια).[91]

Το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής, η ταινία είχε έσοδα $17.4 εκατομμύρια σε οκτώ περιοχές και βρέθηκε στη δεύτερη θέση του box office, πίσω από την ταινία Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου - Μέρος 1 ($117.3 εκατομμύρια).[92] Εκτός Βορείου Αμερικής, έφτασε στην πρώτη θέση του box office τρεις φορές κατά το 2011.[93][94][95] Υπήρξε η έβδομη ταινία του 2010 με τις περισσότερες εισπράξεις και η τρίτη κινουμένων σχεδίων.[96] Σε Ρωσία και Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών, έθεσε νέο ρεκόρ ανοίγματος Σαββατοκύριακου για ταινίες που δεν αποτελούσαν συνέχειες (ξεπεράστηκε πρώτα από την ταινία Ρίο) και ταινιών των Walt Disney Animation Studios (ξεπεράστηκε από την ταινία Ψυχρά κι Ανάποδα).[97] Οι αγορές με τις μεγαλύτερες εισπράξεις εκτός Βορείου Αμερικής είναι η Γερμανία ($44.2 εκατομμύρια), όπου υπήρξε και η ταινία κινουμένων σχεδίων με τις μεγαλύτερες εισπράξεις για το 2010,[98] ακολουθούμενη από τη Γαλλία και την περιοχή Μαγκρέμπ ($39.4 εκατομμύρια), το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και τη Μάλτα ($32.9 εκατομμύρια).[99]

Κριτικές Επεξεργασία

Η σελίδα συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes δίνει στην ταινία ποσοστό αποδοχής 89% με μέσο όρο 7.5/10, βασισμένο σε 219 κριτικές. Στο τμήμα ομοφωνίας διαβάζουμε: «Αν και απέχει πολύ από την καλύτερη ταινία της Disney, το Μαλλιά Κουβάρια είναι οπτικά εκπληκτικό και μια εξαιρετική διασκεδαστική προσθήκη στις κλασικές ταινίες κινουμένων σχεδίων των στούντιο».[100] Το Metacritic, επίσης σελίδα συλλογής κριτικών, το οποίο αποδίδει ένα μέσο όρο βασισμένο σε κριτικές από επαγγελματίες κριτικούς ταινιών, δίνει στην ταινία ποσοστό 71/100 βασισμένο σε 34 κριτικές, με την ένδειξη «γενικά ευνοϊκές κριτικές».[101] Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του CinemaScore που διενεργήθηκαν κατά το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής της ταινίας, ο μέσος όρος που έδωσαν στο Μαλλιά Κουβάρια οι θεατές ήταν «A+» σε μια κλίμακα από A+ μέχρι F.[102]

Ο Α.Ο.Σκοτ από την εφημερίδα The New York Times έδωσε θετική κριτική στην ταινία ως «την 50η ταινία μεγάλου μήκους κινουμένων σχεδίων της Disney. Η εμφάνισή της και το πνεύμα της μεταφέρουν μια τροποποιημένη, ανανεωμένη αλλά παρ'όλα αυτά ειλικρινή και αλάνθαστη ποιότητα της παλιομοδίτικης Disney».[66] Ο κριτικός ταινιών Ρίτσαρντ Κόρλις του περιοδικού Time έγραψε πως το Μαλλιά Κουβάρια «τσαλαβουτά στο στυλ των κινουμένων σχεδίων της DreamWorks με sitcom αστεία και αναχρονιστικό θράσος», ενώ επαινεί την ταινία για την επίτευξη «της σύνθετης μίξης ρομάντζου, κωμωδίας, περιπέτειας και καρδιάς, τα οποία καθορίζουν τις καλύτερες ταινίες της Disney».[67] Ο Κόρλις συμπεριέλαβε το Μαλλιά Κουβάρια στη 19η θέση της λίστας με τις 25 καλύτερες ταινίες κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών.[103] Ο Κένεθ Τουράν από την εφημερίδα Los Angeles Times έδωσε στην ταινία 4/5 περιγράφοντάς την ως μια «υπέροχη εμφάνιση κινουμένων σχεδίων σε υπολογιστή η οποία περιέχει πλούσια τοπία και χαρακτήρες που μοιάζουν πιο γεμάτοι και πιο ζωντανοί από ό,τι στο παρελθόν».[104] Η Σάντι Αγκούλο Τσεν από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Common Sense Media έδωσε στην ταινία 5/5 γράφοντας: «Φανταστική περιπέτεια, διασκεδαστική και με εξαιρετικά μηνύματα».[105] Ο Γκάελ Κούπερ των NBC News εξέφρασε πως το Μαλλιά Κουβάρια μπορεί να είναι η καλύτερη Disney ταινία όλων των εποχών.[106]

Ο Τζέιμς Μπεραρντινέλι σχολίασε στην ιστοσελίδα του, ReelViews, πως η ταινία είναι «διασκεδαστική και απολαυστική, αλλά όχι πρωτοποριακή». Δήλωσε επίσης πως η Ραπουνζέλ «δεν είναι τόσο αλησμόνητη όσο η Χιονάτη, η Άριελ ή η Μπελ» και πως «τα τραγούδια δεν είναι ούτε συναρπαστικά ούτε αλησμόνητα».[68] Ο Τοντ ΜακΚάρθι, κριτικός ταινιών από το περιοδικό The Hollywood Reporter, άνοιξε την κριτική του λέγοντας: «Θα ήταν καλά αν η αυτο-προωθούμενη ως 50η ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney ήταν μία από τις καλύτερές της, μια ταινία που θα μπορούσε να σταθεί δίπλα στις κλασικές ταινίες των στούντιο, αλλά ο κόσμος πρέπει να συμβιβαστεί με τα Μαλλιά Κουβάρια. Ένα υποφερτά διασκεδαστικό συνονθύλευμα παλιών και καινούριων τεχνικών εικονογράφησης, μικτές ευαισθησίες και αντισταθμισμένους εμπορικούς υπολογισμούς».[107]

Αντιδράσεις αλλαγής τίτλου Επεξεργασία

 
Ανεπίσημο λογότυπο της Ραπουνζέλ, πριν ο τίτλος αλλάξει σε Μαλλιά Κουβάρια.

Όταν πρωτοξεκίνησε η παραγωγή, η ταινία προωθήθηκε με τον τίτλο Rapunzel Unbraided (Ραπουνζέλ Ξεμπλεγμένη), ο οποίος άλλαξε στη συνέχεια σε Ραπουνζέλ.[108] Η προηγούμενη ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney, η Πριγκίπισσα και ο Βάτραχος (2009), αν και είχε θετική αποδοχή από κριτικούς[109] και τα έσοδά της έφταναν σχεδόν τα $270 εκατομμύρια παγκοσμίως, δεν ήταν τόσο πετυχημένη όσο ήλπιζε η Disney. Ο Κάτμουλ θα παραδεχόταν αργότερα πως η πεποίθηση των Disney Animation Studios πως η εξαιρετική ποιότητα της ταινίας Η Πριγκίπισσα και ο Βάτραχος θα έφερνε στις αίθουσες κοινό όλων των ηλικιών παρά τη λέξη «πριγκίπισσα» στον τίτλο, ήταν η δικιά τους εκδοχή ενός «ηλίθιου χαπιού».[110] Προκειμένου να κάνουν την ταινία προσιτή και στα δύο φύλα και να προσθέσουν κι άλλες ηλικιακές ομάδες στους θεατές, η Disney άλλαξε τον τίτλο της ταινίας από Ραπουνζέλ σε Μαλλιά Κουβάρια, δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στον Φλιν Ράιντερ, τον κύριο αντρικό χαρακτήρα της ταινίας, δείχνοντας πως η ιστορία του είναι εξίσου σημαντική όσο της Ραπουνζέλ.[111] Η Disney επικρίθηκε για την αλλαγή του τίτλου ως στρατηγική προώθησης. Ο Φλόιντ Νόρμαν, ένας πρώην εικονογραφιστής και καλλιτέχνης ιστορίας της Disney και της Pixar, είπε: «Η ιδέα αλλαγής του τίτλου από κάτι κλασικό όπως η Ραπουνζέλ σε Μαλλιά Κουβάρια είναι πέρα για πέρα ηλίθια. Είμαι πεπεισμένος πως δε θα κερδίσουν τίποτα από αυτό εκτός από ένα κοινό που θα δει μια απελπισμένη Disney να ψάχνει για κοινό».[112]

Ο Τζάστιν Τσανγκ από το περιοδικό Variety σχολίασε την αλλαγή αλλάζοντας τον τίτλο της Μικρής Γοργόνας σε Beached.[113] Γράφοντας για το μπλογκ της στην εφημερίδα San Francisco Chronicle, η Μαργκό Μάγκοβαν κατηγόρησε τη Disney για σεξισμό, γράφοντας: «Μπορείτε να φανταστείτε αν η Disney άλλαζε ένα τίτλο ταινίας ώστε να μην ρισκάρει να τονίσει έναν άντρα σταρ; Είναι τρομερό το ότι υπάρχει αυτού του είδους η φυλετική διάκριση για τους μικρούς μας ανθρώπους-μικρά παιδιά που έρχονται σε αυτόν τον κόσμο με τεράστια φαντασία και φιλοδοξίες, μεγάλα όνειρα που συνθλίβονται από ένα μάτσο δισεκατομμυριούχους οι οποίοι διοικούν τεράστια μέσα ψυχαγωγίας».[114]

Στις 24 Νοεμβρίου 2010, τη μέρα κυκλοφορίας της ταινίας, οι σκηνοθέτες Νέιθαν Γκρίνο και Μπάιρον Χάουαρντ αμφισβήτησαν δημοσιεύματα που ήθελαν την αλλαγή του τίτλου να είναι κίνηση στρατηγικής. Είπαν πως άλλαξαν τον τίτλο από Ραπουνζέλ σε Μαλλιά Κουβάρια επειδή η Ραπουνζέλ δεν είναι ο μόνος βασικός χαρακτήρας στην ταινία. Συνέχισαν λέγοντας πως δεν μπορούν να αποκαλέσουν το Toy Story «Μπαζ Λάιτγιαρ» και πως πραγματικά χρειάζονταν έναν τίτλο που θα αντιπροσώπευε το τι ήταν η ταινία, το ότι είναι για ένα ντουέτο, το ότι πρωταγωνιστές είναι η Ραπουνζέλ και ο Φλιν Ράιντερ.[115]

Τον Μάρτιο του 2014, ο εκτελεστικός παραγωγός Τζον Λάσιτερ εξήγησε πως η Disney άλλαξε τον τίτλο για να βελτιώσει την απόδοση της ταινίας σε όλες τις ηλικίες και των δύο φύλων. «Υπήρχε μια αντίληψη του κοινού πως αυτές οι ταινίες ήταν μόνο για μικρά κοριτσάκια, αλλά όποτε τα αγόρια ή οι άντρες δουν αυτές τις ταινίες, τους αρέσουν. Έτσι με τη Ραπουνζέλ ... αλλάξαμε τον τίτλο σε Μαλλιά Κουβάρια. Κάναμε τέτοια προώθηση ώστε άνθρωποι που φυσιολογικά δε θα έδιναν σημασία στην ταινία και δε θα ήθελαν να τη δουν, να πουν 'Χέι, αυτή δείχνει πραγματικά καλή'».[116]

Διακρίσεις Επεξεργασία

Η ταινία υπήρξε υποψήφια για αρκετά βραβεία. Έλαβε δύο υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα στις κατηγορίες «Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων» και «Καλύτερου Τραγουδιού» για το «I See the Light», αλλά έχασε από τις ταινίες Toy Story 3 και Burlesque αντίστοιχα.[117] Η ταινία έλαβε επίσης δύο υποψηφιότητες για BFCA στις ίδιες κατηγορίες, χάνοντας από τις ταινίες Toy Story 3 και 127 ώρες, καθώς επίσης και δύο υποψηφιότητες για Annie στις κατηγορίες «Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων» και «Καλύτερου Σεναρίου σε παραγωγή μεγάλου μήκους».[118]

Το Μαλλιά Κουβάρια ήταν επίσης υποψήφιο για δύο βραβεία Phoenix Film Critics Society στις κατηγορίες «Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων» και «Καλύτερου Τραγουδιού» για το «I've Got a Dream», τα οποία έχασε από τις ταινίες Toy Story 3 και Burlesque.[119] Το τραγούδι «I See the Light» έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ στην αντίστοιχη κατηγορία «Καλύτερου Τραγουδιού», αλλά έχασε από το τραγούδι «We Belong Together» της ταινίας Toy Story 3.[120] Η ταινία ήταν επίσης υποψήφια στην κατηγορία «Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων» των βραβείων Saturn.[121]

Το Μαλλιά Κουβάρια κέρδισε το βραβείο καλύτερης 3D σκηνής της χρονιάς στα δεύτερα ετήσια βραβεία International 3D Society Creative Arts.[122]

Το Μαλλιά Κουβάρια ήταν επίσης υποψήφιο ως η αγαπημένη ταινία στην αντίστοιχη κατηγορία των βραβείων British Academy Children Awards, απέναντι σε ταινίες όπως Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου - Μέρος 1 & Μέρος 2, Transformers 3, Αυτοκίνητα 2 και Kung Fu Panda 2.[123][124]

Βραβεία Κατηγορία Υποψήφιοι Αποτέλεσμα
Όσκαρ[120] Καλύτερο Τραγούδι «I See the Light» Υποψηφιότητα
Βραβεία Annie[118] Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μαλλιά Κουβάρια
Καλύτερο Σενάριο σε παραγωγή μεγάλου μήκους Νταν Φόγκελμαν
Βραβεία British Academy Children (BAFTA)[123][124] Αγαπημένη ταινία Μαλλιά Κουβάρια
Βραβεία Broadcast Film Critics Association[125] Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μαλλιά Κουβάρια
Καλύτερο Τραγούδι «I See the Light»
Χρυσές Σφαίρες[117] Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μαλλιά Κουβάρια
Καλύτερο Τραγούδι «I See the Light»
Βραβεία Grammy[126] Καλύτερο Soundtrack για οπτικά μέσα Tangled
Καλύτερο Τραγούδι για οπτικά μέσα «I See the Light» Νίκη
Las Vegas Film Critics Society[127] Καλύτερο Τραγούδι «I See the Light»
Βραβεία National Movie[128] Κινούμενα Σχέδια Μαλλιά Κουβάρια
Βραβεία Phoenix Film Critics Society[119] Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μαλλιά Κουβάρια Υποψηφιότητα
Καλύτερο Τραγούδι «I've Got a Dream»
Βραβεία Saturn[121] Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μαλλιά Κουβάρια
Βραβεία Teen Choice[129] Καλύτερη φωνή σε ταινία κινουμένων σχεδίων Ζάκαρι Λίβαϊ
Βραβεία Visual Effects Society[130] Εξαιρετική εικονογράφηση σε ταινία κινουμένων σχεδίων Κλέι Κέιτις, Τζον Καρς, Γκλεν Κιν, Ρόι Κόνλι
Εξαιρετικός χαρακτήρας κινουμένων σχεδίων
σε ταινία κινουμένων σχεδίων 		Τόνι Σμιντ, Έιμι Σμιντ, Μπέκι Μπρίς, Κίρα Λετομάκι
(Για τη Ραπουνζέλ)

Franchise Επεξεργασία

Βιντεοπαιχνίδι Επεξεργασία

Ένα βιντεοπαιχνίδι βασισμένο στην ταινία κυκλοφόρησε στις 23 Νοεμβρίου 2010 για τις πλατφόρμες Nintendo DS, Wii και ηλεκτρονικούς υπολογιστές από τα Disney Interactive Studios.[131]

Ταινία μικρού μήκους Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Μαλλιά Κουβάρια: Κι εμείς καλύτερα

Το Μαλλιά Κουβάρια: Κι εμείς καλύτερα είναι μια συνέχεια μικρού μήκους που κυκλοφόρησε το 2012. Η πλοκή του περιστρέφεται γύρω από τα γεγονότα του γάμου της Ραπουνζέλ με τον Φλιν Ράιντερ. Ο Πασκάλ και ο Μάξιμος χάνουν τις βέρες και τις κυνηγούν, προκαλώντας μαζικές παράπλευρες ζημιές στην πορεία.

Μιούζικαλ Επεξεργασία

Μια συνοπτική προσαρμογή της ταινίας με τον τίτλο Tangled: The Musical έκανε πρεμιέρα στο κρουαζιερόπλοιο Disney Magic των γραμμών κρουαζιέρας της Disney[132] τον Νοέμβριο του 2015,[133] περιέχοντας τρία καινούρια τραγούδια γραμμένα από τον Άλαν Μένκεν και τον Γκλεν Σλέιτερ.[134]

Τηλεοπτική ταινία και σειρά Επεξεργασία

Μια τηλεοπτική ταινία με τον τίτλο Μαλλιά Κουβάρια: Πριν το ζήσαν κι αυτοί καλά, η οποία τοποθετείται χρονολογικά ανάμεσα στην πρώτη ταινία και στη μικρού μήκους συνέχεια, προβλήθηκε στις 10 Μαρτίου 2017. Η ταινία εξυπηρέτησε ως το πιλοτικό επεισόδιο της επερχόμενης τηλεοπτικής σειράς με τίτλο Μαλλιά Κουβάρια: Η Σειρά, η οποία μετονομάστηκε αργότερα σε Οι περιπέτειες της Ραπουνζέλ, και ξεκίνησε να προβάλλεται στο Disney Channel στις 24 Μαρτίου 2017.[135]

Ακυρωμένη συνέχεια μεγάλου μήκους Επεξεργασία

Τον Δεκέμβριο του 2014, ο παραγωγός της ταινίας Ρόι Κόνλι, αποκάλυψε πως η ομάδα παραγωγής «πιέστηκε από ψηλά» για μια συνέχεια μεγάλου μήκους, αλλά όταν οι σεναριογράφοι και οι σκηνοθέτες συναντήθηκαν για να δημιουργήσουν μία, συνειδητοποίησαν πως «[η Ραπουνζέλ] έκοψε τα μαλλιά της. Τελείωσε!»[136] Ο Κόνλι εξήγησε πως στην Disney Animation υπό τη διεύθυνση του Λάσιτερ, είναι πάντα οι σκηνοθέτες που αποφασίζουν αν είναι έτοιμοι να δημιουργήσουν μια συνέχεια.[136] Τον Ιανουάριο του 2015, ο Κόνλι και πάλι έδωσε μια παρόμοια εξήγηση όταν πιέστηκε και ανέφερε επίσης πως οι σκηνοθέτες Γκρίνο και Χάουαρντ τελικά «δεν έδειχναν ενδιαφέρον» να συνεχίσουν την ιστορία.[137]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Tangled (2010)». AFI Catalog of Feature Films. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  2. ↑ Barnes, Brooks (19 Νοεμβρίου 2010). «Disney Ties Lots of Hopes to Lots of Hair». The New York Times (The New York Times Company). https://www.nytimes.com/2010/11/21/movies/21tangled.html. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  3. ↑ «Tangled: 100 minutes (Starz 08/2011 Schedule, Page 4)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Σεπτεμβρίου 2011. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Chmielewski, Dawn C.; Eller, Claudia (21 Νοεμβρίου 2010). «Disney Animation is closing the book on fairy tales». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2010/nov/21/entertainment/la-et-1121-tangled-20101121. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Tangled (2010)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  6. ↑ PR Newswire. The Walt Disney Studios Rolls Out Slate of 10 New Animated Motion Pictures Through 2012. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010.
  7. ↑ «Tangled (2010)». cine.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Connelly, Brendon (10 Σεπτεμβρίου 2009). «Disney Pixar Add Cast to Rapunzel, Bear & the Bow and Toy Story 3, Reveal Plot of Cars 2 and Winnie the Pooh». Slash Film (/Film). http://www.slashfilm.com/disney-pixar-add-cast-to-rapunzel-bear-the-bow-and-toy-story-3-reveal-plot-of-cars-2-and-winnie-the-pooh/. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Fletcher, Alex (10 Σεπτεμβρίου 2009). «Mandy Moore to voice 'Rapunzel' musical». Digital Spy (Hearst Magazines UK). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-24. https://web.archive.org/web/20150924063452/http://www.digitalspy.co.uk/movies/news/a176737/mandy-moore-to-voice-rapunzel-musical.html#~oJkxTzsfu8l7ZI. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 «Tangled Yahoo! Movies». Yahoo! Movies. Yahoo! Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2014. 
  11. ↑ Franklin, Garth (10 Δεκεμβρίου 2009). «Donna Murphy Joins "Rapunzel" Cast». Dark Horizons (Dark Futures Pty. Limited). http://www.darkhorizons.com/news/15889. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2014. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Paluso, Marianne (29 Μαρτίου 2011). «Once Upon a Time». Christian Today. Christianity Today. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  13. ↑ Graham, Bill (23 Ιουλίου 2010). «SDCC 2010: Disney Animators Panel on TANGLED». Collider.com. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Orwall, Bruce (23 Οκτωβρίου 2003). «Disney Decides It Must Draw Artists Into the Computer Age». The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB106686389992986500. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  15. ↑ Nusair, David. «Top 5 Disney Animated Adaptations». About.com. About.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2013. 
  16. ↑ Wloszczyna, Susan (17 Σεπτεμβρίου 2003). «A fairy-tale bending». USA Today (Gannett Company). http://usatoday30.usatoday.com/life/movies/news/2003-09-16-fairytale_x.htm. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  17. ↑ Minow, Nell. «Interview: Glen Keane of 'Tangled'». Beliefnet. Beliefnet, Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2013. 
  18. ↑ Marr, Merrisa (7 Νοεμβρίου 2005). «Debut of 'Chicken Little' Gives Disney Something to Crow Over». The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB113132234440389603. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Catmull, Ed· Amy Wallace (2014). Creativity, Inc.: Overcoming the Unseen Forces That Stand in the Way of True Inspiration. New York: Random House. σελ. 271. ISBN 978-0812993011. 
  20. ↑ Wickham, Rhett (12 Απριλίου 2007). «Rhett Wickham: Rapunzel Gets Second Director». LaughingPlace.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  21. ↑ «Glen Keane leaving Disney's RAPUNZEL. Who's stepping up?». AintItCool.com. 10 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  22. ↑ Graham, Bill (27 Νοεμβρίου 2010). «Animation Director Glen Keane Exclusive Interview TANGLED». Collider.com. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 «Mandy Moore On Tangled: 'I Screamed As Soon As I Found Out' (INTERVIEW)». The Huffington Post UK (HuffPost Entertainment). 19 Οκτωβρίου 2011. http://www.huffingtonpost.co.uk/2011/10/19/mandy-moore-on-tangled_n_1019215.html. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Warner, Kara (27 Αυγούστου 2010). «Mandy Moore’s ‘Tangled’ Heroine Not ‘Typical Disney Princess’». MTV News (Viacom International Inc.). http://www.mtv.com/news/1646720/mandy-moores-tangled-heroine-not-typical-disney-princess/. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Lark, Max; Draskovic, Marina; Solomon, Charles (Spring 2016). «It's a Matter of Trust: At Walt Disney Animation Studios, The 'Story Trust,' A Peer-to-Peer Feedback System, Has Taken Storytelling—And Disney Animation—To New Creative Heights». Disney twenty-three (Burbank: Walt Disney Company) 8 (1): 18–21. ISSN 2162-5492. OCLC 698366817. 
  26. ↑ Kelly, Kevin (13 Σεπτεμβρίου 2009). «Disney/Pixar's John Lasseter Talks 'Rapunzel' Casting, 'Toy Story 3' Plot, 'Cars 2', 'Winnie the Pooh' and More!». Moviefone (AOL Inc). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2015. https://web.archive.org/web/20151117015047/http://news.moviefone.com/2009/09/13/disney-pixars-john-lasseter-talks-rapunzel-casting-toy-story-3/. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2014. 
  27. ↑ 27,0 27,1 «Mandy Moore Interview, TANGLED». MoviesOnline. Νοέμβριος 2010. http://www.moviesonline.ca/2010/11/mandy-moore-interview-tangled/. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  28. ↑ 28,0 28,1 «Disney’s Tangled: Mandy Moore Interview». Kidzworld. 22 Μαρτίου 2011. http://www.kidzworld.com/article/25443-disneys-tangled-many-moore-interview. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  29. ↑ 29,0 29,1 Graham, Bill (29 Σεπτεμβρίου 2010). «Mandy Moore Exclusive Interview TANGLED». Collider.com. http://collider.com/mandy-moore-interview-tangled/. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  30. ↑ 30,0 30,1 Malkin, Marc (26 Νοεμβρίου 2010). «Mandy Moore & Hubby: "We Work Well Together"». E! Online (E! Entertainment Television, LLC). http://www.eonline.com/news/212920/mandy-moore-hubby-we-work-well-together. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  31. ↑ 31,0 31,1 Hunter, Brooke. «Mandy Moore & Zachary Levi Tangled Interview». Girl.com.au. http://www.girl.com.au/mandy-moore-zachary-levi-tangled-interview.htm. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2014. 
  32. ↑ «Coverage». Allmusic. Rovi Corp. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  33. ↑ «Mandy Moore Goes Under 'Covers'». Billboard. Billboard. 2003. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2013. 
  34. ↑ 34,0 34,1 Philbrick, Jami (19 Νοεμβρίου 2010). «Exclusive: Mandy Moore Talks 'Tangled'». MovieWeb. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-11-05. https://web.archive.org/web/20131105122327/http://www.movieweb.com/news/exclusive-mandy-moore-talks-tangled. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019. 
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 Murray, Rebecca. «Exclusive Interview with Mandy Moore and Zachary Levi from 'Tangled'». About.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-06-30. https://web.archive.org/web/20170630182902/http://movies.about.com/od/rapunzel/a/Mandy-Moore-Zachary-Levi-Tangled-Interview.htm. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2014. 
  36. ↑ Wolf, Scott. «Mandy Moore talks about her works as the voice Rapunzel in "Tangled"». Mouse Club House. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2014. https://archive.today/20140711115247/http://www.mouseclubhouse.com/Interviews/mandy-moore/mandy-moore-tangled.htm. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2014. 
  37. ↑ «Tangled star Mandy Moore: I'd like to think I look like Rapunzel». Now Magazine (IPC Media Fashion & Beauty Network). 18 Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Σεπτεμβρίου 2013. https://web.archive.org/web/20130921054308/http://www.nowmagazine.co.uk/celebrity-news/531660/tangled-star-mandy-moore-i-d-like-to-think-i-look-like-rapunzel. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2014. 
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 Desowitz, Bill (4 Νοεμβρίου 2005). «Chicken Little & Beyond: Disney Rediscovers its Legacy Through 3D Animation». Animation World Network. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 Jason (28 Απριλίου 2013). «Tangled Concept Art and Character Art». CGMeetup. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-11-08. https://web.archive.org/web/20201108091639/http://www.cgmeetup.net/home/art/tangled-concept-art-and-character-art/. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  40. ↑ 40,0 40,1 Carter, Chris (Ιούλιος 2013). «An Analysis of the Character Animation in Disney’s Tangled». Sense of Cinema. http://sensesofcinema.com/2013/feature-articles/an-analysis-of-the-character-animation-in-disneys-tangled/. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  41. ↑ Holson, Laura M. (18 Σεπτεμβρίου 2005). «Disney Moves Away From Hand-Drawn Animation». The New York Times. https://www.nytimes.com/2005/09/18/business/media/18disney.html?ex=1284696000&en=99e7d48446aee76d. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  42. ↑ Desowitz, Bill (18 Σεπτεμβρίου 2006). «'Little Mermaid' Team Discusses Disney Past and Present». Animation World Network. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  43. ↑ «Get 'Tangled' up in hair-raising 3D!». The Manila Bulletin Newspaper Online. 24 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2011. 
  44. ↑ «Byron Howard & Nathan Greno Tangled Interview». Girl.com.au. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2015. 
  45. ↑ 45,0 45,1 Cornet, Roth (18 Νοεμβρίου 2010). «Zach Levi on Being a Disney Hunk in 'Tangled', A Singer, A Superhero & 'Chuck». Screen Rant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Lee, Marc (27 Ιανουαρίου 2011). «Tangled directors on the latest Disney animation». The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/filmmakersonfilm/8287107/Tangled-directors-on-the-latest-Disney-animation.html. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  47. ↑ «11 Things You Didn't Know About Tangled». Disney. 26 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  48. ↑ «Roundtable Interview with Glen Keane». DAPs. 17 Μαρτίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2011. 
  49. ↑ «'Tangled' directors unravel film's secrets». SiouxCityJournal.com. 5 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  50. ↑ Patricia Cohen (29 Δεκεμβρίου 2010). «Perfecting Animation, via Science». NYTimes.com. https://www.nytimes.com/2010/12/30/movies/30animate.html. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  51. ↑ «Tangled (Alan Menken)». Filmtracks. 16 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  52. ↑ Graham, Bill (27 Σεπτεμβρίου 2010). «Alan Menken Exclusive Interview Tangled». Collider.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-12-01. https://web.archive.org/web/20101201165921/http://www.collider.com/2010/09/27/alan-menken-interview-tangled. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  53. ↑ Hammond, Pete (9 Σεπτεμβρίου 2010). «Oscar's Animation Race Just Got 'Tangled'». Deadline Hollywood. http://www.deadline.com/2010/09/oscars-animation-race-just-got-tangled. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2019. 
  54. ↑ «Alan Menken Talks 'Tangled', 'Sister Act', 'Leap of Faith', 'The Hunchback of Notre Dame', 'Aladdin' & More». BroadwayWorld.com. 15 Νοεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2019. 
  55. ↑ «Tangled». Animated Views Forum. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010. 
  56. ↑ «Fanny Lu canta para Walt Disney». Elespectador.com. 11 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019. 
  57. ↑ «Music Albums, Top 200 Albums & Music Album Charts». Billboard.com. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2011. 
  58. ↑ «Soundtracks». Billboard.com. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2011. 
  59. ↑ «Kids Albums». Billboard.com. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2011. 
  60. ↑ Tangled (CD). Various Artists. Walt Disney Records. 2010. D000650802.
  61. ↑ «Tangled (Soundtrack from the Motion Picture) by Alan Menken». iTunes Store. Apple Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2013. 
  62. ↑ Το «When Will My Life Begin (Επανάληψη 1)» αφαιρέθηκε από την ταινία αλλά όχι από το soundtrack.
  63. ↑ Η δεύτερη στροφή που συμπεριλαμβάνεται στο soundtrack δεν ακούγεται στην ταινία.
  64. ↑ «TANGLED Review». Collider. 23 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  65. ↑ «'Tangled' Review». ScreenRant. 19 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  66. ↑ 66,0 66,1 Scott, A.O. (23 Νοεμβρίου 2010). «Back to the Castle, Where It's All About the Hair». The New York Times. https://movies.nytimes.com/2010/11/24/movies/24tangled.html?ref=movies&pagewanted=1. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  67. ↑ 67,0 67,1 Corliss, Richard (26 Νοεμβρίου 2010). «'Tangled': Disney's Ripping Rapunzel». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-02-25. https://web.archive.org/web/20130225082105/http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,2033166,00.html#ixzz16Uolgypm. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  68. ↑ 68,0 68,1 Berardinelli, James (22 Νοεμβρίου 2010). «Tangled: A movie review by James Berardinelli». Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  69. ↑ Robey, Tim (25 Δεκεμβρίου 2013). «Tangled, review». The Daily Telegraph. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  70. ↑ Bradshaw, Peter (27 Ιανουαρίου 2011). «Tangled – review». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  71. ↑ 71,0 71,1 «Tangled -DVD & Digital Copy Included». Amazon. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  72. ↑ «Tangled Blu-Ray». Amazon. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  73. ↑ «Tangled - DVD». Amazon. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  74. ↑ «Tangled makes record DVD sales in its opening week». Rediff.com. 14 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  75. ↑ 75,0 75,1 «Tangled (2010)  — Financial Information». The-Numbers.com. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  76. ↑ «Weekly Domestic Blu-ray Sales Chart for Week Ending May 29, 2011». The-Numbers.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2011. 
  77. ↑ Pierre Delorme (16 Ιουλίου 2010). «Le nouveau Disney en avant-première au Grand Rex». FilmsActu.com (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  78. ↑ Cyril Perraudat (17 Νοεμβρίου 2011). «Démarrage Paris 17/11/10 : Raiponce remplit le Grand Rex». Cinema-France.com (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2011. 
  79. ↑ «November 26–28, 2010 Weekend». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  80. ↑ «Overseas Total Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  81. ↑ «February 4–6, 2011 Weekend». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  82. ↑ «Overseas Total Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  83. ↑ «2010 WORLDWIDE GROSSES». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  84. ↑ «WORLDWIDE GROSSES». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  85. ↑ «Tangled». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  86. ↑ Rogers, Troy. «Tangled Breaks Box Office Record Behind Harry Potter». TheDeadBolt.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2010. 
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 «Biggest 3-day Thanksgiving Weekends at the Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  88. ↑ «Weekend Index 2010». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  89. ↑ «2010 Yearly Box Office Results». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  90. ↑ «Weekend Box Office Results for February 7–9, 2014». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  91. ↑ «All Time Domestic Box Office Results». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  92. ↑ «Overseas Total Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  93. ↑ Subers, Ray (12 Ιανουαρίου 2011). «Around-the-World Roundup: 'Tangled,' 'Tourist' Top Chart». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  94. ↑ Subers, Ray (1 Φεβρουαρίου 2011). «Around-the-World Roundup: 'Tangled' Edges Past 'Hornet'». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  95. ↑ Subers, Ray (9 Φεβρουαρίου 2011). «Around-the-World Roundup: French Comedy Nips at 'Tangled's Heels». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  96. ↑ «All Time Worldwide Box Office Grosses». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  97. ↑ Subers, Ray (1 Δεκεμβρίου 2010). «Around-the-World Roundup: 'Potter' Continues to Dominate». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  98. ↑ «Germany Yearly Box Office». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  99. ↑ «TANGLED». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  100. ↑ «Tangled (2010)». Rotten Tomatoes. Fandango Media. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  101. ↑ «Tangled Reviews». Metacritic. CBS. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  102. ↑ Fritz, Ben (28 Νοεμβρίου 2010). «Box office: 'Tangled' feasts as 'Burlesque', 'Faster', 'Love & Other Drugs' fight for leftovers». Los Angeles Times. http://latimesblogs.latimes.com/entertainmentnewsbuzz/2010/11/box-office-tangled-a-big-winner-as-burlesque-faster-love-other-drugs-lag.html. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  103. ↑ Corliss, Richard (21 Ιουνίου 2011). «The 25 All-Time Best Animated Films». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  104. ↑ Turan, Kenneth (24 Νοεμβρίου 2010). «Movie review: 'Tangled'». Los Angeles Times. http://www.latimes.com/entertainment/news/la-et-et-tangled-20101124,0,3295301.story. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  105. ↑ Sandie Angulo Chen. «Tangled — Movie Review». Commonsensemedia.org. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  106. ↑ Cooper, Gael Fashingbauer (13 Ιανουαρίου 2012). «Tangled may be the best Disney Movie of all time». NBC News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  107. ↑ McCarthy, Todd (8 Νοεμβρίου 2010). «Todd McCarthy's Film Review: 'Tangled'». The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/review/todd-mccarthys-film-review-tangled-42752. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  108. ↑ Jim Hill (8 Αυγούστου 2005). «"Rapunzel Unbraided" aims to be " ... a film of astonishing beauty."». Jim Hill Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  109. ↑ «The Princess and the Frog». Metacritic. CBS Interactive. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  110. ↑ Catmull, Ed· Amy Wallace (2014). Creativity, Inc.: Overcoming the Unseen Forces That Stand in the Way of True Inspiration. New York: Random House. σελ. 268. ISBN 978-0812993011. 
  111. ↑ Dawn C. Chmielewski; Claudia Eller (9 Μαρτίου 2010). «Disney restyles 'Rapunzel' to appeal to boys». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2010/mar/09/business/la-fi-ct-disney9-2010mar09. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2010. 
  112. ↑ Claudia Eller (9 Μαρτίου 2010). «Disney wrings the pink out of 'Rapunzel'». Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/2010/03/10/disneys-rapunzel-gets-a-makeover. 
  113. ↑ Justin Chang (7 Νοεμβρίου 2010). «'Tangled' Review». Variety. http://www.variety.com/review/VE1117943999.html. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2011. 
  114. ↑ Margot Magowan (22 Νοεμβρίου 2010). «Disney's male execs stop movies starring girls». San Francisco Chronicle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  115. ↑ Markovitz, Adam (24 Νοεμβρίου 2010). «How did Rapunzel become 'Tangled'? Directors Nathan Greno and Byron Howard set the record straight». Entertainment Weekly. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  116. ↑ Williams, Christopher (31 Μαρτίου 2014). «'The world is a better place with Disney animation in it': John Lasseter tells the Telegraph how he saved Disney Animation Studios from the doldrums». The Daily Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/10733005/The-world-is-a-better-place-with-Disney-animation-in-it.html. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  117. ↑ 117,0 117,1 Reynolds, Simon (14 Δεκεμβρίου 2010). «In Full: Golden Globes — Movie Nominees». Digital Spy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  118. ↑ 118,0 118,1 «38th Annual Annie Nominations». Annie Awards. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2010. 
  119. ↑ 119,0 119,1 «Phoenix Film Critics Name THE KINGS SPEECH Best Film of 2010». Phoenix Film Critics Society. 29 Δεκεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2010. 
  120. ↑ 120,0 120,1 «Academy Awards nomination list». TheState.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  121. ↑ 121,0 121,1 Saturn Awards (24 Φεβρουαρίου 2011). «"Inception" dreams up 9 Nominations for the 37th Annual Saturn Awards while AMC's "The Walking Dead" walks away with 6» (DOC). Variety. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2014. 
  122. ↑ «Dragon, Pixar, Disney top 3D Society Creative Arts Awards». AnimationMagazine.net. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  123. ↑ 123,0 123,1 «British Academy Children's Awards Nominations Announced». British Academy Children's Awards. 23 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  124. ↑ 124,0 124,1 «2011 British Academy Children's Awards Winners Announced». British Academy Children's Awards. 27 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  125. ↑ «'Black Swan' leads Critics' Choice nominations». insidemovies.ew.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2011. 
  126. ↑ Gans, Andrew (13 Φεβρουαρίου 2012). «Alan Menken and Glenn Slater Win Grammy Award». Playbill. Playbill, Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2013. 
  127. ↑ King, Susan (16 Δεκεμβρίου 2010). «Las Vegas Film Critics Society Awards». Los Angeles Times. Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  128. ↑ «NMA Winners – 2011». National Movie Awards. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2014. 
  129. ↑ «Teen Choice Awards Nominees – 2011 List». NationalLedger.com. 29 Ιουνίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  130. ↑ «9th Annual VES Awards». visual effects society. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  131. ↑ «Disney Tangled: The Video Game Release Information for Wii». GameFAQs.com. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  132. ↑ Frontado, Jonathan (2 Απριλίου 2015). «'Tangled: The Musical' Coming to Disney Cruise Line». Disney Parks Blog. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  133. ↑ «Disney's TANGLED: THE MUSICAL Live-Streams Onboard the Disney Magic Cruise!». Broadway World. 11 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  134. ↑ «'Tangled: The Musical' Fact Sheet». Disney Cruise Line. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  135. ↑ Iannucci, Rebecca (3 Ιουνίου 2015). «Disney Channel Making Tangled Series; Mandy Moore, Zachary Levi to Star». TVLine. TVLine Media, LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  136. ↑ 136,0 136,1 Bodey, Michael (30 Δεκεμβρίου 2014). «Big Hero 6: another animation marvel from Disney». The Australian (News Corp Australia). http://www.theaustralian.com.au/arts/big-hero-6-another-animation-marvel-from-disney/story-e6frg8n6-1227169452274. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2015. 
  137. ↑ Brew, Simon (31 Ιανουαρίου 2015). «Exclusive: why Disney never made Tangled 2». Den of Geek! (DoGtech LLC). http://www.denofgeek.com/movies/tangled/33887/exclusive-why-disney-never-made-tangled-2/. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαλλιά_Κουβάρια&oldid=10504056"