Μεχμέτ Ουζούν

Ο Μεχμέτ Ουζούν (Mehmed Uzun, Σιβερέκ, Ούρφα, Τουρκία 1953 – Ντιγιάρμπακιρ, Τουρκία 11 Οκτωβρίου 2007) ήταν σύγχρονος Κούρδος συγγραφέας και μυθιστοριογράφος.

Μεχμέτ Ουζούν
Γέννηση	1 Ιανουαρίου 1953 Σιβερέκ
Θάνατος	10 Οκτωβρίου 2007 Ντιγιάρμπακιρ
Επάγγελμα/ ιδιότητες	συγγραφέας και δημοσιογράφος
Υπηκοότητα	Τουρκία και Σουηδία
δεδομένα ()

Παρά το γεγονός πως η Κουρδική γλώσσα είχε τεθεί εκτός νόμου στην Τουρκία από το 1920 μέχρι το 1990, ξεκίνησε να γράφει στη μητρική του γλώσσα. Ως συγγραφέας, ο Ουζούν έχει συμβάλει κατά πολύ στη διαμόρφωση μιας σύγχρονης Κουρδικής λογοτεχνικής γλώσσας και της αναβίωσης Κουρδικών παραδόσεων αφήγησης ιστοριών. Έζησε ως πολιτικός εξόριστος στη Σουηδία από το 1977 μέχρι το 2005. Κατά τη διαμονή του στη Σκανδιναβία επέδειξε πλούσιο συγγραφικό έργο, υπογράφοντας δώδεκα μυθιστορήματα και δοκίμια στην Κουρδική γλώσσα, που τον κατέστησαν ιδρυτικό μέλος της σύγχρονης Κουρδικής λογοτεχνίας στη διάλεκτο Κουμάντζι. Τον Ιούνιο του 2005 επέστρεψε στηνν Κωνσταντινούπολη. Είναι μέλος της παγκόσμιας ομοσπονδίας συγγραφέων PEN και της Σουηδικής ομοσπονδίας συγγραφέων.

Στις 29 Μαΐου 2006, έγινε γνωστό πως ο Ουζούν είχε διαγνωστεί με καρκίνο. Μετά από υποβολή σε θεραπεία στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη, επέστρεψε στην Τουρκία, όπου και πέθανε σε ηλικία 54 ετών.

Έργα

Ο Ουζούν έχει δημοσιεύσει επτά μυθιστορήματα στα Κουρδικά. Η πρώτη του απόπειρα να δημοσιεύσει ένα σύγχρονο Κουρδικό μυθιστόρημα ήταν το 1985 με το Tu (Εσύ). Μετά από αυτό εξέδωσε μια ανθολογία Κουρδικής λογοτεχνίας, την πρώτη στο είδος της. Η επιτυχία στους κύκλους των κριτικών ήρθε με το μυθιστόρημά του "Στη Σκιά μιας Χαμένης Αγάπης" (Siya Evînê). Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από τον αποτυχημένο αγώνα ενός Κούρδου διανοούμενου της δεκαετίας του 1920 να επιδιώξει τον έρωτα μιας γυναίκας και το καθήκον του να πολεμήσει τη νεοϊδρυθείσα Τουρκική δημοκρατία.

Τα μυθιστορήματά του άρχισαν να μεταφράζονται σε Ευρωπαϊκές γλώσσες τη δεκαετία του 1990. Δύο βιβλία του έχουν σημοσιευτεί στα Σουηδικά, καθώς και, σε συνεργασία με τη Madeleine Grive, μια διεθνής ανθολογία με τίτλο Världen i Sverige (Ο Κόσμος στη Σουηδία), πρωτοποριακή ανθολογία κειμένων από συγγραφείς που δεν έχουν γεννηθεί στη Σουηδία αλλά κατοικούν και γράφουν εκεί. Δημοσίευε επίσης στην εφημερίδα του Κουρδικού Ινστιτούτου του Παρισιού, την Kurmancî. Το 2001 κέρδισε το Βραβείο Torgny Segerstedt για τη δουλειά του σε μια αφηγηματική παράδοση.

Η Προσπάθεια Προστασίας της Μητρικής Γλώσσας

Ο Μεχμέτ Ουζούν κατηγορήθηκε αρκετές φορές στην Τουρκία για τις δραστηρίοτητές του στο πεδίο της Κουρδικής λογοτεχνίας. Συνελήφθη στις 21 Μαρτίου 1976 ως διευθύνων εκδότης ενός Κουρδο-Τουρκικού περιοδικού, κατηγορήθηκε για "διαχωριτισμό" και φυλακίστηκε στην κεντρική φυλακή της Άγκυρας. Κατά τη διάρκεια της δίκης του το καλοκαίρι του 1976, προσπάθησε να αποδείξει την ύπαρξη των Κούρδων και της Κουρδικής γλώσσας. Το επιχείρημα του εισαγγελέα ήταν πως οι Κούρδοι και η γλώσσα τους δεν είχαν καμία μορφή ύπαρξης. Όποιος ισχυριζόταν το αντίθετο θεωρείτο μέλος χωριστικού κινήματος και άξιζε να τιμωρηθεί. Καταδικάστηκε σε οκτάμηνη φυλάκιση. Μετά την απελευθέρωση, βρισκόταν ακόμα υπό απειλή μήνυσης για τις ευθύνες του ως εκδότης του προαναφερθέντος περιοδικού, και επομένως επέλεξε την εξορία και έφυγε για τη Σουηδία το 1977. Οι κανονισμοί που κυριαρχούσαν στην Τουρκία την περίοδο εκείνη κατέστησαν την επιστροφή του στην πατρίδα του αδύνατη.

Ως επακόλουθο, το 1981, με απόφαση του στρατιωτικού καθεστώτος και όπως και σε πολλούς άλλους Τούρκους και Κούρδους διανοούμενους, του αφαιρέθηκε η υπηκοότητα. Συνέχισε την γλωσσολογική του προσπάθεια στη Στοκχόλμη, βοηθούμενος από χορηγίες της Σουηδικής κυβέρνησης. Για να συλλέξει λεξιλόγιο και παραδόσεις επισκέφτηκε έναν Ιρακινό Κούρδο ηγέτη σε μια επαναστατοκρατούμενη πρεινή κοιλάδα στο Ιράκ, περνώντας τα απογεύματά του σε σκηνές ακούγοντας Κούρδους ποιητές και παραμυθάδες υπό το φως λυχναριού. Έμαθε την Αραβική γραφή για να διαβάσει κλασικά Κουρδικά ποιήματα του 16ου και 17ου αιώνα. Αργότερα, αναζήτησε σπάνια αντίγραφα ενός περιοδικού που δημοσιεύτηκε παό Κούρδους εξόριστους τη δεκαετία του 1920. Οι δυστυχείς περιπέτειες αυτών των πρωτοπόρων σχηματίζουν τη ραχοκοκαλιά σε δύο από τα μυθιστορήματά του, τα οποία, όπως όλη η μυθιστοριογραφία του, καταγράφουν τους αγώνες των Κούρδων δια μέσου των αιώνων. Ηγήθηκε επίσης μιας εκδοτικής ομάδας διανοούμενων που πλήρωναν Κούρδους για να έλθουν στην Ευρώπη και να τους ενημερώσουν για αδιασάφητο λεξιλόγιο.

Όταν μετά από πολλά χρόνια στην εξορία, επέστρεψε στην Τουρκία για να δώσει μια ομιλία για την Κουρδική λογοτεχνία, επτά από τα βιβλία του, έξι στα Κουρδικά και ένα στα Τούρκικα, κατασχέθηκαν από τη Δικαστική απόφαση αρ. 2000/39 του Τέταρτου Δικαστηρίου Κρατικής Ασφάλειας του Ντιγιάρμπακιρ, με ημερομηνία 4 Φεβρουαρίου 2000.

Βιβλία

1. Tu (Εσύ), Μυθιστόρημα, 1985.
2. Mirina Kalekî Rind (Θάνατος ενός Καλού Γέρου Άντρα), Μυθιστόρημα, 1987.
3. Siya Evînê (Σκιά της Αγάπης), Μυθιστόρημα, 1989. Μεταφράστηκε στα Σουηδικά ως "I skuggan av en förlorad kärlek" ,Översättning av Ingmar Björkstén, Ordfront förlag, 241 s., Stockholm, 2001, ISBN 91-7324-716-2, Pris: 303 SEK
4. Ji Rojên Evdalê Zeynikê (Από τις μέρες του Evdal Zeynikê), Μυθιστόρημα, 1991.
5. Destpêka Edebiyata Kurdî (Το Ξεκίνημα της Κουρδικής Λογοτεχνίας] ,Έρευνα, 1992.
6. Mirina Egîdekî (Θάνατος ενός Ήρωα), Ποίηση, 1993.
7. Hêz û Bedewiya Pênûsê (Η Δύναμη και η Ομορφιά μιας Πένας), Δοκίμια, Nudem Publishers, 203p., 1993.
8. Bîra Qederê : Roman (Μνήμη Πεπρωμένου: Ένα Μυθιστόρημα), Istanbul, Avesta Publishers, 1995, 260 p. (Επανεκδόθηκε από Nefel, Sweden, 2002, ISBN 91-89687-11-6).
9. Världen in Sverige (Ανθολογία, στα Σουηδικά)
10. Dinya Li Swêdê (Ο Κόσμος στη Σουηδία), ίδια ανθολογία, στα Κουρδικά, μαζί με την Madliene Grive, 1995.
11. Antolojiya Edebiyata Kurdî (Ανθολογία Κουρδικής Λογοτεχνίας] (ανθολογία, 2 τόμοι, 1995).
12. Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê (Φως όπως Αγάπη, Σκοτάδι όπως Θάνατος), Μυθιστόρημα, Avesta Publishers, 350 p., 1998.
13. Hawara Dîcleyê I, Μυθιστόρημα, Nefel Publishers, Sweden, 230 pp., 2003, ISBN 91-89687-13-2.

Άρθρα

1. Mehmed Uzun, "Words Washed by the Waters of the Euphrates", International Journal of Kurdish Studies, Vol.14, No. 1&2,pp.36-40, 2000.
2. Mehmed Uzun, The Kurdish Renaissance in Exile, The Journal of the International Parliament of Writers, Vol. 1, Jan. 2001, pp.67-78.
3. Mehmed Uzun, The Nature of Fiction, Index on Censorship Journal, vol.4, 2001.
4. Mehmed Uzun, Diyarbakir: the slap in the face, International Journal of Kurdish Studies, Jan. 2003.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

1. Μεχμέτ Ουζούν, Εισαγωγή Αρχειοθετήθηκε 2005-12-13 στο Wayback Machine.
2. The Reykjavík International Literature Festival 2005, Find Uzun
3. The Pomegranate Flowers, International Journal of Kurdish Studies, Jan. 2003, Αγγλική μετάφραση
4. Diyarbakir: the slap in the face, International Journal of Kurdish Studies, Jan. 2003, Άρθρο από τον Μεχμέτ Ουζούν για τη ζωή και το έργο του
5. Έργα του Μεχμέτ Ουζούν
6. Mehmed Uzun’s defense offered in the Diyarbakir State Security Court No. 4. (19.04.2002)
7. Η NFFE(Norwegian Forum for Freedom of Expression) διαμαρτύρεται για την κατάσχεση των βιβλίων του Μεχμέτ Ουζούν το 2000
8. Writer and publisher face charges for literary works, International Freedom of Expression eXchange, March 2001