Μπεν Τζόνσον (δραματικός ποιητής)

Ο Μπέντζαμιν "Μπεν" Τζόνσον (Benjamin "Ben" Jonson, 11 Ιουνίου 1572 - 6 Αυγούστου 1637) ήταν Άγγλος δραματικός και λυρικός ποιητής, θεωρούμενος ο σημαντικότερος δραματουργός της Ελισαβετιανής και της Ιακώβειας περιόδου, ύστερα από τον Σαίξπηρ. Υπήρξε ο εισηγητής και ο διαμορφωτής της καθαρόαιμης αγγλικής κωμωδίας της Ελισαβετιανής εποχής (city comedy και comedy of humours), εκπρόσωπος της αγγλικής Αναγέννησης και μεγάλη επιρροή για τους συγγραφείς της Ιακωβιανής και Καρολίνειας εποχής.

Μπεν Τζόνσον
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ben Jonson (Αγγλικά)
Γέννηση	11  Ιουνίου 1572 Ουέστμινστερ ή Λονδίνο
Θάνατος	6  Αυγούστου 1637 Λονδίνο
Τόπος ταφής	Αββαείο του Ουέστμινστερ
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Αγγλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά
Σπουδές	Σχολείο του Ουέστμινστερ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	θεατρικός συγγραφέας ποιητής συγγραφέας ηθοποιός κριτικός λογοτεχνίας bretteur
Αξιοσημείωτο έργο	Every Man in His Humour
Οικογένεια
Σύζυγος	Mrs Jonson
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βραβευμένος ποιητής του Ηνωμένου Βασιλείου
Βραβεύσεις	επίτιμος διδάκτωρ
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Αν και καταγόταν από φτωχή οικογένεια σπούδασε για ένα διάστημα στο Σχολείο του Ουέστμινστερ, πολέμησε μετά ως εθελοντής στις Κάτω Χώρες και επέστρεψε στην Αγγλία για ν’ ασχοληθεί με το θέατρο ως ηθοποιός και συγγραφέας.

Η πρώτη του επιτυχία ήταν το έργο Ο καθένας με τον χαρακτήρα του (Every Man in His Humour), μια προσπάθεια προσαρμογής του πνεύματος της ρωμαϊκής κωμωδίας στην αγγλική σκηνή. Ακολούθησε το Ο καθένας έξω από τον χαρακτήρα του (Every Man out of His Humour), που ήταν παταγώδης αποτυχία. Έγραψε άλλα δύο έργα αμέσως μετά και ασχολήθηκε επί πολύ με τις «μάσκες», αυλικές παραστάσεις με χορούς, μουσική και φανταχτερά κοστούμια, όπου ο ρόλος του ποιητή αν και μικρός, ήταν σημαντικός.

Φυλακίστηκε αρκετές φορές, για φόνο σε μονομαχία, προσβολή των Σκωτσέζων ευγενών και για χρέη, προσηλυτίστηκε στον Καθολικισμό, υπήρξε πότης, γλεντζές ακατάβλητος και πρωταγωνιστής στις θυελλώδεις «ποιητομαχίες» που διεξήγοντο στις «φιλολογικές» ταβέρνες της εποχής, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν έχασε την εύνοια της Αυλής. Τα έργα του Βολπόνε ή Η αλεπού και Αλχημιστής κέρδισαν την γενική εκτίμηση και επιζούν μέχρι τις μέρες μας.

Ο Τζόνσον σατιρίζει ανελέητα τα πάθη και ιδίως την απληστία των συγχρόνων του, μαστιγώνει την κοινωνία της εποχής του με όλη την δύναμη του παράφορου χαρακτήρα του. Η πλοκή και οι χαρακτήρες που δημιούργησε αποτέλεσαν πρότυπο για την μετέπειτα αγγλική κωμωδία.

Ο τάφος του βρίσκεται στο Αββαείο του Ουέστμινστερ και έχει την επιγραφή «Ο Rare Ben Johnson» (Ω, σπάνιε Μπεν Τζόνσον).

Επιλογή θεατρικών έργων

(κωμωδίες εκτός από τις τραγωδίες Σηιανός και Κατιλίνας. Η πρώτη χρονολογία είναι της πρώτης παράστασης, η δεύτερη της έκδοσης)

• Every Man in His Humour (Ο καθένας με τον χαρακτήρα του, 1598/1601)
• Every Man out of His Humour (Ο καθένας έξω από τον χαρακτήρα του, 1599/1600)
• Cynthia's Revels (Οι διασκεδάσεις της Κύνθιας, 1600/1601)
• The Poetaster (Ο ποετάστρος, 1601/1602)
• Sejanus (Σηιανός-η πτώση του, 1603/1605)
• Eastward Ho (Ε, Ανατολικά, 1605), με τους John Marston και George Chapman
• Volpone or The Fox (Βολπόνε ή Η αλεπού, περ. 1605–06/1607)
• Epicoene, or the Silent Woman (Επικοίνη ή Η σιωπηλή γυναίκα, 1609/1616)
• The Alchemist (Ο Αλχημιστής, 1610/1612)
• Catiline His Conspiracy (Κατιλίνας-η συνωμοσία του, 1611)
• Bartholomew Fair (Η γιορτή του Αγίου Βαρθολομαίου, 1614/1631)
• The Devil is an Ass (Ο διάβολος είναι ένας γάιδαρος, 1616/1631)
• The New Inn (Το νέο πανδοχείο, 1629/1631)
• The Magnetic Lady, or Humors Reconciled (Η μαγνητική κυρία, 1632/1641)

Τον Βολπόνε μετέφρασε έμμετρα ο Άγγελος Τερζάκης («Σχολή Μωραΐτη» 1973)