Μπερνάρ και Μπιάνκα: Κομμάντος της Σωτηρίας

Το Μπερνάρ και Μπιάνκα: Κομμάντος της Σωτηρίας ή απλώς Μπερνάρ και Μπιάνκα (πρωτότυπος τίτλος: The Rescuers) είναι αμερικανική ταινία κινουμένων σχεδίων που κυκλοφόρησε το 1977 με εταιρεία παραγωγής τη Walt Disney Animation Studios και διανομή από τη Walt Disney Studios Motion Pictures. Αποτελεί την 23η ταινία της σειράς «Τα κλασικά της Disney».

Μπερνάρ και Μπιάνκα
The Rescuers
Ελληνικό εξώφυλλο DVD της ταινίας
ΣκηνοθεσίαΒόλφγκανγκ Ράιτερμαν
Τζον Λάνσμπερι
Αρτ Στίβενς
ΠαραγωγήΒόλφγκανγκ Ράιτερμαν
Ρον Μίλερ
ΣενάριοΛάρι Κλέμονς
Βανς Τζέρι
Κεν Άντερσον
Φρανκ Τόμας
Μπέρνι Μάτισον
Φρεντ Λάκι
Ντικ Σεμπάστ
Ντέιβιντ Μιτσένερ
Τεντ Μπέρμαν
Βασισμένο σεΒιβλία: The Rescuers
και Miss Bianca
της Μάρτζερι Σιαρπ
Ηθοποιοί φωνήςΜπομπ Νιούχαρτ
Εύα Γκέιμπορ
Μισιέλ Στέισι
Τζέραλντιν Πέιτζ
Τζο Φλιν
Τζιμ Τζορνταν
Τζον ΜακΙντάιαρ
Τζανέτ Νόλαν
Πατ Μπάτραμ
Μπέρναρντ Φοξ
Τζίμι ΜακΝτόναλντ
Κάντι Κάντιντο
Τζορτζ Λίντσεϊ
Λάρι Κλέμονς
Τζον Φίντλερ
Νταμπ Τέιλορ
Μπιλ ΜακΜίλιαν
ΜουσικήΆρτι Μπάτλερ
ΤραγούδιShelby Flint[1]
ΜοντάζΤζέιμς Κόφορντ
Τζέιμς Μέλτον
Εταιρεία παραγωγήςWalt Disney Animation Studios
ΔιανομήWalt Disney Studios Motion Pictures
Πρώτη προβολή22 Ιουνίου 1977
Διάρκεια77 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$7.5 εκατομμύρια[2]
Ακαθάριστα έσοδα$71.2 εκατομμύρια[3]
ΈπεταιΜπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης

Η ταινία έχει να κάνει με έναν διεθνή οργανισμό ποντικών με έδρα τη Νέα Υόρκη, τους Κομμάντος της Σωτηρίας, του οποίου τα μέλη είναι αφοσιωμένα στο να παρέχουν βοήθεια σε θύματα απαγωγής σε όλο τον κόσμο. Δύο από τα ποντίκια του οργανισμού, ο νευρικός επιστάτης Μπερνάρ και η συνέταιρός του, η γοητευτική Μις Μπιάνκα, ορίζονται ως αυτοί που θα διασώσουν την Πένι, ένα ορφανό κορίτσι το οποίο κρατείται αιχμάλωτο στο Νησί του Διαβόλου από την κυνηγό θησαυρών Μαντάμ Μέδουσα.

Η ταινία βασίστηκε στη σειρά παιδικών μυθιστορημάτων της Μάρτζερι Σαρπ The Rescuers (1959) και Miss Bianca (1962). Εξαιτίας της επιτυχίας της ταινίας, μια συνέχεια με τον τίτλο Μπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης κυκλοφόρησε το 1990, κάνοντάς την την πρώτη ταινία της Disney που απέκτησε συνέχεια.

Πλοκή Επεξεργασία

Σε ένα εγκαταλελειμμένο ποταμόπλοιο στο Νησί του Διαβόλου, ένα μικρό ορφανό κοριτσάκι με το όνομα Πένι, πετάει ένα μπουκάλι στο ποτάμι το οποίο περιέχει ένα μήνυμα μέσα, ζητώντας βοήθεια. Το μπουκάλι φτάνει στη Νέα Υόρκη, όπου ανακαλύπτεται από τους Κομμάντος της Σωτηρίας, έναν διεθνή οργανισμό ποντικιών που εδρεύουν μέσα στα κτίρια των Ηνωμένων Εθνών. Η εκπρόσωπος από την Ουγγαρία, η Μις Μπιάνκα, αναλαμβάνει εθελοντικά την υπόθεση και διαλέγει τον Μπερνάρ, τον επιστάτη του οργανισμού, να είναι αυτός που θα τη συνοδεύσει στην αποστολή. Οι δυο τους επισκέπτονται το ορφανοτροφείο στο οποίο ζούσε η Πένι και συναντούν έναν ηλικιωμένο γάτο με το όνομα Ρούφους. Ο Ρούφους τους λέει για μια γυναίκα με το όνομα Μαντάμ Μέδουσα, η οποία προσπάθησε να δελεάσει την Πένι αρκετές φορές ώστε να μπει στο αμάξι της και μπορεί τελικά να το κατάφερε και να την απήγαγε.

Τα ποντίκια ταξιδεύουν στο ενεχυροδανειστήριο της Μέδουσας, όπου ανακαλύπτουν ότι εκείνη και ο συνέταιρός της, ο Κύριος Σνουπς (Κιούπης στα ελληνικά), ψάχνουν να βρουν το μεγαλύτερο διαμάντι του κόσμου, το Μάτι του Διαβόλου. Ανακαλύπτουν επίσης ότι η Μέδουσα και ο κύριος Σνουπς είναι στο Νησί του Διαβόλου μαζί με την Πένι, την οποία όντως έχουν απαγάγει και την οποία προσέχουν να μην το σκάσει δύο εκπαιδευμένοι κροκόδειλοι ονόματι Βρούτος και Νέρωνας. Με τη βοήθεια ενός άλμπατρος ονόματι Όρβιλ (Ίκαρος στα ελληνικά) και μιας λιβελούλας ονόματι Έβινρουντ, τα ποντίκια ακολουθούν τη Μέδουσα στον βάλτο. Εκεί, μαθαίνουν ότι η Πένι κρατείται φυλακισμένη για να κατέβει σε μια τρύπα που οδηγεί στην σπηλιά του πειρατή, όπου βρίσκεται το Μάτι του Διαβόλου, για να το βρει και να το δώσει στην Μέδουσα.

Ο Μπερνάρ και η Μις Μπιάνκα βρίσκουν την Πένι και καταστρώνουν ένα σχέδιο απόδρασης ενώ στέλνουν τον Έβινρουντ να ειδοποιήσει τα ζώα της περιοχής, τα οποία σιχαίνονται την Μέδουσα. Ο Έβινρουντ όμως καθυστερεί όταν αναγκάζεται να προστατευτεί από ένα σμήνος νυχτερίδων που τον ακολουθούν και κρύβεται μέσα σε ένα μπουκάλι. Το επόμενο πρωί, η Μέδουσα και ο κύριος Σνουπς στέλνουν την Πένι στη σπηλιά του πειρατή για να βρει το διαμάντι, με την Μις Μπιάνκα και τον Μπερνάρ να κρύβονται στην τσέπη του φορέματός της. Οι τρεις τους σύντομα βρίσκουν το Μάτι του Διαβόλου μέσα στη νεκροκεφαλή ενός πειρατή. Καθώς η Πένι προσπαθεί να ανοίξει με το σπαθί του πειρατή, το οποίο χρησιμοποιεί σαν μοχλό, το στόμα της νεκροκεφαλής, τα ποντίκια σπρώχνουν από μέσα το διαμάντι, αλλά σύντομα η παλίρροια φουσκώνει και πλημμυρίζει τη σπηλιά. Η Μις Μπιάνκα, η Πένι και ο Μπερνάρ καταφέρνουν μετά βίας να ανακτήσουν το διαμάντι και να βγουν από τη σπηλιά πριν πνιγούν.

Η Μέδουσα σχεδιάζει να κρατήσει το διαμάντι μόνο για τον εαυτό της, κρύβοντάς το στο αρκουδάκι της Πένι και κρατάει στην Πένι και τον Σνουπς μακριά με την απειλή όπλου. Όταν σκοντάφτει πάνω στο καλώδιο παγίδα που ο Μπερνάρ και η Μπιάνκα έστησαν, το αρκουδάκι πέφτει από τα χέρια της Μέδουσας και η Πένι το παίρνει και τρέχει μακριά. Τα ζώα της περιοχής φτάνουν στο ποταμόπλοιο και βοηθούν τον Μπερνάρ και την Μπιάνκα να αιχμαλωτίσουν τον Βρούτο και τον Νέρωνα, ενώ στη συνέχεια ανάβουν τα πυροτεχνήματα του κυρίου Σνουπς δημιουργώντας περισσότερο χάος. Εν τω μεταξύ, η Πένι και τα ποντίκια παίρνουν το αυτοκίνητο-βάλτου της Μέδουσας για να φύγουν. Η Μέδουσα τους καταδιώκει χρησιμοποιώντας τον Βρούτο και τον Νέρωνα ως σανίδες του σκι, αλλά δεν καταφέρνει να τους πιάσει και καταλήγει προσκολλημένη στην καμινάδα του πλοίου καθώς ο Βρούτος και ο Νέρωνας την περιμένουν από κάτω ενοχλημένοι.

Πίσω στη Νέα Υόρκη, οι Κομμάντος της Σωτηρίας παρακολουθούν στις ειδήσεις το πώς η Πένι βρήκε το Μάτι του Διαβόλου, το οποίο δόθηκε στο Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν, και το πώς βρήκε γονείς να την υιοθετήσουν. Η συνάντηση διακόπτεται όταν ο Έβινρουντ καταφτάνει με μια νέα κραυγή βοήθειας, στέλνοντας τον Μπερνάρ και την Μπιάνκα σε μια νέα περιπέτεια.

Ηθοποιοί Επεξεργασία

  • Μπομπ Νιούχαρτ ως Μπερνάρ: ο αδέξιος επιστάτης των Κομμάντος της Σωτηρίας ο οποίος απρόθυμα πάει μαζί με την Μις Μπιάνκα στην αποστολή διάσωσης της Πένι. Είναι πολύ προληπτικός σε σχέση με τον αριθμό 13 και δεν του αρέσει να πετάει (το τελευταίο είναι επίσης χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του Νιούχαρτ).
  • Εύα Γκέιμπορ ως Μις Μπιάνκα: η εκπρόσωπος της Ουγγαρίας στους Κομμάντος της Σωτηρίας. Είναι εκπλεπτυσμένη και περιπετειώδης. Η Ουγγρική εθνικότητά της παράχθηκε μέσω της φωνής της ηθοποιού, η οποία κατάγεται από την Ουγγαρία.
  • Τζέραλντιν Πέιτζ ως Μαντάμ Μέδουσα: η άπληστη, κοκκινομάλλα, κακιά ιδιοκτήτρια του ενεχυροδανειστηρίου.
  • Μισιέλ Στέισι ως Πένι: ένα μοναχικό εξάχρονο ορφανό κορίτσι που κατοικεί στο Ορφανοτροφείο Morningside στη Νέα Υόρκη.
  • Τζο Φλιν ως κύριος Σνουπς (Κιούπης στα ελληνικά): ο ατζαμής επαγγελματικός συνεταίρος της Μέδουσας. Αυτός ήταν ο τελευταίος ρόλος του Φλιν πριν από το θάνατό του το 1974.
  • Τζιμ Τζόρνταν ως Όρβιλ (Ίκαρος στα ελληνικά) - πήρε το όνομά του από τον Όρβιλ Ράιτ, έναν από τους αδελφούς Ράιτ, τους εφευρέτες του αεροπλάνου: Ένα άλμπατρος που πάει τον Μπερνάρ και την Μπιάνκα στον Βάλτο του Διαβόλου πετώντας. Ο ρόλος ήταν ο τελευταίος για τον Τζόρνταν, ο οποίος αφυπηρέτησε μετά την κυκλοφορία της ταινίας. Αρκετές από τις κραυγές του Όρβιλ ανακυκλώθηκαν από την ερμηνεία του Πίντο Κόλβιγκ ως Γκούφυ.
  • Τζον ΜακΙντάιαρ ως Ρούφους: Ο ηλικιωμένος γάτος που μένει στο ορφανοτροφείο Morningside και παρηγορεί την Πένι όταν εκείνη είναι λυπημένη. Σχεδιάστηκε από τον εικονογραφιστή Όλι Τζόνσον, ο οποίος αφυπηρέτησε μετά την ταινία μετά από σαράντα χρόνια καριέρας στην Disney.
  • Τζανέτ Νόλαν ως Έλι Μάε (Ροζαλία στα ελληνικά) και Πατ Μπάτραμ ως Λουκ (Σούρας στα ελληνικά): Δύο μοσχοποντικοί που μένουν σε ένα σπίτι Νότιου στυλ σε ένα κομμάτι γης στον Βάλτο του Διαβόλου. Ο Λουκ πίνει πολύ δυνατό, σπιτικό οινόπνευμα.
  • Τζίμι ΜακΝτόναλντ ως Έβινρουντ: Μια λιβελούλα που επανδρώνει μια βάρκα-φύλλο στον Βάλτο του Διαβόλου, πηγαίνοντας τον Μπερνάρ και την Μπιάνκα από τη μία άκρη στην άλλη των βαλτωδών νερών.
  • Κάντι Κάντιντο ως Βρούτος και Νέρωνας: Οι δύο επιθετικοί κροκόδειλοι της Μέδουσας.
  • Μπέρναρντ Φοξ ως κύριος Πρόεδρος: Ο Πρόεδρος του οργανισμού Οι Κομμάντος της Σωτηρίας
  • Τζορτζ Λίντσεϊ ως Ντένταϊ: Ένας λαγός ψαράς, φίλος του Λουκ και της Έλι Μάε.
  • Λάρι Κλέμονς ως Γκραμπς: Μια γκρινιάρα, ηλικιωμένη χελώνα που κυκλοφορεί με ένα καφέ μπαστούνι.
  • Νταμπ Τέιλορ ως Ντίκερ: Ένας τυφλοπόντικας.
  • Τζον Φίντλερ ως Ντίκον: Μια κουκουβάγια.
  • Σιέλμπι Φλιντ ως Σολίστ
  • Μπιλ ΜακΜίλιαν ως Τηλεπαρουσιαστής

Ελληνική μεταγλώτιση Επεξεργασία

Παραγωγή Επεξεργασία

Ανάπτυξη Επεξεργασία

Το 1962, η ταινία ξεκίνησε με την αρχική της ιδέα να περιστρέφεται γύρω από το πρώτο βιβλίο της σειράς, που αφορούσε έναν ποιητή, που ήταν αιχμάλωτος από μία απολυταρχική κυβέρνηση σε ένα οχυρό. Ωστόσο, καθώς η ιστορία προχωρούσε και εμπλεκόταν περισσότερο με τη διεθνή δολοπλοκία, ο Ουώλτ Ντίσνεϋ πάγωσε το πρότζεκτ καθώς δεν ενδιαφερόταν καθόλου για την πολιτική χροιά, που πιθανώς θα αποκτούσε η ταινία.[4] Το πρότζεκτ έλαβε νέα ώθηση στις αρχές της δεκαετίας του '70 ως μια δουλειά για νεαρούς εικονογραφιστές, με επικεφαλής τον Ντον Μπλουθ, καθώς το στούντιο θα εναλλασσόταν μεταξύ ολόκληρης κλίμακας «Α εικόνων» και μικρότερης, δεύτερη κλίμακας «Β εικόνων» με πιο απλή εικονογράφηση. Οι εικονογραφιστές επέλεξαν το πιο πρόσφατο βιβλίο της σειράς, Η Μις Μπιάνκα στην Ανταρκτική, με την ιστορία του να επικεντρώνεται σε μια πολική αρκούδα, που εξαναγκάζεται να λαμβάνει μέρος σε επιδείξεις και έτσι οδηγείται να στείλει ένα μήνυμα σε μπουκάλι, το οποίο φτάνει στα ποντίκια.[4] Ο τραγουδιστής της τζαζ Λούις Πρίμα θα χάριζε τη φωνή του στον χαρακτήρα της αρκούδας, Λούις η αρκούδα, και η ταινία θα περιείχε έξι τραγούδια ερμηνευμένα από τον ίδιο και γραμμένα από τον Φλόιντ Χάντελστον.[5] Δυστυχώς το 1975, μετά από πονοκεφάλους και επεισόδια απώλειας μνήμης, ο Πρίμα διαγνώστηκε με καρκίνο στον εγκέφαλο και το πρότζεκτ αποσύρθηκε.[6]

 
Η Πένι προσπαθεί να βγάλει το Μάτι του Διαβόλου από τη νεκροκεφαλή - Οι δημιουργοί σχεδιάσαν προσεκτικά το κάθε πλάνο της σκηνής για να αυξήσουν την ένταση.[7]

Εν τω μεταξύ, το βασικό επιτελείο της Disney είχε τελειώσει την ταινία Ο Ρομπέν των Δασών και ετοιμαζόταν να ξεκινήσει την παραγωγή μιας διασκευής του βιβλίου του Πολ Γκάλικο με τίτλο Σκράφι με σκηνοθέτη τον Κεν Άντερσον. Η ιστορία του αφορούσε πιθήκους του Γιβραλτάρ στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και σε αυτήν εμπεριέχονταν και Ναζί. Όταν έφτασε η ώρα μία από τις δύο ιστορίες να πάρει το πράσινο φως, οι επικεφαλής των στούντιο αποφάσισαν να προχωρήσουν με το Μπερνάρ και Μπιάνκα.[8] Όταν το Σκράφι πάγωσε, η ομάδα των βετεράνων μετέτρεψε το Μπερνάρ και Μπιάκνα σε μια πιο παραδοσιακή, ολόκληρης κλίμακας παραγωγή, αφήνοντας το σκηνικό της Αρκτικής με τον βετεράνο σεναριογράφο της Disney Φρεντ Λάκι να δηλώνει: «Ήταν πολύ άκαμπτο ως σκηνικό για τους εικονογραφιστές».[4] Η Κρουέλα Ντε Βιλ, η κακιά από την ταινία Τα 101 σκυλιά της Δαλματίας, θεωρήθηκε αρχικά να είναι αυτή η κύρια ανταγωνίστρια της ταινίας,[9] αλλά ο εικονογραφιστής της Disney Όλι Τζόνστον δήλωσε ότι ένιωθε λάθος να επιχειρήσουν μια συνέχεια και έτσι η ιδέα εγκαταλείφθηκε.[10] Αντί αυτού, αντικαταστάθηκε από μια ρετουσαρισμένη εκδοχή της Ντάιαμοντ Ντάτσες (Διαμεντένια Δούκισσα) του βιβλίου Μις Μπιάνκα. Οι δύο χαρακτήρες μοιράζονται εκπληκτικά λίγες ομοιότητες, πλην ίσως της τάσης να οδηγούν απρόσεκτα. Το κίνητρο να κλέψει ένα διαμάντι προέρχεται από το βιβλίο του 1959 της Μάρτζερι Σιαρπ, Μις Μπιάνκα. Η εμφάνισή της ήταν βασισμένη στην πρώην γυναίκα του εικονογραφιστή Μιλτ Καλ, την οποία δεν συμπαθούσε ιδιαιτέρως. Αυτή ήταν η τελευταία ταινία του Καλ για το στούντιο και ήθελε ο τελευταίος του χαρακτήρας να είναι ο καλύτερός του. Ήταν τόσο επίμονος στο να τελειοποιήσει τη Μαντάμ Μέδουσα έτσι ώστε κατέληξε να κάνει σχεδόν όλη την εικονογράφηση του χαρακτήρα ο ίδιος.[11] Η Πένι ήταν εμπνευσμένη από την Υπομονή, το ορφανό του βιβλίου. Για συνεργούς, οι δημιουργοί υιοθέτησαν τον χαρακτήρα Μάντρεϊκ, τον οποίο μετονόμασαν σε Κύριο Σνουπς, και η καρικατούρα του σχεδιάστηκε από τον Τζον Κουλχέιν.[12] Ο Κουλχέιν ισχυρίζεται ότι είχε σχεδόν παρασυρθεί στο να ποζάρει για διάφορες αντιδράσεις του χαρακτήρα και ο Κύριος Σνουπς μιμήθηκε τις κινήσεις του. Ωστόσο, δήλωσε: «Το να γίνω ένας χαρακτήρας της Disney ξεπερνούσε και τα πιο άγρια όνειρά μου για δόξα».[13] Ο Βρούτος και ο Νέρωνας βασίστηκαν στα δύο κυνηγόσκυλα με τα ονόματα Τάιραντ και Τόρμεντ (Τύρανος και Μαρτύριο) στα βιβλία.[14][15]

Οι σεναριογράφοι εξέτασαν την ιδέα ο Μπερνάρ και η Μπιάνκα να είναι ένα παντρεμένο ζευγάρι επαγγελματιών ντετέκτιβ, αλλά αποφάσισαν ότι αφήνοντας τους χαρακτήρες ανύπαντρους και αρχάριους, θα ήταν πιο ρομαντικό.[4] Για τους δεύτερους ρόλους, ένα μικρό αυτοκίνητο βάλτου – ένα φύλλο που λειτουργεί ως βάρκα τροφοδοτούμενο από μια λιβελούλα – δημιουργήθηκε. Καθώς ανέπτυσσαν την κωμική δυναμική της προβολής της εξάντλησής του μέσω του χαρακτηριστικού ήχου των εντόμων, η λιβελούλα από δεύτερος χαρακτήρας έγινε βασικός.[4] Ο βετεράνος καλλιτέχνης στα ειδικά εφέ ήχου Τζίμι ΜακΝτόναλντ, επέστρεψε από την αφυπηρέτησή του για να παρέχει τα εφέ της λιβελούλας.[16] Επίσης, τα πλάσματα του τοπικού βάλτου οργανώθηκαν ως μια ειδική προστατευτική φρουρά που παρέλαβνε συνεχώς. Ωστόσο, οι σεναριογράφοι τους εξέλιξαν σε μια εθελοντική ομάδα που βοηθούσε μικρά πλάσματα του βάλτου. Ο αρχηγός τους, ένας βουβαλοβάτραχος, του οποίου τη φωνή χάρισε ο Φιλ Χάρις, κόπηκε από την ταινία.[4] Ένα περιστέρι είχε προταθεί αρχικά ως το μεταφορικό μέσο του Μπερνάρ και της Μπιάνκα, μέχρι που ο Όλι Τζόνσον θυμήθηκε ένα επεισόδιο της σειράς True Life Adventures που έδειχνε τις αδέξιες προσγειώσεις και απογειώσεις των άλμπατρος και πρότεινε αυτό το άκομψο πουλί αντί για το περιστέρι.[17]

Εικονογράφηση Επεξεργασία

Ήδη από Τα 101 σκυλιά της Δαλματίας, η εικονογράφηση των κινηματογραφικών ταινιών κινουμένων σχεδίων της Disney γινόταν με την τεχνική της ξηρογραφίας, η οποία ήταν μόνο ικανή να παράγει μαύρα περιγράμματα, αλλά η τεχνική βελτιώθηκε και έτσι οι εικονογραφιστές μπορούσαν να χρησιμοποιούν και μεσαίους τόνους του γκρι, ώστε να μπορούν να δημιουργούν πιο μαλακές γραμμές.[18] Το τέλος της παραγωγής, σηματοδότησε την τελευταία κοινή προσπάθεια των βετεράνων Μιλτ Καλ, Όλι Τζόνστον και Φρανκ Τόμας και την πρώτη ταινία της Disney όπου ο Ντον Μπλουθ δούλεψε ως εικονογραφιστής αντί ως βοηθός εικονογραφιστής.[17] Άλλοι εικονογραφιστές που ξεχώρισαν κατά τη διάρκεια της παραγωγής ήταν οι Γκλεν Κιαν, Ρον Κλέμεντς και Άντι Γκάσκιλ, οι οποίοι θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην Αναγέννηση της Disney.[19]

Μουσική Επεξεργασία

Τα τραγούδια της ταινίας γράφτηκαν από τους Σάμι Φάιν, Κάρολ Κόνορς και Αΐν Ρόμπινς και ερμηνεύτηκαν από την Σιέλμπι Φλιντ. Για πρώτη φορά από το 1942 και την ταινία Μπάμπι, τα σημαντικότερα τραγούδια της ταινίας τραγουδήθηκαν ως μέρος της αφήγησης και όχι από τους χαρακτήρες της ταινίες όπως συμβαίνει στις περισσότερες ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney.

  • «The Journey»; γνωστό και ως «Who Will Rescue Me?» («Το ταξίδι», γνωστό και ως «Ποιος θα με σώσει;») – Ακούγεται κατά τη διάρκεια των τίτλων αρχής της ταινίας, ακολουθώντας το μπουκάλι με το μήνυμα της Πένι καθώς αυτό επιπλέοντας βγαίνει από το Νησί του Διαβόλου και μπαίνει στον Ατλαντικό Ωκεανό.
  • «Rescue Aid Society» (Κομμάντος της Σωτηρίας) – Ερμηνευμένο από τους Πρόεδρο (Μπερνάρ Φοξ), Μπερνάρ (Μπομπ Νιούχαρτ) και Μις Μπιάνκα (Ρόμπι Λέστερ, στη θέση της Εύα Γκέιμπορ) καθώς και από διάφορα ποντίκια αντιπροσώπους από όλο τον κόσμο (χορωδία της Disney) κατά τη διάρκεια του συμβουλίου. Μια επανάληψη του τραγουδιού ακούγεται όταν ο Μπερνάρ και η Μπιάνκα αρχίζουν να χάνουν την πίστη τους και θυμούμενοι το τραγούδι βρίσκουν ξανά την πίστη τους και το στόχο τους.
  • «Faith is a Bluebird» («Η πίστη είναι ένα γαλαζοπούλι») – Αν και όχι πραγματικό τραγούδι αλλά ένα ποίημα που απαγγέλεται από τον Ρούφους και μερικώς από τον Πένι κατά τη διάρκεια μιας σκηνής με αναδρομή στο παρελθόν. Ο Ρούφους θυμάται τη φορά που είδε για τελευταία φορά το ορφανό κοριτσάκι και την παρηγόρησε μέσω του ποιήματος για να έχει πίστη.
  • «Tomorrow is Another Day» («Αύριο είναι μια άλλη μέρα») – Ακούγεται στη σκηνή όπου ο Μπερνάρ και η Μπιάνκα ταξιδεύουν στο Νησί του Διαβόλου πάνω στην πλάτη του Όρβιλ. Το τραγούδι ξανακούγεται στο κλείσιμο της ταινίας, καθώς ο Μπερνάρ και η Μπιάνκα, με τη βοήθεια του Έβινρουντ και του Όρβιλ, ξεκινούν για τη νέα αποστολή διάσωσης.
  • «Someone's Waiting For You» («Κάποιος σε περιμένει») – Ακούγεται όταν η Πένι αρχίζει να χάνει την πίστη της, μετά τον σκληρό τρόπο που της μίλησε η Μέδουσα. Κατά τη διάρκεια αυτής της σκηνής, το αστέρι της πίστης το οποίο ο Ρούφους ανέφερε νωρίτερα, λάμπει φωτεινότερα στον ουρανό. Ο Μπάμπι και η μητέρα του εμφανίζονται κατά τη διάρκεια αυτής της σκηνής. Ο αρχικός τίτλος του τραγουδιού ήταν «The Need to Be Loved» («Η ανάγκη να αγαπιέσαι») και είχε διάφορους στίχους σε διαφορετικές εκτελέσεις, ηχογραφημένες από την Τζένιφερ Παζ και τον Πολ Φράνσις Γουέμπστερ.
  • «For Penny's a Jolly Good Fellow» – Ερμηνευμένο από τα ορφανά παιδιά στο τέλος της ταινίας ως μια παραλλαγή του τραγουδιού «For He's a Jolly Good Fellow».

Λίστα κομματιών Επεξεργασία

 
Εξώφυλλο αυθεντικού soundtrack
Πλευρά Α
Αρ. TίτλοςΤραγουδιστές Διάρκεια
1. "The Journey" – "Το ταξίδι"  Σιέλμπι Φλιντ 3:57
2. "Rescue Aid Society"
"Κομμάντος της Σωτηρίας"  
Μπερνάρ Φοξ, Μπομπ Νιούχαρτ και Ρόμπι Λέστερ 1:38
3. "Tomorrow Is Another Day" – "Αύριο είναι μια άλλη μέρα"  Σιέλμπι Φλιντ 3:17
Συν. διάρκεια:
8:52
Πλευρά Β
Αρ. TίτλοςΤραγουδιστές Διάρκεια
1. "Someone's Waiting For You" - "Κάποιος σε περιμένει"  Σιέλμπι Φλιντ 2:25
2. "Tomorrow Is Another Day"
"Αύριο είναι μια άλλη μέρα" (Επανάληψη)
Σιέλμπι Φλιντ 1:19
Συν. διάρκεια:
3:44

Κυκλοφορία Επεξεργασία

Η ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα: Κομμάντος της Σωτηρίας επανακυκλοφόρησε στις αίθουσες στις 16 Δεκεμβρίου 1983 μαζί με τη νέα ταινία μικρού μήκους με πρωταγωνιστή τον Μίκυ Μάους, Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα του Μίκυ, την πρώτη εμφάνιση του Μίκυ στις κινηματογραφικές αίθουσες μετά από 30 χρόνια απουσίας. Εν αναμονή της επικείμενης κινηματογραφικής κυκλοφορίας της συνέχειάς της το 1990, Μπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης, η ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα: Κομμάντος της Σωτηρίας είχε άλλον ένα επιτυχημένο κινηματογραφικό κύκλο στις 17 Μαρτίου 1989.

Προώθηση Επεξεργασία

Σε σύνδεση με την 25η επέτειο της κυκλοφορίας της, η ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα έκανε το ντεμπούτο της στη σειρά «Τα Κλασικά της Disney» το 2002 με τρεις διαφορετικές φιγούρες-γλυπτά των τριών μεγαλύτερων αστεριών της ταινίας, αλλά και έναν πάπυρο με τους τίτλους αρχής. Οι τρεις φιγούρες-γλυπτά δημιουργήθηκαν από τον Ντάστι Χόρνερ και ήταν οι: Θαραλλέα Μπιάνκα (ηρωίδα της ταινίας στην τιμή των $75), Τολμηρός Μπερνάρ (ήρωας της ταινίας, επίσης στην τιμή των $75) και ο Έβινρουντ στη Βάση (η λιβελούλα, στην τιμή των $85).[20] Ο πάπυρος είχε γραμμένο πάνω των τίτλο της ταινίας και τον τίτλο του τραγουδιού που ακούγεται στους τίτλους αρχής, «Το Ταξίδι», και η τιμή του ήταν $29. Όλες οι φιγούρες αποσύρθηκαν τον Μάρτιο του 2008 εκτός από τον πάπυρο, ο οποίος βρισκόταν σε κυκλοφορία μέχρι τον Δεκέμβριο του 2012.[20]

Η ταινία απετέλεσε την έμπνευση για τη δημιουργία μιας άλλης συλλογής κλασικών φιγούρων της Disney το 2003. Ο Κεν Μέλτον ήταν ο δημιουργός του Ο Αρκούδος θα έρθει μαζί μου, αγαπητή μου, το οποίο ήταν μια περιορισμένη έκδοση και κυκλοφορία. Η φιγούρα ήταν περίπου 20 εκατοστά και απεικόνιζε την Μαντάμ Μέδουσα, την Πένι το ορφανό κοριτσάκι, τον αρκούδο της τον Τέντι και το διαμάντι «Το Μάτι του Διαβόλου». Φτιάχτηκαν μόνο 1,977 αντίγραφα ως αναφορά στο έτος κυκλοφορίας της ταινίας. Η φιγούρα στοίχιζε $299 και ανακηρύχθηκε αμέσως αποσυρθείσα το 2003.[21]

Τον Νοέμβριο του 2008, κυκλοφόρησε μια έκτη φιγούρα-γλυπτό εμπνευσμένη από την ταινία. Φτιαγμένη από κράμα κασσίτερου και ρητίνη, η φιγούρα Έτοιμοι για απογείωση απεικόνιζε τον Όρβιλ, ως την πρώτη του εμφάνιση σε παρόμοια συλλογή, και τους Μπερνάρ και Μπιάνκα, οι οποίοι εμφανίζονταν για δεύτερη φορά. Η απεικόνιση ήταν εμπνευσμένη από τη σκηνή της απογείωσης του Όρβιλ στην ταινία και φτιάχτηκε από τον Ρούμπεν Προκόπιο.[22] Το μέγεθός της ήταν περίπου 20 εκατοστά, όπως και της προγούμενης φιγούρας, η τιμή της ήταν $399 και είχε περιορισμένη κυκλοφορία με μόλις 750 αντίγραφα.[22]

Home media Επεξεργασία

Η ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα έκανε πρεμιέρα σε βιντεοκασέτα VHS και Laserdisc στις 18 Σεπτεμβρίου 1992 ως μέρος της συλλογής της Disney «Τα Κλασικά της Disney». Επανακυκλοφόρησε σε VHS ως μέρος της συλλογής «Τα Αριστουργήματα της Disney» στις 5 Ιανουαρίου 1999, αλλά ανακλήθηκε τρεις μέρες αργότερα και επανεκδόθηκε στις 23 Μαρτίου 1999 (βλέπε Αντιδράσεις).

Στις 20 Μαΐου 2003, η ταινία κυκλοφόρησε σε DVD ως μια καθιερωμένη έκδοση, η οποία διεκόπη τον Νοέμβριο του 2011. Στις 21 Αυγούστου 2012, στην 35η επέτειο της ταινίας, κυκλοφόρησε σε Blu-ray μαζί με τη συνέχειά της ως συλλογή δύο ταινιών.[23][24]

Αντιδράσεις Επεξεργασία

 
Ένα από τα καρέ που εμπεριέχουν την εικόνα της γυμνόστηθης γυναίκας στο παράθυρο.

Στις 8 Ιανουαρίου 1999, τρεις μέρες μετά τη δεύτερη κυκλοφορία της ταινίας σε βιντεοκασέτα, η εταιρεία Walt Disney ανακοίνωσε την ανάκληση περίπου 3.4 εκατομμυρίων αντιγράφων επειδή στη συγκεκριμένη σειρά βιντεοκασετών, υπήρχε μια απαράδεκτη εικόνα σε ένα από τα «κελιά» του φόντου της ταινίας.[25][26] Η εικόνα αυτή είναι μια θολή εικόνα μιας γυμνόστηθης γυναίκας, η οποία εμφανίζεται στα δύο από περισσότερα από 110,000 καρέ της ταινίας. Η εικόνα εμφανίζεται δύο φορές σε μη συνεχόμενα καρέ κατά τη διάρκεια της σκηνής όπου η Μις Μπιάνκα και ο Μπερνάρ πετάνε στην πλάτη του Όρβιλ πάνω από τη Νέα Υόρκη. Οι δύο εικόνες δεν ήταν εμφανείς στην κανονική κίνηση της ταινίας καθώς τα καρέ εναλλάσσονται πάρα πολύ γρήγορα - 30 καρέ ανά δευτερόλεπτο.[27]

Στις 10 Ιανουαρίου 1999, δύο μέρες μετά την ανακοίνωση της ανάκλησης, η σελίδα του Βρετανικού τύπου The Independent αναφέρει:

Ένας εκπρόσωπος της Disney είπε ότι η εικόνα στην ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα τοποθετήθηκε κατά τη διάρκεια της παραγωγής, αλλά αρνήθηκε να πει τι ήταν οι εικόνες ή ποιος τις τοποθέτησε... Η εταιρεία είπε ότι ο σκοπός της ανάκλησης ήταν για να κρατηθεί η υπόσχεσή της προς τις οικογένειες ότι μπορούν να την εμπιστεύονται και να βασίζονται στην εταιρεία ότι η Disney παρέχει την καλύτερη οικογενειακή ψυχαγωγία.[28]

Η βιντεοκασέτα της ταινίας επανεκδόθηκε και επανακυκλοφόρησε στις 23 Μαρτίου 1999, μετά την αφαίρεση της προσβλητικής εικόνας.

Υποδοχή Επεξεργασία

Box office Επεξεργασία

Η Μπερνάρ και Μπιάνκα σημείωσε επιτυχία κατά την πρώτη της κυκλοφορία στις αίθουσες έχοντας έσοδα στο box office 48 εκατομμύρια δολάρια, κάνοντάς την τη πιο επιτυχημένη ταινία της Disney μέχρι τότε.[29] Η ταινία έσπασε το ρεκόρ εισπράξεων για ταινία κινουμένων σχεδίων κατά το πρώτο Σαββατοκυρίακο προβολής, ένα ρεκόρ το οποίο κρατούσε μέχρι το 1986 όταν η ταινία Αμέρικαν Στόρυ έκανε νέο ρεκόρ. Η Μπερνάρ και Μπιάνκα ήταν η πρώτη σημαντική επιτυχία της Disney μετά Το Βιβλίο της Ζούγκλας (1967) και η τελευταία μέχρι τη Μικρή Γοργόνα (1989).

Κριτική Επεξεργασία

Η Μπερνάρ και Μπιάνκα ονομάστηκε ως η καλύτερη ταινία της Disney μετά την Μαίρη Πόππινς το 1964 και φαίνεται να σηματοδότησε μια νέα, χρυσή εποχή για την Disney.[30] Η ταινία συγκεντρώνει ποσοστό 83% «πιστοποιημένης φρεσκάδας» στη σελίδα συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes.[31]

Το TV Guide έδωσε στην ταινία 3/5 λέγοντας: «Τέσσερα χρόνια προετοιμασίας, με προϋπολογισμό περίπου 8 εκατομμύρια δολάρια, η Μπερνάρ και Μπιάνκα είναι μια όμορφα εικονογραφημένη ταινία που έδειξε ότι η Disney ξέρει ακόμη πώς να φτιάχνει ποιοτικές παιδικές ταινίες έστω και αν τον τελευταίο καιρό έδειχνε να αποδυναμώνεται. [...] Το κωμικό κομμάτι προσφέρεται από ένα πουλί ονόματι Όρβιλ, το οποίο μεταφέρει τα ποντίκια καθώς εκείνα ψάχνουν για το κορίτσι. Οι φωνές είναι όλες κατάλληλες για τους χαρακτήρες και η ταινία είναι μια απόλαυση για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες που εκτιμούν μια καλή ταινία κινουμένων σχεδίων και μια ζωηρή αφήγηση».[32]

Η Έλεν ΜακΚέι από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Common Sense Media έδωσε στην ταινία 4/5 γράφοντας: «Εξαιρετική περιπέτεια αλλά πολύ σκοτεινή για παιδιά προσχολικής ηλικίας».[33]

Στο βιβλίο του, Οι ταινίες της Disney, ο ιστορικός ταινιών Λέοναρντ Μάλτιν αναφέρεται στην ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα ως «μια ανάσα δροσιάς για όλους όσους ανησυχούσαν για το μέλλον των ταινιών κινουμένων σχεδίων της Disney», επαινώντας ότι «το χιούμορ και η φαντασία της ταινίας υφαίνονται επιδέξια σε ένα σταθερό παραμύθι [...] με ένα απολαυστικό καστ χαρακτήρων». Τελικώς, ανακηρύσσει την ταινία ως την «πιο χορταστική ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney από τότε που κυκλοφόρησε η ταινία Τα 101 σκυλιά της Δαλματίας». Επίσης αναφέρει εν συντομία την ευκολία με την οποία η ταινία ξεπέρασε άλλες ταινίες κινουμένων σχεδίων της εποχής της.[34]

Βραβεία Επεξεργασία

Το 1978, το τραγούδι της ταινίας «Someone's Waiting for You», ήταν υποψήφιο για Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού.[35] Το βραβείο τελικά πήρε το τραγούδι «You Light Up My Life» από την ομώνυμη ταινία.

Η ταινία ήταν επίσης υποψήφια για τη λίστα των δέκα καλύτερων ταινιών κινουμένων σχεδίων του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου.[36]

Συνέχεια Επεξεργασία

Η ταινία Μπερνάρ και Μπιάνκα: Κομμάντος της Σωτηρίας ήταν η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney που απέκτησε συνέχεια. Μετά από τρεις επιτυχημένες κυκλοφορίες στις αίθουσες της πρώτης ταινίας, η συνέχεια Μπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης κυκλοφόρησε στις αίθουσες στις 16 Νοεμβρίου 1990.

Τα γεγονότα της ταινίας Μπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης λαμβάνουν χώρα στο Άουτμπακ της Αυστραλίας, και καταπιάνεται με τη διάσωση ενός αγοριού, του Κόντι, και ενός γιγάντιου χρυσαετου, της Μαραχούτας, από έναν άπληστο λαθροκυνηγό ονόματι Πέρσιβαλ Μακ Λήτς. Και οι δύο ηθοποιοί, Μπομπ Νιούχαρτ και Εύα Γκέιμπορ, επέστρεψαν για να χαρίσουν και πάλι τις φωνές τους στους δύο πρωταγωνιστές της ταινίας. Ο Τζίμ Τζόρνταν, ο ηθοποιός που είχε χαρίσει τη φωνή του στον Όρβιλ, είχε πεθάνει, και έτσι στο νέο χαρακτήρα άλμπατρος, τον Γουίλμπουρ, τη φωνή του χάρισε ο Τζον Κάντι.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «The Rescuers» (Αγγλικά) 22  Ιουνίου 1977.
  2. «Review: 'The Rescuers'». Variety. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2016. 
  3. «The Rescuers». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2016. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Koenig, David (28 Ιανουαρίου 2001). Mouse Under Glass: Secrets of Disney Animation & Theme Parks. Irvine, California: Bonaventure Press. σελ. 153–55. ISBN 978-0964060517. 
  5. Beck, Jerry (15 Αυγούστου 2011). «Lost Louis Prima Disney Song». Cartoon Brew. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  6. «This Day in Disney History – August 24». This Day in Disney History. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  7. Knowles, Rebecca· Bunyan, Dan (23 Αυγούστου 2002). «Animal Heroes». Disney: The Ultimate Visual Guide. Dorling Kindersley. σελ. 80. ISBN 978-0789488626. 
  8. Ghez, Didier (17 Δεκεμβρίου 2013). Walt's People – Volume 12: Talking Disney With the Artists Who Knew Him. Xlibris. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  9. Doty, Meriah (10 Φεβρουαρίου 2015). «Cruella de Vil's Comeback That Wasn't: See Long-Lost Sketches of Iconic Villain in 'The Rescuers' (Exclusive)». Yahoo! Movies. https://www.yahoo.com/movies/cruella-de-vils-comeback-that-wasnt-see-110587473877.html. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  10. Beck, Jerry (28 Οκτωβρίου 2005). The Animated Movie Guide. Chicago Review Press. σελ. 225. ISBN 978-1556525919. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  11. «Madame Medusa». Disney Archives: Villains. 2 Μαρτίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  12. «The Rescuers DVD Fun Facts». Disney.go.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  13. Johnston, Ollie· Thomas, Frank (1 Νοεμβρίου 1993). «The Rescuers». The Disney Villain. Disney Editions. σελίδες 156–63. ISBN 978-1562827922. 
  14. Sharp, Margery (1959). The Rescuers. Illustrated by Garth Williams. Boston, Toronto: Little, Brown and Company. 
  15. Sharp, Margery (1962). Miss Bianca. Illustrated by Garth Williams. Boston, Toronto: Little, Brown and Company. 
  16. «James MacDonald». Variety. 17 Φεβρουαρίου 1991. http://variety.com/1991/scene/people-news/james-macdonald-99125931/. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  17. 17,0 17,1 Thomas, Bob (7 Μαρτίου 1997). «Carrying on the Tradition». Art of Animation: From Mickey Mouse to Hercules. Disney Editions. σελίδες 111–12. ISBN 978-0786862412. 
  18. Deja, Andreas (20 Μαΐου 2014). «Deja View: Xerox». Blogger. andreasdeja.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016. 
  19. Finch, Christopher (27 Μαΐου 1988). «Chapter 9: The End of an Era». The Art of Walt Disney: From Mickey Mouse to the Magic Kingdoms . Portland House. σελίδες 260. ISBN 978-0517664742. 
  20. 20,0 20,1 «The Rescuers». Secondary Price Guide. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  21. «The Rescuers». Secondary Price Guide. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2007. 
  22. 22,0 22,1 «2008 Limited Edition-Orville with Bernard & Bianca». WDCC Duckman. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2008. 
  23. Burger, Dennis. «The Rescuers Slated for 2012 Blu-ray Release! (Along with Over 30 Other Disney Flicks)». Technologytell. www.technologytell.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  24. Josh Katz (3 Φεβρουαρίου 2012). «Disney Teases 2012 Blu-ray Slate». Blu-ray.com. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  25. «Photographic images of a topless woman can be spotted in The Rescuers». Urban Legends Reference Pages. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  26. Miller, D.M. (2001). «What Would Walt Do?». San Jose, CA: Writers Club Press, σελ. 96. https://archive.org/details/whatwouldwaltdoi0000dmmi. 
  27. «Disney Recalls 'The Rescuers' Video». Associated Press. 8 Ιανουαρίου 1999. 
  28. «Disney recalls "sabotaged" video». The Independent (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2009. 
  29. King, Susan (22 Ιουνίου 2012). «Disney's animated classic 'The Rescuers' marks 35th anniversary». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2012/jun/22/entertainment/la-et-mn-disney-animated-film-the-rescuers-is-35-20120621. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  30. «The Animated Films of Don Bluth – The Rescuers». Cataroo.com. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  31. «The Rescuers – Rotten Tomatoes». Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  32. «The Rescuers Review». Movies.tvguide.com. 3 Σεπτεμβρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  33. Ellen MacKay. «The Rescuers – Movie Review». Commonsensemedia.org. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2016. 
  34. Maltin, Leornard (2000). The Disney Films, p.265. JessieFilm Ltd., New York. ISBN 0-7868-8527-0. Quotations from this same source were used in the 1998 home video promotional trailer for the film found in the VHS release of Lady and the Tramp (1955) of the same year.
  35. «Oscars Database». Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2011. [νεκρός σύνδεσμος]
  36. «AFI's 10 Top 10 Ballot» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2011. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία