Νέα Γη και Λαμπραντόρ
Συντεταγμένες: 53°N 060°W / 53°N 60°W
Η Νέα Γη και το Λαμπραντόρ ή Λαβραδόρ (αγγλικά: Newfoundland and Labrador, γαλλικά: Terre-Neuve-et-Labrador) είναι επαρχία του Καναδά στις ακτές του Ατλαντικού.
| Νέα Γη και Λαμπραντόρ | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| Άγιος Ιωάννης | |||
| Αγγλικά | |||
| Τζούντι Φουτ Άντριου Φουρέι | |||
| • Σύνολο • % Νερό | 405.212 km2 31.340 (7,7%) | ||
| Πληθυσμός • Εκτίμηση 2023 • Απογραφή 2021 • Πυκνότητα | 538.605[1] 510.550[2] 1,3 κατ./km2 | ||
| ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2013) • Κατά κεφαλή | C$35,832 δις[3] C$67.838 | ||
| UTC-3,5, UTC-4 | |||
Η επαρχία αποτελείται από το νησί της Νέας Γης και το Λαμπραντόρ, μια περιοχή στα ΒΑ του Κεμπέκ. Η Νέα Γη και Λαμπραντόρ έχει έκταση 405.212 τ.χλμ. που ισοδυναμεί στο 4,1% περίπου της έκτασης όλου του Καναδά και κατοικείται από 510.550 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021[2] και αντιπροσωπεύει το 1,4% του πληθυσμού της χώρας. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Νέα Γη και το Λαμπραντόρ είναι 9η σε έκταση ανάμεσα στις επαρχίες και τις περιφέρειες του Καναδά η 9η σε πληθυσμό. Η μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας είναι η πρωτεύουσά της Άγιος Ιωάννης (110.525 κατοίκους) (απογραφή 2021).[4]
Η ονομασία Νέα Γη δόθηκε από τους πρώτους γάλλους εξερευνητές στις αρχές του 16ου αι. Η ονομασία Λαμπραντόρ προέρχεται από τον πορτογάλο εξερευνητή Ζοάο Φερνάντεζ Λαβραντόρ (João Fernandes Lavrador), ο οποίος ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που αντίκρισε τις ακτές αυτής της μεγάλης χερσονήσου το έτος 1498.
Η Νέα Γη αποτελούσε αποικία των Άγγλων από το 1583 μέχρι τα τέλη το 1949, οπότε και προσχώρησε στην ομοσπονδία του Καναδά.
Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις για το 2023, ο πληθυσμός της Νέας Γης και το Λαμπραντόρ, ανέρχεται σε 538.605 κατοίκους.[1]
Ιστορία Επεξεργασία
Οι πρώτοι κάτοικοι της Νέας Γης ήταν οι αυτόχθονες Ινδιάνοι Μπεοθούκ (Beothuks), φυλή που ζούσε από το κυνήγι και το ψάρεμα. Αργότερα στο νησί εγκαταστάθηκαν και αυτόχθονες Μίκμακ. Οι Μπεοθούκ είχαν τη συνήθεια να βάφουν το πρόσωπό τους με κόκκινη ώχρα (άργιλοι πλούσιες σε οξείδια του σιδήρου). Γι’ αυτό και οι πρώτοι ευρωπαίοι εξερευνητές ονόμασαν τους Ινδιάνους «ερυθρόδερμους». Με την εγκατάσταση ευρωπαίων εποίκων στις αρχές του 17ου αι., οι Μπεοθούκ αποτραβήχθηκαν στα δάση του νησιού προσπαθώντας να αποφύγουν οποιαδήποτε επαφή με τους νέους κατοίκους της περιοχής. Ο πληθυσμός των Μπεοθούκ άρχισε να μειώνεται δραματικά μετά την εγκατάλειψη των καταυλισμών τους στους εποίκους, κυρίως από ασιτία και από ασθένειες όπως η φυματίωση που έφεραν οι Ευρωπαίοι). Το έτος 1829 πέθανε και το τελευταίο γνωστό μέλος της φυλής, η 28χρονη Σανάουντιδιτ (Shanawdithit). Έκτοτε η φυλή των Μπεοθούκ θεωρείται επισήμως «εξαλειφθείσα».
Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που αποβιβάσθηκαν στη Νέα Γη ήταν οι Βίκινγκ. Οι τολμηροί σκανδιναβοί θαλασσοπόροι, γύρω στα 1000 μ.Χ., έφτασαν στις ακτές της Αμερικής και έστησαν έναν καταυλισμό στη Νέα Γη στην περιοχή που σήμερα αποκαλείται Κόλπος των Λιβαδιών (L'Anse aux Meadows). Ωστόσο, οι Βίκινγκ εγκατέλειψαν την περιοχή μετά από σύντομη παραμονή.
Πέντε αιώνες αργότερα, και συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 1497, ο βενετός εξερευνητής Τζιοβάννι Καμπότο ανακάλυψε τη Νέα Γη για λογαριασμό της Αγγλίας, αν και πιθανολογείται πως 25 χρόνια πριν από τον Καμπότο, είχε φτάσει στη Νέα Γη, ο πορτογάλος εξερευνητής Ζοάο Βας Κόρτε-Ρεάλ (João Vaz Corte-Real). Στις 5 Αυγούστου του 1583, ο Σερ Χάμφρεϋ Γκίμπερτ ανακήρυξε επισήμως τη Νέα Γη ως την πρώτη υπερπόντια αποικία της Αγγλίας με προνόμιο που του παραχώρησε η βασίλισσα Ελισάβετ Α΄.
Κατά τον 17ο και 18ο αι., βρετανοί έποικοι άρχισαν να καταφθάνουν στο νησί. Η Αγγλία χρησιμοποιούσε τα λιμάνια της αποικίας ως βάσεις για τους πολέμους της με τη Γαλλία. Γι' αυτό και οι Γάλλοι επιτέθηκαν στο νησί και λίγο έλειψε να το καταλάβουν το 1690. Το 1832, η Νέα Γη απέκτησε αποικιακό κοινοβούλιο, στα πρότυπα άλλων βρετανικών αποικιών. Το 1854, η Νέα απέκτησε και δική της «υπεύθυνη κυβέρνηση» με νόμο που ενέκρινε το βρετανικό Κοινοβούλιο. Στις γενικές εκλογές του 1869, η Νέα Γη απέρριψε πρόταση για συμμετοχή στην Καναδική Ομοσπονδία, η οποία μόλις είχε δημιουργηθεί.
Το 1904, η Γαλλία εγκατέλειψε τα δικαιώματά της στις δυτικές ακτές του νησιού, τα οποία δικαιώματα της είχαν παραχωρηθεί από τη συνθήκη της Ουτρέχτης το 1713. Ο οριστικός καθορισμός των συνόρων της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ καθορίστηκαν με απόφαση της Βρετανίας το 1927.
Το 1907, η Νέα Γη ανακηρύχθηκε «κτήση» (dominion) της Βρετανίας με αυτόνομη κυβέρνηση. Στα χρόνια αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βρετανία δεν μπορούσε να κρατήσει την αποικία της Νέας Γης για λόγους οικονομικούς. Η Νέα Γη είχε να επιλέξει ανάμεσα σε «υπεύθυνη κυβέρνηση», δηλ. κυβέρνηση οικονομικά αυτοδύναμη, και την ένωση με τον Καναδά. Έτσι έγιναν δύο δημοψηφίσματα, ένα το 1946 και ένα το 1947. Κατά το δεύτερο δημοψήφισμα 52% των κατοίκων της Νέας Γης επέλεξε την ένωση με τον Καναδά, και τελικά στις 31 Μαρτίου του 1949, η κτήση της Νέα Γης και του Λαμπραντόρ έγινε η 10η επαρχία της καναδικής ομοσπονδίας.
Στα πρώτα χρόνια μετά την προσχώρησή της στον Καναδά, η επαρχία της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ προσπάθησε να αλλάξει την οικονομία της, που μέχρι τότε στηρίζονταν σχεδόν αποκλειστικά στην αλιεία του μπακαλιάρου. Κατά τη δεκαετία του 1960 άρχισε η εκμετάλλευση μεγάλων κοιτασμάτων σιδηρομεταλλεύματος στο Λαμπραντόρ, κοντά στην ομώνυμη πόλη και στα όρια με το Κεμπέκ. Την ίδια εποχή κατασκευάστηκαν μεγάλα φράγματα στον ποταμό Τσώρτσιλ του Λαμπραντόρ, με σκοπό την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας για εξαγωγή προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. (Τα φράγματα αυτά αποτέλεσαν αργότερα την αιτία μεγάλης διαμάχης με το Κεμπέκ, επειδή η μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται από την επαρχιακή εταιρεία ηλεκτρισμού του Κεμπέκ, η οποία έτσι καρπώνεται και το μεγαλύτερο κέρδος.)
Κατά τη δεκαετία του 1970, η αλιεία του μπακαλιάρου στα πλούσια νερά του Κόλπου του Αγίου Λαυρεντίου και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Νέα Γη, πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ντόπιοι ψαράδες, αλλά και ψαράδες από άλλες χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, Ρωσία, κ.λπ.) σήκωναν τεράστιες ποσότητες μπακαλιάρου με βιομηχανικής φύσης αλιευτικά σκάφη. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν δραματικά τα αποθέματα αλιευμάτων στην περιοχή. Τελικά, το 1992 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά αναγκάστηκε να επιβάλει την απαγόρευση της αλιείας μπακαλιάρου. Το γεγονός αυτό είχε πολύ αρνητικές συνέπειες στην οικονομία της επαρχίας. Με την κατάρρευση της αλιείας, πολλοί κάτοικοι της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ έφυγαν για να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στον κεντρικό και δυτικό Καναδά. Τη δεκαετία 1991–2001, η επαρχία παρουσίασε μείωση πληθυσμού κατά 10%, ενώ η ανεργία και η φτώχεια μάστιζαν τους εναπομείναντες κατοίκους. Ιδιαιτέρως, στις κοινότητες των αυτοχθόνων του Λαμπραντόρ, τα προβλήματα της βίας, του αλκοολισμού και των ναρκωτικών είχαν πάρει τρομακτικές διαστάσεις.
Από το 2005 ωστόσο, η οικονομία της Νέα Γης και του Λαμπραντόρ έχει αρχίσει να βελτιώνονται. Η τιμή του σιδηρομεταλλεύματος βελτιώθηκε και εντάθηκε η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στο Λαμπραντόρ. Ξεκίνησε η άντληση πετρελαίου από τα παράκτια κοιτάσματα της Ιβερνίας (Hibernia) νοτίως της Νέας Γης. Ανακαλύφθηκαν επίσης νέα κοιτάσματα νικελίου στον Κόλπο Βόισυ. Η κυβέρνηση της επαρχίας ζήτησε επίσης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά να αυξήσει τις παροχές προς τη Νέα Γη για να αντιμετωπιστούν τα χρόνια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
| Έτος | Πληθ. | ±% |
|---|---|---|
| 1951 | 361.416 | — |
| 1956 | 415.074 | +14.8% |
| 1961 | 457.853 | +10.3% |
| 1966 | 493.396 | +7.8% |
| 1971 | 522.100 | +5.8% |
| 1976 | 557.720 | +6.8% |
| 1981 | 567.681 | +1.8% |
| 1986 | 568.350 | +0.1% |
| 1991 | 568.475 | +0.0% |
| 1996 | 551.790 | −2.9% |
| 2001 | 512.930 | −7.0% |
| 2006 | 505.469 | −1.5% |
| 2011 | 514.536 | +1.8% |
| 2016 | 519.716 | +1.0% |
| 2021 | 510.550 | −1.8% |
Σήμερα η πλειονότητα των κατοίκων της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ είναι βρετανικής και ιρλανδικής καταγωγής. Υπάρχουν επίσης περίπου 5% άτομα γαλλικής καταγωγής και περίπου 7,5% αυτόχθονες και μιγάδες. Οι κάτοικοι της επαρχίας είναι γνωστοί για την ιδιαίτερη προφορά τους, τα κέλτικα τραγούδια τους και τη φιλοξενία τους.
Η μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας είναι η πρωτεύουσά της Άγιος Ιωάννης (St. John's, 178.427 κάτοικοι στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα). Άλλα αστικά κέντρα της επαρχίας είναι το Κόρνερ Μπρουκ (Corner Brook, 19.547 κάτοικοι), το Γραντ Φολς-Ουίνσδορ (Grand Falls-Windsor, 12.046 κάτοικοι), το Μπέυ Ρόμπερτς (Bay Roberts, 7.100 κάτοικοι), η Πόλη του Λαμπραντόρ (Labrador City, 8.622 κάτοικοι) και το Γκάντερ (Gander, 10.220 κάτοικοι) σύμφωνα με την απογραφή του 2016.[5]
Στον Άγιο Ιωάννη λειτουργεί το Πανεπιστήμιο Memorial. Στην πόλη υπάρχει μεγάλο διεθνές αεροδρόμιο, το οποίο χρησιμοποιείται πολλές φορές για προσγειώσεις ανάγκης από αεροσκάφη που εκτελούν υπερατλαντικές πτήσεις. (Ο Άγιος Ιωάννης απέχει από το Λονδίνο 3.750 χλμ., ενώ η Νέα Υόρκη απέχει από το Λονδίνο 5.580 χλμ.) Τέλος, στην ίδια πόλη, που είναι και φυσικό λιμάνι, υπάρχει βάση της Καναδικής Ακτοφυλακής.
Στον Κόλπο της Χήνας (Happy Valley-Goose Bay, 6.408 κάτοικοι), υπάρχει μεγάλη βάση της Βασιλικής Καναδικής Πολεμικής Αεροπορίας (RCAF), η οποία χρησιμοποιείται και από το ΝΑΤΟ για δοκιμές και εκπαίδευση σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας.
Την επαρχία επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι πολλοί τουρίστες για να θαυμάσουν την άγρια ομορφιά των ακτών της. Το νησί της Νέας Γης συνδέεται με τη Νέα Σκωτία και τις ακτές του Λαμπραντόρ με πορθμεία (φέρι μποτ).
Διοίκηση Επεξεργασία
Η Τζούντι Φουτ είναι αντικυβερνήτρια από τις 3 Μαΐου 2018. Πρωθυπουργός στις 14 Δεκεμβρίου 2015 έγινε ο Φιλελεύθερος Ντουάιτ Μπολ. Στις πιο βουλευτικές εκλογές του 2015 στην επαρχία, που διεξήχθησαν στις 30 Νοεμβρίου 2015, κέρδισαν τη νίκη οι Φιλελεύθεροι. Η κυβέρνηση Μπολ επανεξελέγη το 2019. Μετά την παραίτηση του Μπολ τον Φεβρουάριο του 2020, πρωθυπουργός εκλέχθηκε ο Άντριου Φάρεϊ, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα στις 19 Αυγούστου 2020.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Government of Canada, Statistics Canada (27 Σεπτεμβρίου 2023). «Population estimates, quarterly». www150.statcan.gc.ca. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ 2,0 2,1 «Census Profile, 2021 Census of Population». Στατιστική Υπηρεσία Καναδά. 29 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ «Gross domestic product, expenditure-based, by province and territory (2013)». Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά. 5 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ «Population and dwelling counts: Canada and census subdivisions (municipalities)». Στατιστική Υπηρεσία Καναδά. 9 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά, Νέα Γη και Λαμπραντόρ
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Κυβέρνηση της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ (Αγγλικά)
- Υπηρεσία Τουρισμού της Νέας Γης (Αγγλικά)
- Στοιχεία για τη Νέα Γη και το Λαμπραντόρ από την απογραφή του 2001 (Αγγλικά)/(Γαλλικά)