Ως νιτρώδη ούρων καλείται μια απλή χημική μέθοδος ανίχνευσης μικροοργανισμών στα ούρα. Οι μικροοργανισμοί αυτοί είναι κατά κανόνα Gram-αρνητικά βακτηρίδια που προκαλούν ουρολοιμώξεις. Στις ουρολοιμώξεις αναμένεται να βρεθούν στα ούρα μικροοργανισμοί και πυοσφαίρια. Συνήθως και τα δύο παρατηρούνται κατά την μικροσκόπηση του ιζήματος των ούρων κατά την γενική εξέταση των ούρων. Σήμερα όμως υπάρχει η δυνατότητα άμεσης παρατήρησης και των δύο με την βοήθεια χημικών μεθόδων. Αυτές είναι:

Κατά την διάρκεια της ουρολοίμωξης οι Gram αρνητικοί μικροοργανισμοί μετατρέπουν τα νιτρικά (NO3-) σε νιτρώδη (ΝΟ2-). Τα τελευταία μπορούν να ανιχνευτούν με την χημική μέθοδο Griess. Η μετατροπή αυτή γίνεται με την βοήθεια του ενζύμου της νιτρικής ρεδουκτάσης που υπάρχει π.χ. στο κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli). Αν ανιχνευτούν στα ούρα νιτρώδη τότε επιβάλλεται περαιτέρω έλεγχος για βακτηριουρία η οποία γίνεται με την μικροσκόπηση του ιζήματος των ούρων όπου αναζητούνται μικροοργανισμοί, πυοσφαίρια κ.α.

Συλλογή ούρων Επεξεργασία

Για τον προσδιορισμό των νιτρώδη ούρων απαιτούνται πρώτα πρωινά ούρα μέσης ούρησης. Τα ούρα θα πρέπει να έχουν παραμείνει στην ουροδόχο κύστη τουλάχιστον τέσσερις ώρες, χρόνος ικανοποιητικός για την μετατροπή των νιτρώδη σε νιτρικά από τα βακτήρια της ουρολοίμωξης.

Μέτρηση με ταχυδιαγνωστικές ταινίες ούρων Επεξεργασία

Τα νιτρώδη αναζητούνται εργαστηριακά με τις ταινίες εξέτασης ούρων. Σε αυτές τα νιτρώδη ιόντα αντιδρούν διαζωνιακό άλας, που στη συνέχεια αντιδρά με μια κινολίνη η οποία βρίσκεται πάνω στην ταινία, το οποίο δίνει αζώχρωμα ροζ έως ερυθρού Χρώματος. Η μέθοδος καλείται αντίδραση Griess.

 
Η χρωματική ποικιλία της δοκιμασίας Griess για την ανίχνευση των νιτρωδών στα ούρα

Αυτόματοι Αναλυτές Ούρων Επεξεργασία

Στους αυτόματους αναλυτές ούρων ο προσδιορισμός των νιτρωδών γίνεται με την φυσική μέθοδο της ανακλασιμετρίας. Προηγείται η αντίδραση Griess το χαρακτηριστικό χρώμα της οποίας μετριέται με την μέθοδο αυτή.

Όριο ευαισθησίας Επεξεργασία

Η ευαισθησία του προσδιορισμού των νιτρώδη ούρων είναι 81%. Μπορούν να ανιχνευτούν μέχρι 100.000 βακτήρια/mL. Αντίστοιχα η εστεράση των λευκοκυττάρων έχει ευαισθησία 77%. Και τα δύο μαζί για την διάγνωση της ουρολοίμωξης έχουν ευαισθησία ίση με το 94%.

Προβλήματα της μεθόδου Επεξεργασία

Ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα παρατηρούνται Επεξεργασία

  1. Όταν τα βακτήρια δεν ζυμώνουν τα νιτρικά εφόσον στερούνται το ένζυμο της νιτρικής ρεδουκτάσης π.χ. δεν ανινχεύονται λοιμώξεις από κόκκους ή άλλους μικροοργανισμούς που δεν ζυμώνουν τα νιτρικά.
  2. Όταν τα βακτήρια έχουν παραμείνει στην ουροδόχο κύστη λιγότερο από ένα 4ωρο με αποτέλεσμα να μην έχει προλάβει να συντελεστεί η ζύμωση των νιτρικών σε νιτρώδη.
  3. Στη συχνουρία όπου τα νιτρώδη έχουν αραιώσει σημαντικά.
  4. Σε παρατεταμένη παραμονή των ούρων. Τότε τα παραγόμενα από τους μικροοργανισμούς νιτρώδη καταβολίζονται περαιτέρω προς ελεύθερο άζωτο.
  5. Σε αυξημένη ποσότητα ασκορβικού οξέος (βιταμίνης C) επειδή αυτό καταστρέφει το διαζωνικό άλας που χρησιμοποιείται στη χημική ανίχνευση των νιτρωδών.
  6. Αυξημένη ποσότητα ουροχολινογόνου.
  7. Πολύ χαμηλό pH (<6,0).
  8. Απουσία νιτρικών τροφής σε περίπτωση ειδικής δίαιτας ή παρεντερικής διατροφής.
  9. Όταν η ταινία των ούρων έχει λήξει ή έχει μείνει εκτεθειμένη στον αέρα.

Ψευδώς θετικά αποτελέσματα παρατηρούνται Επεξεργασία

  1. Όταν υπάρχουν στα ούρα φάρμακα που περιέχουν διανωνικά άλατα.
  2. Όταν τα ούρα έχουν επιμολυνθεί από βακτήρια του περιβάλλοντος τα οποία μετατρέπουν και αυτά τα νιτρικά σε νιτρώδη.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  1. Αρσένη Α. Εξετάσεις ούρων στην εργαστηριακή διαγνωστική. Εκδόσεις Ζήτα 2003.
  2. Καρκαλούσος Π. Η χημεία των ταχυδιαγνωστικών ταινιών ούρων. Έκδοση ΤΕΙ Αθηνών 2011.
  3. Ιωαννίδης Ι. Κλινική Χημεία Ι: Ανάλυση Ούρων: Θεωρία. Εκδόσεις Γιαχούδη. Θεσσαλονίκη, 2004.
  4. Ιωαννίδης Ι. Κλινική Χημεία Ι: Ανάλυση Ούρων: Εργαστήριο. Εκδόσεις Γιαχούδη. Θεσσαλονίκη 2002.
  5. Βάρσου Λ. Η γενική εξέταση των ούρων. 11ο Εκπαιδευτικό σεμινάριο ΕΕΚΧ-ΚΒ για την νεφρική λειτουργία. Αθήνα 2005.