Ο Δημήτριος Ντέμης Βισβίκης [1] γεννήθηκε το 1951 στο Κάιρο και είναι συνθέτης μετά-σύγχρονης μουσικής και συγγραφέας.

Ο Ντέμης Βισβίκης παρουσιάζει έργα του

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Ντέμης Βισβίκης[2][3] γεννήθηκε στο Κάιρο το 1951. Όταν ήταν σε ηλικία πέντε χρονών οι γονείς του επέστρεψαν στην Ελλάδα όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Έλαβε τα πρώτα μαθήματα πιάνου από τον πατέρα του Λουκά Βισβίκη και κατόπιν συνέχισε στο Εθνικό ωδείο Αθηνών με καθηγήτριες τις κυρίες Αγγελική Μαριδάκι και Καίτη Τρούλη. Το 1970 αποφασίζει ταξιδέψει στο Παρίσι με σκοπό να συνεχίσει τις μουσικές του έρευνες και σπουδές. Εκεί έρχεται σε επαφή με διάφορα ρεύματα σύγχρονης μουσικής με σκοπό να κατανοήσει τα αίτια που οδηγούν τους διάφορους πειραματισμούς. Ταυτόχρονα η καταφανής τάση του προς τον αυτοσχεδιασμό τον οδηγεί στην τζαζ. Κανένα από αυτά τα ρεύματα δεν τον ικανοποιεί φιλοσοφικά ιδιαίτερα όλοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι πρέπει κανείς να καινοτομεί πάση θυσία ακόμα κι αν πρέπει να προβάλλει σαν πρώτη αξία την κακοφωνία και την ασχήμια προκειμένου να εξαλείψει κάθε παρελθόν. Παραμένει σε αντίθετο ρεύμα από την περίφημη αβανγκάρντ διότι πιστεύει στην εξέλιξη της μουσικής παράδοσης και όχι στην καταστροφή της. Θεωρεί ότι είναι πολύ πιο εύκολο για κάποιον να καταστρέψει οτιδήποτε παρά να υιοθετήσει με σεβασμό αυτά που γενεές ολόκληρες χρειάστηκαν για να φτάσουν εκεί που έφτασαν, και κληρονομώντας αυτό το πλούσιο δώρο να προσπαθήσει όσο μπορεί περισσότερο να συμβάλλει υπεύθυνα στην περαιτέρω εξέλιξή του. Σ' αυτό το σημείο αντιλαμβάνεται την εσωτερική ανάγκη να εκφραστεί σαν συνθέτης, και ξεκινάει σπουδές αρμονίας[4], αντίστιξης[5], φούγκας[6], ενορχήστρωσης[7] και σύνθεσης με τον κ Julien Falk στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Μουσικής των Παρισίων (UMIP) και ταυτόχρονα εμπλουτίζει τις σπουδές του στο πιάνο με καθηγήτριες τις κυρίες Jeannine Lacour, Michelle Boëgner και Éliane Richepin (1974-1980).

Έργα του έχουν παιχτεί σε πασίγνωστες ιστορικές παρισινές αίθουσες (Salle Pleyel, Salle Gaveau[8], Salle Cortot[9]), στην Γαλλική Ραδιοφωνία-Τηλεόραση[10] και σε άλλες πόλεις της Γαλλίας. Ταυτόχρονα πολλοί από τους ερμηνευτές των έργων του ταξιδεύουν στο εξωτερικό και διαδίδουν καταυτόν τον τρόπο την μουσική του και εκτός γαλλικών συνόρων. Έργα του έχουν παιχτεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος, στην Ασία (Ιαπωνία, Σιγκαπούρη), και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Ένας ικανοποιητικός αριθμός έργων του έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις Eschig[11], Billaudot[12], και Alphonse Leduc[13][14], ενώ αρκετά κομμάτια για πιάνο έχουν συμπεριληφθεί σε εθνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς πιάνου. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1990-2000 έλαβε πέντε φορές (1990-93-95-97 και 2000) την παραγγελία για το υποχρεωτικό κομμάτι πιάνου στις τελικές εξετάσεις στις υψηλότερες βαθμίδες διδασκαλίας της παγκοσμίου φήμης σχολής πιάνου École Normale de Musique de Paris.[15] Συγκεκριμένα στις βαθμίδες 5 και 6, οι οποίες αντιστοιχούν στο Δίπλωμα (βαθμίδα 5) και στο Ανώτατο Δίπλωμα (βαθμίδα 6) διδασκαλίας και εκτέλεσης. Από το 1995 μέχρι το 2018 διετέλεσε μέλος της επιτροπής των κριτών και επίτιμο μέλος της τιμητικής επιτροπής του διεθνούς διαγωνισμού πιάνου Concours Musicale de France, ενώ από το 1994 ο εν λόγω διαγωνισμός βράβευε με ειδικά βραβεία την καλλίτερη εκτέλεση έργων του στον βαθμό : Δίπλωμα κονσερτίστ. Στις αρχές του 2014, ως αναγνώριση των καλλιτεχνικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του στο πλαίσιο της τοπικής περιφέρειας, τιμήθηκε με το Περιφερειακό και Νομαρχιακό Μετάλλιο Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας,

Από το 2015 ο Ντέμης Βισβίκης αισθάνθηκε την ανάγκη να καταγράψει τις σκέψεις και τους στοχασμούς του, γεγονός που τον ώθησε να γράψει και να δημοσιεύσει τρία βιβλία[16] εκ των οποίων το ένα είναι μυθιστόρημα. Κοί τα τρία βασίζονται στην ενδοσκόπηση και την έρευνα της ανθρώπινης ύπαρξης η οποία προσπαθεί να κατανοήσει και να βρει μία απάντηση στα βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα που από αρχαιοτάτων χρόνων απασχόλησαν θρησκείες και φιλοσοφία : «Ποιος είμαι; Από που προέρχομαι; Που πάω;»

Φιλοσοφική και αισθητική προσέγγιση της μουσικής τέχνης Επεξεργασία

Το 1974, ο Ντέμης Βισβίκης άρχισε να ενδιαφέρεται για την ινδική φιλοσοφία και κοσμογονία, προσπαθώντας να διεισδύσει στην ουσία της ανατολικής κοσμοθεωρίας, μελετώντας αφενός, την ζωή του Βούδα και τις τέσσερις μεγάλες αλήθειες πάνω στις οποίες στηρίζεται η διδασκαλία του, και αφετέρου τον Ινδουισμό και γενικά τη Βεδική παράδοση, μελετώντας κείμενα όπως την Μπαγκαβάτ Γκιτά, τις Ουπανισάντ. Θαυμάζει το εύρος της σοφίας που ρέει από την σκέψη δύο μεγάλων Ινδών γιόγκι : του Σουάμι Βιβεκανάντα, και του Σρι Ορομπίντο.[17] Φιλόσοφος ποιητής και συγγραφέας ο Σρι Ορομπίντο γράφει το «Σαβίτρι» ένα επικό ποίημα σε 12 τόμους εμπνεόμενος από τον θρύλο του Satyavan (Σάτιαβαν) και της Savitri (Σαβίτρι) όπως παρουσιάζεται στο Mahabbarata (Μαχαμπαράτα), τον κύκλο της Βεδικής μυθολογίας, ως μια ιστορία συζυγικής αγάπης που κατακτά και νικά τον θάνατο. Το βαθύ φιλοσοφικό και συμβολικό νόημα της ποίησης ενθουσιάζει τον Ντέμη Βισβίκη και τον οδηγεί στην σύνθεση του έργου «Σαβίτρι». ένα ορατόριο για σοπράνο βαρύτονο και ορχήστρα, μελωποιώντας την αντιπαράθεση της Σαβίτρι (σοπράνο) με τον Θάνατο (βαρύτονος) ένα απόσπασμα του 10ου τόμου : The Double Twilight - Το Διπλό Λυκόφως.

 
Έρευνα του διάσημου αστρονόμου Γιόχανες Κέπλερ πάνω στις τροχιές και τις θέσεις των πλανητών στο ηλιακό σύστημα

Ενδιαφέρεται επίσης για την ταοϊστική σκέψη του Λάο-Τσε, διαβάζει το Τάο Τε Κινγκ[18] (βιβλίο τής οδού και της αρετής) και βυθίζεται στην ανάγνωση έργων του ζεύγους των φιλοσόφων Ίσα Σβάλερ ντε Λουμπίτς και Ρενέ Αντόλφ Σβάλερ ντε Λουμπίτς (Isha Schwaller de Lubicz και René Adolphe Schwaller de Lubicz), η έρευνα των οποίων πάνω στην αρχαία Αίγυπτο του αποκαλύπτει το μέγεθος και τον πλούτο της φαραωνικής σκέψης. Φυσικά, η αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν τον αφήνει αδιάφορο. Τουναντίον, γοητεύται από το πνεύμα της φιλοσοφίας του Πυθαγόρα, και η καλλιτεχνική του ευαισθησία συνυπογράφει τον πυθαγόρειο διαλογισμό σύμφωνα με τον οποίο ο μεγάλος έλληνας φιλόσοφος προφανώς αντιλαμβάνεται το Σύμπαν ως ένα απέραντο ζωντανό οργανισμό Νοητικού Κάλλους και Αρμονίας, εφόσον κάνει λόγο για την Μουσική των Σφαιρών και τη Μαθηματική Τάξη του Κόσμου (Σύμπαν). Με την ίδια ακριβώς ευαισθησία, ο Ντέμης Βισβίκης υποδέχεται και την φιλοσοφία του Πλάτωνα που βασίζεται στην παντοδυναμία του Αριθμού και στις αξίες της Αλήθειας, της Χρηστότητας και του Κάλλους. Ενθουσιάζεται επίσης όταν ανακαλύπτει τις έρευνες του μεγάλου Γερμανού αστρονόμου Γιοχάνες Κέπλερ, του οποίου ο θαυμασμός για την φιλοσοφία του Πυθαγόρα και του Πλάτωνα, του εμπνέει το έργο του Mysterium Cosmographicum, διά του οποίου προσπαθεί να βρει και να επαληθεύσει τις τροχιές των τότε γνωστών πλανητών του ηλιακού συστήματος, καθώς και τις μεταξύ τους αποστάσεις. Για να το πετύχει βασίζεται στην μαθηματική και αισθητική τελειότητα που αναγνωρίζεται ομόφωνα σε παγκόσμια κλίμακα από όλους τους μαθηματικούς : στα πέντε κανονικά πολύεδρα, γνωστά ως τα πέντε πλατωνικά στερεά. Επιδεικνύει επίσης έντονο ενδιαφέρον για τον πρώιμο Χριστιανισμό, και συγκεκριμένα για την φιλοσοφική αντίληψη των πρώτων Γνωστικών διαβάζοντας κείμενα όπως το Πίστις-Σοφία[19] που του διευρύνουν την Γνωστική προσέγγιση του Χριστιανισμού, και γενικά την Γνώση της Αλεξάνδρειας όπου μεγάλα φιλοσοφικά νεοπλατωνικά πνεύματα προσπαθούν να συνδυάσουν το κατ΄εξοχήν μήνυμα Αγάπης της νέας θρησκείας : «αγαπάτε αλλήλους» και «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν» με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, και συγκεκριμένα τους προσωκρατικούς Ηράκλητο, Αναξίμανδρο, κυρίως όμως τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και λίγο αργότερα την νεοπλατωνική σκέψη του Πλωτίνου.

Πιστεύει ότι πίσω από την ποικιλομορφία αυτών των ρευμάτων σκέψης κρύβεται μια και μόνη αλήθεια και ότι η ακατανίκητη παρόρμηση που οδηγεί τον Άνθρωπο στην αναζήτησή της — είτε αυτή έχει στοχαστικό, μυστικιστικό, ή φιλοσοφικό οραματισμό, είτε πρόκειται για μία διαδικασία η οποία ακολουθεί ένα αυστηρό επιστημονικό πρωτόκολλο, και επομένως απαιτεί αδιάσειστες αποδείξεις — δεν έχει άλλο κίνητρο παρά τη δίψα που νιώθει ο Άνθρωπος να κατανοήσει την απεραντοσύνη του μυστηρίου που καθορίζει το πεπρωμένο του σε έναν πλανήτη, μία σφαιρική οντότητα η οποία με συνοδεία μερικών ακόμα πανομοιότυπων σφαιρών, περιστρέφεται γύρω από μια γιγάντια πύρινη σφαίρα, η οποία στο κέντρο του κύκλου, αποτελεί τον φωτεινό Λόγο και εκπέμπει την πνοή της Ζωής. Ένας ζωντανός οργανισμός που με δισεκατομμύρια παρόμοιους ζωντανούς οργανισμούς ταξιδεύει διανύοντας με ιλιγγιώδη ταχύτητα τον αχανή κοσμικό χώρο σχηματίζοντας με μία πανέμορφη σπειροειδή κίνηση ένα φωτεινό γαλαξία, ένα γιγάντιο ζωντανό κύτταρο ανάμεσα στα δισεκατομμύρια πανομοιότυπων κυτάρων-γαλαξιών που εκτείνονται προς όλες τις κατευθύνσεις της απεραντοσύνης του Σύμπαντος

Εμποτισμένος από τις μεγάλες πλατωνικές έννοιες και τα ιδανικά, ο Ντέμης Βισβίκης δηλώνει : «Εφόσον όλες οι δυνάμεις του Σύμπαντος και οι ποιότητές τους προέρχονται από την Ενότητα της Πρώτης Αρχής, όσο μακρινές και αντίθετες και αν είναι οι ενέργειές τους ως φαινόμενα στον κόσμο των φαινομένων, παραμένουν ωστόσο σε σχέση αλληλεξάρτησης καθώς συνδέονται μεταξύ τους από το αόρατο νήμα της κοινής αιτιατής τους προέλευσης. Με την ικανότητά του να επιφέρει τάξη και ισορροπία στις διάφορες ανταγωνιστικές δυνάμεις, να ανακαλύπτει και να εργάζεται με τους νόμους της αρμονίας, ο άνθρωπος αποδεικνύει ότι είναι κατά κάποιο τρόπο η περίληψη του σύμπαντος, ότι οι συμπαντικοί νόμοι — από τους οποίους πηγάζει όλη η δημιουργία — είναι εγγεγραμμένοι στα βάθη της ύπαρξής του στη προαιώνια ουσία του όντος, από την οποία εγχέεται η Πνοή της Ζωής που οδηγεί την ψυχή του προς την αντίληψή τους και την ενατένιση ενός ανώτερου Κάλλους που πηγάζει από την παντοδυναμία του Αριθμού (ως ποιοτικής και όχι ποσοτικής αξίας), της Τάξης και της Αρμονίας. Για τον κόσμο των φαινομένων, αυτή η τριάδα θα ήταν επομένως η αντανάκλαση της ασύλληπτης δημιουργικής βούλησης του κόσμου των αιτιών, που αποτελεί την διαχρονική πηγή κάθε ύπαρξης και κάθε ζωής.»  

 
Τα πέντε κανονικά πολύεδρα γνωστά ως πλατωνικά Στερεά

Αντιλαμβανόταν το έργο τέχνης ως ένα σημαντικό μέσο αντανάκλασης και καλλιτεχνικής έκφρασης της Αιτιατής Ενότητας, η οποία στον δυϊστικό μας κόσμο εκδηλώνεται μόνο χωριστά και σε ζεύγη αντιθέτων : ημέρα ή νύχτα, κρύο ή ζέστη, καλό ή κακό κ.ο.κ. Η σχέση μεταξύ σύμφωνου και παράφωνου, έντασης και χαλάρωσης, επιτρέπει στον καλλιτέχνη να επιφέρει το ζευγάρωμα των αντιθέτων, συγχωνεύοντας τις αντίστοιχες ποιοτικές τους αξίες, μέσω της ορθής αναλογίας της χρήσης τους. Στην περίπτωση αυτή, το έργο τέχνης θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μοντέλο για τη συμβολική υλοποίηση της ένωσης του Γιν και του Γιανγκ της κινεζικής φιλοσοφίας ή του γάμου του ήλιου και της σελήνης στην ινδική γιόγκα.

Το μουσικό σύμπαν του Ντέμη Βισβίκη είναι κατά βάση τροπικό και τονικό. Η ατονικότητα μπορεί να βρεθεί στα έργα του είτε ως μελωδία τη οποίας η τονική ταυτότητα παραμένει απροσδιόριστη, είτε υπό μορφή συγχορδιών που με την πρώτη ματιά φαίνονται αταξινόμητες, λόγω του ότι ένας μεγάλος αριθμός από τις νότες της συγχορδίας εμφανίζεται υπό μορφή κατωτέρας η ανωτέρας αποτζιάτούρας[20], χωρίς όμως να λύνεται όπως συμβαίνει στην κλασική μουσική και επομένως οι αποτζιατούρες μετατρέπονται σε «επίσημες» νότες της συγχορδίας. Ωστόσο, αν εξετάσουμε προσεκτικά την συγχορδία και εντοπίσουμε τις διαφορές αποτζιάτούρες φαίνεται αμέσως ότι πρόκειται για μία συγχορδία τροπικής προέλευσης.

Εκτός από αυτό που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως την σπονδυλική στήλη πάνω στην οποία στηρίζεται όλο του το έργο : τις Δίπολες ή Διπολικές συγχορδίες, για τις οποίες θα αναφερθούμε αμέσως μετά, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του έργου του είναι η συχνή χρήση διαστημάτων δευτέρας, τετάρτης, πέμπτης και έβδομης τόσο σε μελωδική ροή (μελωδία) όσο και αρμονική συνύπαρξη (συγχορδία) . Σύμφωνα με τα λόγια του : «Κάθε διάστημα περιέχει μια δική του δυναμική, ο πλούτος της οποίας είναι ανεξάντλητος». Η συνύπαρξη συγχορδιών οι οποίες προέρχονται από διαφορετικές τονικότητες (πολυτονικότητα) καθώς και η συνύπαρξη πολύπλοκων ρυθμών (πολυρυθμία) διαμορφώνουν τη δομή της αρχιτεκτονικής μορφής των έργων του, η οποία στη συνέχεια προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του περιεχομένου της εκάστοτε έμπνευσης.

Με την πάροδο του χρόνου υιοθέτησε τη μονομερή φόρμα, η οποία είναι στενά συνδεδεμένη με τη φόρμα σονάτας αλλά πιο ελεύθερα επεξεργασμένη και περιέχει δύο ή τρία κύρια θέματα, τα οποία στη συνέχεια δίνουν αφορμή για διάφορες εξελίξεις είτε αξιοποιώντας τα διάφορα θεματικά υλικά είτε εισάγοντας νέες ιδέες που με τη σειρά τους γίνονται μέρος της μετέπειτα εξέλιξης του έργου. Για τα συμφωνικά έργα του σε ένα μόνο μέρος, προτιμά τον όρο "Συμφωνία" από τον όρο "Συμφωνικό ποίημα", επειδή βλέπει στην ετυμολογία της ελληνικής ονομασίας Συμφωνία ένα υπέροχο σύμβολο αρμονίας μεταξύ των ηχοχρωμάτων, της πολυμορφίας των ήχων, των μουσικών, του μαέστρου και του κοινού.

 
Συγχορδία 1 στα αριστερά της εικόνας : * Οι νότες με κόκκινο χρώμα είναι ανώτερες αποτζιατούρες * Οι νότες με μπλε χρώμα είναι κατώτερες αποτζιατούρες * Οι νότες με μαύρο χρώμα ανήκουν στη βασική αρμονία που βασίζεται στην τέλεια συγχορδία Re♭ μείζονα * .Συγχορδία 2 στα δεξιά της εικόνας (μόνο μαύρες νότες) * Εάν οι αποτζιατούρες επιλύονταν, αυτό θα έδινε τη δεύτερη συγχορδία στα δεξιά της εικόνας : την μείζονα συγχορδία του Re♭

Μόλις έφτασε στο Παρίσι το 1970, ο Ντέμης Βισβίκης συνάντησε ένα τεράστιο κίνημα σύγχρονης τέχνης. Γρήγορα διαπίστωσε ότι μεταξύ των διαφόρων τάσεων, ορισμένες σκόπευαν αποκλειστικά την ρήξη με το παρελθόν και την "πάση θυσία καινοτομία", δίνοντας έμφαση στην παραφωνία, ακόμα κι αν χρειαζόταν να υιοθετήσουν την ασχήμια, σε αντίθεση με την ομοφωνία και το κάλλος της αρμονίας, στοιχεία που οι σύγχρονες αυτές τάσεις θεωρούσαν πολύ συμβατικά. Αν και κατανοεί τα κίνητρα και ίσως την ιστορική αναγκαιότητα τέτοιου είδους απόψεων, διαφωνεί ριζικά μαζί τους διότι θεωρεί ότι ο πυρήνας επί του οποίου στηρίζονται όλες αυτές οι ιδεολογίες θεμελιώνεται πάνω σε λανθασμένες βάσεις. Πιστεύει ότι η εξάπλωση τους και η γενικευμένη αποδοχή τους ως μοναδική διέξοδο για την σύγχρονη μουσική, ήδη έχει και θα συνεχίσει να έχει βαρυσήμαντες συνέπειες για την εξέλιξη της μουσικής τέχνης, εφόσον για εκείνον η ανακάλυψη, η οποία ουσιαστικά είναι η απο-κάλυψη των νόμων της αρμονίας, της αρχιτεκτονικής τάξης και του ρυθμού δεν είναι πάρα ο αντικατοπτρισμός της συμπαντικής ευφυίας σε τρισδιάστατη φυσική «μετάφραση» ώστε να είναι αντιληπτός από τους ανθρώπους. Πιστεύει ότι το να αγνοεί κάνεις αυτούς τους νόμους είναι σαν να αγνοεί τους νόμους της βαρύτητας, ή της αναπνοής και γράφει : «Η στέρηση του αέρα για λίγα λεπτά είναι αρκετή για να υποκύψει ένας οργανισμός σε ασφυξία, και αυτό είναι απολύτως κατανοητό σε όλους, αλλά πόσοι άνθρωποι κατανοούν τον κίνδυνο της καλλιτεχνικής ασφυξίας ;»

Όσον αφορά το κλειστό σύστημα του ολοκληρωτικού σειραϊσμού (σειραική δωδεκαφωνία), το οποίο απαγορεύει κάθε μελωδία ή σύνολο (συγχορδία) που μπορεί να έχει έστω και μια μικρή ομοιότητα με το τονικό σύστημα, θέτει το εξής ερώτημα: «Μπορούν οι τροπικές κλίμακες που πέρασαν από τους αιώνες και δημιούργησαν το τονικό σύστημα, αυτοί οι αρχαίοι τρόποι που ξεπήδησαν αυθόρμητα από τις ψυχές των λαών σε διάφορες περιοχές του κόσμου και αποτελούν την πολιτιστική αφετηρία πολλών πολιτισμών, να υποστούν τη φθορά του Χρόνου και μπορούν επομένως να εκθρονιστούν από ένα εγκεφαλικό κατασκεύασμα, όσο ευφυές και αν είναι ;» Αυτό του φαίνεται να είναι η τυραννία που ασκεί μια υπερδιεγερμένη λειτουργία της διάνοιας επί της διαίσθησης, οδηγώντας σε ανισορροπία την αρμονική ροή πληροφοριών μεταξύ νου και ευαισθησίας, ο θρίαμβος της παραφωνίας επί της συνοχής και η υποταγή της έμπνευσης στους υπολογισμούς της εγκεφαλικής νοημοσύνης, ενώ γι' αυτόν είναι ολόκληρος ο ανθρώπινος οργανισμός, με τη συνολική δωρεά των διανοητικών και ευαίσθητων ικανοτήτων του, που προσφέρεται στο φως της έμπνευσης χωρίς ποτέ να μπορεί να το συγκρατήσει καθιστώντας το κτήμα του, όπως το κινεζικό Τάο, το οποίο δεν είναι ιδιοκτησία κανενός αλλά βρίσκεται πάντα στο πλευρό εκείνων που συμφωνούν να δώσουν τη θέλησή τους στην Πνοή της Ζωής. Ο Arnold Schoenberg, ο θεμελιωτής του σειριαλισμού, του οποίου τα πρώιμα έργα Verklärte Nacht,[21] Pelleas und Melisande[22] και Gurre-Lieder[23] αποδεικνύουν το εύρος της ιδιοφυΐας του, είπε όταν ρωτήθηκε για το σύστημά του από έναν από τους ανωτέρους του στον αυστριακό στρατό κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου: "Κανείς δεν ήθελε να το κάνει, οπότε προσφέρθηκα εθελοντικά", και αργότερα, προς το τέλος της ζωής του, κατά τη διάρκεια των αμερικανικών του χρόνων, δεν είπε την περίφημη φράση: "Υπάρχουν ακόμα τόσα όμορφα πράγματα να κάνεις στη Ντο μείζονα...";

Σχετικά με τον καλλιτεχνικό πειραματισμό, ο Ντέμης Βισβίκης συνεχίζει: «Ο πειραματισμός, ο οποίος είναι απολύτως θεμιτός στις επώδυνες ώρες της γέννησης ενός έργου τέχνης, του μεγάλου αγώνα που δίνει ο καλλιτέχνης για να "μετουσιώσει τον μόλυβδο σε χρυσό", πρέπει να παραμείνει αυστηρά εντός των τειχών του "αλχημικού εργαστηρίου" του. Το κοινό δεν είναι χώρος απόρριψης των παραληρημάτων της αχαλίνωτης φαντασίας του καλλιτέχνη, ούτε των διαταραγμένων διαθέσεων του ασυνειδήτου του, ώστε να τις θεωρεί σαν σημαντικό καλλιτεχνικό υλικό και να τις παρουσιάζει δημοσίως ως έργο τέχνης. Αντιθέτως, ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να προσπαθήσει να κυριαρχήσει στις ασυνείδητες δυνάμεις του, να επαναφέρει το φως και τη σκιά στη σωστή ισορροπία, να εξασφαλίσει τη σωστή συνεργασία μεταξύ κεφαλής και καρδιάς (διάνοια και ευαισθησία) και να συνδεθεί εσωτερικά με την Πηγή από την οποία πηγάζουν οι συμπαντικοί νόμοι της Τάξης, του Μέτρου, του Ρυθμού και της Αρμονίας, οι ακτίνες των οποίων ξεχύνονται σαν φωτεινή δύναμη έμπνευσης που καθοδηγεί κάθε αυθεντική καλλιτεχνική αξιόλογη δημιουργία. Μια τέτοια δημιουργία απαιτεί όλη τη μαεστρία του καλλιτέχνη μπροστά σε αυτή τη μαγική στιγμή που καλείται να κάνει το αόρατο ορατό, να ρυθμίσει και να υλοποιήσει το άυλο. Το έργο που θα παραδοθεί στον κόσμο θα είναι ο καρπός της πιο ειλικρινούς προσπάθειας του καλλιτέχνη να εκφράσει και να επιτύχει τον υψηλότερο βαθμό Κάλλους που του επιτρέπουν οι δυνάμεις του, απέχοντας από οποιοδήποτε καλλιτεχνικό ρεύμα είτε είναι ή δεν είναι της μόδας, και αδιαφορώντας για το αν το έργο του θα αρέσει ή όχι στο κοινό.»

Δίπολες (Διπολικές) συγχορδίες Επεξεργασία

Πιστός στη σκέψη του περί της ένωσης των αντίθετων, δηλαδή την συνεργασία τους ως συμπληρωματικές αξίες μίας μετάλλαξης η οποία οδηγεί στην δημιουργία ενός ενιαίου οργανισμού, εντός του οποίου εκούσια οι δύο αντίθετες δυνάμεις μεταμορφώνονται και λειτουργούν πλέον ως μια νέα απολύτως αυτόνομη οργανική ενότητα και οχι σαν διαχωρισμένες και αντίθετες αξίες που ανταγωνίζονται η μία την άλλη, Ο Ντέμης Βισβίκης προσπαθεί να ενώσει τους δύο αντίθετους πόλους, τον μείζονα και τον ελάσσονα, πάνω στους οποίους βασίζεται όλη η κλασική και η ρομαντική μουσική, Θεωρεί ότι η διαδοχική έκθεση των δύο τρόπων όπως αυτή παρουσιάζεται στην κλασική μουσική δεν είναι αρκετή ώστε να δημιουργηθεί το μοντέλο της πρωταρχικής Ενότητας, δηλαδή το μοντέλο μιας εκτός δυαδισμού οντολογικής ύπαρξης αξιών, η οποία παρότι αποτελεί μια φιλοσοφική και διαισθητική πραγματικότητα, παραμένει ωστόσο ασύλληπτη για τα αισθητήρια μας όργανα παγιδευμένα στο τρισδιάστατο χωροχρονικό σύμπαν. Πιστεύει ότι αντιθέτως προς τον γήινο θνητό οργανισμό ο όποιος υπόκειται σε όρια, η Συνείδηση δεν υπόκειται σε κανένα περιορισμό εξέλιξης και παραμένει άνευ ορίων. Κατά συνέπεια, η εξέλιξη της ανθρώπινης Ουσίας ταυτίζεται με την εξέλιξη της Συνείδησης για την οποία ο γήινος οργανισμός του σύγχρονου ανθρώπου δεν είναι παρά ένα στάδιο στην απέραντη αλυσίδα των μεταλλάξεων της. Τοιουτοτρόπως, οσάκις η ευφυία της Ζωής που την διαπερνά διαπιστώνει το τέλος ενός κύκλου οργανικής εμπειρίας, τότε σχεδιάζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός νέου οργανισμού ικανού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της περαιτέρω εξέλιξης της Συνείδησης σε ευρύτερα πεδία ύπαρξης και εμπειρίας.

Αυτό απαιτεί σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας την εσωτερική ενατένιση αυτού του οράματος, προκειμένου να επιτευχθεί συνειδητάτο «άλμα επί κοντώ» της Συνείδησης, ώστε παρελθόν παρόν και μέλλον να μετατραπούν σε Αιωνιότητα, οδηγώντας το ανθρώπινο είδος σε μία συνειδησιακή Οδύσσεια με στόχο την μετάλλαξη του ανθρώπου σε Άνθρωπο-Σύμπαν. Τότε και μόνο τότε θα κατανοήσουμε τι σημαίνει Σύμπαν, διότι θα μας αποκαλυφθεί όπως όντως είναι, και όχι όπως τα αισθητήρια μας όργανα μας το παρουσιάζουν.

Επομένως, Ο Ντέμης Βισβίκης ψάχνει μία οδό που θα τον οδηγήσει στην ένωση των δύο τρόπων (μείζονα και ελάσσονα) ώστε να επιτευχθεί η αναίρεση της ξέχωρης ηχητικής ιδιότητας του καθενός, η οποία θα δώσει την θέση της σε μία νέα ηχητική οντότητα που θα είναι το αποτέλεσμα και των δύο και όχι του ενός ή του άλλου.

Οι έρευνες του τον οδηγούν σε αυτό που ο ίδιος ονόμασε : Δίπολες ή Διπολικές συγχορδίες, accords bipolaires στα γαλλικά όπως τις αναφέρει στις διαλέξεις και στα γραπτά του. Με αφετηρία τις φυσικές αρμονικές ― τις οποίες θεωρεί σαν ένα σύμβολο μαθηματικής αρμονίας που η φύση μας προσφέρει για να συλλογιστούμε και να εργαστούμε λαμβάνοντας υπόψιν τους νόμους που προκύπτουν ― ακολουθεί μία λογική της οποίας οι κύριοι άξονες έχουν ως εξής :

Σχέση μεταξύ φυσικών αρμονικών και Μείζονα τρόπου Επεξεργασία

Οι φυσικές αρμονικές[24] ενός ήχου είναι οι πολλαπλές συχνότητες που παράγει εκ φύσεως ο θεμέλιος φθόγγος όταν δονείται σε μία χορδή. Η παρακάτω εικόνα δείχνει τις αρμονικές ξεκινώντας από το θεμέλιο ηχώ Do (ως νότα που δονείται και εκπέμπει), και στη συνέχεια εκθέτει την διαδοχική σειρά και το τονικό ύψος καθεμιάς από τις 15 αρμονικές που απορρέουν με εντελώς φυσικό τρόπο. Σε σύγκριση με την θεμελιώδη νότα που της δημιούργησε, αυτές οι αρμονικές δεν ακούγονται σχεδόν καθόλου, αλλά γίνονται αντιληπτές ως εμπλουτισμός του συνολικού ήχου και είναι απόλυτα μετρήσιμες από όργανα που είναι εξειδικευμένα στην καταγραφή των δονητικών συχνοτήτων. Βεβαίως, το φαινόμενο αυτό μπορεί να λάβει χώρα ξεκινώντας από οποιαδήποτε τονική.

 
Οι φυσικές αρμονικές

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι έξι πρώτοι φθόγγοι (Do - Do - Sol στο κάτω πεντάγραμμο και Do - Mi - Sol στο πάνω πεντάγραμμο) δίνουν τη μείζονα συγχορδία, γνωστή ως "τέλεια" συγχορδία. Το γεγονός δε ότι αυτός ο ορισμός : τέλεια μείζονα συγχορδία είναι παγκοσμίως παραδεκτός : Perfect major chord (αγγλικά), Accord parfait majeur (γαλλικά), αποτελεί από μόνο του μία απόδειξη ότι ο άνθρωπος αισθάνεται αυτή την συγχορδία σαν ένα υψίστης σημασίας νόμο, τον οποίο θεωρεί ως μία υπογραφή της Αρμονίας που η φύση έχει θέσει ενώπιον της συνείδησής του.

Ας φανταστούμε για μια στιγμή την Γη μας πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια, όταν οι πρόγονοί μας δεν είχαν ακόμη εφεύρει την ομιλούμενη γλώσσα ή τη γραφή. Ας υποθέσουμε ότι εκείνη τη μακρινή εποχή, μια φυσική ίνα παρόμοια με ένα τεντωμένο σχοινί άρχισε να δονείται λόγω μιας οποιαδήποτε τριβής. Η απουσία πολιτισμού, όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα, δεν θα εμπόδιζε σε καμία περίπτωση αυτή την ίνα να δονείται και να παράγει τις ίδιες φυσικές αρμονικές με τα σύγχρονα μουσικά μας όργανα. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι με βάση την βαθύτερη διαίσθησή μας, "αναγνωρίζουμε" την τελειότητα της μείζονος συγχορδίας σε σημείο που την αποκαλούσε "τέλεια συγχορδία", σημαίνει ότι ομολογούσε και αναγνωρίζουμε εσωτερικά τους Αρχικούς νόμους της τάξης και του αριθμού που μας αποκαλύπτονται υπό μορφή φυσικών αρμονικών.

Προκειμένου να εξετάσουμε από πιο κοντά αυτή τη μείζονα συγχορδία καθώς επίσης και το αντίστοιχο συμπλήρωμα της, την ελάσσονα “τέλεια° συγχορδία, θα προχωρήσουμε στη μέτρηση τους. Θα χρησιμοποιήσουμε το ημιτόνιο ως μονάδα μέτρησης, όπως ακριβώς χρησιμοποιούμε το μέτρο στην καθημερινή ζωή. Παρά το γεγονός ότι από την αρχαιότητα, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση, οι περισσότεροι τρόποι (κλίμακες) έχουν οικοδομηθεί γύρω από μια διαδοχή επτά φθόγγων που βασίζονται στην εναλλαγή ολόκληρων τόνων και ημιτόνων, η οκτάβα χωρίζεται σε δώδεκα αυστηρά ίσους ημιτόνους : τα ημιτόνια.


Το ημιτόνιο θα γίνει επομένως το "μέτρο" μας, η μονάδα μέτρησης.

 
Τα 12 μουσικά διαστήματα που διαιρούν την οκτάδα σε αντίστοιχα ίσα μέρη


Αν μετρήσουμε την τέλεια μείζονα συγχορδία ξεκινώντας από τη ρίζα Do, δηλαδή Do - Mi - Sol, θα διαπιστώσουμε ότι το πρώτο διάστημα (Do - Mi) αποτελείται από 4 ημιτόνια, ενώ το δεύτερο (Mi - Sol) αποτελείται από 3 ημιτόνια. Αν τώρα μετρήσουμε τον συμπληρωματικό πόλο της μείζονος συγχορδίας, την αντίστοιχη ελάσσονα συγχορδία, ξεκινώντας από τη ρίζα Do, δηλ. Do - ΜΙ♭- Sol, διαπιστώνουμε ότι το πρώτο διάστημα (Do - ΜΙ♭) αποτελείται από 3 ημιτόνια, ενώ το δεύτερο ( ΜΙ♭ - Sol) αποτελείται από 4 ημιτόνια. Η ελάσσων συγχορδία είναι επομένως ο ανεστραμένος πόλος, εφόσον αναστρέφει τους δύο αριθμούς το 3 και το 4, και συμβολικά μας παρουσιάζεται όπως το φεγγάρι για τον ήλιο ή η νύχτα για την ημέρα.

 
Μείζον συγχορδία Ελάσσων συγχορδία


Αν θέλουμε να ενώσουμε τις δύο συγχορδίες για να δημιουργήσουμε συμβολικά την ένωση των δύο πόλων, πρέπει να κατασκευάσουμε μια δίπολη συγχορδία που να ενώνει τους δύο τρόπους (μείζονα και ελάσσονα). Αν υπερθέσουμε τους δύο τρόπους, τοποθετώντας την μία πάνω στην άλλη τις συγχορδίες Do μείζονα και Do ελάσσονα, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα, δεν συναντάμε από μουσικής άποψης τίποτα το ενδιαφέρον. Αντίθετα, ακούγεται "λάθος". H τριβή ΜΙ♭- ΜΙ στην ίδια οκτάβα είναι εντελώς δυσαρμονική, κακόφωνη. Συνεπώς, αυτός ο τρόπος προσέγγισης που στοχεύει την ένωση των δύο πόλων θα πρέπει να εξαλειφθεί χωρίς δισταγμό.

 
Υπέρθεση μείζονος και ελάσσωνος συγχορδίας

Η Χρυσή αναλογία στις ανεστραμμένες μείζονες (1η αναστροφή) και ελάσσονες (2η αναστροφή) συγχορδίες Επεξεργασία

Υπάρχει, ωστόσο, μία άλλη οπτική γωνία θεώρησης των πραγμάτων, η οποία όχι μόνο μας επιτρέπει να επιτύχουμε τον στόχο μας, δηλαδή τη δημιουργία μιας διπολικής συγχορδίας με την ένωση δύο συμπληρωματικών τρόπων : μείζονα και ελάσσονα, αλλά κυρίως, ο ήχος που προκύπτει είναι μουσικά απόλυτα αρμονικός. Πρέπει να προχωρήσουμε ως εξής : Αν αντιστρέψουμε την συγχορδία Do - Mi - Sol και τοποθετήσουμε την θεμέλιο Do στην αμέσως επόμενη οκτάδα, φτάνουμε στην πρώτη αναστροφή της συγχορδίας. Το Do - Mi - Sol μετατρέπεται σε Mi - Sol - Do. Η φύση της τονικότητας δεν μεταβάλλεται, ωστόσο δημιουργούνται άλλες σχέσεις μεταξύ των διαστημάτων διότι οι μεταξύ τους αποστάσεις αλλάζουν.

 
Mi - Sol - Do. Πρώτη αναστροφή της συγχορδίας Do - Mi - Sol (μείζον τρόπος)
 
Χρυσή αναλογία της συγχορδίας σMi - Sol - Do. Πρώτη αναστροφή της θεμέλιας συγχορδίας Do - Mi - Sol (μείζον τρόπος)

Σε αυτή την 1η αναστροφή της τέλειας μείζονος συγχορδίας, βλέπουμε ότι τα μήκη των δύο διαστημάτων είναι σε αναλογία 3 / 5, δηλαδή Mi - Sol = 3 ημιτόνια και Sol - Do = 5 ημιτόνια. Εφόσον η πρόσθεση των δύο μηκών δίνει 3+5 = 8 (Mi - Do), βρισκόμαστε κατά μεγάλη προσέγγιση εν παρουσία του Χρυσού λόγου η της Χρυσής αναλογίας, σε συμφωνία με το θεώρημα του Ευκλείδη όπου «Δύο ποσότητες έχουν αναλογία χρυσής τομής αν ο λόγος του αθροίσματος τους προς την μεγαλύτερη ποσότητα είναι ίσως με το λόγο της μεγαλύτερης ποσότητας προς την μικρότερη». Παρατηρούμε ότι οι αναλογίες των διαστημάτων που μας δίνει η πρώτη αναστροφή της μείζονας συγχορδίας είναι οι ακόλουθες : 5/3 = 1,6666,,, και 8/5 = 1,6. Η διαφορά μεταξύ του 1,6666... και του 1,6 είναι από αισθητικής άποψης ασήμαντη και δεν θέτει υπό αμφισβήτηση την σχέση της εν λόγω συγχορδίας με το προαναφερθέν θεώρημα. Ακόμα όμως κι αν απορρίψουμε το εν λόγω αίτημα και το θεωρήσουμε άκυρο λόγω του ότι είναι κατά προσέγγισην και επομένως δεν ανταποκρίνεται στον κατεξοχήν ορισμό του Χρυσού λόγου ή της Χρυσής τομής, της οποίας ο ακριβής αριθμός είναι 1,6180339887.... δεν είναι δυνατόν να αμφισβητήσουμε τον ορισμό της Χρυσής αναλογίας εφόσον οι αριθμοί 3, 5, και 8 αποτελούν μέρος της χρυσής αναλογίας του Fibonacci (Ακολουθία Φιμπονάτσι).

Αν επιθυμούμε να επεκτείνουμε την χρυσή αναλογία τότε θα πρέπει ξεκινώντας από το δεύτερο διάστημα την συγχορδίας που μόλις εξετάσαμε (Sol - Do = 5 ημιτόνια), να αναζητήσουμε ποιος είναι ο φθόγγος που απέχει τρία ημιτόνια από το Do ώστε να σχηματιστεί εκ νέου μία αναλογία 3/5 με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά υπάρχει μια αναστροφή των αριθμών. Το 3/5 μεταβάλεται σε 5/3. Αυτό μας οδηγεί στον φθόγγο ΜΙ♭ και μας προσθέτει το διάστημα Do - ΜΙ♭ το οποίο αποτελείται από 3 ημιτόνια. Βλέπουμε να σχηματίζεται η συγχορδία Sol - Do - ΜΙ♭ η οποία αποτελεί την δεύτερη αναστροφή της θεμέλιας συγχορδίας Do - ΜΙ♭- Sol σε ελάσσωνα τρόπο. Για άλλη μια φορά αγγίζουμε σχεδόν τη χρυσή τομή, καθώς το μήκος του μεγαλύτερου διαστήματος Sol - Do = 5 ημιτόνια είναι σε χρυσή αναλογία με το μήκος του μικρότερου διαστήματος Do - ΜΙ♭ = 3 ημιτόνια και ο μεταξύ τους λόγος ισοδυναμεί με τον λόγο που προέρχεται από το σύνολο του μήκους των δύο διαστημάτων Sol - ΜΙ♭= 8 ημιτόνια σε σχέση με το μήκος του μεγαλύτερου των δύο διαστημάτων Sol - Do = 5 ημιτόνια.

 
Sol - Do - ΜΙ♭ 2η αναστροφή της ελάσσονος συγχορδίας Do - ΜΙ♭- Sol

Σχηματισμός μιας αυτόνομης Διπολικής συγχορδίας διά της ένωσης των δύο συγχορδιών σε αναστροφή. Επεξεργασία

Αν ενώσουμε τις δύο προαναφερθέντες συγχορδίες παρατηρούμε ότι χουν κοινό διάστημα το Sol - Do. Επομένως οι δύο τελευταίες νότες της πρώτης συγχορδίες είναι ταυτόχρονα οι δύο πρώτες νότες της δεύτερη συγχορδίας. Αν τώρα τις θεωρήσουμε σαν ένα ενιαίο σύνολο, σαν μία και μοναδική συγχορδία, την ΜΙ - Sol - Do - ΜΙ♭, παρατηρούμε ότι έχουμε να κάνουμε με μία συγχορδία η οποία είναι ταυτόχρονα μείζον και ελάσσων εφόσον περιέχει και τους δύο τρόπους, δηλαδή Mi - Sol - Do (1η αναστροφή της τέλειας μείζονος συγχορδίας) και Sol - Do - ΜΙ♭ (2η αναστροφή της ελάσσονος συγχορδίας). Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι αυτή η ενιαία συγχορδία ΜΙ - Sol - Do - ΜΙ♭, την οποία ο Ντέμης Βισβίκης ονόμασε Δίπολη ή Διπολική, όχι μόνον ενώνει τους δύο τρόπους μείζονα και ελάσσονα, αλλά βασίζεται από οποιοδήποτε σημείο και αν εξεταστεί, στην χρύση αναλογία της ακολουθία του Φιμπονάτσι.

 
χηματισμός της Δίπολης (Διπολικής) συγχορδίας ΜΙ - Sol - Do - ΜΙ♭


Μπορούμε να συνεχίσουμε με αυτόν τον τρόπο και να δημιουργήσουμε την ένωση πολλών διπολικών συγχορδιών σε πλήρη χρυσή αναλογία, σε μια διαδοχή η οποία θα εξελίσσεται εις τρόπον ώστε οι δύο τελευταίες νότες της κάθε συγχορδίας να είναι ταυτόχρονα οι δύο πρώτες νότες της επόμενης συγχορδίας κ.ο.κ.

 
Τρεις διπολικές συγχορδίες σε διαδοχική ανάπτυξη.Διπολική του Do / διπολική του La♭/ διπολική του Mi.

Ας σημειωθεί εδώ ότι οι δύο τελευταίες νότες της κεντρικής συγχορδίας ονομάζονται La♭ και Do♭, ενώ στην τρίτη συγχορδία στα δεξιά (διπολική του Mi) οι ίδιες νότες ονομάζονται Sol # και Si λόγω ορθογραφικών απαιτήσεων. Παρατηρούμε επίσης ότι και οι τρεις συγχορδίες βρίσκονται σε πρώτη αναστροφή σε σχέση με την αντίστοιχή τους θεμέλιο.

«Χρυσή συγχορδία» με βάση την χρυσή αναλογία της Ακολουθίας Φιμπονάτσι Επεξεργασία

Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο θα φθάσουμε σε μια τέταρτη συγχορδία η οποία είναι πανομοιότυπη με την πρώτη αλλά βρίσκεται δύο οκτάβες υψηλότερα. Εδώ, σε τέσσερα πεντάγραμμα, βρίσκονται σε υπέρθεση οι τέσσερις διπολικές συγχορδίες, που εκτείνονται σε τρεις οκτάβες και σχηματίζουν μια μεγάλη "χρυσή συγχορδία" 16 φθόγγων.

 
Χρυσή συγχορδία αποτελούμενη από 16 φθόγγους

Σειρές από Δίπολες συγχορδίες σε υπέρθεση επί τονικού ηχητικού υπόβαθρου Επεξεργασία

 
Υπέρθεση διπολικών συγχορδιών

Τα δύο κατώτερα πεντάγραμμα αποτελούν τη βάση της αρμονίας (ηχητικό υπόβαθρο στην δεσπόζουσα συγχορδία Do 7η + 9η ηυξημένη), πάνω στην οποία εξελίσσεται μια πρώτη σειρά διπολικών συγχορδιών στο ανώτερο πεντάγραμμο με ανιούσες τρίτες μικρές. Οι συγχορδίες αυτές υπερτίθενται στην είσοδο μιας νέας σειράς, η οποία αρχίζει με την τέταρτη συγχορδία της αρχικής σειράς και εξελίσσεται με τον ίδιο τρόπο κρατώντας στην ίδια διαδοχή συγχορδιών με εκείνη της αρχικής σειράς. Η δεύτερη σειρά εισάγεται στο δεύτερο πεντάγραμμο μετατοπισμένη στο τρίτο μέτρο, ακριβώς κάτω από την αρχική σειρά.

~ Πάνω στις ίδιες διπολικές συγχορδίες ― με την ίδια διαδοχική σειρά χρονικής αναδίπλωσης, χωρίς την παραμικρή αλλαγή από το όπως εμφανίζονται στά δύο ανώτερα πεντάγραμμα της παραπάνω εικόνας ― εκτός από το ηχητικό υπόβαθρο στην δεσπόζουσα συγχορδία Do 7η + 9η ηυξημένη, τρία άλλα ηχητικά υπόβαθρα μπορούν να λάβουν χώρα ως αρμονικό πλαίσιο στα δύο κατώτερα πεντάγραμμα με αφετηρία τους τρεις ακόλουθους θεμέλιος φθόγγους : La - Fa # - Mi♭.

Το σύνολο των τεσσάρων ηχητικών υποβάθρων έχει ως εξής :

 
Τέσσερα ηχητικά υπόβαθρα υπό μορφή συγχορδίας δεσπόζουσας μεθ΄7ης επί των οποίων δύναται να εξελιχθεί η ίδια σειρά δίπολων συγχορδιών.

Έργα Επεξεργασία

 
Σελίδα από το L'Astre de Lumière (Το Άστρο του φωτός) για πιάνο

Το 1976 άρχισε να γράφει το πρώτο του έργο για πιάνο, το "Eclampsis I", το οποίο αποτέλεσε το πρώτο έργο της Τριλογίας "Eclampsis I, Eclampsis II, Eclampsis III" και σηματοδότησε έτσι την αφετηρία της δημιουργικής του πορείας. Έκτοτε, δεν σταμάτησε ποτέ να εργάζεται και συνέθετε αδιάκοπα. Έχει καταρτίσει ένα πλούσιο κατάλογο έργων για πιάνο και άλλα σόλο όργανα, διάφορες κλασικές μορφές μουσικής δωματίου (ντουέτο, τρίο, κουαρτέτο, κουιντέτο), μεγαλύτερα σύνολα (Les Courbes du Temps για οκτώ σαξόφωνα, Orama για είκοσι έγχορδα) μέχρι την πλήρη συμφωνική ορχήστρα, καθώς και φωνητική μουσική, είτε για χορωδία είτε για λυρικούς σολίστες,

Έργα για πιάνο Επεξεργασία

  • Eclampsis I [25](1976-77)
  • Eclampsis II (1978)
  • Eclampsis III (1979)
  • Spirale (1980)
  • Espace Intérieur (1982)
  • Trois Études (1983)
  • Prélude de Cristal [26](1984)
  • A l'Unisson du Feu !1985)
  • Douze Rayons[27] (1986-87) Σύνολο 12 κομματιών για πιάνο
  • Etincelle[28] (1987)
  • Résonances (1987)
  • Triangles Ailés[29] (1989) (παραγγελία της 'Ecole Normale de Musique de Paris)
  • Danse Hermétique (1989)
  • Offrandes[30] (1989-90)
  • Sept Préludes[31] (1992-93)
  • Les Astres (1998-2001)
    • L'Astre de la Vie [32](1998)
    • L'Astre de Lumière[33] (1999)
    • L'Astre de l'Amour[34] (2001)
  • Pluie de Cloches (2000)
  • Constellations [35](2002-03) Σύνολο 12 κομματιών για πιάνο
    • . Cassiopée
    • 2. Andromède
    • 3. Centaure[36]
    • 4. Le Cygne
    • 5. L'Aigle[37]
    • 6. Le Dragon[38]
    • 7. Pégase[39]
    • 8. Orion
    • 9. Persée
    • 10. La Licorne
    • 11. L'Hydre
    • 12. La Colombe
  • L'Aurore Nacrée (2008)
  • Interstices[40] (2015) για το αριστερό χέρι σόλο
  • Silhouettes (2016)

Μουσική δωματίου Επεξεργασία

  • Cercles (1988) για άλτο σαξόφωνο και πιάνο (υποχρεωτικό έργο στον 1ο Διεθνή Διαγωνισμό Σαξοφώνου των Παρισίων / παραγγελία της Guilde Française des Artistes Solistes et des Musiciens de Chambre)
  • Émanation (1988-89) για φλάουτο και πιάνο
  • Chronos (1989) Οκτέτο για φλάουτο, κλαρινέτο, φαγκότο, κόρνο σε Φα, βιολί, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο και κρουστά
  • Cascades de Feu (1990) για κουαρτέτο σαξοφώνων (παραγγελία του Quatuor de saxophones de Versailles)
  • Visions Extatiques (1990-91) για δύο πιάνα
  • Métamorphoses d'un Soleil Naissant [41](1991-92) κουαρτέτο για βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο και πιάνο
  • Incandescence[42] (1994) για βιολί και πιάνο
  • Mondes Irisées (1996) για άλτο σαξόφωνο και πιάνο
  • Miroirs Alchimiques[43] (1996-99) για κουαρτέτο εγχόρδων
  • Âvissos (2001) για βιολοντσέλο σόλο
  • Météore (2002) για σόλο βιολί
  • Les Colonnes du Destin (2003-2004) για κουαρτέτο ξύλινων πνευστών, κουαρτέτο εγχόρδων και πιάνο
  • Les Courbes du Temps [44](2004-05) για οκτώ σαξόφωνο
  • Flèches d'Or (2005) για σοπράνο σαξόφωνο και πιάνο
  • Enossis (2009) για σόλο Βιόλα
  • Les Ailes du Songe[45] (2009-10) τρίο για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο
  • La Nef Solaire (2010) για σόλο άρπα
  • Baktun (2010) σεξτέτο για κόρνο, τρομπέτα, τρομπόνι, κρουστά και πιάνο
  • Pentaktys (2012) κουιντέτο για φλάουτο, όμποε, βιόλα, τσέλο και πιάνο
  • Calligraphies (2013) για σόλο τσέμπαλο
  • Prélude de Crista[46]l (2013) τρίο για φλάουτο, βιόλα και άρπα. Διασκευή του ομώνυμου έργου για πιάνο.
  • Lemniscates[47] (2014) τρίο για βιολί, άλτο σαξόφωνο και πιάνο
  • Zéphyr (2014) για σόλο φλάουτο
  • Danse des Elfes (2014) για δύο άρπες
  • Éclats d'une lueur sans ombre (2015) για εκκλησιαστικό όργανο
  • Joyness (2019) για βιολοντσέλο και πιάνο
 
Αρχιτεκτονική της φόρμας της Συμφωνίας αρ. 3

Έργα για ορχήστρα Επεξεργασία

  • Sphères (1978-79) για ορχήστρα και χορωδία
  • Orama (1988) για 20 έγχορδα. Πρώτη εκτέλεση το 1992 υπό τη διεύθυνση του Anton Nanut από την Orchestre symphonique français που ίδρυσε ο Laurent Pe titgirard
  • Symphonie N°1 "Chants des Espaces Stellaires" (1992-94)
  • Concerto pour piano N°1 "L’île des Mystères" (1994-96)
  • Symphonie N°2 "Vers la Victoire"[48] (2002) (παραγγελία του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού)
  • Symphonie N°3 "Fontaines des Profondeurs" [49](2006)
  • Concerto pour piano N°2 "Le Jardin Étoilé" (2007-08) (παραγγελία της ορχήστρας Orchestra da Camera Antonio Vivaldi)
  • Symphonie N°4 « Réminiscences »[50] (2010-12)
  • Symphonie N°5 « Lumières d'Épiphanies » [51](2012-13)
  • Concerto pour deux orchestres à cordes, piano, harpe, célesta et percussions (2017) Κοντσέρτο για δύο ορχήστρες εγχόρδων, πιάνο, άρπα, σελέστα και κρουστά

φωνητική μουσική Επεξεργασία

  • Cinq Appels (1987) πέντε τραγούδια για σοπράνο και πιάνο
    • 1. Monde lointain
    • 2. Rayons d’Or
    • 3. Ignorance
    • 4. La flamme
    • 5. Victoire
  • Savitri [52](1996-2000) ορατόριο για σοπράνο, βαρύτονο και ορχήστρα
  • Delphes (2008) για μικτή χορωδία
  • Mother's tenderness (2015-16) για παιδική χορωδία και πιάνο
  • Never Forget (2019) για σοπράνο και πιάνο

Λογοτεχνικά Έργα Επεξεργασία

 
Ο Ντέμης Βισβίκης στο γραφείο του (2003)

Το 2017, ο Ντέμης Βισβίκης δημοσίευσε το "Από τον Άνθρωπο στο Θείο", ένα έργο σε τρία μέρη (Βιβλία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ), στο οποίο επιχειρεί να καταδείξει ότι, ανεξάρτητα από τις διαφορές και τις αποκλίσεις των θρησκειών ή των μυστικιστικών-φιλοσοφικών ρευμάτων λόγω των πολιτισμικών τους ανομοιοτήτων που συνδέονται με τα διάφορα γεωπολιτικά πλαίσια, υπάρχει μία και μόνη Πηγή, μία και μόνη Αλήθεια, ακόμη και αν οι δρόμοι για την προσέγγισή της φαίνονται μερικές φορές διαμετρικά αντίθετοι. Το 2018 δημοσίευσε το βιβλίο "Διαλογισμοί πάνω στην ουσία της τέχνης". Πρόκειται για την πεμπτουσία της έρευνάς του ως συνθέτη, ένα έργο στο οποίο προτείνει το όραμά του για το κατ' εξοχήν έργο τέχνης, καθώς και την ευγένεια του ανιδιοτελή ρόλου του καλλιτέχνη, ο οποίος, ως διαμεσολαβητής του κόσμου της Ψυχής αντλεί την έμπνευσή του από τις υψηλότερες πνευματικές σφαίρες όπου στοχάζεται το άυλο Κάλλος, συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις, τις ικανότητες και τα ταλέντα του, προκειμένου να ενσωματώσει την Τάξη και την Αρμονία στο έργο του, σύμφωνα με τους συμπαντικούς νόμους που αντανακλούν τα πρωταρχικά Αρχέτυπα. Το 2021, άρχισε να εργάζεται πάνω σε ένα μυθιστόρημα μυήσεως, το "Κουτί της Πανδώρας". Η πλοκή διαδραματίζεται το 1984 στην Ελλάδα μέσα από διαλόγους που συχνά λαμβάνουν χώρα γύρω από ναούς και άλλα μνημεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Οι συζητήσεις αυτές είναι εμπνευσμένες από τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα που προβλημάτισαν τα μυαλά των ιδεαλιστών φιλοσόφων από την αυγή των αιώνων. Πρόκειται για μια συνειδητοποίηση η οποία, υποστηριζόμενη από το αλάνθαστο βλέμμα της αφυπνισμένης ψυχής, διακρίνει σαφώς αυτό που είναι πραγματικά αληθινό από αυτό που παρουσιάζεται ως τέτοιο, ενώ δεν είναι παρά η απατηλή απομίμησή του. Ένα μονοπάτι που οδηγεί στο κέντρο του εαυτού μας, βασισμένο σε αυτό που ο Πλάτων περιγράφει ως ανάμνηση[53].

  • De l'Homme au Divin[54] (2017), Από τον Άνθρωπο στο Θείο (δεύτερη έκδοση το 2018) Υπότιτλος: Μελέτη για την προέλευση, τα αίτια, το νόημα και τη μοίρα της συμπαντικής εκδήλωσης
    • 1. Livre I. De l'Origine / Βιβλίο Ι. Περί της αρχικής Προέλευσης
    • 2. Livre II. Philosophie mystique - Orient / Βιβλίο II. Μυστική φιλοσοφία - Ανατολή
    • 3. Livre III. Philosophie mystique - Occident / Βιβλίο ΙΙΙ. Μυστική Φιλοσοφία - Δύση
  • Réflexions sur l'essence de l'Art[55] (2018) Διαλογισμοί πάνω στην ουσία της τέχνης
  • La boîte de Pandore[56] (2021) Το κουτί της Πανδώρας
  • Το κουτί της Πανδώρας[57] (ελληνική έκδοση του 2023)
  • Πέρι της ουσίας της έμπνευσης στη μουσική τέχνη[58] (Άρθρο στο ηλεκτρονικό περιοδικό Φρέαρ https://mag.frear.gr/[59] ― Τεύχος : Σεπτέμβριος 2022)

Δισκογραφία Επεξεργασία

CD Demis Visvikis "Les Astres"[60]

πιάνο : Jean Dubé / Δισκογραφική εταιρεία : Syrius SYR 141462 (Γαλλία)

Περιέχονται τα έργα : L'Astre de Vie, L'Astre de Lumière, L'Astre de l'Amour


CD Demis Visvikis "Œuvres pour piano" (Έργα για πιάνο)[61]

Ερμηνεύουν οι : Nicholas Ong, Massanori Kobiki / Δισκογραφική εταιρεία : Pianos Mullet productions PM 24O554 ( Γαλλία)

Περιέχονται τα έργα : A l'Unisson du Feu, Offrandes, Danse Hermétique, Douze Rayons, Visions Extatiques (pour deux pianos)


CD Works for Orchestra by Greek Composers N°3[62]

Symphony Orchestra of Bulgaria / Διεύθυνση ορχήστρας : Alkis Panayotopoulos / Δισκογραφική εταιρεία : LYRA 1043 (Ελλάς)

Περιέχεται το έργο : Symphonie N°2


DVD "Sala Grande" Teatro Comunale di Alessandria

Orchestra da Camera A. Vivaldi / πιάνο : Giorgio Vercillo, Διεύθυνση ορχήστρας : Paolo Ferrara / Label : Tronel (Italie)

Παιδιά έχετε το έργο : Concerto N°2 pour piano et orchestre "Le Jardin Étoilé"

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «demis-visvikis.net». demis-visvikis.net. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  2. «Digital Collections: Βισβίκης, Ντέμης». digital.mmb.org.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  3. «Βιογραφία». demis-visvikis.net. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  4. «Πυθαγόρας: Η μουσική του Σύμπαντος». filosofikilithos.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  5. «Αντίστιξη - Ελληνικό Ωδείο | Hellenic Conservatory of Music & Arts». hcma.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  6. «Φούγκα». Βικιπαίδεια. 2024-02-18. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A6%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%BA%CE%B1&oldid=10434351. 
  7. «Τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας». Matthew Legakis. 23 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  8. «La Salle Gaveau». www.sallegaveau.com. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  9. «Accueil». Salle Cortot (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  10. «L'Auditorium de Radio France | Maison de la radio et de la Musique». Maison de la radio (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  11. «Note4piano.com - Partitions : Visvikis, Demis». www.note4piano.com. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  12. «Cercles chez Billaudot». Espace Vandoren Partitions (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  13. HalLeonard.com. «Mondes Irises (alto) (saxophone-alto & Piano) Hal Leonard Online». Hal Leonard Online (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  14. HalLeonard.com. «Cascades De Feu (saxophones 4) Hal Leonard Online». Hal Leonard Online (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  15. «Accueil». Ecole Cortot (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  16. «Livres». demis-visvikis.net. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  17. «ΣΡΙ ΩΡΟΜΠΙΝΤΟ - Σόλων ΜΚΟ». 23 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2024. 
  18. «Τάο Τε Κινγκ». www.parga.com.cy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2024. 
  19. «ΠΙΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΜΜΕΝΗ». tetraktys.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2024. 
  20. «Επέρειση ή αποτζιατούρα (ιταλ. Appoggiatura)». MusicHeaven. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2024. 
  21. Arnold Schoenberg - Verklärte Nacht (for string orchestra), Op. 4, https://www.youtube.com/watch?v=0DR3bvkUCBA, ανακτήθηκε στις 2024-04-20 
  22. Arnold Schönberg - Pelleas und Melisande | Jukka-Pekka Saraste | WDR Sinfonieorchester, https://www.youtube.com/watch?v=ffIN5TI4sbI, ανακτήθηκε στις 2024-04-20 
  23. [KBS교향악단 A.Schonberg / Gurre-Lieder (Con.Yoel Levi)], https://www.youtube.com/watch?v=nZxtCAmASbI, ανακτήθηκε στις 2024-04-20 
  24. «Αρμονικές». el.Alegsaonline.com. 20 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2024. 
  25. Demis VISVIKIS / ECLAMPSIS I /Antoine OUVRARD, https://www.youtube.com/watch?v=jg9TxU6wWXg, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  26. Demis VISVIKIS / Prélude de Cristal / par Demis VISVIKIS, https://www.youtube.com/watch?v=iYGRjuQTw68&list=PLLR-mT1h1b1N9-PAqVbXTuu167WQraV8N&index=3, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  27. Demis VISVIKIS / Douze Rayons / par Demis VISVIKIS, https://www.youtube.com/watch?v=pLiLkqW1P9c&list=PLLR-mT1h1b1N9-PAqVbXTuu167WQraV8N&index=1, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  28. Demis VISVIKIS / Etincelle / par Demis VISVIKIS, https://www.youtube.com/watch?v=FRagLMXYqrE&list=PLLR-mT1h1b1N9-PAqVbXTuu167WQraV8N&index=2, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  29. Demis VISVIKIS / Triangles Ailés / Dimitri VASSILAKIS, https://www.youtube.com/watch?v=P5CtLxA1LaI, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  30. Demis VISVIKIS / OFFRANDES / Antoine OUVRARD, https://www.youtube.com/watch?v=_iOKGV-GTRg, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  31. Demis VISVIKIS / Sept Préludes / Massanori KOBIKI, https://www.youtube.com/watch?v=3Muzu_w1KDk, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  32. Demis VISVIKIS / L'Astre de Vie / Jean DUBÉ, https://www.youtube.com/watch?v=8LXHnXPB_nY, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  33. Demis VISVIKIS - L'Astre de Lumière - piano : Jean DUBÉ, https://www.youtube.com/watch?v=p911TMpdpYE, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  34. Demis VISVIKIS / L'Astre de l'Amour / Jean DUBÉ, https://www.youtube.com/watch?v=M0CyvzqGzVE&list=PLLR-mT1h1b1O9MPl6EtP1R4ITFT9gEW0E&index=5, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  35. Demis VISVIKIS / Constellations / Dimitri VASSILAKIS, https://www.youtube.com/watch?v=TmuA7piYwVY, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  36. Demis VISVIKIS / Centaure / Dimitri VASSILAKIS, https://www.youtube.com/watch?v=eaXHRT5mCwo, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  37. Demis VISVIKIS / L'Aigle / Dimitri VASSILAKIS, https://www.youtube.com/watch?v=z3mUjWkrzC4, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  38. Demis VISVIKIS / Le Dragon / Dimitri VASSILAKIS, https://www.youtube.com/watch?v=iA2-xWY2ndI, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  39. Demis VISVIKIS / Pégase / Dimitri VASSILAKIS, https://www.youtube.com/watch?v=wOJirD9SAf0, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  40. Demis VISVIKIS / Interstices / Jean DUBÉ (main gauche - left hand), https://www.youtube.com/watch?v=1ypzXQKS4tI, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  41. Demis VISVIKIS / Métamorphoses d'un Soleil Naissant, https://www.youtube.com/watch?v=8jUlRJXp88Q&list=PLLR-mT1h1b1OO2OsiQsN2ZFi3-MoMYl-s, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  42. Demis VISVIKIS / Incandescence / Rika MASATO - Jean DUBÉ, https://www.youtube.com/watch?v=wvSa2yO1F68&list=PLLR-mT1h1b1OO2OsiQsN2ZFi3-MoMYl-s&index=4, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  43. Demis VISVIKIS / Miroirs Alchimiques — Alchemical Mirrors, https://www.youtube.com/watch?v=aydFfucEyF8&list=PLLR-mT1h1b1OO2OsiQsN2ZFi3-MoMYl-s&index=3, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  44. Demis VISVIKIS / Les Courbes du Temps, https://www.youtube.com/watch?v=YminPxHXimo&list=PLLR-mT1h1b1P17DKIRMazSGolx2Ekb_5v&index=1, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  45. Demis VISVIKIS - Les Ailes du Songe, https://www.youtube.com/watch?v=BnM5DGL4VKM, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  46. Prélude de Cristal Demis Visvikis (Création Mondiale), https://www.youtube.com/watch?v=T8Js-0STk9Y&list=PLLR-mT1h1b1OO2OsiQsN2ZFi3-MoMYl-s&index=10, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  47. Demis VISVIKIS / "Lemniscates", https://www.youtube.com/watch?v=UfJIUDcef2M&list=PLLR-mT1h1b1P17DKIRMazSGolx2Ekb_5v&index=2, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  48. Demis VISVIKIS / Symphonie N°2 « Vers la Victoire", https://www.youtube.com/watch?v=j9rzpsbFpwg, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  49. Demis VISVIKIS - Symphonie N°3 / Orch. Colonne / Dir. Laurent PETITGIRARD, https://www.youtube.com/watch?v=oCK12DO-JyI, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  50. Demis VISVIKIS / Symphonie N°4 "Réminiscences", https://www.youtube.com/watch?v=s7UjUC0mx2E, ανακτήθηκε στις 2024-04-25 
  51. Demis VISVIKIS / SYMPHONIE N° 5, https://www.youtube.com/watch?v=2BVfXOpnrsI, ανακτήθηκε στις 2024-04-25 
  52. Ντέμης Βισβίκης / ΣΑΒΙΤΡΙ - SAVITRI / Demis Visvikis, https://www.youtube.com/watch?v=hJ8nXM2lD9w, ανακτήθηκε στις 2024-03-29 
  53. Τόπος, Αρχαίων (14 Νοεμβρίου 2017). «Πλάτων: η θεωρία της ανάμνησης στον «Μένωνα»». ΑΡΧΑΙΩΝ ΤΟΠΟΣ. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  54. VISVIKIS, Demis (7 Σεπτεμβρίου 2018). De l’Homme au Divin: Étude sur l’Origine, les Causes, le Sens et le Devenir de la manifestation universelle. Independently published. ISBN 978-1-7198-7709-1. 
  55. VISVIKIS, Demis (25 Σεπτεμβρίου 2018). Réflexions sur l'essence de l'Art. Independently published. ISBN 978-1-7177-4293-3. 
  56. «La boîte de Pandore par Demis Visvikis • Achat en ligne avec Editions Maïa». Editions Maïa (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  57. «Το Κουτί Της Πανδώρας». books.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  58. «Ντέμης Βισβίκης – Περί της ουσίας της έμπνευσης στη μουσική τέχνη | Φρέαρ». 12 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2024. 
  59. «Χρήστης:Petros Ars/πρόχειρο». Βικιπαίδεια. 2024-04-23. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82:Petros_Ars/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF&oldid=10530590. 
  60. «LES ASTRES». 
  61. «Discographie». demis-visvikis.net. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2024. 
  62. «CD WORKS BY GREEC COMPOSERS».