Ουνιβερσαλισμός

Ο ουνιβερσαλισμός (αγγλ.: Universalism) είναι χριστιανική κίνηση που υποστηρίζει ότι η Αγία Γραφή δεν διδάσκει την αιώνια οδύνη στην κόλαση. Ακολουθώντας τον Ωριγένη, τον Αλεξανδρινό λόγιο και θεολόγο του 3ου αιώνα, βεβαιώνει την καθολική αποκατάσταση των πάντων ενώπιον του Θεού, τη σωτηρία της ψυχής όλων των ανθρώπων.

Ιστορική εξέλιξη του ουνιβερσαλισμού

Ο ουνιβερσαλισμός εμφανίστηκε ως οργανωμένο κίνημα στα μέσα του 18ου αιώνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Διαφωτισμός συνέβαλε στην άμβλυνση των πιο ακραίων πλευρών της καλβινιστικής θεολογίας και προετοίμασε το έδαφος για την επανεμφάνιση του δόγματος της καθολικής σωτηρίας. Οι ουνιβερσαλιστές δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ο φιλεύσπλαχνος Θεός επιθυμούσε τη σωτηρία ενός μόνο τμήματος της ανθρωπότητας καταδικάζοντας την υπόλοιπη στην αιώνια τιμωρία. Υποστήριζαν ότι η τιμωρία στη μεταθανάτια ζωή διαρκούσε για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο η ψυχή εξαγνιζόταν και προετοιμαζόταν για την αιωνιότητα ενώπιον του Θεού.

Πρόδρομος του ουνιβερσαλισμού υπήρξε ο Ζωρζ Ντε Μπενβίλ, ένας Γάλλος που μετανάστευσε το 1741 στην Πενσυλβανία και έζησε εκεί διδάσκοντας το δόγμα, ασκώντας ταυτόχρονα την ιατρική στις κοινότητες των αποίκων και των ινδιάνων. Τη μεγαλύτερη ώθηση στο νεαρό τότε κίνημα έδωσε το κήρυγμα του Τζων Μάρυ (1741-1815), ο οποίος εγκατέλειψε την Αγγλία για να εγκατασταθεί στην αποικιακή Αμερική το 1770. Διέδωσε το δόγμα στις περισσότερες αποικίες, αντιμετωπίζοντας συχνά μεγάλη αντίδραση από τους ορθόδοξους χριστιανούς, που πίστευαν ότι ο ουνιβερσαλισμός θα οδηγούσε στην ανηθικότητα.

Ο ουνιβερσαλισμός του Τζων Μάρυ αποτελούσε παραλλαγή του καλβινισμού. Προς τα τέλη του 18ου αιώνα οι ουνιβερσαλιστές υιοθέτησαν τη διδασκαλία του Χοζία Μπαλού (1771-1852), που απέρριπτε τις αρχές του καλβινισμού.Ο μπαλού εισήγαγε μία μοναρχιανική αντίληψη για τον Θεό και πρότεινε μία νέα ερμηνεία του θανάτου του Ιησού, θεωρώντας τον, όχι ως θυσία για να εξιλεωθούν οι αμαρτίες της ανθρωπότητας, αλλά ως εκδήλωση της απέραντης και αναλλοίωτης αγάπης του Θεού για τα τέκνα του. Ο Μπαλού έδωσε επίσης ιδιαίτερη έμφαση στη λογική, ως μέσου ερμηνείας της θρησκείας.

Από τις αρχές του 19ου αιώνα οι ουνιβερσαλιστές ανέπτυξαν στενές σχέσεις με τους ουνιταριανούς, με τους οποίους είχαν πολλές κοινές απόψεις και πρακτικές. Οι διάφορες προσπάθειες να ενωθούν η Ουνιβερσαλιστική Εκκλησία της Αμερικής και η Αμερικάνικη Ουνιταριανή Ένωση οδήγησαν στην επίσημη συγχωνευσή τους το 1961.

Πηγές

• Πάπυρος Larousse Britannica,2006