Ο Φιλαράκος

Μυθιστόρημα του Γκυ ντε Μωπασσάν

Ο Φιλαράκος (Γαλλικά: Bel-Ami) είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα Γκυ ντε Μωπασσάν (1850-1893), που δημοσιεύθηκε το 1885. Το μυθιστόρημα εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στην εφημερίδα Ζιλ Μπλας, πριν εκδοθεί σε βιβλίο. Η δράση της ιστορίας λαμβάνει χώρα στο Παρίσι κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.[2]

Ο Φιλαράκος
ΣυγγραφέαςΓκυ ντε Μωπασσάν
ΤίτλοςBel-Ami
Γλώσσαγαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1885[1]
Ημερομηνία δημοσίευσης1885
Πολιτιστικό κίνημαΡεαλισμός
Μορφήμυθιστόρημα
ΧαρακτήρεςMadeleine Forestier, Georges Duroy, Virginie Walter, Clotilde de Marelle και Suzanne Walter
ΤόποςΠαρίσι
Πρώτη έκδοση1885
ΠροηγούμενοΜια ζωή (Μωπασσάν)
ΕπόμενοMont-Oriol
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η ιστορία αφηγείται την κοινωνική άνοδο ενός φιλόδοξου και γοητευτικού άνδρα, του Ζωρζ Ντυρουά, που από φτωχός υπαξιωματικός στη Γαλλική Αλγερία, έγινε δημοσιογράφος και ένας από τους πιο επιτυχημένους άνδρες στο Παρίσι, γεγονός που κατάφερε χειραγωγώντας μια σειρά ισχυρών, έξυπνων και πλούσιων γυναικών.[3]

Περιγραφή της κοινωνίας του 19ου αιώνα Επεξεργασία

Ο Μωπασσάν περιγράφει κυρίως τη ζωή των εύπορων, της μπουρζουαζίας, της ελίτ της δημοσιογραφίας και της πολιτικής. Πρόκειται για άτομα που βγαίνουν συχνά, πηγαίνουν στο θέατρο, προσκαλούν φίλους στα σπίτια τους, συμμετέχουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Αυτή η κοινωνία δίνει μεγάλη σημασία στο χρήμα, την κοινωνική επιτυχία και τη δύναμη.

Ο συγγραφέας επιβεβαιώνει ότι δεν είναι απαραίτητο να είναι κάποιος ιδιαίτερα έξυπνος για να τον θαυμάζουν και να ανεβεί στην κοινωνική κλίμακα, αρκεί, όπως ο Ζωρζ Ντυρουά, να ποντάρει στην εμφάνισή του και να δίνει την εντύπωση του καλλιεργημένου. Ο Μωπασσάν περιγράφει μια κοινωνία όπου όλα είναι θέμα εμφάνισης και όπου κανείς δεν προοδεύει χωρίς προδοσία.

Ο συγγραφέας παρουσιάζει επίσης μια πολύ σκληρή εικόνα για τους πολιτικούς, που περιγράφονται ως οπορτουνιστές και έτοιμοι για οποιαδήποτε απάτη προκειμένου να πλουτίσουν και να παραμείνουν στην εξουσία.

Με φόντο την αποικιακή πολιτική, ο Μωπασσάν περιγράφει τους στενούς δεσμούς μεταξύ του καπιταλισμού, της πολιτικής, του Τύπου, αλλά και της επιρροής των γυναικών, που στερούνταν πολιτικής ζωής και εργάζονταν στη σκιά, εκπαιδεύοντας και συμβουλεύοντας. Σάτιρα μιας κοινωνίας που βασίζονταν στο χρήμα και που κλονίστηκε από τα πολιτικά σκάνδαλα στα τέλη του 19ου αιώνα, το έργο παρουσιάζεται ως μια μικρή μονογραφία του παρισινού Τύπου, καθώς ο Μωπασσάν μοιράζεται έμμεσα την εμπειρία του ως δημοσιογράφος. Έτσι, η άνοδος του Ζωρζ Ντυρουά μπορεί να συγκριθεί με την ίδια την άνοδο του Μωπασσάν. Στην πραγματικότητα, ο Φιλαράκος είναι η τέλεια περιγραφή του αντίθετου του Γκυ ντε Μωπασσάν, ο ήρωάς του είναι ένα είδος αντίθετου του συγγραφέα και ο Μωπασσάν θα τον διακωμωδήσει σε όλο το μυθιστόρημα.[4]

Περίληψη υπόθεσης Επεξεργασία

 
Εξώφυλλο παλιάς έκδοσης

Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται στο Παρίσι στο περιβάλλον της ανώτερης μεσαίας τάξης των κορυφαίων δημοσιογράφων της εφημερίδας Η Γαλλική ζωή και των φίλων τους. Αφηγείται την ιστορία του Ζωρζ Ντυρουά, ο οποίος έχει περάσει τρία χρόνια σε στρατιωτική θητεία στη Γαλλική Αλγερία και επέστρεψε στο Παρίσι. Αφού εργάστηκε για έξι μήνες ως σιδηροδρομικός υπάλληλος, μια τυχαία συνάντηση με τον πρώην σύντροφό του στο στρατό, Σαρλ Φορεστιέ, του δίνει την ευκαιρία να ξεκινήσει μια καριέρα ως δημοσιογράφος. Από δημοσιογράφος μικρών γεγονότων και ειδήσεων, σταδιακά ανεβαίνει μέχρι τη θέση του αρχισυντάκτη. Ο Ντυρουά οφείλει αρχικά την επιτυχία του στη σύζυγο του Φορεστιέ, τη Μαντλέν, η οποία τον βοηθά να γράψει τα πρώτα του άρθρα και, όταν αργότερα αρχίζει να γράφει βασικά άρθρα, αυτή τα επιμελείται. Ταυτόχρονα, η Μαντλέν χρησιμοποιεί τις σχέσεις της με κορυφαίους πολιτικούς για να του παράσχει παρασκηνιακές πληροφορίες που του επιτρέπουν να συμμετέχει ενεργά στην πολιτική. Ο Ντυρουά γνωρίζεται επίσης με πολλούς πολιτικούς στο σαλόνι της κυρίας Φορεστιέ. Σύντομα γίνεται ο εραστής της κυρίας ντε Μαρέλ, φίλης της Μαντλέν, μιας άλλης γυναίκας με επιρροή. Αργότερα, προσπαθεί να δημιουργήσει σχέση με τη Μαντλέν, αλλά αυτή αποκρούει τις προτάσεις του και προτιμά να είναι μόνο φίλοι.[5]

Σε λίγους μήνες, η υγεία του Σαρλ Φορεστιέ επιδεινώνεται και ταξιδεύει στα νότια της Γαλλίας για να αναρρώσει. Λίγο αργότερα, η Μαντλέν τον προσκαλεί να τη βοηθήσει να αντέξει τις τελευταίες στιγμές της ζωής του συζύγου της. Όταν ο Φορεστιέ πεθαίνει, ο Ντυρουά ζητά από τη Μαντλέν να τον παντρευτεί και αυτή το δέχεται. Ο Ζωρζ υπογράφει τώρα τα άρθρα του ως Ντυ Ρουά (ένα αριστοκρατικό στυλ γαλλικού ονόματος) για να προσθέσει κύρος στο όνομά του. Το παντρεμένο ζευγάρι ταξιδεύει στη Νορμανδία, όπου ο Ζωρζ πέρασε την παιδική του ηλικία, και συναντά τους χωρικούς γονείς του. Βρίσκοντας την πραγματικότητα διαφορετική από τις ρομαντικές προσδοκίες της, η Μαντλέν αισθάνεται πολύ άβολα με τους γονείς του και έτσι η διαμονή τους μαζί τους είναι σύντομη. Στο γραφείο της εφημερίδας, ο Ντυρουά γελοιοποιείται επειδή τα άρθρα του τα έγραφε η σύζυγός του, όπως ακριβώς γινόταν και με τον πρώην σύζυγό της. Η καριέρα του Ντυρουά απογειώνεται, αλλά οι συνάδελφοί του στην εφημερίδα τον αποκαλούν «Φορεστιέ», κάτι που τον εξοργίζει και αρχίζει να ζηλεύει τη σύζυγό του.

Προκειμένου να καταστείλει τη ζήλια του, ο Ντυρουά ξεκινά μια σχέση με την κυρία Βαλτέρ, τη σύζυγο του ιδιοκτήτη της εφημερίδας. Απολαμβάνει ιδιαίτερα την κατάκτηση καθώς είναι ο πρώτος της εκτός γάμου εραστής. Ωστόσο, τη βαριέται γρήγορα, θεωρώντας την ανώριμη και προσπαθεί να χωρίσει. Για να τον κρατήσει, η κυρία Βαλτέρ του αποκαλύπτει εμπιστευτικές συναλλαγές ενορχηστρωμένες από τον Υπουργό Εξωτερικών Λαρός-Ματιέ και τον σύζυγό της: η Γαλλία θα αποικίσει το Μαρόκο σύντομα, ενώ ο υπουργός, σε πρόσφατη συνάντηση με τον Ντυρουά, τον είχε διαβεβαιώσει για το αντίθετο. Ο κ. Βαλτέρ, έχοντας αγοράσει προηγουμένως μεγάλο μέρος του χρέους του Μαρόκου, γίνεται εξαιρετικά πλούσιος, σε αντίθεση με τον Ντυρουά, ο οποίος δεν μπόρεσε να αποκομίσει πολλά κέρδη από την υπόθεση.[6]

Τρελός από ζήλια και συνειδητοποιώντας ότι η Σουζάν Βαλτέρ, η μικρή κόρη του υπουργού, είναι ερωτευμένη μαζί του, προσπαθεί να βρει τρόπο να την παντρευτεί. Μαθαίνοντας ότι η σύζυγός του τον απατά με τον υπουργό Εξωτερικών Λαρός-Ματιέ, καλεί την αστυνομία και τους οδηγεί στο διαμέρισμα στο οποίο βρίσκεται το παράνομο ζευγάρι. Πιάνουν τους δύο εραστές επ' αυτοφώρω, η μοιχεία τότε ήταν έγκλημα που τιμωρούνταν βάσει του νόμου.

Κάνει μήνυση για μοιχεία, γεγονός που του επιτρέπει να πάρει διαζύγιο. Στη συνέχεια, η Σουζάν φεύγει από το σπίτι της μαζί του και ο Ντυρουά γράφει στους γονείς της ότι θα επιστρέψει μόνο εάν δεχτούν το γάμο τους. Η κυρία Βαλτέρ, εξαγριωμένη, αρνείται κατηγορηματικά, αλλά ο σύζυγός της δέχεται, φοβούμενος για την υπόληψή του εάν γινόταν γνωστό ότι η κόρη του το έσκασε. Ο Ντυρουά παντρεύεται τότε τη Σουζάν Βαλτέρ, αποκτώντας έτσι μια μεγάλη περιουσία και μια περίοπτη θέση στην εφημερίδα.

Το τελευταίο κεφάλαιο δείχνει τον Ντυρουά να απολαμβάνει την επιτυχία του στη γαμήλια τελετή στην οποία είναι παρόντες «όλα τα εξέχοντα πρόσωπα της κοινωνίας». Οι σκέψεις του, ωστόσο, στρέφονται πάλι στη κυρία ντε Μαρέλ, η οποία, όταν του εύχεται για το γάμο του, δείχνει ότι τον έχει συγχωρήσει και ότι οι τρυφερές συναντήσεις τους μπορούν να συνεχιστούν.[7]

Ελληνικές μεταφράσεις Επεξεργασία

Ο Φιλαράκος
  • μετάφραση: Κλέων Παράσχος (εκδ. "Ζηκάκη", 1925)
  • μετάφραση: Άγγελος Νίκας (εκδ. "Τέχνη", 1953)
  • μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου (εκδ. "Αφοι Συρόπουλοι - Κ. Κουμουνδουρέας", 1964)
  • μετάφραση: Μαρία Φωτεινού - Σοφούλη (εκδ. "Γαλαξίας", 1970)
  • μετάφραση: Χάρης Μίκογλου (εκδ. "Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος", 1995)
  • μετάφραση: Φώντας Κονδύλης (εκδ. "Καλέντης", 2000)
  • μετάφραση: Μαργαρίτα Δούνια (εκδ. "De Agostini Hellas", 2006)

Κινηματογράφος Επεξεργασία

Ο Φιλαράκος είναι ένα από τα μυθιστορήματα που έχει μεταφερθεί επανειλημμένα στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, με πιο πρόσφατη την ταινία των Ντέκλαν Ντόνελαν και Νικ Όρμεροντ του 2012 Μπελ Αμί (ελλ. τίτλος Επικίνδυνο πάθος) με πρωταγωνιστές τον Ρόμπερτ Πάτινσον και την Ούμα Θέρμαν.[8]

Παραπομπές Επεξεργασία