Το πορθμείο σιδηροδρόμων ή σιδηροδρομικό πορθμείο αποτελεί χαρακτηριστικό τύπο πορθμείου το οποίο φέρει στο κύριο κατάστρωμα φόρτωσης σιδηροδρομικές γραμμές, (κοινώς σιδηροδρομικές ράγες), δυνάμενο έτσι να μεταφέρει τρένα. Τα πλοία αυτά αποτελούν ειδική κατηγορία πορθμείων για την θαλάσσια σύνδεση παράλιων σιδηροδρομικών κόμβων.

Σιδηροδρομικό πορθμείο στο Helsingør, Σουηδία

Πρόκειται για πλοία αμφίπλωρα, δηλαδή η φόρτωση και εκφόρτωσή τους γίνεται από την πλώρη και την πρύμνη, χωρίς να χρειάζεται στροφή του σιδηροδρόμου εντός ή εκτός του πλοίου, αποτελώντας έτσι το ίδιο μια πλωτή συνέχεια της σιδηροδρομικής γραμμής φορτοεκφόρτωσης.

Η γέφυρα του πλοίου αυτού είναι επίσης αμφίπλευρη με διπλά συστήματα πηδαλιουχίας και χειριστήρια μηχανών βλέποντας προς πλώρη και προς πρύμνη. Συνηθέστερα τα πλοία αυτά είναι ανοικτού τύπου πορθμεία που κινούνται εντός προασπισμένων θαλασσών σε κοντινούς όρμους, κόλπους κ.λπ. Η δε ακριβής πρωροδέτηση ή πρυμνοδέτηση αυτών επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ενδεικτικών σημάτων ή φώτων που φέρονται εκατέρωθεν της λιμενικής εγκατάστασης προσέγγισης (τερματικά τρένων, train terminals), όπου και απολήγουν οι σιδηροδρομικές γραμμές όπου ακολουθεί η ασφαλής έχμαση και σύνδεση των σιδηροδρομικών γραμμών πριν τη φορτοεκφόρτωση. Σε λιμένες που παρουσιάζουν μεγάλο εύρος παλίρροιας οι απολήξεις αυτές είναι στην πραγματικότητα πλωτές αποβάθρες.

Τα σιδηροδρομικά πορθμεία, ανάλογα του μεγέθους τους, φέρουν από δυο μέχρι και πέντε ζεύγη παράλληλων σιδηροδρομικών γραμμών. Συνηθέστερα φορτώνονται μόνο τα βαγόνια, τα οποία ωθούνται κατά τη φόρτωση και ρυμουλκούνται κατά τη εκφόρτωση, από τις σιδηροδρομικές μηχανές των λιμένων προσέγγισης.

Σιδηροδρομικά πορθμεία Επεξεργασία

Πορθμειακές σιδηροδρομικές γραμμές που εξυπηρετούνται με τέτοιο τύπο πλοίων υφίστανται σήμερα στην Αγγλία, τη Βουλγαρία, τη Γερμανία (Βαλτική), τη Δανία, την Ιταλία (Σικελία), τη Νορβηγία, τη Ρωσία, (Μαύρη θάλασσα και Ειρηνικό), την Τουρκία (Βόσπορο, Μαύρη θάλασσα και λίμνη Βαν) και τη Φινλανδία. Επίσης στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τον Καναδά, την Κίνα, την Κούβα, το Μεξικό, τη Νέα Ζηλανδία, το Σουδάν, και άλλοτε στην Αργεντινή. Επίσης παλαιότερα υπήρχαν πολλά τέτοια ποταμόπλοια σιδηροδρομικά πορθμεία σε πολλούς ποταμούς Ευρώπης, Ασίας, Αμερικής και Αφρικής.

Ιστορία Επεξεργασία

Το πρώτο πορθμείο σιδηροδρόμων δημιουργήθηκε στη Σκωτία το 1833 και τρία χρόνια μετά στις ΗΠΑ. Τα πρώτα αυτά πορθμεία ήταν στην πραγματικότητα φορτηγίδες που έφεραν σιδηροδρομικές γραμμές. Λίγα χρόνια αργότερα ναυπηγήθηκε το πρώτο πλοίο πορθμείο σιδηροδρόμων, το Λεβιάθαν (1849). Όμως η εξέλιξη του τύπου αυτού ήταν ταχύτερη στην Ιαπωνία που έπρεπε να εξυπηρετήσει τις συγκοινωνιακές ανάγκες των νήσων της. Στη χώρα αυτή συνέβησαν και τα περισσότερα ατυχήματα τέτοιων πλοίων απ' όπου και προήλθαν οι περισσότερες ναυπηγικές απαιτήσεις ασφάλειας αυτών.

Σημειώσεις Επεξεργασία

  • Τέτοιος τύπος πορθμείου υπήρξε παλαιότερα στην ελληνική ακτοπλοΐα που εξυπηρετούσε όμως ως επιβατηγό - οχηματαγωγό την πορθμειακή γραμμή Πειραιά – Σαντορίνης, με το όνομα ΟΙΑ. Το πλοίο αυτό ήταν κλειστού τύπου και έφερε δύο γέφυρες (η μία προς πλώρη και η άλλη προς πρύμνη στο ανώτερο κατάστρωμα). Είχε αγοραστεί σε συμφέρουσα τιμή μετά από την οριστική του απόσυρση από τη σιδηροδρομική σύνδεση «Καλαί - Ντόβερ» επειδή είχε πέσει η ταχύτητά του αργοπορώντας ανά δρομολόγιο 10 πρώτα λεπτά της ώρας. Πορθμείο υπήρχε και στη γραμμή Πάτρας - Κρυονερίου Αιτωλοακαρνανίας.
  • Το ακριβώς αντίθετο μέσο μεταφοράς είναι το λεγόμενο τρένο ισθμού, ή παραποτάμιο, ή παραλίμνιο όπου συνδέει από ξηράς δύο θαλάσσια τμήματα, ή μη πλεύσιμα τμήματα ποταμών ή λιμνών. Ειδικότερη κατηγορία είναι τα λεγόμενα παρόλκεια τρένα των διωρύγων που χρησιμοποιούνται στη παρολκή των διερχομένων πλοίων, όπως π.χ. στη Διώρυγα του Παναμά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία