Βικιπαίδεια

Προφυλακτικό

αντικείμενο φτιαγμένο συνήθως από latex ή πολυουρεθάνη που χρησιμοποιείται κατά την σεξουαλική πράξη για την αποφυγή εγκυμοσύνης και μετάδο

Το προφυλακτικό (ή κοινώς καπότα) είναι ένα αντικείμενο που συνήθως φτιάχνεται από λάτεξ ή πολυουρεθάνη και χρησιμοποιείται κατά τη σεξουαλική πράξη, με σκοπό την αποφυγή εγκυμοσύνης και μετάδοσης σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων όπως η σύφιλη και το AIDS. Υπάρχουν τόσο αντρικά όσο και γυναικεία προφυλακτικά, αλλά τα πρώτα είναι πιο διαδεδομένα.

Προφυλακτικό σε οβελίσκο στο Μπουένος Άιρες, Αργεντινή

Γενικά Επεξεργασία

 
Ξετυλιγμένο αντρικό προφυλακτικό

Τα αντρικά προφυλακτικά από λάτεξ τοποθετούνται στο ερεθισμένο πέος λίγο πριν τη σεξουαλική επαφή. Αντίθετα, το γυναικείο προφυλακτικό τοποθετείται μέσα στον κόλπο ακόμα και ώρες πριν την επαφή.

Οι κατασκευαστές τα τελευταία χρόνια έχουν προωθήσει στην αγορά πολλά είδη προφυλακτικών που διαφέρουν σε χρώμα, μέγεθος, πάχος ακόμα και γεύση. Σε μερικά χρησιμοποιείται και σπερματοκτόνο υγρό για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Παλιότεροι τύποι προφυλακτικών φτιαγμένοι από έντερα ζώων είναι ακόμα διαθέσιμοι στην αγορά. Χρησιμοποιούνται κυρίως από άτομα αλλεργικά στο λάτεξ, αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στην προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Τα προφυλακτικά από πολυαιθυλένιο και πολυουρεθάνη είναι αποτελεσματικά και συμβατά με λιπαντικά που βασίζονται στο λάδι και χρησιμοποιούνται και από άτομα αλλεργικά στο λάτεξ.

Ως μέθοδος ελέγχου γεννήσεων τα προφυλακτικά έχουν το πλεονέκτημα της εύκολης χρήσης και των ελάχιστων παρενεργειών καθώς και την προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Τυπικά έχουν 85% επιτυχία, ποσοστό που μπορεί να φτάσει στο 98% με σωστή χρήση και συνδυασμό με σπερματοκτόνο υγρό ή φαρμακευτική αγωγή.[1]

Ιστορία Επεξεργασία

 
Προφυλακτικό του 1900

Η παλιότερη απεικόνιση προφυλακτικών είναι 12-15.000 ετών και βρέθηκε σε σπηλιά στη Γαλλία. Μια άλλη εικόνα 3.000 ετών βρέθηκε στην Αίγυπτο.[2]

Κατά τη νεότερη εποχή προφυλακτικά κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1640 στην Αγγλία. Ήταν φτιαγμένα από έντερα ζώων και μάλλον χρησιμοποιούνταν για προστασία από ασθένειες.[2]

Λινά προφυλακτικά χρησιμοποιούσε ο Καζανόβας τον 18ο αιώνα.[2] Δεν ήταν όμως ιδιαίτερα αποτελεσματικά.

Η μαζική παραγωγή προφυλακτικών (από καουτσούκ) άρχισε το 1843.[2] Ήταν ακριβά και δύσχρηστα για αυτό ξεπεράστηκαν από τα προφυλακτικά από λάτεξ που παράχθηκαν την δεκαετία του 1930.

Μειονέκτημα Επεξεργασία

Πολλοί παραπονούνται ότι το προφυλακτικό μειώνει την σεξουαλική ικανοποίηση αφού δεν υπάρχει η άμεση επαφή των σεξουαλικών οργάνων κατά την διείσδυση.

Διαφορές προφυλακτικών πολυουρεθάνης - λάτεξ Επεξεργασία

  • Τα προφυλακτικά από πολυουρεθάνη μεταφέρουν τη θερμοκρασία καλύτερα.
  • Τα προφυλακτικά από λάτεξ έχουν μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας.
  • Τα προφυλακτικά από πολυουρεθάνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν με λιπαντικά.
  • Τα προφυλακτικά από λάτεξ είναι φτηνότερα.
  • Τα προφυλακτικά από πολυουρεθάνη δεν προκαλούν αλλεργία.
  • Τα προφυλακτικά από λάτεξ είναι πιο αποτελεσματικά στην προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. [3]
  • Τα προφυλακτικά από πολυουρεθάνη δεν έχουν άρωμα όπως τα Λατέξ.
  • Τα προφυλακτικά από λάτεξ αλλοιώνονται στις μεγάλες θερμοκρασίες.
  • Τα προφυλακτικά από πολυουρεθάνη είναι πιο λεία.

Αποτελεσματικότητα Επεξεργασία

Η αποτελεσματικότητα των προφυλακτικών, σαν μέθοδος ελέγχου γεννήσεων, μπορεί να υπολογιστεί με δύο τρόπους: αποτελεσματικότητα μεθόδου και πραγματική αποτελεσματικότητα. Η πρώτη μέθοδος δείχνει το ποσοστό ζευγαριών που χρησιμοποιούν την μέθοδο σωστά και με διάρκεια με τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η πραγματική είναι το ποσοστό των ζευγαριών που χρησιμοποιεί τα προφυλακτικά ως τη μόνη μέθοδο αντισύλληψης συμπεριλαμβάνοντας την λανθασμένη και την περιστασιακή μη χρήση τους.

Όπως είναι φανερό η πραγματική αποτελεσματικότητα είναι μικρότερη για τους εξής λόγους κυρίως:

  • λάθη στις οδηγίες που δίνονται από τους παρασκευαστές
  • λάθη στην χρήση
  • αστοχία του υλικού (σπάσιμο κατά τη χρήση)

Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου φτάνει το 98%.[4]Τα πραγματικά ποσοστά εγκυμοσύνης ανάμεσα στους χρήστες προφυλακτικών αλλάζει ανάλογα του πληθυσμού που εξετάζεται με ετήσια ποσοστά 10-18% το χρόνο.[5]

Λόγοι αποτυχίας Επεξεργασία

Οι λόγοι αποτυχίας είναι κυρίως οι εξής:

  • Καταστροφή-αλλοίωση:
    • Καταστροφή κατά το άνοιγμα της συσκευασίας
    • Αλλοίωση από μη κατάλληλη αποθήκευση (μεγάλη θερμοκρασία, μικρή θερμοκρασία, έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, υγρασία, τοποθέτηση σε πορτοφόλι, πίσω τσέπη κ.τ.λ.)
    • Πέρασμα της ημερομηνίας λήξεως
  • Γλύστρημα του προφυλακτικού κατά την χρήση.

Οι έμπειροι χρήστες έχουν λιγότερες πιθανότητες αποτυχίας και όσοι έχουν μια αποτυχία είναι πιθανότερο να έχουν παρόμοια αποτυχία στο μέλλον. .[6] Πιστεύεται πως η ενημέρωση γύρω από την σωστή χρήση μειώνει τις πιθανότητες αποτυχίας.

Ένα μικρότερο ποσοστό αποτυχίας προέρχεται από σαμποτάζ.[7][8].

Αποτελεσματικότητα πρόληψης σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων Επεξεργασία

Σύμφωνα με μια έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας της Αμερικής [9] η σωστή και συνεχής χρήσης προφυλακτικών οδηγεί σε:

  • μείωση του ρίσκου μετάδοσης AIDS κατά 85%
  • μείωση της απόκτησης γονόρροιας από τους άντρες κατά 71%

Σε μελέτη του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον φαίνεται ότι μειώνεται η μετάδοση του ιού των ανθρώπινων κονδυλωμάτων περίπου κατά 70%.[10]

Άλλες μελέτες έδειξαν ότι η σωστή και συνεχής χρήση προφυλακτικών αποκλείει την μετάδοση του ιού του AIDS από ασθενή σε μη ασθενή.

Γυναικείο προφυλακτικό Επεξεργασία

 
Γυναικείο Προφυλακτικό

Τα γυναικεία προφυλακτικά είναι μεγαλύτερα και φαρδύτερα από τα αντρικά. Τοποθετούνται μέσα στον γυναικείο κόλπο. Είναι πιο γνωστά στις αναπτυσσόμενες χώρες παρά στις αναπτυγμένες. [1]

Είναι πιο δύσκολα στην χρήση και πολύ ακριβότερα από τα αντρικά, πράγμα που αποθαρρύνει την χρήση τους.

Παρόλα αυτά έχουν το πλεονέκτημα να είναι συμβατά με την χρήση λιπαντικών, καθώς δεν κατασκευάζονται από λάτεξ. [2]

Αποτελεσματικότητα και ρίσκο χρήσης γυναικείου προφυλακτικού Επεξεργασία

Τα ποσοστά αποτυχίας κυμαίνονται στο 21%. Η προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα δεν έχει μελετηθεί εκτενώς.[3]

Αντιδράσεις για την χρήση προφυλακτικών Επεξεργασία

Θρησκευτικές αντιδράσεις Επεξεργασία

Όπως κάθε μορφή ελέγχου γεννήσεων, τα προφυλακτικά καταδικάζονται από την Καθολική Εκκλησία, κάποιες Προτεσταντικές εκκλησίες και πολλά Ινδουϊστικά ρεύματα, κυρίως λόγω της πίστης του σκοπού της σεξουαλικής πράξης μόνο για την διαιώνιση του είδους. Οι απόψεις των εκπροσώπων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, του Ιουδαϊσμού, του Ισλάμ και του Βουδισμού διαφέρουν κατά άτομο.

Η αντίθεση κυρίως έγκειται στο ότι αρκετές θρησκείες αντιλαμβάνονται την σεξουαλική επαφή μόνο ως πράξη αναπαραγωγής, που χάνει το νόημα της με την χρήση του προφυλακτικού.

Νόμοι και πολιτικές περιορισμού χρήσης προφυλακτικών Επεξεργασία

Ιρλανδία Επεξεργασία

Στην Ιρλανδία τα προφυλακτικά ήταν διαθέσιμα μόνο με ιατρική συνταγή μέχρι το 1985. Ύστερα έγιναν ελεύθερα στα ενήλικα άτομα, αλλά πωλούνταν μόνο στα φαρμακεία. Από το 1993 τόσο το όριο ηλικίας όσο και ο περιορισμός στα σημεία πώλησης άρθηκαν.

Φιλιππίνες Επεξεργασία

Στις Φιλιππίνες δεν τίθεται νομικό κώλυμα. Εντούτοις η Καθολική Εκκλησία, που κατέχει μεγάλο έρεισμα, απαγορεύει την προώθηση προφυλακτικών με κάθε τρόπο. Το 2004 απαγορεύτηκε από τοπικούς παράγοντες ακόμα και στους γιατρούς να προτείνουν τη χρήση προφυλακτικών. [11]

Σομαλία Επεξεργασία

Το 2003 κηρύχτηκε παράνομη η πώληση ή η χρήση προφυλακτικών στη Σομαλία. Η ποινή προβλέπει ακόμα και λιθοβολισμό.[12]

Άλλες χρήσεις προφυλακτικών Επεξεργασία

  • Ο Αμερικανικός Στρατός από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιεί προφυλακτικά για την προστασία των πυρομαχικών από την υγρασία, την άμμο και την βροχή.
  • Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκαν και στην συγκέντρωση των ούρων των πιλότων των Βομβαρδιστικών Αεροπλάνων.
  • Χρησιμοποιούνται για συγκέντρωση νερού σε έκτακτες περιπτώσεις[13]
  • Χρησιμοποιούνται σαν κρυψώνες για εμπόριο ναρκωτικών.[14]
  • Όσοι ταξιδεύουν στην Νότια Αμερική και χρειαστεί να διασχίσουν κάποιο ποτάμι τα χρησιμοποιούν για να αποφύγουν την είσοδο στην ουρήθρα του μικρού ψαριού Καντιρού που προσελκύεται από το αίμα και τα ούρα.[15]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ "Of 100 women whose partners use condoms, about 15 will become pregnant during the first year of typical use.* Only two women will become pregnant with perfect use.** More protection against pregnancy is possible if condoms are used with a spermicide foam, cream, jelly, suppository, or film. *Typical use refers to failure rates when use is not consistent or always correct. **Perfect use refers to failure rates for those whose use is consistent and always correct. Using the spermicide nonoxynol-9 many times a day, by people at risk for HIV, or for anal sex, may irritate tissue and increase the risk of HIV and other sexually transmitted infections. They also protect both partners during vaginal and anal sex from sexually transmitted infection. Latex condoms offer very good protection against HIV." "Condoms have no side effects except for people who are allergic to latex."Planned Parenthood: The Condom Αρχειοθετήθηκε 2006-07-19 στο Wayback Machine. Accessed: March 26, 2006.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «A History of Birth Control Methods». Planned Parenthood. Ιουνίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2006. 
  3. ↑ "The polyurethane condom [..] Disadvantages vs. latex condoms [..] May not be as effective in protecting against sexually transmitted diseases." Contraception online Αρχειοθετήθηκε 2006-03-13 στο Wayback Machine.
  4. ↑ Hatcher, RA (2000). Contraceptive Technology (18th Edition έκδοση). New York: Ardent Media. ISBN 0-9664902-6-6. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2006.  Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια)
  5. ↑ Kippley, John (1996). The Art of Natural Family Planning (4th addition έκδοση). Cincinnati, OH: The Couple to Couple League. σελίδες p.146. ISBN 0-926412-13-2.  Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια), which cites:
    Guttmacher Institute (1992). «Choice of Contraceptives». The Medical Letter on Drugs and Therapeutics 34: 111-114. 
  6. ↑ Valappil T, Kelaghan J, Macaluso M, Artz L, Austin H, Fleenor M, Robey L, Hook E (2005). «Female condom and male condom failure among women at high risk of sexually transmitted diseases.». Sex Transm Dis 32 (1): 35-43. PMID 15614119. https://archive.org/details/sim_sexually-transmitted-diseases_2005-01_32_1/page/35. 
  7. ↑ «I Married Miss Conception». Cruel Site of the Day. 29 Μαΐου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2006. 
  8. ↑ «Wanting another baby badly». BabyCenter Bulletin Boards. Απριλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2006.  Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια)
  9. ↑ "Recently, a number of Federal agencies sponsored a workshop to answer the following question: "What is the scientific evidence on the effectiveness of latex male condom-use to prevent STD transmission during vaginal intercourse?" This workshop was attended by 180 persons, and the data from numerous peer-reviewed published studies were discussed. Following the workshop, a panel of 28 experts worked to develop this report." Scientific Evidence on Condom Effectiveness for Sexually Transmitted Disease (STD) Prevention
  10. ↑ The incidence of genital HPV infection was 37.8 per 100 patient-years at risk among women whose partners used condoms for all instances of intercourse during the eight months before testing, as compared with 89.3 per 100 patient-years at risk in women whose partners used condoms less than 5 percent of the time. Among newly sexually active women, consistent condom use by their partners appears to reduce the risk of cervical and vulvovaginal HPV infection. Condom Use and the Risk of Genital Human Papillomavirus Infection in Young Women Αρχειοθετήθηκε 2007-04-21 στο Wayback Machine.
  11. ↑ AP (May 05, 2004). «Ban on Philippine condom funds blasted». Taipei Times: σελ. 5. http://www.taipeitimes.com/News/world/archives/2004/05/05/2003154208. Ανακτήθηκε στις 2006-07-29. 
  12. ↑ "Islamic leaders say they have outlawed condoms in Somalia, where the vast majority of the population is Muslim." Somali Muslim group bans condoms
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2006. 
  14. ↑ "A 41-year-old man has been remanded in custody after being stopped on Saturday by customs officials at the Norwegian border at Svinesund. He had a kilo of cocaine in his stomach." Smuggler hospitalised as cocaine condom bursts Αρχειοθετήθηκε 2007-11-14 στο Wayback Machine.
  15. ↑ «Explorers To Wear Condoms To Stop Fish Swimming Up Their Penises - Goofball.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2006. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Boston Women's Health Book Collective, 2005. Our Bodies, Ourselves: A New Edition for a New Era. New York: Touchstone.
  • MacPhail, Catherine and Campbell, Catherine (2001 Jun). “I think condoms are good but, aai, I hate those things: condom use among adolescents and young people in a Southern African township.” Social Science and Medicine, 2001, 52, 11, 1613–1627
  • Kulczycki, Andrzej. "The Sociocultural context of condom use within marriage in rural Lebanon. Studies in Family Planning 35.4 (Dec 2004): 246(15).
  • Crossley, Michele L. (2004). "Making sense of 'barebacking': Gay men's Narratives, unsafe sex and the 'resistance habitus'. British Journal of Social Psychology, 43, 225–244.
  • Watt, Emily (2005 April 24). "Older Adults Shy Away From Safe Sex Advice". The Sunday Star-Times (Auckland, New Zealand).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Προφυλακτικό&oldid=10514171"