Βικιπαίδεια

Ρεζά Σαχ

Ο Ρεζά Σαχ Παχλαβί (περσικά:رضا شاه پهلوی‎) ήταν Ιρανός αξιωματικός, πολιτικός και πρώτος Σάχης του Οίκου των Παχλαβί στο Αυτοκρατορικό Κράτος του Ιράν. Βασίλευσε από τις 15 Δεκεμβρίου 1925 μέχρι την παραίτησή του στις 16 Σεπτεμβρίου 1941, κατά την αγγλοσοβιετική εισβολή στο Ιράν. Ο Ρεζά Σαχ εισήγαγε πολλές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις κατά τη βασιλεία του, βάζοντας τα θεμέλια του σύγχρονου ιρανικού κράτους. Για αυτό τον λόγο, θεωρείται ως ένας από τους ιδρυτές του σύγχρονου Ιράν.[1][2][3][4][5][6]

Ρεζά Σαχ Παχλαβί
Ο Ρεζά Σαχ τη δεκαετία του 1930.
Περίοδος15 Δεκεμβρίου 1925 - 16 Σεπτεμβρίου 1941
Στέψη25 Απριλίου 1926
ΠροκάτοχοςΑχμάντ Σαχ Κατζάρ
ΔιάδοχοςΜοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί
Περίοδος28 Οκτωβρίου 1923 - 1 Νοεμβρίου 1925
ΠροκάτοχοςΧασάν Πιρνιά
ΔιάδοχοςΜοχάμαντ Αλί Φορούγκι
Γέννηση15 Μαρτίου 1878
Αλάστ, Κατζαρική Αυτοκρατορία
Θάνατος26 Ιουλίου 1944 (66 ετών)
Γιοχάνεσμπουργκ, Ένωση της Νοτίου Αφρικής
Σύζυγος4
ΕπίγονοιΜοχάμαντ Αλί Φορούγκι
& 10 ακόμη
ΟίκοςΠαχλαβί
ΠατέραςΑμπάς Αλί Χαν
ΜητέραΝους Αφαρίν
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Σε ηλικία 14 ετών ξεκίνησε την στρατιωτική του καριέρα, εντασσόμενος στην Περσική Ταξιαρχία των Κοζάκων. Το 1911 προήχθη σε Υπολοχαγό, ενώ μέχρι το 1912 είχε ανέλθει στο βαθμό του Λοχαγού και μέχρι το 1915 του Συνταγματάρχη. Τον Φεβρουάριο του 1921, ως επικεφαλής ολόκληρης της Ταξιαρχίας των Κοζάκων, που έδρευε στο Καζβίν, κινήθηκε προς την Τεχεράνη, την οποία κατέλαβε. Αφού αντικατέστησε την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, ο ίδιος έγινε Αρχηγός του Στρατού Ξηράς και Υπουργός Πολέμου.

Δύο χρόνια μετά το περσικό πραξικόπημα του 1921, με επικεφαλής τον Σεγέντ Ζιαντίν Ταμπαταμπάι, ο Ρεζά Παχλαβί έγινε πρωθυπουργός του Ιράν, έχοντας την υποστήριξη της Εθνοσυνέλευσης του Ιράν. Το 1925, με απόφαση της συντακτικής Εθνοσυνέλευσης του Ιράν, ο Ρεζά ονομάστηκε Σάχης του Ιράν, ανατρέποντας τον Αχμάντ Σαχ Κατζάρ. Η επιλογή του Ρεζά Παχλαβί έγινε κατόπιν τροποποίησης του συντάγματος του Ιράν του 1906. Η δυναστεία που καθιερώθηκε κατείχε την εξουσία μέχρι την ανατροπή της το 1979, κατά τη διάρκεια της Ιρανικής Επανάστασης.[7]

Την άνοιξη του 1950, ονομάστηκε μεταθανάτια ως Ρεζά Σαχ ο Μέγας (رضا شاه بزرگ) από την Συμβουλευτική Εθνοσυνέλευση του Ιράν.[8][9][10]

Η υστεροφημία του παραμένει αμφιλεγόμενη μέχρι σήμερα. Οι υπερασπιστές του ισχυρίζονται ότι ήταν μια ουσιαστική δύναμη εκσυγχρονισμού και επανένωσης για το Ιράν, ενώ οι επικριτές του ισχυρίζονται ότι η βασιλεία του ήταν συχνά δεσποτική, αποτυγχάνοντας να εκσυγχρονίσει τον μεγάλο αγροτικό πληθυσμό του Ιράν.[11][12] Επιπλέον, η επιμονή του στον εθνικισμό και τον πολιτιστικό ενωτισμό, μαζί με την αναγκαστική αποδημία και την αποκέντρωση, είχε ως αποτέλεσμα την καταστολή διάφορων εθνικών και κοινωνικών ομάδων. Αν και ο ίδιος ήταν μαζανικής καταγωγής, η διακυβέρνησή του εφάρμοσε μια μεγάλη πολιτική εκπερσισμού, προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα ενιαίο και ομοιογενές έθνος, παρόμοιο με την Τουρκία του Μουσταφά Κεμάλ.[13][14][15][16][17][18]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG174778
  2. ↑ https://www.iranchamber.com/history/pahlavi/pahlavi.php
  3. ↑ «Historic Personalities of Iran: Reza Shah Pahlavi». iranchamber.com. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2021. 
  4. ↑ «ظهور رضا شاه از دروازه نوسازی قاجارها». رادیو فردا (στα Περσικά). Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2021. 
  5. ↑ dsi.co.ir (3 Οκτωβρίου 2018). «همه مردان رضاشاه». iichs.ir. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2021. 
  6. ↑ لندن, کیهان, بزرگداشت رضاشاه بزرگ، بنیانگذار ایران نوین، در لندن, https://kayhan.london/fa/1398/01/06/%d8%a8%d8%b2%d8%b1%da%af%d8%af%d8%a7%d8%b4%d8%aa-%d8%b1%d8%b6%d8%a7%d8%b4%d8%a7%d9%87-%d8%a8%d8%b2%d8%b1%da%af%d8%8c-%d8%a8%d9%86%db%8c%d8%a7%d9%86%da%af%d8%b0%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7, ανακτήθηκε στις 2021-04-09 
  7. ↑ SINCONA Auction 49: The Kian Collection (Machine Struck Coins and Medals of the Qajar and Pahlavi Dynasties. SINCONA Swiss International Coin Auction AG. 
  8. ↑ Steele, Robert (22 March 2021). «Crowning the "Sun of the Aryans": Mohammad Reza Shah's Coronation and Monarchical Spectacle in Pahlavi Iran» (στα αγγλικά). International Journal of Middle East Studies 53 (2): 175–193. doi:10.1017/S002074382000121X. ISSN 0020-7438. 
  9. ↑ تاریخ بیست ساله ایران، حسین مکی، نشر ناشر، ۱۳۶۳ تهران
  10. ↑ نجفقلی پسیان و خسرو معتضد، از سوادکوه تا ژوهانسبورگ: زندگی رضاشاه پهلوی، نشر ثالث، ۷۸۶ صفحه، چاپ سوم، ۱۳۸۲، ویژه:منابع کتاب/9646404200|(ISBN 964-6404-20-0)]]
  11. ↑ Abrahamian, History of Modern Iran, (2008), p.91
  12. ↑ Roger Homan. (Autumn 1980) "The Origins of the Iranian Revolution," International Affairs 56/4: 673–7.
  13. ↑ «سندی نویافته از نیای رضاشاه» (PDF). پرتال جامع علوم انسانی. 
  14. ↑ معتضد, خسرو (1387). تاج های زنانه (چاپ اول έκδοση). تهران: نشر البرز. σελίδες 46–51 جلد اول. ISBN 9789644425974. 
  15. ↑ نیازمند, رضا (1387). رضاشاه از تولد تا سلطنت (چاپ ششم έκδοση). تهران: حکایت قلم نوین. σελίδες 15–16, 21–33, 39–40, 43–45. ISBN 9645925460. 
  16. ↑ زیباکلام, صادق (1398). رضاشاه (اول έκδοση). تهران: روزنه،لندن:اچ انداس. σελίδες 61–62. ISBN 9781780837628. 
  17. ↑ Abrahamian, Ervand (1982). Iran Between Two Revolutions. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. σελίδες 123–163. ISBN 9780691053424. OCLC 7975938. 
  18. ↑ Amanat, Abbas (24 Οκτωβρίου 2017). Iran: A Modern History. ISBN 9780300231465. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Reza Shah στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρεζά_Σαχ&oldid=10184662"