Σαβαίοι

Σαβαίοι ονομάζεται μία αραβική εθνότητα της αρχαιότητας. Η λέξη σημαίνει μεσημβρία και το όνομα αυτό δίδεται σε λαό της νοτιοδυτικής Αραβίας και στα απέναντι της Υεμένης παράλια, στη σημερινή Αιθιοπία όπου κατά παράδοση οι Σαβαίοι μετανάστευσαν και επικράτησαν με άλλους λαούς αραβικούς όπως οι Χαμπασάτ (Χαμπεσήδες ή Χαμπές). Ακόμη και σήμερα η Αιθιοπία στα αραβικά και στα τουρκικά λέγεται Χαμπές.

Οι Σαβαίοι είναι ένας από τους λαούς που αναφέρονται στον Περίπλου της Ερυθράς Θάλασσας του 1ου αιώνα μ.Χ.

Κάποια στοιχεία έχουν διατηρηθεί για τους Βασιλείς τους (Cheba ή Shaba). Κατά τις αξουμιτικές παραδόσεις οι αραβικής καταγωγής μετανάστες οι οποίοι συνετέλεσαν στην εθνογένεση του αξουμιτικού λαού, οι Σαβαίοι, παλαιότερα είχαν ιδρύσει το καθεαυτό Βασίλειο του Σαβά του οποίου η Βασίλισσα Μακέδα μετέβη στον Σολομώντα, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο ονόματι Μενελίκ Εμπνά Χακίμ, δηλαδή «γιο του Σοφού». Κατά αραβικές όμως παραδόσεις αυτή που επισκέφθηκε τον Σολομώντα (Σουλεϊμάν) ήταν η μυθική Βαλκίς ή Μπαλκίς που βασίλευσε στα μέρη της Υεμένης και κατά μια φήμη ασπάσθηκε την ιουδαϊστική θρησκεία ενωθείσα με τον Σολομώντα, στην Παλαιά Διαθήκη (Βασιλ.10) περί το 950 π.Χ. Αλλά στις σαβαϊκές επιγραφές μέχρι τον 8ο αιώνα π.Χ. τίποτε παρόμοιο δεν περιγράφεται. Κάποια ασσυριακή επιγραφή αναφέρει τον Ιθαμάρα Σαβαίο που πλήρωνε φόρο στον Βασιλιά Σαργκόν το 715 π.Χ. Στην εποχή αυτή οι Σαβαίοι φαίνεται πως κατοικούσαν στη βόρεια Αραβία, εκτός κι αν πρόκειται για αποικία τους.

Η σαβαϊκή ιστορία διαιρείται σε τρεις περιόδους κατ' αντιστοιχία των βασιλικών δυναστειών τους. Κατά την πρώτη βασίλευσαν οι Μακάριμπ ή Μουκάριμπ (σήμερα η λέξη στα αραβικά σημαίνει "οι συγγενείς") και ίσως σημαίνει Βασιλείς. Πρώτη λοιπόν πρωτεύουσά τους η Σίρβα. Από τη Δυναστεία αυτή κατά επιγραφή βασίλευσαν 10 ηγεμόνες από τον 9ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. Η δεύτερη περίοδος, από το 500 π.Χ., είναι η των «Βασιλέων του Σαβά» με πρωτεύουσα κατά τον Στράβωνα τη Μαριάβα (ή Μαριουά). Από επιγραφή έγιναν γνωστά 17 ονόματα βασιλέων μέχρι του 116 π.Χ. Κατόπιν τους διαδέχθηκαν οι Χιμιαρίτες (ή Ομηρίτες).

Την περίοδο αυτή, αλλά και νωρίτερα, η Αραβία γενικά θεωρείτο χώρα με μυθώδη πλούτο τόσο πολύ που ο Στράβων γράφει ότι και ο Μέγας Αλέξανδρος σκέφθηκε για το λόγο αυτό να την καταλάβει. Ενώ ο Αρριανός (Αναβ.7.20.1) αναφέρει ότι ο Μ. Αλέξανδρος ζήτησε στοιχεία από τρεις ερευνητές απεσταλμένους από τον ίδιο από διαφορετική οδό, τον Αρχίο, τον Ανδροσθένη και τον Ιέρωνα τον Συλέα να περιπλεύσουν την Αραβία με τριακόντορο πλοίο.

Και όπως απεδείχθη ο πλούτος δεν ήταν γηγενής αλλά οφειλόταν στο δια ξηράς και θάλασσας εμπόριο που γινόταν δια θαλάσσης από Ινδία μέχρι νότια Αραβία και από εκεί δια ξηράς στην ενδοχώρα και Αίγυπτο. Όταν όμως αργότερα οι Πτολεμαίοι διάνοιξαν κατευθείαν οδό από Αλεξάνδρεια Ινδική όλοι αυτοί οι νότιοι λαοί αναγκάσθηκαν να μεταναστεύσουν και τα αρχαία αυτά βασίλεια να χαθούν.

Βιβλιογραφία

• Bafaqīh, M. ‛A., L'unification du Yémen antique. La lutte entre Saba’, Himyar et le Hadramawt de Ier au IIIème siècle de l'ère chrétienne. Paris, 1990 (Bibliothèque de Raydan, 1).
• Andrey Korotayev. Ancient Yemen. Oxford: Oxford University Press, 1995. ISBN 0-19-922237-1[1].
• Andrey Korotayev. Pre-Islamic Yemen. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 1996. ISBN 3-447-03679-6.
• Ryckmans, J., Müller, W. W., and ‛Abdallah, Yu., Textes du Yémen Antique inscrits sur bois. Louvain-la-Neuve, 1994 (Publications de l'Institut Orientaliste de Louvain, 43).
• Info Please
• Άρθρο στην Encyclopedia Britannica