Σανδαράχη (ερυθρά)
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η ερυθρά σανδαράχη (αγγλ. realgar) είναι θειούχο ορυκτό του αρσενικού με χημικό τύπο AsS. Το όνομά της προέρχεται από το αρχ. "σανδαράκη", το οποίο θεωρείται δάνειο από κάποια ανατολική γλώσσα, ενώ ο αγγλικός όρος προέρχεται από την αραβική φράση "rahj al ghar", δηλ. "η σκόνη του ορυχείου". Μερικές φορές αναφέρεται και ως "αρσενολίτης". Είναι, μαζί με τη συγγενική της κίτρινη σανδαράχη από τα ελάχιστα διαφανή και μικρής σκληρότητας σουλφίδια. Η κρυσταλλική δομή της μοιάζει με του θείου, το οποίο, στην οκτατομική μορφή του, σχηματίζει δακτυλίους από οκτώ άτομα θείου (S8). Ανάλογα, η ερυθρά σανδαράχη εμφανίζει παρόμοια δομή, σχηματίζοντας δακτυλίους του τύπου As4S4. Η παρουσία των ατόμων αρσενικού είναι που μεταβάλλει τη δομή του κρυστάλλου, προκαλώντας την κρυστάλλωση της ερυθράς σανδαράχης στο μονοκλινές, αντί του ορθορομβικού (θείο).
 Ερυθρά σανδαράχη. Προέλευση Ρουμανία. | |
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Σουλφίδια |
| Χημικός τύπος | AsS |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 3,6 gr/cm3 |
| Χρώμα | Ερυθρό, ρουβινέρυθρο έως πορτοκαλοκίτρινο |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Μονοκλινές |
| Κρύσταλλοι | Σπάνιοι, επιμήκεις |
| Υφή | Γαιώδης ή φλοιώδης, μερικές φορές ινώδης |
| Διδυμία | - |
| Σκληρότητα | 1,5 - 2 |
| Σχισμός | Καλός {010}, ατελής {101}, {100}, {102} |
| Θραύση | Κογχοειδής |
| Λάμψη | Ρητινώδης έως αδαμαντώδης, ενίοτε θαμπή μεταλλική |
| Γραμμή κόνεως | Πορτοκαλέρυθρη έως πορτοκαλοκίτρινη |
| Πλεοχρωισμός | Ασθενής, από άχρους έως ασθενώς χρυσοκίτρινος |
| Διαφάνεια | Ημιδιαφανής έως διαφανής (σε πρόσφατα εξαχθέντα δείγματα) |
Ανευρίσκεται σε υδροθερμικές φλέβες χαμηλών θερμοκρασιών, σε αποθέσεις θερμών πηγών και ως προϊόν κρυσταλλώσεως θειούχων ηφαιστειακών ατμίδων (φουμαρόλες, συνδεδεμένη με άλλα ορυκτά του αρσενικού και του αντιμονίου. Ανευρίσκεται, επίσης, μερικές φορές σε ανθρακικά και αργιλικά ιζηματογενή πετρώματα.
Είναι ασταθές ορυκτό και εξαλλοιώνεται εύκολα σε παρασανδαράχη και, τελικά, σε σκόνη, η οποία είναι μίγμα κίτρινης σανδαράχης και αρσενολίτη (As2O3). Η διαδικασία αυτή επιταχύνεται με την έκθεση στο φως, γι' αυτό και τα δείγματά της φυλάσσονται σε φωτοστεγείς θήκες. Όταν η ερυθρά σανδαράχη κονιοποιηθεί, αναδίδει έντονη οσμή σκόρδου.
Η οικονομική της σημασία είναι μικρή. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή αρσενικού (επουσιώδες ορυκτό του), ενώ παλαιότερα, σε μορφή σκόνης, προστίθονταν σε πυροτεχνήματα για να προσδώσει έντονο λευκό φως.
Όμορφα δείγματα ερυθράς σανδαράχης υπάρχουν στη Σαξονία, στη Ρουμανία (περιοχή Baia Sprie), στην Τσεχία, στη Ρωσία, στην Κίνα και στις ΗΠΑ.
Πηγές Επεξεργασία
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
- Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X