Βικιπαίδεια

Σιβηρία

γεωγραφική και ιστορική περιοχή της Ρωσίας

Συντεταγμένες: 60°0′N 105°0′E / 60.000°N 105.000°E / 60.000; 105.000

Η Σιβηρία (ρωσικά: Сибирь, προφέρεται [sʲɪˈbʲirʲ]) είναι γεωγραφική και ιστορική περιοχή της Ρωσίας. Βρίσκεται στη βόρεια Ασία και εκτείνεται από τα Ουράλια Όρη έως το Βλαδιβοστόκ στον Ειρηνικό. Έχει έκταση 12.765.000 τετραγωνικά χλμ. και συνορεύει Ν. με τη Μαντζουρία, τη Μογγολία και το Καζακστάν, Δ. με τα Ουράλια όρη και Β. και Α. βρέχεται από τον Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό και τον Ειρηνικό αντίστοιχα.

Σιβηρία
ΧώραΡωσία
Έκταση13.100.000 km²
Γεωγραφικές συντεταγμένες60°0′0″N 105°0′0″E
δεδομένα (π • σ • ε )
Η περιοχή με κόκκινο χρώμα αποτελεί το Ομοσπονδιακό Διαμέρισμα της Σιβηρίας (διοικητικά), οι περιοχές με κόκκινο και βαθύ πορτοκαλί χρώμα αποτελούν τη Ρωσική Σιβηρία (γεωγραφικά) και η περιοχή που περιλαμβάνει και τα τρία χρώματα αποτελεί τη Σιβηρία (ιστορικά)

Η Σιβηρία είναι περιοχή της Ρωσίας από το τέλος του 16ου αιώνα.[1] Το Νοβοσιμπίρσκ είναι η πρωτεύουσα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Σιβηρίας από τις 13 Μαΐου 2000.[2]

Η επικράτεια της Σιβηρίας εκτείνεται ανατολικά ξεκινώντας από τα Ουράλια όρη και φτάνοντας μέχρι το όριο των λεκανών απορροής μεταξύ του Αρκτικού και του Ειρηνικού Ωκεανού. Ο ποταμός Γενισέι χωρίζει τη Σιβηρία σε Ανατολική και Δυτική Σιβηρία. Η Σιβηρία εκτείνεται με κατεύθυνση προς τα νότια από τον Αρκτικό Ωκεανό μέχρι τους λόφους του βορειοκεντρικού Καζακστάν και τα σύνορα με Μογγολία και την Κίνα.[3] [4] Στη Ρωσία το ανατολικό τμήμα της χώρας δεν θεωρείται μέρος της Σιβηρίας. Η ανατολική περιοχή της Ρωσίας δίπλα από τη Σιβηρία είναι γνωστή ως Άπω Ανατολή στη Ρωσία και την Ευρώπη.[5] Οι ντόπιοι στην Άπω Ανατολή δεν θεωρούν τους εαυτούς τους Σιβήριους.

Με έκταση 13.100.000 τ.χλμ. η Σιβηρία αποτελεί το 77% της χερσαίας έκτασης της Ρωσίας, αλλά εντός της ρωσικής Σιβηρίας ζει μόνο το 23% του πληθυσμού της χώρας (περίπου 33 εκατομμύρια άτομα), ενώ σε αρκετές περιοχές ο πληθυσμός μειώνεται. Η μέση πυκνότητα πληθυσμού της Σιβηρίας είναι περίπου 3 άτομα ανά τ.χλμ., περίπου σαν την Αυστραλία. Η Σιβηρία είναι από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της Γης. Αν η Σιβηρία ήταν ένα κράτος, θα ήταν το μεγαλύτερο του κόσμου, αλλά θα ήταν το 38ο πολυπληθέστερο κράτος του κόσμου και το 14ο πολυπλυθέστερο κράτος της Ασίας. Οι περισσότεροι κάτοικοι ζουν στη νότια Σιβηρία.

Παγκοσμίως, η Σιβηρία είναι γνωστή για τους κρύους, σκληρούς χειμώνες της με μέση θερμοκρασία Ιανουαρίου −25 °C,[6] αλλά και λόγω της εκτεταμένης χρήσης της από τη ρωσική και τη σοβιετική κυβέρνηση ως μέρος για φυλακές, στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και εσωτερικής εξορίας.

Η Σιβηρία είναι εξολοκλήρου γεωγραφική περιοχή της Ασίας. Επειδή ανήκει στη Ρωσία πολιτιστικά και πολιτικά ανήκει στην Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές επιρροές, συγκεκριμένα οι ρωσικές, είναι κυρίαρχες σε πολλά μέρη του νότιου και κεντρικού τμήματος της περιοχής, λόγω του υψηλού αριθμού Ρώσων εποίκων που μετανάστευσαν στην περιοχή από τον 18ο αιώνα και έπειτα.[7] Στην περιοχή ζουν επίσης διάφορες ευρωπαϊκές και γηγενείς εθνότητες, οι οποίες χρησιμοποιούν, ειδικά οι ευρωπαϊκές, τα ρωσικά ως μητρική γλώσσα.

Διοικητικά, το έδαφος της Σιβηρίας μοιράζεται σε τρία Ομοσπονδιακά Διαμερίσματα:

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η προέλευση του ονόματος είναι άγνωστη. Μερικές πηγές λένε ότι το όνομα της Σιβηρίας προέρχεται από τα σιβηρικά ταταρικά και σημαίνει "κοιμώμενη γη" (σιμπ ιρ).[8] Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα της περιοχής προέρχεται από το αρχαίο φυλετικό εθνωνύμιο των Σίρτια (επίσης γνωστή ως Σιοπίρ), που ομιλούσαν μια παλαιοσιβηρική γλώσσα. Αργότερα οι Σίρτια αφομοιώθηκαν από τους Τατάρους της Σιβηρίας.[εκκρεμεί παραπομπή]

Η σύγχρονη χρήση του ονόματος κατεγράφη στη ρωσική γλώσσα μετά την κατάκτηση του χανάτου της Σιβηρίας. Μια άλλη παραλλαγή υποστηρίζει ότι το όνομα της Σιβηρίας προέρχεται από τους Σιμπέ.[9] Ο Πολωνός ιστορικός Χιλιτσκόφσκι υποστηρίζει ότι το όνομα της περιοχής προέρχεται από την πρωτοσλαβική λέξη σεβέρ (север) που σημαίνει βορράς,[10] όπως η Σεβερία.

Ο Ανατόλι Μπαϊκάλοφ έχει απορρίψει αυτή την εξήγηση. Γράφει ότι οι Κινέζοι, οι Τούρκοι και οι Μογγόλοι, γειτονικοί λαοί, που είχαν παρόμοια ονόματα για την περιοχή, δεν ήξεραν ρωσικά. Υποστηρίζει ότι το όνομα ίσως προέρχεται από δύο λέξεις τουρκικής προέλευσης, τις "σου" (νερό) και "μπιρ" (άγρια γη).[11]

Επίσης, μερικοί Μογγόλοι υποστηρίζουν την άποψη ότι το όνομα της περιοχής προέρχεται από τη μογγολική λέξη "Шивэр", που σημαίνει "πυκνό δάσος".[εκκρεμεί παραπομπή]

Προϊστορία Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Προϊστορία της Σιβηρίας

Η περιοχή έχει παλαιοντολογική σημασία, καθώς περιέχει τις σωρούς προϊστορικών ζώων από τον γεωλογικό αιώνα του Πλειστόκαινου, τα οποία έχουν διατηρηθεί στον πάγο ή στο μόνιμα παγωμένο έδαφος. Έχουν βρεθεί απολιθώματα του λιονταριού των σπηλαίων Γκόλντφους, του μαμούθ Γιούκα και ενός άλλου μάλλινου μαμούθ από το Οϊμιάκον, ένας μάλλινος ρινόκερος από τον Κολιμά, βίσωνες και άλογα από την περιοχή του Γιουκαγκίρ.[12]

Τα σιβηρικά πετρώματα (αγγλικά: Siberian traps) σχηματίστηκαν από ένα εκ των μεγαλύτερων γεωλογικών γεγονότων στα τελευταία 251 εκατομμύρια χρόνια της γεωλογικής ιστορίας της Γης. Συνέχισαν να είναι δραστήρια για ένα εκατομμύριο χρόνια και κάποιοι επιστήμονες τα θεωρούν αίτιο του Μεγάλου Θανατικού που έλαβε χώρα περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια πριν,[13] – το οποίο εκτιμάται ότι εξαφάνισε περίπου το 90% των ειδών που ζούσαν εκείνη την εποχή.[14]

Περίπου 40.000 χρόνια πριν ζούσαν τουλάχιστον τρία είδη ανθρώπων στη Σιβηρία: ο H. sapiens, ο H. neanderthalensis, και οι Ντενισοβανοί.[15] Το 2010 έρευνα που έγινε στο DNA απέδειξε ότι οι Ντενισοβανοί ήταν διαφορετικό είδος.

Ιστορία Επεξεργασία

 
Οι Τσούκτσι, ένας από τους πολλούς αυτόχθονες λαούς της Σιβηρίας. Ζωγραφιά μιας σιβηρικής οικογένειας από τον Λουί Σορί (1816)

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων χιλιετιών στη Σιβηρία έζησαν πολλές ομάδες νομάδων - όπως οι Ενέτσιοι, οι Νενέτσιοι, οι Ούννοι, οι Σιονγκνού, οι Σκύθες και οι Ουιγούροι, οι οποίοι έζησαν σε διάφορα τμήματα της Σιβηρίας. Η οροσειρά Αλτάι στη νότια Σιβηρία πιστεύεται ότι είναι η γενέτειρα των τουρκικών λαών. Οι πρωτομογγολικοί Χιτάν επίσης κατέλαβαν τμήματα της περιοχής. Το 630 ο Χαν του Σιμπίρ στην περιοχή του σύγχρονου Τομπόλσκ ήταν σημαντική προσωπικότητα, και ήταν μάλιστα αυτή που έχρισε τον Κουμπράτ χαγάνο της Παλιάς Μεγάλης Βουλγαρίας. Τον 13ο αιώνα, κατά την ταχύτατη επέκταση της Μογγολικής Αυτοκρατορίας, οι Μογγόλοι κατέκτησαν ένα μεγάλο μέρος αυτής της περιοχής.[16]

Με τη διάλυση της Χρυσής Ορδής, το αυτόνομο χανάτο της Σιβηρίας σχηματίστηκε προς τα τέλη του 15ου αιώνα. Οι Γιακούτιοι, τουρκόφωνος λαός που σήμερα ζει γύρω από τον Αρκτικό Κύκλο στη δημοκρατία των Σαχά, μετανάστευσε από την περιοχή της Βαϊκάλης προς τα βόρεια λόγω της πίεσης των μογγολικών φυλών κατά τον 13ο με 15ο αιώνα.[17] Η Σιβηρία παρέμεινε μια πολύ αραιοκατοικημένη περιοχή. Ο Τζον Φ. Ρίτσαρντς, ιστορικός, γράφει ότι: "... είναι αμφισβητήσιμο εάν ο πρώιμος σύγχρονος πληθυσμός της Σιβηρίας ξεπερνούσε τα 300.000 άτομα".[18]

 
Χάρτης του Δρόμου της Σιβηρίας τον 18ο αιώνα (πράσινο) και στις αρχές του 19ου αιώνα (κόκκινο)

Η αυξανόμενη δύναμη της Ρωσίας στη Δύση άρχισε να υπονομεύει την εξουσία του χανάτου της Σιβηρίας τον 16ο αιώνα. Πρώτον, ομάδες εμπόρων και Κοζάκων άρχισαν να αποικίζουν την περιοχή. Ο ρωσικός στρατός κατευθύνθηκε να δημιουργήσει οχυρά όλο και πιο ανατολικά για να προστατεύσει τους Ρώσους μετανάστες από την Ευρώπη. Ιδρύθηκαν νέες πόλεις όπως η Μανγκαζέγια, η Τάρα, το Γενισέισκ, το Τομπόλσκ (η τελευταία κατά το 1590 είχε γίνει πρωτεύουσα της Σιβηρίας). Αυτή τη στιγμή, το Σιμπίρ ήταν το όνομα ενός φρουρίου στο Κασλίκ, κοντά στο Τομπόλσκ. Ο Γεράρδος Μερκάτωρ, σε χάρτη που δημοσίευσε το 1595, αναφέρει ως Sibier έναν οικισμό και τη γύρω περιοχή κατά μήκος ενός αριστερού παραπόταμου του Ομπ.[19] Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι οι Σιμπέ, ιθαγενές τουνγκουζικό φύλο, εξέφρασαν την έντονη αντίσταση στη ρωσική επέκταση πέρα από τα Ουράλια. Κάποιοι προτείνουν ότι ο όρος "Σιβηρία" είναι η εκφορά στα ρωσικά του εθνώνυμου τους.[20]

Μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα η Ρωσία επεκτάθηκε μέχρι τα παράλια του Ειρηνικού, και τον 18ο αιώνα άρχισε τις πρώτες εξερευνήσεις στην Αλάσκα. Περίπου 230.000 Ρώσοι είχαν εγκατασταθεί στη Σιβηρία μέχρι το 1709.[21] Η Σιβηρία έγινε ένας από τους προορισμούς για αποστολή εσωτερικών εξόριστων.[22][23][24]

Η πρώτη μεγάλη σύγχρονη αλλαγή στη Σιβηρία ήταν ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος, ο οποίος κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια του 1891-1916. Συνέδεσε τη Σιβηρία πιο στενά με τη Ρωσία του Νικόλαου Β΄ (βασίλεψε το 1894–1917), η οποία χαρακτηρίστηκε από γρήγορη εκβιομηχάνιση και πολιτικές αλλαγές. Περίπου επτά εκατομμύρια Ρώσοι μετακόμισαν στη Σιβηρία από την Ευρώπη μεταξύ 1801 και 1914.[25] Μεταξύ 1859 και 1917 περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι μετανάστευσαν στη Ρωσική Άπω Ανατολή.[26] Η Σιβηρία διαθέτει εκτεταμένους φυσικούς πόρους: κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, πραγματοποιήθηκε μεγάλης κλίμακας εκμετάλλευση αυτών, και γύρω από τα κοιτάσματα δημιουργήθηκαν βιομηχανικές πόλεις, συμβάλλοντας στον εποικισμό αυτής της τόσο σημαντικής περιοχής για τη Ρωσία.[27]

 
Οικογένεια Κοζάκων της Σιβηρίας στο Νοβοσιμπίρσκ

Στις 7:15 π.μ. της 30ης Ιουνίου 1908 το συμβάν έκρηξης της Τουνγκούσκα εκρίζωσε εκατομμύρια δέντρα κοντά στην περιοχή Ποντκαμέναγια Τουνγκούσκα στην Κεντρική Σιβηρία. Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό προέκυψε από την πτώση ενός μετεωρίτη ή ενός κομήτη. Παρόλο που δεν βρέθηκε ο κρατήρας που σχηματίστηκε από την έκρηξη, το τοπίο στην (αραιοκατοικημένη) περιοχή εξακολουθεί να φέρει τα σημάδια αυτού του γεγονότος.[28]

Στις πρώτες δεκαετίες της ιστορίας της Σοβιετικής Ένωσης (ειδικά στη δεκαετία του 1930 και του 1940), η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τα στρατόπεδα Γκουλάγκ για τη διαχείριση ενός συστήματος ποινικών στρατοπέδων καταναγκαστικής εργασίας, αντικαθιστώντας το προηγούμενο σύστημα των κατόργκα (από την ελληνική λέξη κάτεργα).[29] Σύμφωνα με τις ημιεπίσημες σοβιετικές εκτιμήσεις, οι οποίες δεν δημοσιοποιήθηκαν παρά μόνο μετά την πτώση της σοβιετικής κυβέρνησης το 1991, από το 1929 έως το 1953 πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι εξέτισαν ποινές σε αυτά τα στρατόπεδα και τις φυλακές, πολλοί από αυτούς στη Σιβηρία. Άλλα επτά έως οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι απελάθηκαν αναγκαστικά σε απομακρυσμένες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης (συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων εθνοτήτων σε πολλές περιπτώσεις), κυρίως στη Σιβηρία και το Καζακστάν, αλλά και τις υπόλοιπες δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.[30]

Μισό εκατομμύριο (για την ακρίβεια, 516.841) κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους σε στρατόπεδα της Σιβηρίας από το 1941 έως το 1943[31] κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε άλλες περιόδους, η θνησιμότητα ήταν συγκριτικά χαμηλότερη.[32] Το μέγεθος, το πεδίο εφαρμογής και η έκταση των γκουλάγκ παραμένουν υποκείμενα πολλών ερευνών και συζητήσεων. Πολλά γκουλάγκ λειτουργούσαν σε εξαιρετικά απομακρυσμένες περιοχές της βορειοανατολικής Σιβηρίας. Γνωστά γκουλάγκ σε απομακρυσμένα μέρη στη Σιβηρία ήταν τα Σεβοστλάγκ (βορειοανατολικά στρατόπεδα) κατά μήκος του ποταμού Κόλυμα και το Νόριλαγκ κοντά στο Νορίλσκ, όπου ζούσαν 69.000 κρατούμενοι το 1952.[33] Μεγάλες βιομηχανικές πόλεις της Βόρειας Σιβηρίας, όπως το Νόριλσκ και το Μαγκαντάν, αναπτύχθηκε από τα στρατόπεδα που χτίστηκαν από κρατούμενους, τα οποία διηύθυναν πρώην κρατούμενοι.[34] Κατά τη Σοβιετική περίοδο πάλι εποικίστηκαν απομακρυσμένες περιοχές στη βορειοανατολική Σιβηρία (π.χ. Τσουκότκα, περιφέρεια Μαγκαντάν και άλλες), οι οποίες βιώνουν οξύτατο αποπληθυσμό από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και έπειτα.

Γεωγραφία Επεξεργασία

 
Η λίμνη Κουτσέρλα στα Αλταϊκά όρη

Η ψυχρότητα των χειμώνων στη Σιβηρία είναι χαρακτηριστική. Στη Σιβηρία, η θερμοκρασία πέφτει συχνά στους -50 °C με -60 °C τον χειμώνα, ενώ το ρεκόρ είναι -67,7 °C και καταγράφηκε στο χωριό Οϊμιάκον στις 6 Φεβρουαρίου 1933. Ως αποτέλεσμα, αυτό το μέρος της Σιβηρίας κατέχει το ρεκόρ της χαμηλότερης θερμοκρασίας του κόσμου σε μόνιμα κατοικημένη περιοχή. Για την ιστορία, ακόμα χαμηλότερα νούμερα καταγράφονται μόνο στην Ανταρκτική και η χαμηλότερη θερμοκρασία που «χτύπησε» ποτέ τη Γη καταγράφηκε στον ρωσικό σταθμό Βοστόκ στην Ανταρκτική με -89,2 °C στις 21 Ιουλίου 1983.

Ο παγετός στα Ν. διαρκεί 140 ημέρες κάθε χρόνο και στα Β. πάνω από 260 ημέρες. Τα ποτάμια στα Ν. παγώνουν 6 μήνες τον χρόνο, ενώ στα Β. περισσότερο από 8 μήνες. Σπουδαιότερος ποταμός που εκβάλλει στον Ειρηνικό είναι ο Αμούρ. Η Σιβηρία έχει πολυάριθμες λίμνες. Η πιο σημαντική είναι η Βαϊκάλη, που θεωρείται η πιο βαθιά λίμνη του κόσμου. Το παγωμένο τοπίο και οι συνθήκες της Σιβηρίας είναι οι βασικοί λόγοι για τον οποίο η Σιβηρία είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένη.

 
Η χερσόνησος Σβιατόι Νος στη λίμνη Βαϊκάλη
 
Ο ποταμός Βασιουγκάν στη νότια Δυτική Σιβηρική Πεδιάδα

Η Σιβηρία εκτείνεται σε μια έκταση 13.100.000 τ.χλμ. καλύπτοντας τη συντριπτική πλειοψηφία της συνολικής επικράτειας της Ρωσίας και σχεδόν το 9% της επιφάνειας της Γης (148.940.000 τ.χλμ.). Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται πολιτιστικά και πολιτικά Ευρωπαϊκή, καθώς αποτελεί μέρος της Ρωσίας.[35] Σημαντικές γεωγραφικές περιοχές της Σιβηρίας είναι η Δυτική Σιβηρική Πεδιάδα και το Κεντρικό Σιβηρικό Οροπέδιο.

Η ανατολική και κεντρική Δημοκρατία των Σαχά περιλαμβάνει πολλές οροσειρές με κατεύθυνση βορρά προς νότο. Αυτά τα όρη εκτείνονται μέχρι σχεδόν τα 3.000 μέτρα, αλλά στις περιοχές που ξεπερνούν τα κάποια εκατοντάδες μέτρα η βλάστηση είναι ανύπαρκτη. Η οροσειρά Βερχογιάνσκ είχε πολλούς παγετώνες στο Πλειστόκαινο, αλλά το κλίμα ήταν πολύ ξηρό για να επεκταθεί ο παγετώνας σε χαμηλά υψόμετρα. Σε αυτά τα χαμηλά υψόμετρα υπάρχουν πολλές κοιλάδες, πολλές από τις οποίες είναι βαθιές και καλυμμένες με δάσος λάριγγων, ενώ στο βόρειο άκρο της Σιβηρίας κυριαρχεί τούνδρα. Τα εδάφη είναι κυρίως τουρμπελικά (ένας τύπος ζελισόλης). Το ενεργό στρώμα της Σιβηρίας τείνει να έχει βάθος μικρότερο του μέτρου, εκτός από κοντά σε ποτάμια.

 
Η σιβηρική Τάιγκα
 
Άποψη του όρους Χαϊυρακάν και των γύρω περιοχών στη Δημοκρατία της Τιβά.

Το υψηλότερο σημείο στη Σιβηρία είναι το ενεργό ηφαίστειο Κλιουτσέφσκαγια Σόπκα, στη Χερσόνησο Καμτσάτκα. Το υψόμετρο της κορυφής φτάνει τα 4.750 μέτρα.

Κλίμα Επεξεργασία

Το κλίμα της Σιβηρίας είναι ηπειρωτικό στα Ν. το ίδιο και στα NΑ. και στα NΔ. Το ηπειρωτικό κλίμα επηρεάζεται από τους ξηρούς ανέμους της Ασίας που τον χειμώνα είναι ψυχροί και το καλοκαίρι θερμοί, για παράδειγμα τον Ιανουάριο πέφτει κάτω από τους -19 °C, ενώ τον Αύγουστο ανεβαίνει πάνω από 25 °C. Στα Β. το κλίμα είναι Πολικό και η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -40 °C.

Χλωρίδα και πανίδα Επεξεργασία

Η Σιβηρία καλύπτεται κατά 40% από μεγάλα δάση κωνοφόρων δέντρων. Σε αφθονία βρίσκονται τα έλατα, οι σημύδες, λεύκες, βρύα κ.ά..

Εδώ βρίσκονται τα ζώα που προσφέρουν τα πολύτιμα δέρματα, όπως η αλεπού, ο τάρανδος, ο σκίουρος, ο λαγός, ο λύκος, η αρκούδα κ.ά.. Αφθονία ψαριών συναντάμε επίσης στους ποταμούς της Σιβηρίας που οι σπουδαιότεροι είναι: ο Ομπ, ο Γενισέι, ο Λένας, ο Ιντιγκίρκα και ο Κολύμα, που εκβάλλουν στον Αρκτικό Ωκεανό.

Οικονομία Επεξεργασία

Η οικονομία της Σιβηρίας στηρίζεται κυρίως στη γεωργία (παράγονται δημητριακά, λινάρι, ζαχαρότευτλα, φρούτα, καπνός κ.ά.), στην κτηνοτροφία και στην εκμετάλλευση του υπεδάφους (γαιάνθρακες, πετρέλαιο, ψευδάργυρος, νικέλιο, βωξίτης, διαμάντια κ.ά.) και των δασών. Υπάρχει αναπτυγμένη βιομηχανία στη σιδηρουργία, μεταλλουργία, στα χημικά προϊόντα, στην κονσερβοποιία, στα είδη διατροφής, στην ξυλεία κ.ά.. Οι μεγαλύτερες πόλεις βρίσκονται συνήθως κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής του Υπερσιβηρικού Σιδηροδρόμου.

 
Το ηφαίστειο Κορυάκσκι βρίσκεται πάνω από Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκυ στη Χερσόνησο Καμτσάτκα

Το Νοβοσιμπίρσκ είναι η έδρα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Σιβηρίας από τις 13 Μαΐου 2000. Είναι η μεγαλύτερη δημοτική οντότητα στη Ρωσία και η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στη Ρωσία. Είναι η σημαντικότερη πόλη για τη σιβηρική οικονομία. Το Ομσκ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σιβηρίας, και έπειτα ακολουθεί το Κρασνογιάρσκ. Το 1996 εισήχθη ένα απλοποιημένο σύστημα φορολόγησης για τις μικρές επιχειρήσεις και το 2012 μια υπηρεσία ηλεκτρονικής εγγραφής. Το 2015 έγινε η ίδρυση του Ομοσπονδιακού Κέντρου Επεξεργασίας Δεδομένων στην Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία της Ρωσίας στην Ντουμπνά με στόχο την ολοκληροποίηση, επεξεργασία, ανάλυση και αποθήκευση των φορολογικών πληροφοριών σε ένα σημείο κεντρικά.[36]

Η Σιβηρία είναι πλουσιότατη σε ορυκτά. Το υπέδαφός της έχει σχεδόν όλα τα οικονομικά εκμεταλλεύσιμα μέταλλα. Έχει μερικά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα νικελίου, χρυσού, μόλυβδου, άνθρακα, μολυβδαίνιου, γύψου, διαμαντιού, διοψιδίου, αργύρου και ψευδάργυρου, καθώς και εκτεταμένα αναξιοποίητα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.[37] Περίπου το 70% των πετρελαιοπηγών στη Ρωσία βρίσκονται στην περιοχή του Χαντιμανσίσκ.[38] Στη Ρωσία βρίσκεται περίπου το 40% των γνωστών κοιτασμάτων νικελίου στο κοίτασμα του Νορίλσκ στη Σιβηρία. Η Norilsk Nickel είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός νικελίου και παλλαδίου.[39]

 
Η Ρωσία είναι ο κύριος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου για σχεδόν όλη την Ευρώπη.

Η σιβηρική γεωργία περιορίζεται λόγω της σύντομης καλλιεργητικής περιόδου στο μεγαλύτερο μέρος της. Ωστόσο, στα νοτιοδυτικά όπου τα εδάφη είναι εξαιρετικά εύφορες μαύρες γαίες και το κλίμα είναι πιο μέτριο, υπάρχουν εκτεταμένες καλλιέργειες σιταριού, κριθαριού, σίκαλης και πατάτας, ενώ εκτρέφονται πολλά πρόβατα και αγελάδες. Αλλού η παραγωγή τροφίμων, λόγω της χαμηλής γονιμότητας των ποντζολικών εδαφών και τις εξαιρετικά χαμηλές καλλιεργητικές περιόδους, είναι περιορισμένη στην εκτροφή ταράνδων στην τούνδρα, κάτι που εξασκούν οι ιθαγενείς εδώ και πάνω από 10.000 χρόνια. Η Σιβηρία έχει τεράστια δάση, κάποια από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Η ξυλεία είναι σημαντική πηγή εσόδων για τη σιβηρική οικονομία, παρόλο που αρκετά δάση κόβονται με ρυθμό πολύ υψηλότερο από αυτό που μπορούν να καλύψουν. Η Οχοτσκική θάλασσα είναι μια από τις δύο ή τρεις πλουσιότερες αλιευτικές περιοχές του κόσμου, ευνοούμενη από τα κρύα ρεύματα και τις πολύ μεγάλες παλλίρροιες. Η Σιβηρία εκπροσωπεί πάνω από το 10% της παγκόσμιας αλιείας, αν και η αλιεία έχει μειωθεί κάπως μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.[40]

Σύμφωνα με μια αναφορά του 2009, η ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας στη Ρωσία κωλύεται από την έλλειψη ενός κυβερνητικού πλαισίου. [41] Η Σιβηρία προσφέρει, σύμφωνα με αναφορά του 2011, ακόμα, ιδιαίτερες ευκαιρίες για παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας εκτός του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι πολύ κοστοβόρο να συνδεθούν οι απομακρυσμένες περιοχές της Σιβηρίας με τα κεντρικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, γι' αυτό ιστορικά εξοπλίζονται με το κοστοβόρο ντίζελ, το οποίο μερικές φορές μεταφέρεται δια ελικοπτέρου. Συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι φθηνότερη.[42]

Σύνορα και γεωγραφική θέση Επεξεργασία

Ο όρος "Σιβηρία" έχει μακρά ιστορία. Η έννοιά του έχει σταδιακά μεταβληθεί κατά τη διάρκεια της Ιστορίας. Ιστορικώς, η Σιβηρία ορίζεται ως το σύνολο τμήμα της Ρωσίας, στα ανατολικά της οροσειράς των Ουραλίων, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσικής Άπω Ανατολής. Σύμφωνα με τον ορισμό, η Σιβηρία επεκτάθηκε ανατολικά από τα Ουράλια όρη μέχρι την ακτή του Ειρηνικού, καθώς και νότια από τον Αρκτικό Ωκεανό έως τα σύνορα της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία και τα εθνικά σύνορα των δύο Μογγολιών.

Πηγές της σοβιετικής εποχής (Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια κ.ά.) ορίζουν συνήθως τη Σιβηρία ως την περιοχή που εκτείνεται ανατολικά από τα Ουράλια Όρη, στη γεωγραφική λεκάνη μεταξύ των Ειρηνικού και Αρκτικού Ωκεανού λεκανών απορροής, καθώς και νότια από τον Αρκτικό Ωκεανό έως τους λόφους του βόρειου-κεντρικού Καζακστάν και των εθνικών συνόρων των δύο Μογγολιών και της Κίνας. Με τον ορισμό αυτό, στη Σιβηρία περιλαμβάνονται τα ομοσπονδιακά υποκείμενα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Σιβηρίας, καθώς και μερικά ομοσπονδιακά υποκείμενα από το Ομοσπονδιακό Διαμέρισμα των Ουραλίων, όπως και η Δημοκρατία των Σαχά (Γιακουτία), η οποία αποτελεί τμήμα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Άπω Ανατολής.

Γεωγραφικά, ο όρος περιλαμβάνει υποδιαιρέσεις των πολλών άλλων ομοσπονδιακών υποκειμένων του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος των Ουραλίων, καθώς και απωανατολικά ομοσπονδιακά υποκείμενα, αλλά δεν τα συμπεριλαμβάνει και διοικητικά. Ο ορισμός αυτός αποκλείει την Περιφέρεια του Σβερντλόφσκ και την Περιφέρεια του Τσελιάμπινσκ, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται σε ευρύτερους ορισμούς της Σιβηρίας.

Θρησκεία Επεξεργασία

 
Ο Καθεδρικός Ναός της Μεταμόρφωσης στο Χαμπάροφσκ

Υπάρχουν πολλές θρησκείες στη Σιβηρία, όπως η Ορθοδοξία και άλλα δόγματα του Χριστιανισμού, ο Θιβετιανός Βουδισμός και το Ισλάμ.[43] Το ομοσπονδιακό διαμέρισμα της Σιβηρίας έχει περίπου 250.000 μουσουλμάνους. Στη Σιβηρία υπάρχουν περίπου 70.000 Εβραίοι,[44] εκ των οποίων κάποιοι ζουν στην Εβραϊκή Αυτόνομη Περιφέρεια.[45] Η κυρίαρχη θρησκευτική ομάδα είναι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η παράδοση θεωρεί τη Σιβηρία το αρχέτυπο σπίτι του Σαμανισμού. Ο πολυθεϊσμός είναι δημοφιλής στη Σιβηρία.[46] Αυτές οι αυτόχθονες ιερές πρακτικές θεωρούνται πανάρχαιες από τις φυλές. Οι καταγραφές των θεραπευτικών δραστηριοτήτων στη Σιβηρία χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα.[47] Το τεράστιο έδαφος της Σιβηρίας έχει πολλές τοπικές θεότητες, όπως οι: Ακ Ανά, Αναπέλ, Μπουγκαντί Μουσούν, Καρά Χαν, Χαλτές-Άνκι, Κίνιγιε, Κουουρκίλ, Νγκα, Νουτένουτ, Νουμ-Τόρουμ, Πον, Πουγκού, Τοντότε, Τοκογιότο, Τομάμ, Σάγια Ισίτα και Ζονγκέτ. Το Ολχόν, ένα νησί στη λίμνη Βαϊκάλη, είναι ιερό μέρος.

Μεταφορές Επεξεργασία

Πολλές πόλεις στη Βόρεια Σιβηρία, όπως το Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκυ και το Ανάντιρ, δεν είναι προσβάσιμες μέσω του ρωσικού οδικού δικτύου, καθώς ουσιαστικά δεν υπάρχει σύνδεση της πόλης με άλλες μεγάλες πόλεις της Ρωσίας ή της Ασίας. Η Σιβηρία είναι προσβάσιμη μέσω του Υπερσιβηρικού Σιδηρόδρομου. Ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος ξεκινά από τη Μόσχα στα δυτικά και φτάνει μέχρι το Βλαδιβοστόκ στα ανατολικά. Οι πόλεις που βρίσκονται μακριά από τον σιδηρόδρομο μπορούν να προσεγγιστούν αεροπορικώς ή από τον βαϊκαλοαμουρικό σιδηρόδρομο.

Πολιτισμός Επεξεργασία

Κουζίνα Επεξεργασία

Η στρογκανίνα είναι ωμό ψάρι των ιθαγενών της Βόρειας Αρκτικής Σιβηρίας, το οποίο φτιάχνεται από ακατέργαστο, λεπτό, μακρόστενο κατεψυγμένο ψάρι.[48] Είναι ένα δημοφιλές πιάτο στους ιθαγενείς της Σιβηρίας.[49] Η Σιβηρία είναι επίσης γνωστή για τα ζυμαρικά πελμένι, τα οποία τον χειμώνα καταψύχονται σύμφωνα με την παράδοση και αποθηκεύονται σε εξωτερικούς χώρους. Επιπλέον, υπάρχουν διάφορα πιάτα μούρων, καρυδιών και μανιταριών που χρησιμοποιούν τα πλούτη της άφθονης φύσης της Σιβηρίας.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Tobolsk region (Northern Ob), for example.
  2. ↑ «Siberian Federal District, Russia Guide». russiatrek.org. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2021. 
  3. ↑ Сибирь — Большая советская энциклопедия (The Great Soviet Encyclopedia, in Russian)
  4. ↑ Сибирь- Словарь современных географических названий (in Russian)
  5. ↑ «The earliest centers of pottery origin in the Russian Far East and Siberia: Review of chronology for the oldest Neolithic cultures». ResearchGate (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2020. 
  6. ↑ «Arctic Oscillation and Polar Vortex Analysis and Forecasts». Atmospheric and Environmental Research, Verisk Analytics. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2018. 
  7. ↑ Haywood, A. J. (2010). Siberia: A Cultural History (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 9780199754182. 
  8. ↑ Euan Ferguson (19 May 2007). «Trans-Siberian for softies». the Guardian. https://www.theguardian.com/travel/2007/may/20/escape.adventure. Ανακτήθηκε στις 14 January 2016. 
  9. ↑ Crossley, Pamela Kyle (2002). The Manchus. Peoples of Asia. 14 (3rd έκδοση). Wiley-Blackwell. σελ. 213. ISBN 978-0-631-23591-0. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2013. 
  10. ↑ Czaplicka, M.C. (1915). Aboriginal Siberia. 
  11. ↑ Baikaloff, Anatole (Dec 1950). «Notes on the origin of the name "Siberia"». Slavonic and East European Review 29 (72): 288. 
  12. ↑ «Meet this extinct cave lion, at least 10,000 years old – world exclusive». siberiantimes.com. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016. 
  13. ↑ «Yellowstone's Super Sister». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2005. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010. [...] the Siberian Traps is the prime suspect in wiping out 90 percent of all living species 251 million years ago – the most severe extinction event in Earth's history. . Discovery Channel.
  14. ↑ Benton, M. J. (2005). When Life Nearly Died: The Greatest Mass Extinction of All Time. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28573-2. Πρότυπο:Qn
  15. ↑ " DNA identifies new ancient human dubbed 'X-woman'," BBC News. 25 March 2010.
  16. ↑ Naumov, Igor V. (2006). «The Mongols in Siberia». Στο: Collins, David Norman. The History of Siberia. Routledge Studies in the History of Russia and Eastern Europe. London: Routledge. σελ. 44. ISBN 9781134207039. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2019. In 1207 Chinggis Khan sent his troops north under the command of his elder son Jochi to subjugate the 'forest peoples'. Jochi was able to do so in the space of three years. The only exception was the remote northern tribes. Most of Siberia became part of the Mongol Empire. 
  17. ↑ Pakendorf, B.; Novgorodov, I. N.; Osakovskij, V. L.; Danilova, A. B. P.; Protod'Jakonov, A. P.; Stoneking, M. (2006). «Investigating the effects of prehistoric migrations in Siberia: Genetic variation and the origins of Yakuts». Human Genetics 120 (3): 334–353. doi:10.1007/s00439-006-0213-2. PMID 16845541.   Αυτό το λήμμα περιλαμβάνει κείμενο από αυτή την πηγή, που είναι κοινό κτήμα.
  18. ↑ Richards, 2003 p. 538.
  19. ↑ Asia ex magna Orbis terrae descriptione Gerardi Mercatoris desumpta, studio & industria G.M. Iunioris
  20. ↑ Crossley, Pamela Kyle (2002). The Manchus. Peoples of Asia. 14 (3rd έκδοση). Wiley-Blackwell. σελ. 213. ISBN 978-0-631-23591-0. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2013. 
  21. ↑ Sean C. Goodlett. «Russia's Expansionist Policies I. The Conquest of Siberia». Falcon.fsc.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2010. 
  22. ↑ For example: Prison without a roof
  23. ↑ @. (Tweet) https://twitter.com/ – μέσω Twitter.  Missing or empty |title= (βοήθεια); Missing or empty |user= (help); Missing or empty |number= (help); Missing or empty |date= (help)
  24. ↑ Barker, Adele Marie (2010). Barker, Adele Marie, επιμ. The Russia Reader: History, Culture, Politics. The World Readers. Durham, North Carolina: Duke University Press. σελ. 441. ISBN 9780822346487. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2019. Throughout Russian history there is a long-standing tradition of imprisoning and sentencing to internal exile (within the country proper) political and religious dissidents. [...] Among those sentenced to internal exile were [...] the Decembrists [...]. Several were executed; others were exiled to Siberia, the Far East, and Kazakhstan. 
  25. ↑ Fisher, Raymond H.; Treadgold, Donald W. (1958). «Review: The Great Siberian Migration: Government and Peasant in Resettlement from Emancipation to the First World War». The American Historical Review 63 (4): 989–990. doi:10.2307/1848991. https://archive.org/details/sim_american-historical-review_1958-07_63_4/page/989. 
  26. ↑ The Russian Far East: A History. John J. Stephan (1996). Stanford University Press. p.62. (ISBN 0-8047-2701-5)
  27. ↑ Fiona Hill, Russia — Coming In From the Cold? Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty., The Globalist, 23 February 2004.
  28. ↑ Farinella, Paolo; Foschini, L.; Froeschlé, Christiane; Gonczi, R.; Jopek, T. J.; Longo, G.; Michel, Patrick (2001). "Probable asteroidal origin of the Tunguska Cosmic Body" (PDF). Astronomy & Astrophysics. 377(3): 1081–1097. Bibcode:2001A&A...377.1081F. doi:10.1051/0004-6361:20011054.
  29. ↑ The Unknown Gulag: The Lost World of Stalin's Special Settlements. Lynne Viola (2007). Oxford University Press US. p.3. (ISBN 0-19-518769-5)
  30. ↑ Robert Conquest in "Victims of Stalinism: A Comment," Europe-Asia Studies, Vol. 49, No. 7 (Nov. 1997), pp. 1317–1319 states: "We are all inclined to accept the Zemskov totals (even if not as complete) with their 14 million intake to Gulag 'camps' alone, to which must be added four to five million going to Gulag 'colonies', to say nothing of the 3.5 million already in, or sent to, 'labour settlements'. However taken, these are surely 'high' figures."
  31. ↑ Zemskov, "Gulag," Sociologičeskije issledovanija, 1991, No. 6, pp. 14–15.
  32. ↑ Stéphane Courtois, Mark Kramer. Livre noir du Communisme: crimes, terreur, répression. Harvard University Press, 1999. p. 206. (ISBN 0-674-07608-7) – "300,000 known deaths in the camps from 1934 to 1940."
  33. ↑ Courtois and Kramer (1999), Livre noir du Communisme, p.239.
  34. ↑ Chamberlain, Lesley (27 Απριλίου 2003). «Dark side of the moon». Arlindo-correia.org. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2019. Today's major industrial cities of Noril'sk, Vorkuta, Kolyma and Magadan, were camps originally built by prisoners and run by ex-prisoners. 
  35. ↑ Haywood, A. J. (2010). Siberia: A Cultural History (στα Αγγλικά). Oxford University Press. ISBN 9780199754182. 
  36. ↑ «История ФНС России | ФНС России | 77 город Москва». www.nalog.ru. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2021. 
  37. ↑ Statistics on the Development of Gas Fields in Western Siberia, Daily Questions on Energy and Economy
  38. ↑ Schlindwein, Simone (26 August 2008). «The City Built on Oil: EU-Russia Summit Visits Siberia's Boomtown». Spiegel Online (Spiegel). http://www.spiegel.de/international/world/the-city-built-on-oil-eu-russia-summit-visits-siberia-s-boomtown-a-562248.html. Ανακτήθηκε στις 8 August 2014. 
  39. ↑ «Norilsk raises 2010 nickel output forecast». Reuters. 29 January 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-04-27. https://web.archive.org/web/20150427142837/http://www.reuters.com/article/2010/01/29/norilsk-russia-output-idUSLDE60S0DU20100129. Ανακτήθηκε στις 8 August 2014. 
  40. ↑ «FAO  National Aquaculture Sector Overview (NASO)». 16 Ιανουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2016. 
  41. ↑ Overland, Indra· Kjaernet, Heidi (2009). Russian renewable energy: The potential for international cooperation. Ashgate. 
  42. ↑ Overland, Indra (2011). «The Siberian Curse: A Blessing in Disguise for Renewable Energy?». Sibirica 9 (2): 1–20. doi:10.3167/sib.2010.090201. https://www.researchgate.net/publication/263524693. 
  43. ↑ Arnold, Thomas Walker (1896). The Preaching of Islam: A History of the Propagation of the Muslim Faith. Westminster: Archibald Constable and Company. σελίδες 206–207. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2015. Of the spread of Islam among the Tatars of Siberia, we have a few particulars. It was not until the latter half of the sixteenth century that it gained a footing in this country, but even before this period Muhammadan missionaries had from time to time made their way into Siberia with the hope of winning the heathen population over to the acceptance of their faith, but the majority of them met with a martyr's death. When Siberia came under Muhammadan rule, in the reign of Kuchum Khan, the graves of seven of these missionaries were discovered [...]. [...] Kuchum Khan [...] made every effort for the conversion of his subjects, and sent to Bukhara asking for missionaries to assist him in this pious undertaking. 
  44. ↑ «Planting Jewish roots in Siberia». Fjc.ru. 24 Μαΐου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2010. 
  45. ↑ "Why some Jews would rather live in Siberia than Israel", The Christian Science Monitor. 7 June 2010
  46. ↑ Hoppál 2005:13
  47. ↑ «Secrets of Siberian Shamanism | New Dawn : The World's Most Unusual Magazine». www.newdawnmagazine.com. 16 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2017. 
  48. ↑ Rasputin, V.· Winchell, M. (1997). Siberia, Siberia. Northwestern University Press. σελίδες 322–323. ISBN 978-0-8101-1575-0. 
  49. ↑ Motarjemi, Yasmine· Moy, Gerald (2013). Encyclopedia of Food Safety. Amsterdam: Elsevier Science, Academic Press. σελ. 176. ISBN 978-0-12-378613-5. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σιβηρία&oldid=10476866"