Σον Πεν

Ο Σον Τζάστιν Πεν (Sean Justin Penn, 17 Αυγούστου 1960) είναι Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης, βραβευμένος με δύο Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για τις ταινίες Σκοτεινό Ποτάμι και Milk. Υπήρξε παντρεμένος με την τραγουδίστρια Μαντόνα καθώς και με την ηθοποιό Ρόμπιν Ράιτ.

Σον Πεν
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Sean Penn (Αγγλικά)
Γέννηση	17  Αυγούστου 1960 Σάντα Μόνικα
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Σπουδές	Κολλέγιο Santa Monica (Ιουλίου 1920) και Λύκειο της Σάντα Μόνικα
Ιδιότητα	ηθοποιός ταινιών, σκηνοθέτης κινηματογράφου, σεναριογράφος, παραγωγός ταινιών, ηθοποιός θεάτρου, ηθοποιός τηλεόρασης, ηθοποιός, πολιτικός ακτιβιστής, ηθοποιός φωνής και σκηνοθέτης
Σύζυγος	Μαντόνα (1985–1989), Ρόμπιν Ράιτ (1996–2010) και Leila George (2020–2021)
Τέκνα	Ντίλαν Πεν και Χόπερ Τζακ Πεν
Γονείς	Λέο Πεν και Αϊλίν Ράιαν
Αδέλφια	Κρις Πεν Μάικλ Πεν
Βραβεύσεις	Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου (2004), Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου (2009), Χρυσή Σφαίρα για τον Καλύτερο Άνδρα Ηθοποιό σε Δραματική ταινία (2004), βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Φεστιβάλ των Καννών (1997), Volpi Cup for Best Actor (1998), Volpi Cup for Best Actor (2003) και Τάγμα Τιμής (Ουκρανία), 3η τάξη (23  Αυγούστου 2022)
Σχετικά πολυμέσα

Πρώτα βήματα

Γεννημένος στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας από γονείς ηθοποιούς ο Πεν και τα δυο του αδέλφια Κρις και Μάικλ Πεν ήρθαν σε επαφή με τον κόσμο του θεάματος σε πολύ μικρή ηλικία. Ο Πεν εμφανίστηκε σε μερικά επεισόδια της αμερικανικής σειράς της δεκαετίας του 1970 Το μικρό σπίτι στο λιβάδι όταν ο πατέρας του κλήθηκε να σκηνοθετήσει μερικά απ' αυτά. Η πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση έγινε το 1981 στην ταινία Ταπς, η σάλπιγγα της ανταρσίας (Taps) ενώ την επόμενη χρονιά εμφανίστηκε στο ρόλο του Τζεφ Σπίκολι στην μεγάλη εμπορική επιτυχία της δεκαετίας του 1980 Πλακατζήδες και μπουμπούκια (Fast Times At Richmond High, 1982), ταινία της οποίας σχεδόν όλοι οι πρωταγωνιστές (Σον Πεν, Νίκολας Κέιτζ, Τζένιφερ Τζέισον Λι, Φίμπι Κέιτς και Φόρεστ Γουίτακερ) έγιναν μεγάλα ονόματα στο Χόλιγουντ τα επόμενα χρόνια. Το 1985 γνωρίστηκε και παντρεύτηκε την τραγουδίστρια Μαντόνα ο δεσμός του με την οποία απασχόλησε πολύ τον κίτρινο τύπο και το διαζύγιο για τους δύο ήταν αναπόφευκτο, χώρισαν το 1989. Κατά τη διάρκεια του γάμου του με τη Μαντόνα συμπρωταγωνίστησε μαζί της στην ταινία Οι τυχοδιώκτες της Σαγκάης (Shanghai Surprise, 1986) που θεωρήθηκε αποτυχία. Ενώ το 1989 εμφανίστηκε μαζί με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο στην ταινία του Νιλ Τζόρνταν Δεν είμαστε άγγελοι (We Are No Angels).

Πρώτοι αξιόλογοι ρόλοι

Ο Πεν στο Φεστιβάλ των Καννών το 1997

Η δεκαετία του 1990 έκανε το άστρο του Πεν να λάμψει περισσότερο καθώς μαζί της ήρθαν κι οι πρώτοι του σοβαροί ρόλοι που τον καθιέρωσαν ως ένα απ' τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του. To 1991 είχε την πρώτη του επαφή με τη σκηνοθεσία, καθώς βρέθηκε πίσω από τις κάμερες για την ταινία Ο Ινδιάνος δρομέας (The Indian Runner). Η συμμετοχή του πλάι στον Αλ Πατσίνο στην ταινία Υπόθεση Καρλίτο (Carlito's Way) έλαβε διθυραμβικές κριτικές κι ο ίδιος βρέθηκε υποψήφιος για πρώτη φορά για τη Χρυσή Σφαίρα Β' ανδρικού ρόλου, ενώ το 1996 έδωσε μία απ' τις πιο συγκλονιστικές ερμηνείες του στην ταινία Θα ζήσω (Dead Man Walking) πλάι στη Σούζαν Σαράντον. Ο Πεν προτάθηκε για πρώτη φορά για όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου για το ρόλο του εγκληματία Μάθιου Πόνσλετ που πριν έρθει αντιμέτωπος με τη θανατική του καταδίκη μετανοεί. Η δεκαετία συνεχίστηκε με τη συμμετοχή του σε ανεξάρτητες παραγωγές στις οποίες έδινε πάντα καλές ερμηνείες. Το 1990 γνωρίστηκε και σύναψε μια θυελλώδη σχέση με την ηθοποιό Ρόμπιν Ράιτ με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Οι δυο τους παρά τους συνεχείς καβγάδες και χωρισμούς παντρεύτηκαν τελικά το 1996.

Τελική αναγνώριση

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 συνεργάστηκε με τον Γούντι Άλεν στην ταινία Συμφωνίες και ασυμφωνίες (Sweet and Lowdown) για την οποία έλαβε τη δεύτερη υποψηφιότητά του στα όσκαρ. Το ξεκίνημα της νέας δεκαετίας τον βρήκε να συμμετέχει σε τέσσερις ταινίες με πιο σημαντικές τις: Στην κόψη του ξυραφιού (Up The Villa, 2000) και Πριν πέσει η νύχτα (Before Night Falls, 2000).

Το 2001 σκηνοθέτησε τη σύζυγό του Ρόμπιν Ράιτ και τον Τζακ Νίκολσον στην ταινία Η υπόσχεση (The Pledge), ενώ προτάθηκε ξανά για όσκαρ ερμηνείας για το Τ' όνομά μου είναι Σαμ (I Am Sam), όπου υποδύθηκε έναν νοητικά καθυστερημένο πατέρα ενός πανέξυπνου μικρού κοριτσιού, ενώ το 2003 σάρωσε τα όσκαρ και τις χρυσές σφαίρες για την ερμηνεία του στην ταινία Σκοτεινό ποτάμι (Mystic River). Κέρδισε το όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου ενώ την ίδια χρονιά είχε συγκινήσει κοινό και κριτικούς και με τη συμμετοχή του στην ταινία 21 γραμμάρια (21 grams). Η επιτυχία συνεχίστηκε και τα χρόνια που ακολούθησαν, το 2007 σκηνοθέτησε την ταινία Επιστροφή στην άγρια φύση (Into The Wild) που έλαβε διθυραμβικές κριτικές και το 2008, ο ρόλος του πρώτου ομοφυλόφιλου Αμερικανού που εξελέγη σε δημόσιο αξίωμα στην Καλιφόρνια Χάρβεϊ Μιλκ στην ταινία Milk του Γκας Βαν Σαντ του χάρισε το δεύτερο του όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου, όπου νίκησε τον συνυποψήφιό του Μίκι Ρουρκ που θεωρούταν το φαβορί. Το 2010 συμπρωταγωνίστησε με την Ναόμι Γουότς στην ταινία Παιχνίδια συνομωσίας (Fair Game), ενώ ένα χρόνο αργότερα εμφανίστηκε μαζί με τους Μπραντ Πιτ και Τζέσικα Τσάστεϊν στην ταινία του Τέρενς Μάλικ Το δέντρο της ζωής (The Tree of Life).

Προσωπική ζωή

Ο Πεν υπήρξε παντρεμένος με τη Μαντόνα από το 1986 μέχρι και το 1989. Η θυελλώδης του σχέση με την τραγουδίστρια τελείωσε άδοξα με διαζύγιο, όταν η Μαντόνα υποστήριξε ότι ο ηθοποιός την κακοποιούσε.

Ο γάμος του με τη Ρόμπιν Ράιτ πέρασε από σαράντα κύματα, το 2007 το ζευγάρι έκανε αίτηση διαζυγίου ενώ το 2008 απέσυρε την αίτηση κι η επανένωση ακολούθησε. Ένα χρόνο αργότερα Ρόμπιν Ράιτ κατέθεσε ξανά αίτηση διαζυγίου και δήλωσε ότι δεν υπήρχε πρόθεση επανασύνδεσης. Το διαζύγιο τους εκδόθηκε τελικά το 2010 μετά από 14 χρόνια γάμου.

Ο Πεν είχε συνάψει σχέσεις με τη Σούζαν Σαράντον τη δεκαετία του 1980, καθώς και με την τραγουδίστρια Τζούελ.

Ο αδελφός του και επίσης ηθοποιός Κρις Πεν απεβίωσε το 2006.

Πολιτικός ακτιβισμός

Ο Σον Πεν τέθηκε ανοιχτά ενάντια στην κυβέρνηση του Τζορτζ Γ. Μπους και κατά του πολέμου στο Ιράκ. Το 2002 συμμετείχε στη σκηνοθεσία μιας σπονδυλωτής ταινίας με τίτλο 11'9"01 September 11 που εξιστορούσε τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Κάθε κομμάτι της ταινίας είναι σκηνοθετημένο από σκηνοθέτες διαφορετικής εθνικότητας.

Φιλμογραφία

Ως ηθοποιός

Έτος	Τίτλος		Ρόλος	Σημειώσεις
	Πρωτότυπος	Ελληνικός
1981	Taps	Ταπς, η σάλπιγγα της ανταρσίας	Cadet Captain Alex Dwyer	Ντεμπούτο
1982	Fast Times at Ridgemont High	Πλακατζήδες και μπουμπούκια	Jeff Spicoli
1983	Summerspell		Buddy
	Bad Boys		Michael O'Brien
1984	Crackers		Dillard
	Racing with the Moon		Henry 'Hopper' Nash/Lou
1985	The Falcon and the Snowman		Daulton Lee
1986	At Close Range	Πυροβολισμός εξ επαφής	Brad Whitewood Jr.
	Shanghai Surprise	Οι τυχοδιώκτες της Σαγκάης	Glendon Wasey
1987	Dear America: Letters Home from Vietnam		Αφηγητής
1988	Cool Blue		Phil the Plumber
	Colors	Τα χρώματα της βίας	Officer Danny McGavin
	Judgment in Berlin		Guenther X
1989	Casualties of War	Απώλειες πολέμου	Sgt. Tony Meserve
	We're No Angels	Δεν είμαστε άγγελοι	Jim
1990	State of Grace	Χαριστική Βολή	Terry Noonan
1991	Schneeweißrosenrot		ο ίδιος	ντοκιμαντερ
1992	Cruise Control		Jeffrey	ταινία μικρού μήκους
1993	The Last Party		Ο ίδιος	ντοκιμαντέρ
	Carlito's Way	Ο νόμος του Καρλίτο	David Kleinfeld	Υποψηφιότητα - Χρυσή Σφαίρα Β' ανδρικού ρόλου
1995	Dead Man Walking	Θα Ζήσω	Matthew Poncelet	Υποψήφιος - Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου Υποψήφιος - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη ερμηνεία σε δράμα Υποψήφιος - Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών Κινηματογράφου
1997	Loved	Τυφλό πάθος	Ο άνδρας του λόφο (Michael)
	She's So Lovely	Παράφορα ερωτευμένοι	Eddie Quinn	Νικητής - Καλύτερος ηθοποιός στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών
	U Turn	Τυφλή στροφή	Bobby Cooper
	The Game	Το παιχνίδι	Conrad Van Orton
	Hugo Pool		Strange Hitchhiker
1998	Hurlyburly	Άνω κάτω	Eddie
	The Thin Red Line	Η λεπτή κόκκινη γραμμή	1st Sgt. Welsh
1999	Being John Malkovich	Στο μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς	Ο ίδιος	uncredited
	Sweet and Lowdown	Συμφωνίες και ασυμφωνίες	Emmett Ray	Υποψήφιος - Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου Υποψήφιος - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη ερμηνεία σε κωμωδία ή μιούζικαλ Υποψήφιος - Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών Κινηματογράφου
2000	A Constant Forge		Ο ίδιος	ντοκιμαντέρ
	Up at the Villa	Στην κόψη του ξυραφιού	Rowley Flint
	Before Night Falls	Πριν πέσει η νύχτα	Cuco Sánchez
	The Weight of Water	Οι μνήμες του νερού	Thomas Janes
2001	Dogtown and Z-Boys		Αφηγητής	ντοκιμαντέρ
	The Beaver Trilogy		Groovin' Larry (segment Beaver Kid 2)
	Scene Smoking: Cigarettes, Cinema & the Myth of Cool		Ο ίδιος	ντοκιμαντέρ
	See How They Run		Ο ίδιος	ντοκιμαντέρ
	I Am Sam	Τ' Όνομά μου Είναι Σαμ	Sam Dawson	Υποψήφιος - Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου Υποψήφιος - Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών Κινηματογράφου
2003	It's All About Love	Όλα για την αγάπη	Marciello
	Mystic River	Σκοτεινό Ποτάμι	Jimmy Markum	Νικητής - Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου Νικήτής - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη ερμηνεία σε δράμα Υποψήφιος - Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών Κινηματογράφου Υποψήφιος - Βραβείο BAFTA
	21 Grams	21 γραμμάρια	Paul Rivers	Υποψήφιος - Βραβείο BAFTA
2004	The Assassination of Richard Nixon	Η δολοφονία του Ρίτσαρντ Νίξον	Samuel J. Bicke
2005	The Interpreter	Η διερμηνέας	Tobin Keller
2006	All the King's Men	Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά	Willie Stark
2008	Milk	Milk	Harvey Milk	Νικητής - Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου Νικητής - Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών Κινηματογράφου Υποψήφιος - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη ερμηνεία σε δράμα Υποψήφιος - Βραβείο BAFTA
	Witch Hunt	Αφηγητής	ντοκιμαντέρ
2010	Fair Game	Παιχνίδια Συνωμοσίας	Joseph Wilson
2011	The Tree of Life	Το Δέντρο της Ζωής	Adult Jack
	This Must Be the Place	Εκεί που Χτυπά η Καρδιά μου	Cheyenne
2013	Gangster Squad	Οι διώκτες του εγκλήματος	Mickey Cohen
	The Secret Life of Walter Mitty	Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι	Sean O'Connell
2015	The Gunman	The Gunman: Σε θέση βολής	Terrier
2016	Angry Birds	Angry Birds: Η ταινία	Terence	φωνή

Ως Σκηνοθέτης

Έτος	Τίτλος		Σημειώσεις
	Πρωτότυπος	Ελληνικός
1991	The Indian Runner	Ο ινδιάνος δρομέας	Υποψηφιότητα στο φεστιβάλ του Λοκάρνο
1995	The Crossing Guard	Τρεις μέρες προθεσμία	Υποψηφιότητα - Χρυσή άρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου
2001	The Pledge	Η υπόσχεση	Υποψηφιότητα - Χρυσή άρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου
2002	11'9"01 September 11		βραβείο Σέζαρ
2007	Into the Wild	Επιστροφή στην άγρια φύση

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Σον Πεν στο cine.gr Αρχειοθετήθηκε 2011-08-13 στο Wayback Machine.