Η Σφαγή του Μι Λάι (Mỹ Lai) ήταν η μαζική δολοφονία αμάχων πολιτών, ο αριθμός των οποίων κυμαίνεται από 347 έως 504, στο χωριό Μι Λάι του Νοτίου Βιετνάμ, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, στις 16 Μαρτίου 1968. Τις δολοφονίες διέπραξαν Αμερικανοί στρατιώτες του 3ου λόχου του 1ου τάγματος, το οποίο ανήκε στο 20ό Σύνταγμα Πεζικού, της 11ης ταξιαρχίας της Μεραρχίας "Americal". Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν γυναίκες, παιδιά, βρέφη και ηλικιωμένοι. Μερικά από τα πτώματα, όπως φάνηκε αργότερα είχαν ακρωτηριαστεί[1] και, σύμφωνα με ισχυρισμούς, πολλές γυναίκες βιάστηκαν πριν τις δολοφονίες.[2] Ενώ αρχικά απαγγέλθηκαν κατηγορίες σε 26 Αμερικανούς στρατιώτες για τις πράξεις τους στο Μι Λάι, μόνο ο ανθυπολοχαγός Γουίλιαμ Κάλεϋ (William Calley), ένας διμοιρίτης του τρίτου λόχου, καταδικάστηκε. Ενώ κρίθηκε ένοχος για τη δολοφονία 22 χωρικών και του απαγγέλθηκε η ποινή της ισόβιας κάθειρξης, στη συνέχεια εξέτισε μόνο τρεισήμισι χρόνια κατ' οίκον περιορισμό.

Σφαγή του Μι Λάι
Πόλεμος του Βιετνάμ
Φωτογραφία που τραβήχθηκε από το φωτογράφο του αμερικανικού στρατού Ρόναλντ Λ. Χέμπερλι στις 16 Μαρτίου 1968 μετά τη σφαγή στο Μι Λάι και απεικονίζει, ως επί το πλείστον, γυναίκες και παιδιά νεκρά σε έναν αγροτικό δρόμο.
Χρονολογία16 Μαρτίου 1968
ΤόποςΣον Μι, Νότιο Βιετνάμ
15°10′42″N 108°52′10″E / 15.17833°N 108.86944°E / 15.17833; 108.86944Συντεταγμένες: 15°10′42″N 108°52′10″E / 15.17833°N 108.86944°E / 15.17833; 108.86944
ΣτόχοιΧωριά Μι Λάι και Μι Κε
ΜέθοδοιΣφαγή
Απώλειες αμάχων347 νεκροί σύμφωνα με τον αμερικανικό στρατό (μη συμπεριλαμβανομένων των νεκρών στο Μι Κε), άλλοι εκτιμούν ότι σκοτώθηκαν περισσότερα από 400 άτομα, και άγνωστος αριθμός τραυματιών. Η βιετναμέζικη κυβέρνηση απαριθμεί 504 νεκρούς συνολικά στο Μι Λάι και στο Μι Κε.
Δράστες: Ειδική ομάδα του αμερικανικού στρατού υπό τον ανθυπολοχαγό Γουίλιαμ Κάλεϋ (καταδικάστηκε και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος από τον πρόεδρο Νίξον και τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό για δύο χρόνια).

Η σφαγή έλαβε χώρα στους οικισμούς Μι Λάι (Mỹ Lai) και Μι Κε (My Khe) που ανήκαν στο χωριό Σον Μι (Sơn Mỹ).[3][4] Στο σύγχρονο Βιετνάμ τα γεγονότα ονομάζονται Σφαγή του Σον Μι (thảm sát Sơn Mỹ). Η κωδική ονομασία των Αμερικανών για το "οχυρό των Βιετκόνγκ" (sic) ήταν "Πίνκβιλ" (Pinkville).[5]

Το περιστατικό προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή όταν έγινε δημόσια γνωστό το 1969. Η σφαγή επίσης ενδυνάμωσε τις εγχώριες αντιδράσεις στις Η.Π.Α. για τη συμμετοχή της χώρας στον πόλεμο του Βιετνάμ. Τρεις Αμερικανοί στρατιώτες οι οποίοι προσπάθησαν να σταματήσουν τη σφαγή και να προστατέψουν τους τραυματισμένους αρχικά καταγγέλθηκαν από αρκετούς Αμερικανούς Γερουσιαστές ως προδότες, σε μια προσπάθεια να συγκαλυφθεί η σφαγή. Έγιναν παραλήπτες επιστολών εμφορούμενων από μίσος και απειλών για τη ζωή τους, ενώ βρήκαν ακρωτηριασμένα ζώα στην αυλή τους. Αργότερα, οι τρεις επαινέθηκαν ευρύτατα και τιμήθηκαν από τον αμερικανικό στρατό για τις ηρωικές πράξεις τους.

Το συμβάν Επεξεργασία

Γεγονότα που προηγήθηκαν Επεξεργασία

Ο 3ος λόχος έφτασε στο Νότιο Βιετνάμ, τον Δεκέμβριο του 1967. Αν και τον πρώτο μήνα τους στο Βιετνάμ δεν είχαν οποιαδήποτε άμεση επαφή με τον εχθρό, μέχρι τα μέσα Μαρτίου ο λόχος είχε εμπλακεί σε 28 περιστατικά που αφορούσαν νάρκες ή παγίδες που προκάλεσαν πολλούς τραυματισμούς και πέντε θανάτους.

Κατά τη διάρκεια της επιθετικής επιχείρησης Τετ (Tet Offensive) τον Ιανουάριο του 1968, διεξήχθησαν επιθέσεις στο Κουάνγκ Νγκάι από το 48ο Τάγμα του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (NLF), που συνήθως αποκαλούνταν από τους Αμερικανούς ως Vietcong ή Victor Charlie (από τα αρχικά που αντιστοιχεί με το φωνητικό αλφάβητο του ΝΑΤΟ). Οι στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ είχαν φτάσει στο συμπέρασμα ότι το 48ο τάγμα του NLF, αφού υποχώρησε και διασκορπίστηκε, είχε καταφύγει στο χωριό Σον Μι, στην επαρχία Κουάνγκ Νγκάι (Quảng Ngãi). Ο αριθμός των συγκεκριμένων οικισμών στο χωριό - ονομασθέντα Μι Λάι 1, 2, 3, και 4 -θεωρήθηκαν ύποπτοι για υπόθαλψη της 48ης. (Τον Φεβρουάριο, η σφαγή στο Φονγκ Νι (Phong Nhi) και στο Φονγκ Νατ (Phong Nhat) και η σφαγή στο Χα Μι είχαν διαπραχθεί από πεζοναύτες της Νότιας Κορέας στο Κουάνγκ Ναμ (Quảng Nam), μια γειτονική επαρχία του Κουάνγκ Γκάι.

Οι δυνάμεις των ΗΠΑ προγραμμάτιζαν μια μεγάλη επίθεση κατά των εν λόγω οικισμών, χρησιμοποιώντας την ομάδα κρούσης Μπάρκερ (Task Force Barker), μια μονάδα μεγέθους τάγματος, αποτελούμενη από τρεις λόχους τυφεκιοφόρων της Μεραρχίας "Americal" και υπό την ηγεσία του Αντισυνταγματάρχη Φρανκ Α. Μπάρκερ (Frank A. Barker). Ο συνταγματάρχης Οράν Κ. Χέντερσον (Oran K. Henderson) κάλεσε τους αξιωματικούς του να «μπούνε εκεί επιθετικά, εκ του σύνεγγυς με τον εχθρό και να τους σαρώσουν για τα καλά». Ο Μπάρκερ διέταξε τους επικεφαλής αξιωματικούς του 1ου Τάγματος να κάψουν τα σπίτια, να σκοτώσουν το ζωικό κεφάλαιο, να καταστρέψουν τα τρόφιμα, και, πιθανόν, να σφραγίσουν τα πηγάδια.

Την παραμονή της επίθεσης, κατά την ενημέρωση του 3ου λόχου, ο λοχαγός Έρνεστ Μεντίνα (Ernest Medina) είπε στους άνδρες του ότι σχεδόν όλοι οι άμαχοι κάτοικοι των οικισμών στο χωριό Σον Μι θα είχαν φύγει για την αγορά από τις 7 π.μ. και οποιοσδήποτε παραμείνει θα είναι μέλος ή συμπαθών του NLF. Ρωτήθηκε αν η διαταγή συμπεριελάμβανε τη θανάτωση γυναικών και παιδιών. Οι παρόντες έδωσαν αργότερα διαφορετικές μαρτυρίες της απάντησης του Μεντίνα. Κάποιοι, συμπεριλαμβανομένων διμοιριτών, κατέθεσαν ότι οι διαταγές, όπως τις κατανόησαν, ήταν να σκοτώσουν όλους τους αντάρτες και τους μαχητές του Βόρειου Βιετνάμ και τους «υπόπτους» (μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, καθώς και όλα τα ζώα), να κάψουν το χωριό, και να μολύνουν τα πηγάδια. Ακόμα, σύμφωνα με μία ή περισσότερες μαρτυρίες, φέρεται να είπε «Είναι όλοι V.C., τώρα πηγαίντε απάνω τους» και ακούστηκε να λέει «Ποιος είναι ο εχθρός μου;» ο Μεντίνα πρόσθεσε: «Κάθε ένας που τρέχει μακριά από εμάς, κρύβεται από εμάς, ή φαίνεται να είναι ο εχθρός. Αν ένας άντρας τρέχει, ρίξτε του, μερικές φορές ακόμη και αν μια γυναίκα με τυφέκιο τρέχει, ρίξτε της.»

Ο 3ος λόχος θα εισερχόταν στην κωμόπολη με αιχμή του δόρατος την 1η διμοιρία του. Οι άλλοι δύο λόχοι της ομάδας κρούσης επρόκειτο να περιζώσουν το χωριό.

Οι δολοφονίες Επεξεργασία

 
Βιετναμέζες γυναίκες και παιδιά στο Μι Λάι, πριν σκοτωθούν στη σφαγή, 16 Μαρτίου 1968.[6]Δολοφονήθηκαν δευτερόλεπτα μετά τη λήψη της φωτογραφίας.[7] Φωτογραφία από τον Ρόναλντ Λ. Χάμπερλι.

Το πρωί της 16ης Μαρτίου, ο 3ος λόχος έφτασε μετά από μια σύντομη προετοιμασία από το πυροβολικό και ελικόπτερο φέροντα πολυβόλο. Αν και οι Αμερικανοί δεν βρήκαν μαχητές του εχθρού στο χωριό, πολλοί στρατιώτες υποψιάζονταν ότι υπήρχαν στρατιώτες του NFL που κρύβονταν στα υπόγεια των σπιτιών των συζύγων τους ή των ηλικιωμένων γονιών τους. Οι στρατιώτες των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης μιας διμοιρίας με επικεφαλής τον Ανθυπολοχαγό Γουίλιαμ Κάλεϋ (William Calley), ξεκίνησαν να πυροβολούν σε κάτι που που ισχυρίστηκαν ότι είχαν εκλάβει ως μια θέση του εχθρού.

Μόλις οι πρώτοι πολίτες τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν από αδιάκριτα πυρά, οι στρατιώτες άρχισαν να επιτίθενται εναντίον ανθρώπων και ζώων, με πυροβόλα όπλα, χειροβομβίδες και ξιφολόγχες. Το μέγεθος της σφαγής και η αγριότητα των επιτιθεμένων αυξάνονταν σε κάθε δολοφονία. Το BBC News περιέγραψε τη σκηνή: «Δεκάδες άνθρωποι που οδηγήθηκαν δια της βίας σε ένα αρδευτικό αυλάκι και σε άλλα σημεία έχασαν τη ζωή τους με [ριπές από] αυτόματα όπλα».

Μια μεγάλη ομάδα περίπου 70-80 χωρικών, που είχαν συγκεντρωθεί από την 1η Διμοιρία στο κέντρο του χωριού, σκοτώθηκαν με διαταγή του Κάλεϋ, ο οποίος επίσης συμμετείχε.

Μέλη της 2ης διμοιρίας σκότωσαν τουλάχιστον 60-70 Βιετναμέζους, καθώς σάρωσαν το βόρειο μισό του Μι Λάι 4 και το Μπιν Τάι (Binh Tay), ένα μικρό οικισμό περίπου 400 μέτρα βόρεια του Μι Λάι 4. Οι απώλειες της διμοιρίας ήταν ένας νεκρός και επτά τραυματίες από νάρκες και στημένες παγίδες.

Μετά τις αρχικές «σαρώσεις» από την 1η και τη 2η διμοιρία, η 3η διμοιρία εστάλη για την αντιμετώπιση τυχόν «υπολειπόμενης αντίστασης». Αυτοί άρχισαν αμέσως να σκοτώνουν κάθε ζωντανό άνθρωπο ή ζώο που έβρισκαν, συμπεριλαμβανομένων Βιετναμέζων που είχαν βγει από τις κρυψώνες τους, καθώς και τραυματιών, που εντοπίστηκαν μέσα στις σορούς των σωμάτων από τα βογκητά τους. Η 3η διμοιρία, επίσης, συγκέντρωσε και εκτέλεσε μια ομάδα από επτά έως δώδεκα γυναικών και παιδιών.

Δεδομένου ότι ο τρίτος λόχος δεν είχε συναντήσει καμία αντίσταση, το 4ο τάγμα, 3ο σύνταγμα πεζικού, μεταφέρθηκε αεροπορικώς στη ζώνη προσγείωσης μεταξύ 8:15 - 8:30 και επιτέθηκε στον μικρό οικισμό του Μι Κε 4, σκοτώνοντας 90 άτομα.

Κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων ημερών, και τα δύο τάγματα συμμετείχαν και σε άλλους εμπρησμούς και καταστροφή κατοικιών, καθώς και κακομεταχείριση Βιετναμέζων κρατουμένων. Ενώ οι περισσότεροι από τους στρατιώτες δεν συμμετέχουν στα εγκλήματα, ούτε διαμαρτυρήθηκαν ούτε παραπονέθηκαν στους ανωτέρους τους.

Παρέμβαση πληρώματος ελικοπτέρου Επεξεργασία

Ο ανθυπασπιστής Χιου Τόμπσον Jr. (Hugh Thompson Jr.), πιλότος ελικοπτέρου από μια ομάδα αερο-ανιχνευτών, είδε ένα μεγάλο αριθμό αμάχων νεκρών ή ετοιμοθάνατων, πετώντας πάνω από το χωριό - επρόκειτο για βρέφη, παιδιά, γυναίκες και γέρους, χωρίς καμία ένδειξη ύπαρξης ανδρών στρατεύσιμης ηλικίας ή όπλων οπουδήποτε. Ο Τόμπσον και το πλήρωμά του έγιναν μάρτυρας της δολοφονίας από τον Λοχαγό Μεντίνα μιας άοπλης και ακινητοποιημένης γυναίκας την οποία αυτός κλώτσησε και πυροβόλησε εξ επαφής (ο Μεντίνα αργότερα ισχυρίστηκε ότι πίστεψε ότι η γυναίκα κρατούσε χειροβομβίδα). Το πλήρωμα έκανε πολλές προσπάθειες να καλέσει βοήθεια για τους τραυματίες μέσω ασυρμάτου. Προσγείωσαν το ελικόπτερό τους κοντά σε μια τάφρο γεμάτη με σώματα ανάμεσα στα οποία εντόπισαν κίνηση. Ο Τόμσον ζήτησε από έναν λοχία που συνάντησε εκεί (τον Ντέιβιντ Μίτσελ [David Mitchell] της 1ης Διμοιρίας) να βοηθήσει να βγάλουν τους ανθρώπους από την τάφρο και ο λοχίας απάντησε θα βοηθούσε «να τους βγάλουν από τη μιζέρια τους». Ο Τόμπσον, σοκαρισμένος και μπερδεμένος, μίλησε στη συνέχεια με τον ανθυπολοχαγό Κάλεϋ, ο οποίος υποστήριξε ότι "απλά εκτελούσε διαταγές». Ενώ απογειωνόταν το ελικόπτερο, είδαν τον Μίτσελ να πυροβολεί στην τάφρο.

Ο Τόμπσον τότε είδε μια ομάδα αμάχων (και πάλι αποτελούμενη από παιδιά, γυναίκες και γέρους) σε ένα καταφύγιο που το προσέγγιζαν οι στρατιώτες στο έδαφος. Ο Τόμπσον προσγείωσε το ελικόπτερο και είπε στο πλήρωμά του ότι εάν οι στρατιώτες πυροβολούσαν κατά των Βιετναμέζων, ενώ αυτός προσπαθούσε να τους βγάλει από το καταφύγιο, να ανοίξουν πυρ σε αυτούς τους στρατιώτες. Ο Τόμπσον κατέθεσε αργότερα ότι μίλησε με έναν υπολοχαγό (ταυτοποιούμενο με τον Στήβεν Μπρουκς [Stephen Brooks] της 2ης διμοιρίας), του είπε υπήρχαν γυναίκες και παιδιά στο καταφύγιο και ζήτησε από τον υπολοχαγό να τον βοηθήσει να τους βγάλει έξω. Σύμφωνα με τον Τόμπσον, «[ο υπολοχαγός] είπε ότι ο μόνος τρόπος για να τους βγάλεις έξω ήταν με μια χειροβομβίδα». Ο Τόμπσον κατέθεσε ότι ο ίδιος είπε στη συνέχεια στον Μπρουκς "να κρατήσεις μόνο τους άνδρες σου εκεί που είναι, και εγώ θα βγάλω τα παιδιά». Βρήκε 12-16 άτομα στην αποθήκη, τους έπεισε να βγουν και τους οδήγησε στο ελικόπτερο, μένοντας μαζί τους, ενώ φυγαδεύονταν μέσω αέρος σε δύο ομάδες.

Επιστρέφοντας στο Μι Λάι, ο Τόμπσον και τα άλλα μέλη του πληρώματος του ελικοπτέρου παρατήρησαν αρκετές μεγάλες ομάδες πτωμάτων. Εντοπίζοντας κάποιους επιζώντες στο χαντάκι, ο Τόμπσον προσγειώθηκε πάλι. Ένα μέλος του πληρώματος μπήκε στο αυλάκι και επέστρεψε με ένα καταματωμένο, αλλά προφανώς σώο παιδί που μετά μεταφέρθηκε δι' αέρος σε ασφαλές μέρος. Το παιδί θεωρήθηκε τότε ότι ήταν κορίτσι αλλά αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν ένα τετράχρονο αγόρι. Ο Τόμπσον στη συνέχεια ανέφερε ό,τι είχε δει στον επικεφαλής του λόχου του, Ταγματάρχη Φρέντερικ Γ. Γουάτκη (Frederic W. Watke), χρησιμοποιώντας όρους όπως «φόνος» και «περιττές και άσκοπες δολοφονίες». Οι αναφορές του Τόμπσον επιβεβαιώθηκαν από άλλους πιλότους και ιπτάμενα πληρώματα.

Για τις δράσεις τους, στον Τόμπσον απονεμήθηκε ο Διακεκριμένος Ιπτάμενος Σταυρός (Distinguished Flying Cross - DFC) και στο πλήρωμά του απονεμήθηκε ο Χάλκινος Αστέρας (Bronze Star). Στον Αντρεότα (Andreotta) το μετάλλιο τού απονεμήθηκε μετά το θάνατό του, καθώς αυτός σκοτώθηκε εν δράσει στις 8 Απριλίου 1968. Επειδή η αιτιολόγηση της τιμητικής διάκρισης για τον DFC συμπεριελάμβανε μια κατασκευασμένη περιγραφή για τη διάσωση μιας νεαρής κοπέλας από το Μι Λάι από «πυκνά διασταυρούμενα πυρά» ο Τόμπσον πέταξε το μετάλλιο του. Του απονεμήθηκε αργότερα μια Πορφυρή Καρδιά (Purple Heart) για άλλες υπηρεσίες του στο Βιετνάμ. Το 1998, τα μετάλλια του πληρώματος του ελικοπτέρου αντικαταστάθηκαν από το Μετάλλιο του Στρατιώτη, «την υψηλότερη διάκριση που μπορεί να απονείμει ο στρατός των ΗΠΑ για την ανδρεία που δεν σχετίζεται με άμεση σύγκρουση με τον εχθρό». Η αιτιολόγηση της απονομής της διάκρισης ήταν «για τον ηρωισμό πάνω και πέρα ​​από το κάλεσμα του καθήκοντος, κατά τη σωτηρία της ζωής τουλάχιστον 10 Βιετναμέζων αμάχων κατά τη διάρκεια της παράνομης σφαγής μη-μαχητών από τις αμερικανικές δυνάμεις στο Μι Λάι». Ο Τόμπσον αρχικά αρνήθηκε το μετάλλιο όταν ο στρατός των ΗΠΑ θέλησε να του το απονείμει με χαμηλό προφίλ. Ζήτησε να γίνει δημοσίως και να τιμηθεί το πλήρωμά του με τον ίδιο τρόπο. Οι στρατιωτικοί, βετεράνοι πια, ήρθαν επίσης σε επαφή με τους επιζώντες του Μι Λάι.

Απολογισμός Επεξεργασία

Λόγω των χαοτικών συνθηκών και της απόφασης του στρατού να μην προβεί σε μια βεβαία καταμέτρηση των πτωμάτων, ο αριθμός των αμάχων που σκοτώθηκαν στο Μι Λάι, δεν μπορεί να είναι ασφαλής. Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν από πηγή σε πηγή, με 347 και 504 είναι οι συχνότερο αναφερόμενοι αριθμοί. Το μνημείο στον τόπο της σφαγής απαριθμεί 504 ονόματα, με ηλικίες που κυμαίνονται από 1 έως 82 ετών. Μια μεταγενέστερη έρευνα από τον αμερικανικό στρατό κατέληξε σε ύψος μικρότερο των 347 θανάτων, που αποτελεί και την επίσημη εκτίμηση για τις ΗΠΑ.

Μετά την επιστροφή στη βάση τους περίπου στις 11:00, ο Τόμπσον ανέφερε αναστατωμένος τη σφαγή στους ανωτέρους του. Οι ισχυρισμοί του περί δολοφονιών αμάχων έφτασαν γρήγορα στον Αντισυνταγματάρχη Φρανκ Μπάρκερ, γενικό επικεφαλής της επιχείρησης. Ο Μπάρκερ έδωσε μέσω ασυρμάτου διαταγή στον αξιωματικό επιχειρήσεών του για να μάθει από τον Λοχαγό Μεντίνα τι συνέβαινε στο έδαφος. Ο Μεντίνα διέταξε στη συνέχεια κατάπαυση του πυρός προκειμένου να "παύσει τις δολοφονίες" ο 3ος λόχος.

Ο Τόμπσον έκανε μια επίσημη αναφορά των δολοφονιών και εξετάστηκε από το συνταγματάρχη Οράν Χέντερσον, διοικητή της 11ης ταξιαρχίας πεζικού (ο ανώτερος σχηματισμός του 20ου Τάγματος Πεζικού). Ανησυχώντας για την τροπή των γεγονότων, ανώτεροι αξιωματικοί της Americal ακύρωσαν προγραμματισμένες επιχειρήσεις παρόμοιες από την Ομάδα Κρούσης του Μπάρκερ εναντίον άλλων χωριών (Μι Λάι 5, Μι Λάι 1 κλπ.) στην επαρχία Κουάνγ Νγκάι, προλαμβάνοντας ενδεχομένως περαιτέρω σφαγές εκατοντάδων, αν όχι χιλιάδων, Βιετναμέζων αμάχων.


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. "Murder in the name of war—My Lai". BBC. 20 Ιουλίου 1998.
  2. Brownmiller, Susan (1975). Against Our Will: Men, Women and Rape. Simon & Schuster. σελίδες 103–105. ISBN 978-0-671-22062-4. 
  3. Συνοπτική έκθεση της Αναφοράς του Στρατηγού Πηρς (Peers) Αρχειοθετήθηκε 2000-01-25 στο Wayback Machine..
  4. Υπουργείο Στρατού. Έκθεση της Επιθεώρησης του Υπουργείου Στρατού για την Προκαταρκτική Εξέταση του συμβάντος στο Μι Λάι (Η Έκθεση Πηρς Αρχειοθετήθηκε 2008-11-15 στο Wayback Machine.), Τόμοι I-III (1970).
  5. «The My Lai Massacre: Seymour Hersh's Complete and Unabridged Reporting for the St. Louis Post Dispatch, November 1969 /Candide's Notebooks». Pierretristam.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2011. 
  6. "Report of the Department of Army review of the preliminary investigations into the Mỹ Lai incident. Volume III, Exhibits, Book 6—Photographs, 14 March 1970". Από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κονγκρέσσου, Πηγές Στρατιωτικού Δικαίου.[1]
  7. "My Lai", Original broadcast PBS American Experience, 9 pm, April 26, 2010 Time Index 00:35' into the first hour (no commercials)