Ο Φέρντιναντ Τζόσεφ ΛαΜόθ (Ferdinand Joseph LaMothe, το γένος Λέμοτ [Lemott],[13] αργότερα Μόρτον [Morton]) (περ. 20 Σεπτεμβρίου 1890 – 10 Ιουλίου 1941), γνωστός επαγγελματικά ως Τζέλι Ρολ Μόρτον (Jelly Roll Morton), ήταν Αμερικανός πιανίστας ράγκταιμ και τζαζ, αρχηγός συγκροτήματος και συνθέτης.[14] Ο Μόρτον ήταν ο πρώτος ενορχηστρωτής της τζαζ, αποδεικνύοντας ότι ένα είδος που είχε τις ρίζες του στον αυτοσχεδιασμό μπορούσε να διατηρήσει τα βασικά του χαρακτηριστικά όταν σημειωθεί.[15] Η σύνθεσή του, «Jelly Roll Blues», που δημοσιεύτηκε το 1915, ήταν μια από τις πρώτες δημοσιευμένες συνθέσεις τζαζ. Ισχυρίστηκε επίσης ότι επινόησε το είδος.

Τζέλι Ρολ Μόρτον
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση20  Οκτωβρίου 1890[1][2][3]
Νέα Ορλεάνη[4][5][6]
Θάνατος10  Ιουλίου 1941[1][2][3]
Λος Άντζελες
Αιτία θανάτουάσθμα
Τόπος ταφήςκοιμητήριο Κάλβαρι[7]
ΕθνικότηταΑφροαμερικανοί[8]
ΨευδώνυμοJelly Roll Morton
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[9]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[10]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπιανίστας της τζαζ
αρχηγός μουσικού συγκροτήματος
συνθέτης
διευθυντής ορχήστρας
ΑντιπρόσωποςMusic Corporation of America, Inc.[11]
Επηρεάστηκε απόΣκοτ Τζόπλιν
Περίοδος ακμής1900
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΒραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (2005)
Rock and Roll Hall of Fame (1998)[12]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μόρτον έγραψε επίσης τα «King Porter Stomp», «Wolverine Blues», «Black Bottom Stomp» και «I Thought I Heard Buddy Bolden Say», όπου το τελευταίο ήταν ένας φόρος τιμής στους μουσικούς της Νέας Ορλεάνης από τις αρχές του 20ού αιώνα.

Ο ισχυρισμός του Μόρτον ότι ανακάλυψε την τζαζ το 1902 έχει επικριθεί.[14] Ο κριτικός μουσικής Σκοτ Γιάνοου έγραψε: «Ο Τζέλι Ρολ Μόρτον έκανε πολύ κακό στον εαυτό του μεταθανάτια υπερβάλλοντας την αξία του...Τα επιτεύγματα του Μόρτον ως πρώτου καινοτόμου είναι τόσο τεράστια που δεν χρειαζόταν πραγματικά να πει την αλήθεια».[14] Ο Γκίντερ Σίλερ λέει για τους «υπερβολικούς ισχυρισμούς» του Μόρτον ότι «δεν υπάρχει καμία απόδειξη για το αντίθετο» και ότι τα «σημαντικά επιτεύγματα του Μόρτον από μόνα τους παρέχουν εύλογη τεκμηρίωση».[16]

Βιογραφία Επεξεργασία

Δισκογραφία Επεξεργασία

  • 1923/24 (Milestone, 1923–24)
  • Red Hot Peppers Session: Birth of the Hot, The Classic Red Hot Peppers Sessions (RCA Bluebird, 1926–27)
  • The Pearls (RCA Bluebird, 1926–1939)
  • Jazz King of New Orleans (RCA Bluebird, 1926–30)
  • Jelly Roll Morton: The Complete Library of Congress Recordings, Vols. 1–8 (8-CD Box Set) (Rounder, 2005)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124041142. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 12166. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. www.doctorjazz.co.uk/genealogy.html.
  5. www.findagrave.com/memorial/2691/jelly-roll-morton.
  6. www.britannica.com/biography/Jelly-Roll-Morton.
  7. 7,0 7,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 2691.
  8. (Αγγλικά) BlackPast.org.
  9. LIBRIS. 2  Οκτωβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/86lnpjps3gk7lw2. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  10. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124041142. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. Ανακτήθηκε στις 30  Ιανουαρίου 2019.
  12. jelly-roll-morton.
  13. Biography, doctorjazz.co.uk. Accessed July 18, 2023.
  14. 14,0 14,1 14,2 Yanow, Scott. «Jelly Roll Morton». AllMusic. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2020. 
  15. Giddins, Gary· DeVeaux, Scott (2009). Jazz. New York City: W.W. Norton. ISBN 978-0-393-06861-0. 
  16. Schuller, Gunther (1986). The History of Jazz. Volume 2. New York: Oxford University Press. σελ. 136. ISBN 0-19-504043-0. 

Πηγές Επεξεργασία

  • Dapogny, James. Ferdinand "Jelly Roll" Morton: The Collected Piano Music. Washington, DC: Smithsonian Institution Press, 1982.
  • The Devil's Music: 1920 Jazz. PBS.
  • Έλισον, Ραλφ. Invisible Man. σελ. 486.
  • «Ferdinand J. 'Jelly Roll' Morton». A Dictionary of Louisiana Biography (1988), σελ. 586–587.
  • "Πηκτή". Time, 11 Μαρτίου 1940.
  • Ward, Geoffrey C.; Μπερνς, Κένεθ. Τζαζ, μια ιστορία της μουσικής της Αμερικής. Random House.

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Dapogny, James (1982). Ferdinand "Jelly Roll" Morton: The Collected Piano Music. Smithsonian Institution Press.
  • Gushee, Lawrence (2010). Πρωτοπόροι της Τζαζ : The Story of the Creole Band. Oxford University Press.
  • Lomax, Alan (1950, 1973, 2001). Μίστερ Τζέλι Ρολ. University of California Press.(ISBN 0-520-22530-9)ISBN 0-520-22530-9.
  • Martin, Katy (2013). «Οι ανησυχίες του κυρίου Λόμαξ, του εφευρέτη του «Εφευρέτη της Τζαζ». Λαϊκή Μουσική και Κοινωνία 36.1 (Φεβρουάριος 2013), σελ. 30–39. DOI: 10.1080/03007766.2011.613225.
  • Pareles, Jon (1989). "Σάλτσα Νέας Ορλεάνης για το Jelly Roll Morton: "He Was the First Great Composer and Jazz Master", Αφιέρωμα στον Jelly Roll Morton." New York Times, 1989, sec. Τέχνες.
  • Πάστρας, Φιλ (2001). Dead Man Blues: Jelly Roll Morton Way Out West. University of California Press.
  • Ράιχ, Χάουαρντ; Gaines, William (2004). Jelly's Blues: The Life, Music, and Redemption of Jelly Roll Morton. Da Capo Press.(ISBN 0-306-81350-5)ISBN 0-306-81350-5.
  • Russell, William (1999). Ω, κύριε Ζέλι! Ένα λεύκωμα αποκομμάτων από ζελέ ρολό Morton , Κοπεγχάγη: Jazz Media ApS.
  • Szwed, John. «Doctor Jazz» (2005). Σημειώσεις Liner προς Jelly Roll Morton: The Complete Library of Congress Recordings by Alan Lomax. Σετ σε στρογγυλό κουτί. Εικονογραφημένη μονογραφία 80 σελίδων. Αυτό το δοκίμιο σε έκταση βιβλίου είναι επίσης διαθέσιμο χωρίς εικονογράφηση στο Jazz Studies Online : John Szwed, Doctor Jazz: Jelly Roll Morton.
  • Schafer, William J (2008). “The Original Jelly Roll Blues”. Εκδόσεις Flame Tree. ISBN 978-1-84451-394-9. Αυτή η βιογραφία προσφέρει σαφή ενατένιση του Morton και της μουσικής του σύμφωνα με τον πρόλογο του βιβλίου του Howard Mandel.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία