Βικιπαίδεια

Τόμας Άντριους (επιστήμονας)

Ιρλανδός χημικός, φυσικοχημικός και ιατρός

Ο Τόμας Άντριους (αγγλ. Thomas Andrews, 19 Δεκεμβρίου 1813 – 26 Νοεμβρίου 1885) ήταν Ιρλανδός χημικός, φυσικοχημικός και ιατρός, με σημαντικό ερευνητικό έργο στις μεταβάσεις φάσεως μεταξύ της αέριας και της υγρής καταστάσεως. Διετέλεσε επί δεκαετίες καθηγητής της Χημείας στο Πανεπιστήμιο Κουήνς του Μπέλφαστ.

Τόμας Άντριους
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση19  Δεκεμβρίου 1813[1][2][3]
Μπέλφαστ
Θάνατος26  Νοεμβρίου 1885[4][5]
Μπέλφαστ
Χώρα πολιτογράφησηςΔημοκρατία της Ιρλανδίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Εδιμβούργου
Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης
Κολέγιο Τρίνιτι του Δουβλίνου
Τμήμα Επιστημών του Παρισιού
Belfast Royal Academy
Βασιλικό Ακαδημαϊκό Ίδρυμα του Μπέλφαστ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφυσικός
χημικός
ιατρός[6]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Βασίλισσας στο Μπέλφαστ
Οικογένεια
ΣύζυγοςJane Hardie Walker (από 1842)[7]
ΤέκναElizabeth Andrews[8]
James Walker Andrews[8]
Penelope Andrews[8]
Jane H. Johnstone Andrews[8]
Mary Andrews[8]
Thomas John Andrews[8]
ΓονείςThomas John Andrews[8] και Elizabeth R. Stevenson[8]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
Βασιλικό Μετάλλιο (1844)
επίτιμος διδάκτορας (1879)[9]
Μπεϊκεριανή Διάλεξη (1876 και 1869)
επίτιμος εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας του Εδιμβούργου
δεδομένα

Η ζωή του Επεξεργασία

Ο Άντριους γεννήθηκε στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας, όπου ο πατέρας του ήταν έμπορος λινών υφασμάτων. Το 1828 εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης για να σπουδάσει χημεία με καθηγητή τον Τόμας Τόμσον, αλλά συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, όπου διακρίθηκε, και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Τέλος πήρε διδακτορικό στην ιατρική το 1835 από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.[10]

Ξεκίνησε μια επιτυχημένη σταδιοδρομία ως ιδιώτης ιατρός στο Μπέλφαστ, διδάσκοντας επίσης χημεία σε σχολείο (το «Royal Belfast Academical Institution», όπου είχε μορφωθεί και ο ίδιος). Το 1845 διορίσθηκε αντιπρόεδρος του μόλις ιδρυθέντος Πανεπιστημίου Κουήνς του Μπέλφαστ και καθηγητής της χημείας εκεί. Παρέμεινε στις δύο αυτές θέσεις μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1879, σε ηλικία 66 ετών.[10]

Το 1842 ο Άντριους νυμφεύθηκε την Τζέιν Χάρντι Γουόκερ (Jane Hardie Walker, 1818-1899). Απέκτησαν 6 τέκνα, μεταξύ των οποίων τη μετέπειτα γεωλόγο Μαίρυ Άντριους (1854-1914).[11] Ο Τόμας Άντριους πέθανε σε ηλικία 71 ετών και τάφηκε στο Δημοτικό Κοιμητήριο του Μπέλφαστ.

Οι έρευνές του Επεξεργασία

 
Το διάγραμμα PV για το διοξείδιο του άνθρακα. Ο Άντριους εκτίμησε ότι το κρίσιμο σημείο του αερίου αυτού είναι 30,92 °C (σύγχρονη τιμή: 30,98 °C). Αντίθετα από τα περισσότερα τέτοια σημερινά διαγράμματα, εδώ η πίεση εκφράζεται από τον άξονα των x και ο όγκος από τον άξονα των y.[12]

Ο Άντριους έγινε γνωστός για πρώτη φορά ως ερευνητής επιστήμονας από το έργο του στο θέμα της θερμότητας που αναπτύσσεται σε χημικές αντιδράσεις, για το οποίο η Βασιλική Εταιρεία του απένειμε το Βασιλικό Μετάλλιο το 1844. Μια άλλη σημαντική έρευνα, σε συνεργασία με τον Πήτερ Γκάθρι Τέιτ, αφορούσε το όζον.[10] Μελέτησε επίσης την ηλεκτρική αγωγιμότητα του θερμού αέρα και των φλογών.

Η φήμη του Άντριους πάντως οφείλεται κυρίως στις έρευνές του σχετικώς με την υγροποίηση των αερίων. Τη δεκαετία του 1860 διεξήγαγε μια πλήρη διερεύνηση των νόμων των αερίων, εκφράζοντας τις σχέσεις μεταξύ της πιέσεως, της θερμοκρασίας και του όγκου στο διοξείδιο του άνθρακα. Ειδικότερα, θεμελίωσε τις έννοιες της κρίσιμης θερμοκρασίας και της κρίσιμης πιέσεως, αποδεικνύοντας ότι μια ουσία μεταβαίνει από την αέρια στην υγρή κατάσταση χωρίς καμιά διακοπή της συνεχείας,.[10][13][14] Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι:

«... η αέρια και η υγρή κατάσταση αποτελούν απλώς διαφορετικές απέχουσες φάσεις της ιδίας συνθήκης της ύλης, και είναι δυνατόν να διαδεχθούν η μία την άλλη με μια διαδικασία συνεχούς μεταβολής.

Με πειράματα πάνω στις μεταβάσεις φάσεων, ο Άντριους έδειξε ότι το διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να μεταβεί από όποια από τις καταστάσεις που συνήθως αποκαλούμε υγρό σε οποιαδήποτε από τις καταστάσεις που συνήθως αποκαλούμε αέριο, χωρίς απώλεια της ομοιογένειάς του. Ο φυσικομαθηματικός Τζοσάια Γουίλαρντ Γκιμπς μνημόνευσε αυτά τα πειραματικά δεδομένα προκειμένου να υποστηρίξει την εξίσωσή του για την «ελεύθερη ενέργεια Γκιμπς». Επιπλέον, τα αποτελέσματα του Άντριους πυροδότησαν έναν αγώνα δρόμου μεταξύ των ερευνητών για την υγροποίηση διάφορων άλλων αερίων: Το 1877-1878 ο Λουί Πωλ Καϊγιετέ έγινε ο πρώτος που υγροποίησε το οξυγόνο.[15]

Επιλεγμένες δημοσιεύσεις Επεξεργασία

  • Thomas Andrews: «The Bakerian Lecture: On the Continuity of the Gaseous and Liquid States of Matter», Philosophical Transactions of the Royal Society of London, τόμ. 159 (έτος 1869), σσ. 575-590
  • Tait, P.G., και Crum Brown, A.: The Scientific Papers of the Late Thomas Andrews, Macmillan & Co., Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1889 (περιέχει και βιογραφικό υπόμνημα του Άντριους από τους Tait και Crum Brown)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 biography/Thomas-Andrews-Irish-chemist-and-physicist.
  2. ↑ 2,0 2,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p26195.htm#i261950. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. andrews-thomas.
  4. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6ft9nqt. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia. 0003951.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  7. ↑ p26195.htm#i261950. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  9. ↑ www.qub.ac.uk/about/Leadership-and-structure/Registrars-Office/FileStore/Filetoupload,671298,en.pdf.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3   Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Andrews, Thomas» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 974 
  11. ↑ Mary R.S. Creese· Thomas M. Creese (2004). Ladies in the Laboratory 2. Scarecrow Press. σελ. 51. ISBN 978-0-8108-4979-2. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2012. 
  12. ↑ Andrews, Thomas (1869). «The Bakerian Lecture: On the Continuity of the Gaseous and Liquid States of Matter». Philosophical Transactions of the Royal Society of London 159: 575–590. ISSN 0261-0523. https://www.jstor.org/stable/109009. 
  13. ↑ Ο Άντριους εισήγαγε τον όρο «κρίσιμο σημείο το 1869 στη «The Bakerian lecture: On the continuity of the gaseous and liquid states of matter», Philosophical Transactions of the Royal Society, τόμος 159, Λονδίνο 1869, στη σελ. 588.
  14. ↑ Goudaroulis, Yorgos (1994). «Searching for a name: the development of the concept of the critical point (1822-1869)». Revue d'histoire des sciences 47 (3/4): 353-379. doi:10.3406/rhs.1994.1210. ISSN 0151-4105. https://www.jstor.org/stable/23633496. 
  15. ↑ Papanelopoulou, Faidra (2013-12-20). «Louis Paul Cailletet: The liquefaction of oxygen and the emergence of low-temperature research». Notes and Records of the Royal Society of London 67 (4): 355-373. doi:10.1098/rsnr.2013.0047. ISSN 0035-9149. 

Πηγές Επεξεργασία

  • Το λήμμα «Άντριους Θωμάς» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 6

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Scott, E.L.: το λήμμα «Andrews, Thomas» στο Dictionary of Scientific Biography, τόμ. 1, σσ. 160-161, εκδ. Charles Scribner's Sons, Νέα Υόρκη 1970, ISBN 978-0-684-10114-9


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τόμας_Άντριους_(επιστήμονας)&oldid=10561070"