Η υπόθεση Lotus αφορά μια διεθνή ποινική δίκη με αντικείμενο τη σύγκρουση στις 2 Αυγούστου 1926 μεταξύ του SS Lotus, ενός γαλλικού ατμόπλοιου, και του SS Bozkourt, ενός τουρκικού ατμόπλοιου, σε μια περιοχή βόρεια της Μυτιλήνης. Ως αποτέλεσμα του ατυχήματος, οκτώ Τούρκοι υπήκοοι επιβαίνοντες στο Bozkourt πνίγηκαν όταν το σκάφος διαλύθηκε από το Lotus.

Υπόθεση Lotus
Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης
Πλήρες όνομα υπόθεσης The Case of the S.S. "Lotus" (France v. Turkey)
Σύνθεση Δικαστηρίου Huber, Loder, Weiss, Finlay, Nyholm, Moore, de Bustamante, Altamira, Oda, Anzilotti, Pessoa, Feizi-Dame Bey

Υπόβαθρο Επεξεργασία

Λίγο πριν τα μεσάνυκτα της 2ας Αυγούστου 1926, τα δύο ατμόπλοια συγκρούστηκαν στην ανοικτή θάλασσα, περίπου 5-6 ναυτικά μίλια βόρεια του Ακρωτηρίου Σίγρι της Μυτιλήνης.[1] Το Bozkourt κόπηκε στα δύο και βυθίστηκε, με αποτέλεσμα τον θάνατο 8 Τούρκων υπηκόων. Το Lotus προσπάθησε να διασώσει όλους τους επιβαίνοντες του, κατορθώνοντας να σώσει 10, μεταξύ των οποίων και ο Τούρκος πλοίαρχος Χασάν Μπέης. Κατόπιν, το Lotus συνέχισε τον πλου του προς την Κωνσταντινούπολη, καταπλέοντας την επόμενη ημέρα (3 Αυγούστου). Την ίδια ημέρα η Τουρκική Αστυνομία ξεκίνησε έρευνα για τη σύγκρουση. Στις 5 Αυγούστου, ο Demons κλήθηκε να καταθέσει και συνελήφθη (μαζί με τον Χασάν Μπέη), χωρίς να προηγηθεί ενημέρωση του Γάλλου προξένου.[2]

Στις 28 Αυγούστου, η υπόθεση έφτασε στο ακροατήριο, με το επιχείρημα του Demons περι μη δικαιοδοσίας να απορρίπτεται από το δικαστήριο. Στις 11 Σεπτεμβρίου, ο Demons κατέθεσε αίτημα για εγγυοδοσία και το ύψος της εγγύησης ορίστηκε δύο ημέρες αργότερα στις 6.000 τουρκικές λίρες. Στις 15 Σεπτεμβρίου, ο Demons καταδικάστηκε σε 80 ημέρες φυλάκισης και καταβολή προστίμου 22 λιρών, ενώ στον Χασάν Μπέη επιβλήθηκε αυστηρότερη ποινή. Ο Τούρκος εισαγγελέας άσκησε έφεση επί της απόφασεως.[2]

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της Γαλλίας, ο Demons κρατήθηκε για 39 ημέρες.[2]

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1927, η υπόθεση παρουσιάστηκε ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης, του δικαστικού κλάδου της Κοινωνίας των Εθνών, προκατόχου των Ηνωμένων Εθνών, μετά από συμφωνία μεταξύ των δύο κυβερνήσεων.

Το επίδικο ζήτημα ήταν:

  1. εάν η Τουρκική Δημοκρατία είχε παραβιάσει τις αρχές του διεθνούς δικαίου προβαίνοντας σε κατάχρηση δικαιοδοσίας δικάζοντας τον Monsieur Demons, τον Γάλλο ύπαρχο και αξιωματικό φυλακής γέφυρας κατά τη σύγκρουση.
  2. Αν ναι, το ΔΔΔΔ έπρεπε να καθορίσει ποιες αρχές παραβίασε,
  3. καθώς και το ύψος της δυνητικώς οφειλόμενης αποζημίωσης στον Demons.

Δεδομένου ότι η σύγκρουση συνέβη στην ανοιχτή θάλασσα, η Γαλλία ισχυρίστηκε ότι το κράτος του οποίου τη σημαία έφερε το σκάφος είχε αποκλειστική δικαιοδοσία για το θέμα. Η Γαλλία πρόεταξε νομολογία, μέσω της οποίας προσπάθησε να δείξει τουλάχιστον την κρατική πρακτική προς υποστήριξη της θέσης της. Ωστόσο, οι εν λόγω υποθέσεις αφορούσαν πλοία ίδιας σημαίας. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο, με ισχνή πλειοψηφία, απέρριψε τη θέση της Γαλλίας, δηλώνοντας ότι δεν υπήρχε σχετικός κανόνας στο διεθνές δίκαιο.

Αρχή Lotus Επεξεργασία

Η αρχή Lotus ή η προσέγγιση Lotus, που συνήθως θεωρείται θεμέλιο του διεθνούς δικαίου, ορίζει ότι τα κυρίαρχα κράτη μπορούν να ενεργήσουν με όποιον τρόπο επιθυμούν, εφόσον οι ενέργειές τους δεν παραβιάζουν μια ρητή απαγόρευση. Η εφαρμογή αυτής της αρχής – απόρροια της υπόθεσης Lotus – σε μετέπειτα περιστατικά που εγείρουν το ζήτημα της δικαιοδοσίας των ανθρώπων στην ανοιχτή θάλασσα άλλαξε με το άρθρο 11 [3] της Σύμβασης για την Ανοικτή Θάλασσα του 1958 . Η σύμβαση, που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη, έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι μόνο το κράτος σημαίας ή το κράτος του οποίου ήταν υπήκοος ο φερόμενος ως δράστης είχε δικαιοδοσία επί των ναυτικών σχετικά με περιστατικά που συμβαίνουν στην ανοιχτή θάλασσα.

Αυτή η «αρχή του κράτους της σημαίας» έχει από τότε εφαρμοστεί επίσης στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), π.χ. στο άρθρο 92 και, όσον αφορά την επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, το άρθρο 217(1).[4]

Η αρχή έχει επίσης χρησιμοποιηθεί σε επιχειρήματα κατά των λόγων αντίθεσης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην ύπαρξη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ).[5]

Μαχμούτ Εσάτ Μποζκούρτ Επεξεργασία

Στο δικαστήριο την τουρκική πλευρά εκπροσώπησε ο υπουργός Δικαιοσύνης Μαχμούτ Εσάτ Μποζκούρτ. Το 1934, όταν η Τουρκία υιοθέτησε τον Νόμο Επιθέτου, ο Mahmut Esat επέλεξε το επώνυμο Bozkurt ως ανάμνηση της υπόθεσης. [6]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Team, Editing (11 Φεβρουαρίου 2021). «Υπόθεση Lotus (1927) - ΟΜΙΛΟΣ ΔΙΕΘΝΩΝ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2023. 
  2. 2,0 2,1 2,2 «The Case of the S.S. "Lotus" (France v. Turkey)». Int Law (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2023. 
  3. «Convention of the High Seas (1958)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2023. 
  4. Jesper Jarl Fanø 2019). 'Enforcing International Maritime Legislation on Air Pollution through UNCLOS'. Hart Publishing. Ch. 6 and 8.
  5. «US Opposition to the International Criminal Court». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2023. 
  6. «Bozkurt Case, aka the Lotus Case (France v Turkey):Two Ships that Go Bump in the Night» (PDF). σελ. 1. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2020. 

Πόροι Επεξεργασία