Φαρμακοποιός είναι ο επαγγελματίας υγείας που έχει την ευθύνη της ορθής παρασκευής, διαχείρισης και διάθεσης των φαρμάκων, καθώς και της παροχής συμβουλών και οδηγιών στους πολίτες σχετικά με τη χρήση και τη δράση των φαρμάκων. Στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως, ο φαρμακοποιός λειτουργεί επικουρικά και ως πάροχος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, παρέχοντας συμβουλές σε ζητήματα υγείας και απλές ιατρικές πράξεις (π.χ. εμβολιασμοί). Ακόμη, συχνά οι φαρμακοποιοί δραστηριοποιούνται ερευνητικά και βιομηχανικά σε τομείς ανακάλυψης, σχεδιασμού, ανάπτυξης, σύνθεσης, ανάλυσης, δράσης και μάρκετινγκ φαρμάκων, συμπληρωμάτων διατροφής και καλλυντικών.

Ο φαρμακοποιός κατανοεί πώς αλληλεπιδρούν τα φάρμακα με το σώμα και συμβουλεύει μεμονωμένα ασθενείς και υγειονομικούς φορείς σχετικά με τη δοσολογία των φαρμάκων, τις παρενέργειες και τον τρόπο λήψης τους. Ο φαρμακοποιός κάνει χρήση της εξειδικευμένης γνώσης του ώστε να παρέχει υπηρεσίες για όφελος των ασθενών, των υπόλοιπων λειτουργών της υγείας και των δημόσιων οργανισμών υγείας. Επίσης λόγω της επιστημονικής του συγκρότησης σαν υγειονομικός, είναι υπεύθυνος για την κάλυψη όχι μόνον φαρμακευτικών αλλά και υγειονομικών αναγκών των ασθενών, της τοπικής κοινότητας και της πολιτείας.

Ο κοινωνικός ρόλος του φαρμακοποιού είναι η κάλυψη των αναγκών του ασθενή που σχετίζονται με το φάρμακο. Στην περίπτωση που χρειάζεται, παρασκευάζει, διαθέτει και δίνει οδηγίες για την χρήση του φαρμάκου στον ασθενή, μέσα από μια εξατομικευμένη και εστιασμένη διαδικασία παροχής φροντίδας. Συμβουλεύει τόσο για την διατήρηση και βελτίωση της υγείας του ατόμου, όσο και για την επιλογή των κατάλληλων προϊόντων που χρειάζεται ο ασθενής ή /και ο ενδιαφερόμενος. Παρέχει επίσης υπεύθυνη πληροφόρηση και οδηγίες για την σωστή και ασφαλή χρήση των φαρμάκων και των διαφόρων παραφαρμακευτικών προϊόντων τα οποία διατίθενται στο φαρμακείο.

Ο φαρμακοποιός διαθέτει άριστη γνώση των φαρμάκων, του μηχανισμού δράσης τους, του τρόπου χειρισμού τους, των ανεπιθύμητων ενεργειών, των αλληλεπιδράσεων, της κινητικής και της τοξικότητας τους. Ταυτοχρόνως, διαθέτει γνώσεις θεραπευτικής και κατανοεί την παθολογική διαδικασία. Ορισμένες ειδικότητες φαρμακοποιών, όπως αυτή του κλινικού φαρμακοποιού, απαιτούν και άλλες ιδιότητες,π.χ. και γνώσεις γύρω από την απόκτηση και εκτίμηση φυσικών και εργαστηριακών δεδομένων. Επομένως, ο Φαρμακοποιός είναι ο μοναδικός ενδεδειγμένος επιστήμονας που μπορεί να εξασφαλίσει τον τρόπο με τον οποίο τα φάρμακα πρέπει να χρησιμοποιούνται ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη ωφέλεια, η ελάχιστη ανεπιθύμητη δράση και να αποφεύγονται αλληλεπιδράσεις φαρμάκων.

Καθήκοντα φαρμακοποιών Επεξεργασία

Μια από τις πρωταρχικές υποχρεώσεις του φαρμακοποιού είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικότερης φαρμακευτικής αγωγής και πώς θα πρέπει να εφαρμόζεται με τον καταλληλότερο τρόπο. Ο φαρμακοποιός επίσης καθοδηγεί τον ασθενή σχετικά με φάρμακα που χρειάζονται ειδικούς χειρισμούς ή με μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Δίδει οδηγίες στους ασθενείς σχετικά με τον τρόπο φύλαξης και λήψης των φαρμάκων, τις προφυλάξεις που θα πρέπει να λαμβάνουν, τις ανεπιθύμητες ενέργειες, τη δοσολογία, τις αλληλεπιδράσεις αλλά και σχετικά με τη διατροφή και τις λοιπές δραστηριότητες που θα πρέπει να εφαρμόζουν ή να αποφεύγουν κατά τη φαρμακευτική αγωγή. Έτσι λοιπόν ο φαρμακοποιός ρυθμίζει και εξασφαλίζει την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση των φαρμάκων. Επομένως είναι ο επιστήμονας επί θεμάτων υγείας μεταξύ του ασθενούς και των άλλων επιστημόνων υγείας, ο εξειδικευμένος και υπεύθυνος ώστε να επιλέγεται η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και να εφαρμόζεται κατά τον καλύτερο τρόπο.

Ο κοινοτικός φαρμακοποιός εργάζεται στο χώρο του φαρμακείου και ασχολείται με τη διάθεση και φύλαξη φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων, με τον έλεγχο και εκτέλεση ιατρικών συνταγών, με την παροχή οδηγιών, συμβουλευτικής και εκπαίδευσης σε θέματα που σχετίζονται με τα φάρμακα και τη χρήση τους, με την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των ασθενών στη φαρμακευτική τους αγωγή και με την πραγματοποίηση ιατρικών πράξεων που δύνανται να εκτελεστούν στο χώρο του φαρμακείου. Τέλος, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ασθενειών, στην έγκαιρη διάγνωση νόσων και στην παροχή Πρώτων Βοηθειών, αν χρειαστεί. Συνήθως είναι ελεύθερος επαγγελματίας, όμως μπορεί να απασχοληθεί και ως μισθωτός.

Ο κλινικός φαρμακοποιός προωθεί την ορθολογική χρήση των φαρμάκων και των φαρμακευτικών συσκευών που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση, μεριμνώντας για την αύξηση της κλινικής τους αποτελεσματικότητας και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης παρενεργειών, με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση των αντίστοιχων δαπανών. Οι κλινικοί φαρμακοποιοί εργάζονται σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, σε κλινικές, σε ιδιωτικά φαρμακεία ή/και οπουδήποτε αλλού συνταγογραφούνται και χρησιμοποιούνται φάρμακα. Ο κλινικός φαρμακοποιός μπορεί να συμβάλλει σε θέματα:

  • Επιλογής φαρμάκων
  • Καθορισμού δόσεων
  • Αλληλεπιδράσεων φαρμάκων
  • Ανεπιθύμητων ενεργειών και τοξικότητας τους
  • Προσδιορισμού επιπέδων φαρμάκων και μεταβολιτών τους σε βιολογικά υγρά για συσχέτιση με τη δόση και τη θεραπευτική ή τοξική δράση φαρμάκων.

Υποειδικότητες της κλινικής φαρμακευτικής που έχουν παρουσιάσει ιδιαίτερη ανάπτυξη σε ορισμένες χώρες αποτελούν ο ογκολόγος φαρμακοποιός, ο φαρμακοποιός επειγόντων περιστατικών, ο φαρμακοποιός λοιμώξεων, ο φαρμακοποιός στη μονάδα εντατικής θεραπείας κλπ.

Ο βιομηχανικός / ερευνητής φαρμακοποιός ασχολείται με την ανακάλυψη, το σχεδιασμό, τη σύνθεση και ταυτοποίηση βιολογικώς δραστικών ενώσεων, τη μελέτη του μεταβολισμού τους, τη διευκρίνηση του μηχανισμού δράσης τους σε μοριακό επίπεδο και την ανεύρεση σχέσεων μοριακής δομής και φαρμακολογικής δράσης

Πεδία δραστηριοποίησης Επεξεργασία

Νοσοκομειακή φαρμακοποιός
Εργαστηριακός φαρμακοποιός

Η ενασχόληση των φαρμακοποιών με τα φάρμακα μπορεί να είναι στην έρευνα και ανάπτυξη, στο σχεδιασμό,στην ανακάλυψη, στην παραγωγή, στη μορφοποίηση, στον έλεγχο ποιότητας, στη φύλαξη και διανομή, στην ενημέρωση, στη διάθεση, στον κλινικό έλεγχο επιπέδων φαρμάκου και μεταβολιτών τους σε βιολογικά υγρά, στην εκπαίδευση.

Οι ειδικότητες και τα πεδία υπευθυνότητας των φαρμακοποιών σήμερα είναι:

  • Ερευνητής φαρμακοποιός
  • Φαρμακοποιός βιομηχανίας
  • Νοσοκομειακός φαρμακοποιός
  • Κοινοτικός φαρμακοποιός
  • Κλινικός φαρμακοποιός
  • Φαρμακοποιός σύμβουλος επί θεμάτων υγείας και φαρμάκων
  • Φαρμακευτικός/Ιατρικός επισκέπτης
  • Πυρηνικός φαρμακοποιός
  • Φαρμακοποιός ογκολογίας
  • Φαρμακοποιός στην ανώτατη και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
  • Φαρμακοποιός δημοσίων ρυθμιστικών και ελεγκτικών αρχών
  • Φαρμακοποιός κτηνιατρικών φαρμάκων
  • Φαρμακοποιός υπεύθυνος καλλυντικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. "Σημειώσεις καθηγήτριας Φαρμακευτικής Χημείας του ΑΠΘ κυρίας Ελένης Ρέκκα" https://users.auth.gr/hadjipav/istoria_kai_antikeimena_farmakeytikis-rekka.pdf