Το Earth Song είναι το τρίτο single του άλμπουμ HIStory: Past, Present and Future, Book I. Αυτό είναι το πέμπτο τραγούδι του δεύτερου δίσκου του άλμπουμ. Είναι μπαλάντα με στοιχεία της μπλουζ, της γκόσπελ και της όπερας. Ο Τζάκσον είχε μεγάλη ιστορία με κυκλοφορίες τραγουδιών για κοινωνικά θέματα όπως We Are the World, Man in the Mirror και Heal the World. Ωστόσο, το Earth Song ήταν το πρώτο που ασχολήθηκε ανοικτά με το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων. Το τραγούδι γράφτηκε από τον Τζάκσον - με παραγωγούς τον Τζάκσον, τον Ντέιβιν Φόστερ και τον Μπιλ Μπόττρελ. Γενικά, το κομμάτι έλαβε θετικές κριτικές.

"Earth Song"
Single από Μάικλ Τζάκσον
από το άλμπουμ 'HIStory: Past, Present and Future, Book I'
Κυκλοφόρησε27 Νοεμβρίου 1995
FormatCD single, 12"
Ηχογραφήθηκε1995
Είδοςμπλουζ, γκόσπελ, operatic pop
Διάρκεια6:46 (album version)
5:02 (radio edit)
ΔισκογραφικήEpic
ΣτιχουργόςΜάικλ Τζάκσον
ΠαραγωγόςΜάικλ Τζάκσον
Ντέιβιντ Φόστερ
Μπιλ Μπόττρελ (συμπαραγωγός)
singles των Μάικλ Τζάκσον ανά χρονολογία
You Are Not Alone
(1995)
Earth Song
(1995)
This Time Around
(1995)


This Time Around
(4)
Earth Song
(5)
D.S.
(6)


Black or White
(11)
Earth Song
(12)
Billie Jean
(13)

Το Earth Song συνοδεύτηκε από ένα μουσικό βίντεο, που γυρίστηκε σε 4 γεωγραφικές περιοχές. Επικεντρώνεται στην καταστροφή και στην αναγέννηση της Γης και έλαβε υποψηφιότητα για Γκράμι, το 1997. Το τραγούδι ήταν top five hit στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, παραμένει το καλύτερο σε πωλήσεις single του Τζάκσον και ήταν το number-one single των Χριστουγέννων του 1995. Το Earth Song δεν κυκλοφόρησε ως single στις ΗΠΑ. Ο Τζάκσον έλαβε αναγνώριση από διάφορες οργανώσεις ζώων και περιβάλλοντος.

Προϊστορία Επεξεργασία

Ο Τζάκσον είχε ήδη μεγάλη ιστορία στο γράψιμο φιλανθρωπικών και κοινωνικών τραγουδιών. Ως ενήλικας, ο Τζάκσον χρησιμοποίησε τη δημοτικότητα του και τον πλούτο του για να προωθήσει διάφορα προβλήματα. Το 1985, συνέγραψε το We Are the World με τον Λάινελ Ρίτς, το οποίο κυκλοφόρησε για να βοηθήσει τους φτωχούς στην Αφρική και στις ΗΠΑ. Το single έγινε ένα από τα μεγαλύτερα σε πωλήσεις όλων των εποχών, με περίπου 20 εκατομμύρια αντίγραφα και με εκατομμύρια δολάρια δόθηκαν για βοήθεια φτωχών. Ήταν η πρώτη φορά που ο Τζάκσον φάνηκε ως φιλάνθρωπος.[1] Όλα τα λεφτά από το single Man in the Mirror δόθηκαν σε φιλανθρωπία.[2][3] Ο Τζάκσον ίδρυσε το Heal the World Foundation, το 1992, εμπνευσμένος από το ομώνυμο τραγούδι.[4][5]

Μετά την αρρώστια και τον θάνατο του Ράιαν Γουάιτ, ο Τζάκσον βοήθησε στην αύξηση δημοτικότητας του HIV/AIDS. Είχε ζητήσει δημοσίως από τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον να δώσει λεφτά σε φιλανθρωπίες και έρευνες για το HIV/AIDS. Ο Τζάκσον εκτέλεσε το Gone Too Soon για τον Γουάιτ και άλλα θύματα της ασθένειας.[6][7]

Παραγωγή και μουσική Επεξεργασία

Το Earth Song γράφτηκε από τον Τζάκσον σε ξενοδοχείο της Αυστρίας - η παραγωγή έγινε από τους Τζάκσον, Ντέιβιντ Φόστερ και Μπίλ Μπόττρελ.[8] Η Andrae Crouch's Choir και ο Τζάκσον εκτελούν μαζί το τέταρτο μέλος καθώς το κομμάτι φθάνει στο κλιματικό φινάλε του.[9] Η πρόθεση του Τζάκσον ήταν να γράψει ένα τραγούδι που θα ήταν λυρικό, βαθύ αλλά απλά μελωδικό, έτσι ώστε ο υπόλοιπος κόσμος, αυτοί που δεν μιλούσαν αγγλικά, να το τραγουδούν. Ήθελε ένα τραγούδι με αισθηματικό μήνυμα.[10] Το Earth Song είναι μπαλάντα με στοιχεία της μπλουζ, της γκόσπελ και της όπερας. Στο κομμάτι, ο Τζάκσον για τα προβλήματα που κυμαίνονται από τον πόλεμο στα απειλούμενα με εξαφάνιση ζώα.[11][12][13][14]

Υποδοχή Επεξεργασία

Κριτική Επεξεργασία

Ο Τζέιμς Χάντερ, του Rolling Stone, δήλωσε, «Το χαλαρό μπλουζ-όπερα Earth Song για όλα τα αισθήματα του, ακούγεται σαν έκθεμα».[12] Η Ντέπικα Ρέντι, της The Daily Collegian, εξέφρασε την άποψη ότι κάποιος άλλος και όχι ο Τζάκσον πίεσε για να συμπεριληφθεί το Earth Song στην τελική εκδοχή του άλμπουμ.[15] Μια αξιολόγηση της San Jose Mercury News δηλώνει ότι ο τραγούδι ήταν «επίπεδο», πιστεύοντας ότι ο Τζάκσον είχε ήδη πειραματιστεί με τέτοιο υλικό στην καριέρα του.[16]

Η The Philadelphia Inquirer περιγράφει το κομμάτι ως «θεραπευτική, ρυθμική μπαλάντα που προκαλεί θρησκευτικές εικόνες».[14] Η αξιολόγηση της The Sacramento Bee ήταν θετική, περιγράφοντας τα φωνητικά του Τζάκσον ως «δροσερά».[17] Ο Μάικλ Μέχλ, του Rocky Mountain News, περιέγραψε το φινάλε ως «ύμνο» και «ισχυρό κομμάτι της γκόσπελ».[13] Η Ledger-Enquirer δήλωσε για το Earth Song, «[αυτό] έχει το ίδιο είδος λεπτότητας, χτίζοντας ένα δραματικό ρώτα-και-απάντα στο τέλος με την Andrae Crouch Choir».[9] Η Contra Costa Times δήλωσε ότι το κομμάτι ήταν «λίγο χυμώδης και παραφουσκωμένο» αλλά ήταν «επικό» και «τεράστιο hit».[18]

Εμπορική επιτυχία Επεξεργασία

Το Earth Song παραμένει το καλύτερο σε πωλήσεις single του Τζάκσον στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου πώλησε περισσότερο από ένα εκατομμύρια αντίτυπα. Έκανε το ντεμπούτο του στη 1η θέση, όπου και έμεινε για 6 εβδομάδες κατά τη διάρκεια του Δεκέμβριου του 1995 - νικώντας το συγκρότημα των U2/Brian Eno, Passengers, σε διαγωνισμό για το number-one single των Χριστουγέννων - και του νέου έτους.[19][20] Κατά την παρανομή του στη 1η θέση, το Earth Song κράτησε το πρώτο single που κυκλοφόρησαν οι The Beatles σε 25 χρόνια, Free as a Bird, εκτός πρώτης θέσης. Στις αρχές Δεκεμβρίου, οι bookmakers σωστά προφήτευσαν ότι ο Τζάκσον θα κρατούσε τους The Beatles μακριά από την 1η θέση και θα κέρδιζε κέρδισε τον διαγωνισμό για το το number-one single των Χριστουγέννων.[21][22]

Το τραγούδι επίσης κατέκτησε τη 1η θέση στην Ισπανία και στην Ελβετία, φθάνοντας στο top five σχεδόν κάθε χώρας της Ευρώπης.[23] Στη Γερμανία, ήταν το πρώτο single του Τζάκσον που έφθασε στη 1η θέση του German Singles Chart και μένοντας σε αυτή τη θέση για 5 εβδομάδες, έγινε το πιο επιτυχημένο του single εκεί.[24] Χάρη σε αυτό, το τραγούδι είναι ο δέκατος πιο επιτυχημένος ποπ ύμνος στην ιστορία αυτής της χώρας.[25]

Το τραγούδι κυκλοφόρησε μόνο στα ράδιο των ΗΠΑ, εμφανίζοντας στο Hot Dance Music/Club Play Chart.[26] Το 2006, το Earth Song έφθασε στη 55η θέση του Eurochart Hot 100 Singles, μετά την εκστρατεία του Visionary: The Video Singles, όπου 20 από τα singles του Τζάκσον, κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, ξανακυκλοφόρησαν σε αρκετές χώρες της Ευρώπης.[27]

Περιβαλλοντική αναγνώριση Επεξεργασία

Ο Τζάκσον έλαβε ένα Genesis Award: το Doris Day Music Award 1995, το οποίο δίνεται κάθε χρόνο για την ευαισθησία των ζώων.[19] Το 2008, ένας δημοσιογράφος της Nigeria Exchange σημείωσε, «το Earth Song προσέλκυσε την προσοχή του κόσμου στη μείωση της χλωρίδας και της πανίδας εξαιτίας των ανθρώπιων δραστηριοτήτων».[28]

Μουσικό βίντεο Επεξεργασία

 
Ο Τζάκσον στο βίντεο για το κομμάτι

Το μουσικό βίντεο για το Earth Song, το οποίο σκηνοθέτησε ο Νικ Μπράντ, ήταν ακριβό και έλαβε θετικές κριτικές - έλαβε ένα Le Film Fantastique: Best Video Award το 1996, το 1995 Doris Day Music Award στα Genesis Awards και μια υποψηφιότητα για Γκράμι στην κατηγορία Best Music Video, Short Form το 1997. Η παραγωγή είχε ένα περιβαλλοντικό θέμα, δείχνοντας εικόνες από τη σκληρότητα προς τα ζώα, την αποψίλωση των δασών, τη ρύπανση και τον πόλεμο. Ο Τζάκσον και οι άνθρωποι του κόσμου ενώνονται σε ένα πνευματικό άσμα - το Earth Song - που καλεί μια δύναμη που θεραπεύει τον κόσμο. Χρησιμοποιώντας ειδικά εφέ, ο χρόνος αντιστρέφεται και έτσι η ζωή επιστρέφει, ο πόλεμος τελειώνει και τα δάση αναγεννιούνται. Το βίντεο τελειώνει με αίτημα προσφοράς χρημάτων στο Heal the World Foundation.[19][29] Το βίντεο σπάνια εμφανιζόταν στις ΗΠΑ.

Το βίντεο γυρίστηκε σε 4 περιοχές. Η πρώτη τοποθεσία ήταν το Τροπικό Δάσος του Αμαζονίου, όπου ένα μεγάλο μέρος του καταστράφηκε μια εβδομάδα μετά την ολοκλήρωση του βίντεο. Οι ντόπιοι της περιοχής εμφανίστηκαν στο βίντεο και δεν ήταν ηθοποιοί. Η δεύτερη σκηνή ήταν η ζώνη πολέμου στην Κροατία, με τον γνωστό ηθοποιό Σλομποντάν Ντιμιτρίζεβιτς και τους κάτοικους της περιοχής. Η τρίτη τοποθεσία είναι η Τανζανία, όπου φαίνονται σκηνές παράνομης λαθροθηρίας και κυνηγιού. Κανένα ζώο δεν υπέστη τραυματισμούς κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του Earth Song, καθώς οι εικόνες προέρχονται από ντοκιμαντέρ. Ωστόσο, ένας λαθροκυνηγός σκότωσε έναν ελέφαντα από απόσταση ενός μιλίου. Η τελική τοποθεσία ήταν το Βάρβικ (Νέα Υόρκη), όπου μια δασική πυρκαγιά προσομοιώνεται σε ένα χωράφι καλαμποκιού.[29] Το μουσικό βίντεο συμπεριλήφθηκε στα βίντεο άλμπουμ HIStory on Film, Volume II, Number Ones και Michael Jackson's Vision.

Στην τελετή των BRIT Αwards Επεξεργασία

 
Ο Τζάκσον κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του Earth Song στο HIStory Tour, το 1997. Είχε εκτελέσει με παρόμοιο τρόπο το κομμάτι στα Brit Awards

Το 1996, ο Τζάκσον εκτέλεσε το Earth Song στα BRIT Awards του Ηνωμένου Βασιλείου - συμμετείχε εκεί για να λάβει το ειδικό βραβείο «Artist of a Generation». Ο Τζάκσον εκτέλεσε το κομμάτι ενώ βρισκόταν πάνω σε γερανό, όπως έκανε στη γερμανική τηλεοπτική εκπομπή Wetten Dass. Πίσω βρίσκονταν διάφοροι χορευτές και άρχισαν να αγκαλιάζουν τον Τζάκσον. Σε απάντηση, ο Τζάρβις Κόκερ έτρεξε στη σκηνή, έβγαλε τα παντελόνια του και προσπάθησε να ρίξει μια κλανιά πριν δείξει το προσβλητικό V-σύμβολο.[19][30][31] Ο κύριος τραγουδιστής του συγκροτήματος Pulp ήταν εκεί με το συγκρότημα, καθώς ήταν υποψήφιο για 3 Brit Αwards.[32] Ο Κόκερ ερωτήθηκε από την Αστυνομία για τους ισχυρισμούς προσβολής προς τα παιδιά-εκτελεστές, αλλά αργότερα αφέθηκε ελεύθερος χωρίς καμία κατηγορία.[32][33] Ο τραγουδιστής εξήγησε ότι βρήκε την εμφάνιση επιθετική, ισχυριζόμενος ότι ο Τζάκσον παρουσίαζε τον εαυτό του ως Χριστό και μπορεί να κάνει ότι θέλει λόγω του πλούτου και της δύναμης του.[19][30][31] Ο Τζάκσον καταδίκασε τη συμπεριφορά του Κόκερ ως «αηδιαστική και δειλή».[32] Το περιστατικό αναφέρεται στο βιβλίο Politics and Popular Culture του Τζον Στριτ, Καθηγητής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας. Είπε:

Αλλά για να διαβάζετε τον λαϊκό πολιτισμό ως απλό κείμενο πρέπει να λάβετε μια πολύ στενή άποψη της σημασίας της, και συνεπώς του πολιτικού μηνύματος του. Όπως έχουμε σημειώσει, η σημασία του κειμένου εξαρτάται από το πως ακούγεται και διαβάζεται. Ο Μάικλ Τζάκσον μπορεί να είχε σκοπό να κάνει το Earth Song να ασκεί συμπόνια - άλλοι, όπως ο Τζάρβις Κόκερ το είδαν διαφορετικά. Μια αιτία για αυτό είναι οι εναλλακτικές αναγνώσεις, που προκύπτουν λόγω του τρόπου επίδοσης της λαϊκής κουλτούρας, χρησιμοποιεί χειρονομίες και σύμβολα, τους ήχους της φωνής, ματιές, που μπορεί να έχουν διαφορετική ιστορία.[34]

Επανεκτελέσεις Επεξεργασία

Το τραγούδι επανεκτελέστηκε από τον Ρώσο τραγουδιστή Σεργκέι Λάζαρεφ για το άλμπουμ Don't Be Fake. Το τραγούδι επανεκτελέστηκε από την Χάλεϊ Ρέινχαρτ στη δέκατη χρονιά του American Idol. Οι Charice και Ne-Yo εκτέλεσαν το κομμάτι κατά την περιοδεία του Ντέιβιντ Φόστερ, Hitman Returns: David Foster and Friends Tour.

Εμφάνιση στα Γκράμι 2010 Επεξεργασία

Το τραγούδι, μαζί με μια μικρή 3-D ταινία, που έπρεπε να χρησιμοποιηθεί στις συναυλίες του This Is It, και εκτελέστηκε προς τιμή του Τζάκσον. Η Τζέννιφερ Χάντσον, η Κάρρι Άντεργουντ, ο Σμόκι Ρόμπινσον, η Σελίν Ντιόν και ο Usher εκτέλεσαν το κομμάτι όλοι μαζί, ενώ το βίντεο παιζόταν στο παρασκήνιο. Το μαγαζί Target έδινε δωρέαν 3-D γυαλιά στους πελάτες του μια εβδομάδα πριν τα Βραβεία Γκράμι. Οι Πάρις και Πρινς Μάικλ, τα μεγαλύτερα παιδιά του Τζάκσον, εμφανίστηκαν λίγο αργότερα για να λάβουν το Jackson's Lifetime Achievement Award, όπου έδωσαν μια μικρή ομιλία. Αυτή ήταν η πρώτη δημόσια εμφάνιση των παιδιών μετά την κηδεία του Τζάκσον, στις 7 Ιουλίου 2009.

Τσαρτ και βραβεία Επεξεργασία

Κατάλογος κομματιών Επεξεργασία

Προσωπικό Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Taraborrelli, p. 340–344
  2. «Blacks who give back». Ebony. Μάρτιος 1990. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-07-08. https://archive.today/20120708095410/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1077/is_n5_v45/ai_8540117/. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2008. 
  3. Taraborrelli, p. 382
  4. George, p. 45–46
  5. Harrington, Richard (5 Φεβρουαρίου 1992). «Jackson to Tour Overseas». The Washington Post. 
  6. «Stars line up for Clinton celebration». Daily News of Los Angeles. 19 Ιανουαρίου 1993. 
  7. Smith, Patricia (20 Ιανουαρίου 1992). «Facing the music and the masses at the presidential gala». The Boston Globe. 
  8. Jackson, Michael. HIStory booklet. Sony BMG. p 36
  9. 9,0 9,1 «Jackson disappoints with HIStory». Ledger Enquirer. 23 Ιουνίου 1995. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=CL&s_site=ledgerenquirer&p_multi=CL&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB5949FD7B32721&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2008. 
  10. Grant, Adrian (1998). Michael Jackson : Making History. Omnibus Press. ISBN 0711967237. 
  11. Pareles, Jon (18 Ιουνίου 1995). «Pop View; Michael Jackson Is Angry, Understand?». The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CE0DD123DF93BA25755C0A963958260&scp=4&sq=HIStory+album+michael+jackson+review&st=nyt. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2008. 
  12. 12,0 12,1 Hunter, James (10 Αυγούστου 1995). «Michael Jackson HIStory». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2008. 
  13. 13,0 13,1 Mehle, Michael (20 Ιουνίου 1995). «Can Michael Jackson make a comeback?». Rocky Mountain News. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=RM&p_theme=rm&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB4E301A9DE74D4&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2008. 
  14. 14,0 14,1 «Jackson promises new CD in spring». The Philadelphia Inquirer. 25 Φεβρουαρίου 1995. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=PI&s_site=philly&p_multi=PI&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB32BA81BF1BFE6&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2008. 
  15. Reddy, Deepika (23 Ιουνίου 1995). «Jackson's latest lives up to his character». The Daily Collegian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2008. 
  16. «Is Michael Jackson HIStory?». San Jose Mercury News. 19 Ιουνίου 1995. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=SJ&s_site=mercurynews&p_multi=SJ&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB71E88D7E5A476&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2008. 
  17. «Michael Jackson back from Neverland...». The Sacramento Bee. 20 Ιουνίου 1995. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=SB&p_theme=sb&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB0DB3A79B9F9CA&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2008. 
  18. «HIStory's a Thriller». Contra Costa Times. 18 Ιουνίου 1995. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=CC&s_site=contracostatimes&p_multi=CC&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=1063F909E5710288&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2008. 
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 George, p. 48–50
  20. «MJ visionary». Sony BMG. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2008. 
  21. Hinckley, Davis (December 5, 1995). «Extra! Extra!». New York Daily News. http://www.nydailynews.com/archives/entertainment/1995/12/05/1995-12-05_extra__extra__late-breaking_.html. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2008. [νεκρός σύνδεσμος]
  22. British Hit Singles and Albums. Guinness World Records. 2006. σελ. 49. ISBN 1-904994-10-5. 
  23. 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 23,10 23,11 23,12 23,13 23,14 «M. Jackson - Earth Song (nummer)». www.ultratop.be. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2008. 
  24. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2011. 
  25. http://www.rtl.de/cms/unterhaltung/tv-programm/show/die-ultimative-chartshow/ergebnis_pophymnen.html
  26. 26,0 26,1 «Artist Chart History - Michael Jackson». Billboard. Nielsen Business Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2008. 
  27. 27,0 27,1 «European Hot 100 Singles - Earth Song - Michael Jackson». Billboard. Nielsen Business Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2008. 
  28. Sylva, Ifedigbo (27 Οκτωβρίου 2008). «Scammers New Anthem; "Mugu Don Pay !!!». Nigeria Exchange. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2008. 
  29. 29,0 29,1 Michael Jackson HIStory on Film volume II VHS/DVD
  30. 30,0 30,1 Pinkerton, Lee (1997). The Many Faces of Michael Jackson. Music Sales Distribution. σελ. 55. ISBN 0711967830. 
  31. 31,0 31,1 «Brits behaving badly». BBC. 4 Μαρτίου 2003. http://news.bbc.co.uk/1/hi/in_depth/entertainment/2000/brit_awards/665776.stm. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2008. 
  32. 32,0 32,1 32,2 McKie, John (21 Φεβρουαρίου 1996). «Brits brawl as Cocker 'pulps' Jackson chorus». The Independent (London). http://www.independent.co.uk/news/brits-brawl-as-cocker-pulps-jackson-chorus-1320077.html. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2010. 
  33. Pryor, Fiona (14 Φεβρουαρίου 2007). «Bad behaviour at the Brit Awards». BBC News. http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/6354975.stm. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2010. 
  34. Street, John (1997). Politics and Popular Culture. Temple University Press. σελ. 36. ISBN 1566396034. 
  35. 35,0 35,1 «Swiss Singles Chart Archives». hitparade.ch. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2009. 
  36. http://www.billboard.com/charts/hot-100#/artist/michael-jackson/chart-history/4902?f=349&g=Singles
  37. «Download French Single Top 50». LesCharts.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2010. 
  38. «Michael Jackson - Earth Song (song)». SwedishCharts.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2010. 
  39. «UK Singles Chart». The Official Charts Company. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2010. 
  40. «Gold/Platin–Datenbank» [Gold/Platinum Database] (στα Γερμανικά). Bundesverband Musikindustrie. 
  41. [1]
  42. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2011. 
  43. [2]

Βιβλιογραφία Επεξεργασία


 
 
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Earth Song της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).