Gesta Stephani

Gesta Stephani ("Γκέστα Στέφανι") είναι ο τίτλος μεσαιωνικού χρονικού γραμμένου στα λατινικά, στο οποίο περιγράφεται η αγγλική ιστορία κατά την περίοδο που βασιλέας της Αγγλίας ήταν ο Στέφανος της Αγγλίας, γνωστός και ως Ετιέν ντε Μπλουά (Étienne de Blois μεσ. γαλλ. Éstienne de Blois), δισέγγονος του Γουλιέλμου του Κατακτητή. Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι "Gesta Stephani, Regis Anglorum et Ducis Normannorum" (σε ελεύθερη απόδοση "Πεπραγμένα του Στεφάνου, Βασιλέα της Αγγλίας και Δούκα της Νορμανδίας". Στο έργο περιγράφεται η διαμάχη του βασιλέα με την εξαδέλφη του Ματίλντα της Αγγλίας (Αυτοκράτειρα) (αναφερόμενης και ως "Αυτοκράτειρα Μωντ" (Empress Maud, 1102 – 1167). Αν και αποτελεί μια από τις κυριότερες πηγές για την ιστορία της Αγγλίας εκείνης της περιόδου, ο συγγραφέας του παραμένει άγνωστος. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, συγγραφέας του κειμένου ήταν ο Ρόμπερτ, Επίσκοπος του Μπαθ κατά το χρονικό διάστημα από 1136 ως το 1166. Η αντίληψη αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι ο συγγραφέας πρέπει να ήταν πολύ κοντά στον Στέφανο, ενώ είναι σαφές ότι υποστηρίζει τις θέσεις του.

Gesta Stephani ("Γκέστα Στέφανι") Αγγλικό μεσαιωνικό χρονικό του 12ου αιώνα. Έκδοση Σιούελ, 1846

Ιστορία του χειρογράφου

Το αρχικό κείμενο βρέθηκε στην επισκοπική βιβλιοθήκη της Λαόν, πρωτεύουσας του Νομού Αιν (Aisne) της Πικαρδίας. Από εκεί, χάρη στον επίσκοπο Μπενζαμέν ντε Μπρισαντώ (Benjamin de Brischantau) το παρέλαβε ο Αντρέ Ντυσέν (André Duchesne), ο οποίος αναφέρει ότι "παρέλαβε ένα παλαιό, ατελές και ελλιπές κείμενο" και το εξέδωσε στο Παρίσι το 1619 υπό τον τίτλο "Gesta Stephani, Regis Anglorum et Ducis Normannorum" σε συμπίλημα μαζί με άλλα παρόμοιας φύσεως χρονικά, όπως to Gesta Normannorum ducum του Ουίλιαμ της Ζυμιέζ (Guillaume de Jumièges) και την "Εκκλησιαστική Ιστορία" του Orderic Vitalis υπό τον γενικό τίτλο "Historiae Normannorum Scriptores Antiqui". Το πρωτότυπο κείμενο χάθηκε μετά την έκδοσή του στο Παρίσι. Επανεκδόθηκε ως αυτόνομο έργο στην Αγγλία το 1846 από τον Ρίτσαρντ Κλάρκε Σιούελ (Richard Clarke Sewell, 1803-1864) και υπότιτλο "incerto auctore, sed contemporaneo, olim ex vetere codice M. S. Episcopatum Laudunensis ab Andreae Duchesne, edita denuo recensuit, notisque illustravit, Ricardus Clarke Sewell D.C.L.", Collegii Regata Mariae Magdalena apud Oxoniam Socius.

Το αρχικό αυτό κείμενο κάλυπτε, σε έκταση 50 σελίδων στην έκδοση του Ντυσέν, το χρονικό διάστημα από το 1135 ως το 1148 (σε αυτό το σημείο τερματιζόταν απότομα), ενώ η βασιλεία του Στεφάνου τερματίστηκε το 1154. Η περίοδος αυτή, κατά την οποία υπήρξε διαμάχη για τον αγγλικό θρόνο μεταξύ Στεφάνου και Ματίλντας, είναι γνωστή ως "περίοδος της Αναρχίας" (The Anarchy). Στο κείμενο αυτό υπήρχαν αρκετές ελλείψεις - όπως είχε αναφέρει ο Ντυσέν - (ιδιαίτερα για το έτος 1138 και το πρώτο ήμισυ του 1139), οι οποίες μάλλον οφείλονται σε απόσπαση διφύλλων από το αρχικό χειρόγραφο. Ωστόσο, χάρη στις έρευνες του καθηγητή Ρ. Μάινορς (R. A. B.Mynors), βρέθηκε, στη δημοτική βιβλιοθήκη της Βαλανσιέν (Valenciennes), το υπόλοιπο του κειμένου που καλύπτει την χρονική περίοδο μέχρι την λήξη της βασιλείας του Στεφάνου (1154). Η ανακάλυψη αυτή έγινε κατά την εποχή που η επανέκδοση του βιβλίου (με μετάφραση του λατινικού κειμένου στα αγγλικά) από τους Κ. Πότερ (K. R. Potter) και Ρ. Ντέιβις (R. H. C. Davis): Gesta Stephani, Regis Anglorum. English & Latin. Oxford : Clarendon Press, 1976 βρισκόταν στη φάση της προεκτύπωσης και δεν έγινε δυνατή η ενσωμάτωσή του σε αυτήν.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Διατίθεται στο Διαδίκτυο: Richard Clarke Sewell, 1803-1864 (1846). Gesta Stephani, regis Anglorum, et ducis Normannorum, incerto auctore, sed contemporaneo, olim (1846). Londini: sumptibus Societatis. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2012.