Άγιος Ιωάννης Μυλοποτάμου
Συντεταγμένες: 35°19′43.36″N 24°46′41.23″E / 35.3287111°N 24.7781194°E
O Άγιος Ιωάννης είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Βρίσκεται 40 χλμ. ανατολικά από το Ρέθυμνο, σε υψόμετρο 430 μ.[1] Το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός της Ελλάδας και διασώζει τον βενετσιάνικο χαρακτήρα του.
| Άγιος Ιωάννης Μυλοποτάμου | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Μυλοποτάμου, τοπική κοινότητα Αγίου Ιωάννου Μυλοποτάμου Ρεθύμνου |
| Δημοτική Ενότητα | Κουλουκώνα |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 430 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 49 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 740 54 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως S. Zuanne. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως S. Zuanne με 119 κατοίκους και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 ως S. Giovanni. Στην οθωμανική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Ayo Yani, με 26 χαράτσια.[1] Το 1881 ανήκε στο δήμο Αβδανιτών και σύμφωνα με την απογραφή είχε 169 Χριστιανούς και 15 Τούρκους κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 217 κατοίκους.[1]
Το 1925, ο Άγιος Ιωάννης υπάχθηκε στην κοινότητα Επισκοπής Μυλοποτάμου, αλλά το 1933 ορίστηκε έδρα της κοινότητας Αγίου Ιωάννη, η οποία διατηρήθηκε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν εντάχθηκε στον δήμο Κουλούκωνα.[2]
Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 217 | 219 | 228 | 233 | 211 | 118 | 91 | 71 [3] | 68 | 74 |
Αξιοθέατα Επεξεργασία
Ο οικισμός διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τον βενετικό του χαρακτήρα, με πολλά κτίρια να σώζονται τουλάχιστον για 5 αιώνες, διατηρώντας τα λαξευτά θυρώματα και τις αυλές τους. Ένα από τα αρχοντικά συνέχισε να κατοικείται και έγινε οικία του Μπέη του Μυλοποτάμου, γνωστή και ως κονάκι του Μουσταφά αγά. Ο τελευταίος Μπέης ήταν ο Μουσταφά Χατζή Χασάν Ογλού (1827-1915), ο οποίος ασπάστηκε με τη γυναίκα του τον Χριστιανισμό το 1884. Πάνω από την εξωτερική θύρα του σώζεται οθωμανική επιγραφή με τη χρονολογία 1792.[1]
Στο χωριό διατηρούνται τέσσερις εκκλησίες. Η κεντρική εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο και το τέμπλο της φέρει τη χρονολογία 1863. Στο κοιμητήριο του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, του οποίου το τέμπλο σύμφωνα με επιγραφή ολοκληρώθηκε 1865. Στο χωριό βρίσκονται επίσης ο ναός του Αγίου Νεκταρίου και ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, του οποίου το εσωτερικό είναι διακοσμημένο με βυζαντινές τοιχογραφίες.[4] Οι τοιχογραφίες είναι προσεκτικά ζωγραφισμένες σε γραμμικό στυλ. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες των επισκόπων στους πλάγιους τοίχους και η παράσταση της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ο Ιωάννης Σπαθαράκης χρονολογεί τις τοιχογραφίες του ναού στις αρχές του 14ου αιώνα.[5]
Διοικητικά στοιχεία Επεξεργασία
Δείτε Κοινότητα Αγίου Ιωάννη Μυλοποτάμου
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Επισκοπής Μυλοποτάμου ενώ το 1933 στο ΦΕΚ 390Α - 16/12/1933 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[6] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και το πρόγραμμα Κλεισθένης Ι αποτελεί την κοινότητα Αγίου Ιωάννη Μυλοποτάμου[7] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κουκουλώνα του δήμου Μυλοποτάμου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει 74 κατοίκους.[8]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 66.
- ↑ «Άγιος Ιωάννης Μυλοποτάμου (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ «Επαρχία Μυλοποτάμου». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ Σπαθαράκης, Ιωάννης (1999). Βυζαντινές τοιχογραφίες Νομού Ρεθύμνου. Ρέθυμνο: Μίτος. σελ. 62. ISBN 960-7857-02-X.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10886 (σελ. 412 του pdf)