Άηχο φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο
Το άηχο φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο (ΔΦΑ: <s>) είναι σύμφωνο των ανθρώπινων γλωσσών. Πέραν του κοινού άηχου φατνιακού τριβόμενου [s], φθόγγου που είναι ο συχνότερος από τους τριβόμενους και παρόν στην ελληνική (όπου πραγματώνεται κυρίως ως φατνιακό αλλά και ως μεταφατνιακό)[1], υφίστανται τουλάχιστον άλλοι τέσσερις διαφορετικοί ήχοι που σχετίζονται με αυτόν. Σε πολλές γλώσσες όπως τα αγγλικά ή τα ισπανικά τα αλλόφωνα του συμφώνου διαφοροποιούνται από το μέρος της γλώσσας που έρχεται σε επαφή με τα φατνία.[2]
| Άηχο φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο | |
|---|---|
| s | |
| IPA Αριθμός | 132 |
| Κωδικοποίηση | |
| Οντότητα (decimal) | s |
| Unicode (hex) | U+0073 |
| X-SAMPA | s |
| Μπράιγ | Πρότυπο:Braille cell/main2singlecellΠρότυπο:Braille cell/main2singlecell |
| Δείγμα ήχου | |
Οι φατνιακοί τριβόμενοι φθόγγοι είναι κατά πλειοψηφία συριστικοί παρότι έχουν εντοπιστεί και μη συριστικοί τριβόμενοι ήχοι που απουσιάζουν ως αυτούσια σύμβολα από το ΔΦΑ. Τέτοιοι είναι οι φατνιακοί τριβόμενοι των ισλανδικών.[2] Συριστικά αλλόφωνα μπορούν να αρθρωθούν σε θέσεις που να βρίσκονται πιο κοντά στα δόντια σε γλώσσες όπως τα σουηδικά, τα πρότυπα κινεζικά και τα καντονεζικά.[3]
Συγγενείς ήχοι είναι:
- Το άηχο οδοντικό-φατνιακό τριβόμενο [s̄] των ανατολικών ιδιωμάτων των ισπανικών της Ανδαλουσίας.
- To άηχο ανακεκλημένο φατνιακό συριστικό [s̺], γνωστό και ως ακραιογλωσσικό-φατνιακό ή βαρύ, παρόν στις γλώσσες και διαλέκτους της βόρειας Ιβηρικής (αστουρλεονική, βασκική, βόρειες διάλεκτοι των Ισπανικών, καταλανική, γαλικιανή και βόρειες διάλεκτοι των Πορτογαλικών).
- Το παραπάνω άηχο μη συριστικό [θ̱] της ισλανδικής.
- Το άηχο φατνιακό πλάγιο τριβόμενο [ɬ] των ουαλικών που συμβολίζεται με το γράφημα <ll>.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Nicolaidis, K. (1994): «Aspects of Lingual Articulation in Greek: AnElectropalatographic Study» στο Themes in Greek Linguistics, edited by I.Philippaki Warburton, K. Nicolaidis, and M. Sifianou. Amsterdam: John Benjamins. σελ. 225–232.
- ↑ 2,0 2,1 Ladefoged και Maddieson (1996): The sounds of the world's languages. Οξφόρδη: Blackwell. σελ. 147.
- ↑ Ladefoged και Maddieson (1996): The sounds of the world's languages. Οξφόρδη: Blackwell. σελ. 146.