Άνα Κάνσκι
Η Άνα Κάνσκι (20 Ιουνίου 1895 - 3 Νοεμβρίου 1962) ήταν σλοβένα χημικός και χημικός μηχανικός. Είναι αξιοσημείωτο ότι ήταν το πρώτο άτομο, που έλαβε διδακτορικό πτυχίο στο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα και μία από τις πρώτες γυναίκες επιστήμονες από τη Σλοβενία. [4] [5]
| Άνα Κάνσκι | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ana Mayer-Kansky (Σλοβενικά) |
| Γέννηση | 20 Ιουνίου 1895[1] Lože[2] |
| Θάνατος | 3 Νοεμβρίου 1962[1] Podgrad[2] |
| Τόπος ταφής | Žale Central Cemetery |
| Χώρα πολιτογράφησης | Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Εκπαίδευση | διδάκτωρ φιλοσοφίας |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Βιέννης Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | χημικός μηχανικός χημικός καινοτόμος επιχειρηματίας |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας (1920–1922) |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Evgen Kansky[1] |
| Αδέλφια | Evgen Mayer[3] |
Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση Επεξεργασία
Οι γονείς της Άνα Μάγιερ ήταν ο γαιοκτήμονας Καρλ Μάγιερ από τη Βιπάβα και η Άνα Ντέγιακ από το Σενοζέτσε. Παρακολούθησε το δημοτικό σχολείο στη Βιπάβα, στη συνέχεια ένα λύκειο θηλέων στη Λιουμπλιάνα, ολοκληρώνοντας τη βασική της εκπαίδευση στο Κλασικό Γυμνάσιο της Λιουμπλιάνα το 1914 ως ένα από τα πρώτα κορίτσια, που τους επιτράπηκε να παρακολουθήσουν αυτό το ίδρυμα. Υπέροχη στην επιστήμη, ήθελε να συνεχίσει τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, αλλά ο πατέρας της είχε υποσχεθεί στη μητέρα του λίγο πριν πεθάνει ότι δεν θα έστελνε την Άννα στο κολέγιο. Για να παρακάμψει αυτή την υπόσχεση, πρότεινε στην Άννα να συγκεντρώσει τα δίδακτρα της μόνη της, πράγμα το οποίο έκανε οργανώνοντας τη συλλογή και την πώληση βερίκοκων από την οικογενειακή φυτεία. Συνέχισε να σπουδάζει χημεία, με τη φυσική ως δευτερεύον αντικείμενο, στη Φιλοσοφική Σχολή στη Βιέννη (1914-1918). [6]
Στη Βιέννη, η Μάγιερ έζησε σεμνά, με συχνές ελλείψεις τροφίμων λόγω του πολέμου. Φιλοξενήθηκε από μια αυστριακή βαρόνη ,που της έδωσε ωστόσο μεγάλη ελευθερία, οπότε το διαμέρισμα έγινε σημείο συνάντησης για τους Σλοβένους μαθητές εκείνη την εποχή. Υποστηρίχθηκαν από την οικογένεια του λογοτεχνικού ιστορικού Ιβάν Πριγιάτελι, που έζησε στη Βιέννη, και μετά από λίγο, εμφανίστηκε ένας κοινωνικός κύκλος με τους Μάγιερ, Μάριτζ Κόγκοϊ, Σρέτσκο Μπρόνταρ, Μίλκο Κος και άλλους. Συναντήθηκε επίσης με έναν εκπρόσωπο της Αυστριακής παράκτιας περιοχής, ο οποίος κανόνισε την πρόσβαση της ως επισκέπτη στο Αυστριακό κοινοβούλιο. Συχνά άκουγε ομιλίες εκεί, και ήταν παρούσα στην ανακοίνωση της Διακήρυξης του Μαΐου (1917) με την οποία ζητούσε περισσότερη αυτονομία των νότιων σλαβικών εθνών μέσα στην Αυστροουγγαρία, καθώς και άλλα γεγονότα, που σηματοδοτούσαν τη διάλυση της μοναρχίας. [6]
Λόγω των συνθηκών που προκάλεσαν τη διάλυση του κράτους μετά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το Πανεπιστήμιο της Βιέννης εξέδωσε διάταγμα για την απόλυση των Σλαβικών φοιτητών το 1918, οπότε η Μάγιερ έπρεπε να διακόψει τις σπουδές της και να επιστρέψει στη Λιουμπλιάνα. Το επόμενο έτος, συνέχισε τη μελέτη υπό τον καθηγητή Μακς Σάμετς στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα και στις 15 Ιουλίου 1920, υπερασπίστηκε τη διδακτορική της διατριβή (O učinkovanju formalina na škrob - Σχετικά με την επίδραση της μεθανάλης ή φορμαλδεΰδης στο άμυλο) για να γίνει η πρώτη κάτοχος του διδακτορικού πτυχίου σε αυτό το πανεπιστήμιο. [6] Σύμφωνα με μια μελέτη του 1978, που δημοσιεύθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, ήταν η 72η γυναίκα στον κόσμο, που απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα. [7] Τα αποτελέσματα της διδακτορικής της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο γερμανικό περιοδικό Kolloidchemische Beihefte με τη Σάμετς από κοινού ως συγγραφέας. [4] Τα προσεκτικά πειράματά της ρίχνουν φως σε ένα καυτό ζήτημα της οργανικής χημείας εκείνη την εποχή - εάν η φορμαλίνη θα μπορούσε να διαλύσει το άμυλο ή όχι. Αποδείχθηκε ότι η φορμαλίνη δεν μπορούσε, αλλά το μυρμηκικό οξύ ως κοινή ακαθαρσία μπορούσε. [8]
Καριέρα Επεξεργασία
Η Μάγιερ έγινε η πρώτη γυναίκα μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού στο πανεπιστήμιο, πρώτα ως βοηθός ερευνητής λίγους μήνες πριν αποκτήσει το διδακτορικό της, και στη συνέχεια συνέχισε την έρευνα στο Ινστιτούτο Χημείας του πανεπιστημίου. Τέσσερα επιπρόσθετα δικά της επιστημονικά έγγραφα δημοσιεύθηκαν τα επόμενα δύο χρόνια. Το 1921, παντρεύτηκε τον Έβγκεν Κάνσκι (Evgen Kansky), καθηγητή στην Ιατρική Σχολή. Το ζευγάρι είχε τρία παιδιά, τον Αλεκσέι, τον Έβγκεν και την Νούσα. Παραιτήθηκε το 1922 για ασαφείς λόγους - είτε λόγω έλλειψης χρημάτων, του γάμου της είτε της πρώτης εγκυμοσύνης της. [6] [8]
Το 1922, το ζευγάρι άνοιξε το πρώτο εργοστάσιο της Γιουγκοσλαβίας για την παραγωγή θειικού αιθέρα και άλλων χημικών προϊόντων στο Πόντγκραντ, κοντά στη Λιουμπλιάνα. [6] Διεύθυνε την εταιρεία Dr. A. Kansky, ενώ ο σύζυγός της διατηρούσε χημικό εργαστήριο. [9] Το 1929, αγόρασαν τις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου Osterberger Ölfabrik bei Laibach στο Πόντγκραντ και τις ανακαίνισαν, καθώς και τα ερείπια ενός κοντινού φρουρίου, όπου έχτισαν ένα εξοχικό σπίτι. Ηλεκτροδότησαν και τις δύο ιδιοκτησίες. [10] Σύντομα, άρχισαν να παράγουν σύνθετες οργανικές ενώσεις από οικιακές πρώτες ύλες, κυρίως διάφορους εστέρες για διαλύτες.
Η οικογένεια κράτησε επίσης ένα σπίτι στην πλατεία Κρεκ στη Λιουμπλιάνα, όπου είχαν γραφεία και ένα εργαστήριο, καθώς και ένα κατάστημα. Η επιχείρησή τους έληξε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι αρχές των Ναζί κατέλαβαν το εργοστάσιο, μετά το οποίο αυτό εθνικοποιήθηκε από τη γιουγκοσλαβική κυβέρνηση και συνέχισε τη λειτουργία του με το όνομα Tovarna kemičnih izdelkov Arbo (Εργοστάσιο Χημικών Προϊόντων Άρμπο). [4] [6] Ο σύζυγος της Κάνσκι αναγκάστηκε να συνταξιοδοτηθεί, ενώ αυτή πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της καριέρας της ως δασκάλα χημείας. [8]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Primorski slovenski biografski leksikon. Hermagoras Society. www
.slovenska-biografija .si /oseba /sbi920180 /. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2021. - ↑ 2,0 2,1 Primorski slovenski biografski leksikon. Hermagoras Society. www
.slovenska-biografija .si /oseba /sbi920180 /. - ↑ www
.slovenska-biografija .si /oseba /sbi923620 /. - ↑ 4,0 4,1 4,2 Benedetič, Anka (1993). «Kansky, Ana». Στο: Jevnikar, Martin. Primorski slovenski biografski leksikon: 19. snopič Dodatek B – L, 4. knjiga. Gorizia: Goriška Mohorjeva družba.
- ↑ «First doctorate awarded in Ljubljana 100 years ago». Slovenian Press Agency. 15 July 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 January 2021. https://web.archive.org/web/20210122234233/https://english.sta.si/2786327/first-doctorate-awarded-in-ljubljana-100-years-ago. Ανακτήθηκε στις 9 March 2021.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Šelih, A.· Antić G.M. (2012). Pozabljena polovica: portreti žensk 19. in 20. stoletja na Slovenskem. Založba Tuma & SAZU. σελίδες 303–307. ISBN 978-961-6682-01-5.
- ↑ Enciklopedija Slovenije. Mladinska knjiga, Ljubljana 1987–2002
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Senica, Saša (15 July 2020). «Kemičarka, ki je povezala dva svetova» (στα sl). Delo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 March 2021. https://web.archive.org/web/20210329033127/https://www.delo.si/novice/znanoteh/kemicarka-ki-je-povezala-dva-svetova/. Ανακτήθηκε στις 4 March 2021.
- ↑ Dolenc, Sašo (16 June 2019). «Do izobrazbe s prodajo marelic» (στα sl). Delo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 March 2021. https://web.archive.org/web/20210329033055/https://www.delo.si/novice/znanoteh/do-izobrazbe-s-prodajo-marelic/. Ανακτήθηκε στις 4 March 2021.
- ↑ «Oljarica in tovarna Arbo». Kulturno turistično društvo Podgrad pri Ljubljani. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2021.