Η Άννα της Αυστρίας (ισπ. Ana de Austria, γαλλικά: Anne d'Autriche, 22 Σεπτεμβρίου 160120 Ιανουαρίου 1666) από τον Οίκο των Αψβούργων ήταν βασίλισσα της Γαλλίας και της Ναβάρρας, αντιβασίλισσα του γιου της, Λουδοβίκου ΙΔ΄ της Γαλλίας, και ινφάντα της Πορτογαλίας και της Ισπανίας από τη γέννησή της. Κατά την αντιβασιλεία της (1643-1651) ο καρδινάλιος Μαζαρέν υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Γαλλίας.

Άννα της Αυστρίας
Η Άννα της Αυστρίας από τον Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς (1625).
Βασίλισσα της Γαλλίας και της Ναβάρρας
Περίοδος21 Νοεμβρίου 161514 Μαΐου 1643
ΠροκάτοχοςΜαρία των Μεδίκων
ΔιάδοχοςΜαρία Θηρεσία της Ισπανίας
Αντιβασίλισσα της Γαλλίας
Γέννηση22 Σεπτεμβρίου 1601
Βαγιαδολίδ, Ισπανία
Θάνατος20 Ιανουαρίου 1666 (64 ετών)
Παρίσι, Βασίλειο της Γαλλίας
Τόπος ταφήςΒασιλική Σαιν-Ντενί, Παρίσι, Γαλλία
ΣύζυγοςΛουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας
ΕπίγονοιΛουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας
Φίλιππος Α΄ της Ορλεάνης
ΟίκοςΟίκος των Αψβούργων
ΠατέραςΦίλιππος Γ' της Ισπανίας
ΜητέραΜαργαρίτα της Αυστρίας
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Είναι μια από τις κεντρικές μορφές στο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Δουμά, Οι Τρεις Σωματοφύλακες.[1]

Βιογραφία

Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία
 
Η Άννα και ο αδελφός της, Φίλιππος (1612).

Η Άννα Μαρία Μαυρικία γεννήθηκε στο Παλάτι Μπεναβέντε στο Βαγιαδολίδ στην Ισπανία. Ήταν το πρώτο παιδί και η μεγαλύτερη κόρη του Φιλίππου Γ΄ της Ισπανίας και της Μαργαρίτας της Αυστρίας, οι οποίοι ανήκαν στον Οίκο των Αψβούργων. Την προσφωνούσαν Ινφάντα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, Αρχιδούκισσα της Αυστρίας, Πριγκίπισσα της Βουργουνδίας και των Κάτω Χωρών.

Αρραβώνας

Επεξεργασία

Η Άννα αρραβωνιάστηκε σε ηλικία 10 ετών το συνομήλικό της Λουδοβίκο ΙΓ΄ της Γαλλίας. Στις 24 Νοεμβρίου 1615, παντρεύτηκαν με πληρεξούσιο στο Μπούργος, ενώ η νεότερη αδελφή του Λουδοβίκου, Ελισάβετ, και ο νεότερος αδελφός της Άννας, Φίλιππος, Πρίγκηπας των Αστουριών, παντρεύτηκαν δι' αντιπροσώπου στο Μπορντώ. Αυτοί οι γάμοι ακολούθησαν την παράδοση της εδραίωσης στρατιωτικών και πολιτικών συμμαχιών μεταξύ της Γαλλίας και της Ισπανίας, που άρχισαν με το γάμο του Φίλιππου Β΄ της Ισπανίας με την Ελισάβετ της Γαλλίας το 1559 ως μέρος της Συνθήκης του Κατώ-Καμπρεζί. Η Άννα και η Ελισάβετ ανταλλάχθηκαν στην Νήσο των Φασιανών.[2]

Ζωή στη Γαλλία

Επεξεργασία

Η Άννα και ο Λουδοβίκος, και οι δύο 14 ετών, πιέσθηκαν να ολοκληρώσουν το γάμο έτσι ώστε να αποφευχθεί κάθε δυνατότητα μελλοντικής ακύρωσης, αλλά ο Λουδοβίκος αγνόησε τη νύφη. Η μητέρα του Λουδοβίκου, Μαρία των Μεδίκων, συνέχισε να συμπεριφέρεται ως βασίλισσα της Γαλλίας χωρίς σεβασμό στη νύφη της. Η Άννα, πλαισιωμένη από την ακολουθία της από τις αριστοκρατικής καταγωγής κυρίες επί των τιμών, συνέχισε να ζει σύμφωνα με την ισπανική εθιμοτυπία και απέτυχε να βελτιώσει τα γαλλικά της.

 
Η Άννα ήταν γνωστή λάτρης της ιππασίας.

Μια σειρά αποβολών απογοήτευσε τον Βασιλιά και συνετέλεσε στο να ψυχρανθούν οι σχέσεις τους. Στις 14 Μαρτίου 1622, ενώ έπαιζε με τις κυρίες της, η Άννα έπεσε σε μία κιγκλιδωτή σκάλα και έτσι συνέβη η δεύτερη αποβολή της, για την οποία ο Λουδοβίκος την κατηγόρησε. Η προσοχή του Βασιλιά μονοπωλούνταν από τον πόλεμο εναντίον των Προτεσταντών.

Ο Λουδοβίκος στράφηκε τώρα στον καρδινάλιο Ρισελιέ ως σύμβουλο του· η εξωτερική πολιτική του Ρισελιέ του αγώνα εναντίον των Αψβούργων, οι οποίοι περιέβαλαν τη Γαλλία σε δύο μέτωπα, αναπόφευκτα δημιούργησε ένταση μεταξύ αυτού και της Άννας, η οποία παρέμενε άτεκνη για άλλα δεκαέξι χρόνια, ενώ ο Λουδοβίκος εξαρτάτο ακόμη περισσότερο από τον Ρισελιέ, ο οποίος ήταν ο πρώτος υπουργός του από το 1624.

Υπό την επιρροή της Μαρί ντε Ροάν, Κόμισσας Λα Σεβρέζ, η Βασίλισσα δέχθηκε να μπει σε πολιτική αντίθετη με τον Ρισελιέ και ενεπλάκη σε πολλές ίντριγκες εναντίον των πολιτικών του. Αόριστες φήμες προδοσίας κυκλοφορούσαν στην Aυλή, κυρίως την υποθετική ανάμειξη στις συνωμοσίες του Ανρί ντε Ταλλεϋράν-Περιγκόρ, Κόμη του Σαλαί.

Το 1635, η Γαλλία κήρυξε πόλεμο στην Ισπανία, τοποθετώντας τη Βασίλισσα σε μία αβάσιμη θέση. Η μυστική της αλληλογραφία με τον αδελφό της Φίλιππο Δ΄ της Ισπανίας ξεπερνούσε τα όρια της αδερφικής επικοινωνίας. Τον Αύγουστο του 1637, η Άννα κίνησε υποψίες, σε τέτοιο βαθμό που ο Ρισελιέ την ανάγκασε να υπογράψει κάποιους όρους σχετικά με την αλληλογραφία της, η οποία από τότε και στο εξής διαβαζόταν και περνούσε από έλεγχο.

 
Η Άννα με τους γιους της, Λουδοβίκο και Φίλιππο (μεταξύ 1641-50).

Γέννηση διαδόχου

Επεξεργασία

Παραδόξως, μέσα σε αυτό το κλίμα έλλειψης εμπιστοσύνης, η Βασίλισσα έμεινε σύντομα έγκυος για άλλη μια φορά. Ο δελφίνος Λουδοβίκος γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1638, εξασφαλίζοντας τη γραμμή διαδοχής των Βουρβόνων, ωστόσο η γέννηση ενός δεύτερου γιου, του Φιλίππου (1640), απέτυχε να επαναφέρει το κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στο βασιλικό ζεύγος.[3]

Το 1636, ο Ρισελιέ δώρισε στο Λουδοβίκο το Βασιλικό Ανάκτορο βόρεια του Λούβρου. Ο ίδιος ο Βασιλιάς δεν το χρησιμοποίησε ποτέ, ωστόσο η Άννα εγκαταστάθηκε στο Λούβρο μαζί με τους δυο γιους της και παρέμεινε ως επίτροπος εκεί.

Αντιβασίλισσα της Γαλλίας

Επεξεργασία
 
Η Άννα στα ύστερα της έτη. Πορτραίτο πιθανώς από το Σαρλ Μπωμπρέν (περ. 1650).

Η Άννα ονομάσθηκε αντιβασίλισσα με το θάνατο του συζύγου της (1643). Με τη βοήθεια του Πιέρ Σεγκιέρ, ανάγκασε το Κοινοβούλιο του Παρισιού να ανακαλέσει τη διαθήκη του τέως Βασιλιά, η οποία θα περιόριζε τις δυνάμεις της. Ο τετράχρονος γιος τους στέφθηκε βασιλιάς ως Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας. Η Άννα ανέλαβε την αντιβασιλεία, αλλά ανέθεσε τη διακυβέρνηση στον πρωθυπουργό Μαζαρέν προς γενική έκπληξη, καθότι ήταν προστατευόμενος του Ρισελιέ.[4]

Με την υποστήριξη του Μαζαρέν, η Άννα αντιμετώπισε την εξέγερση των αριστοκρατών, οδηγούμενη από τον Λουδοβίκου Β΄ του Κοντέ, η οποία έγινε γνωστή ως η Σφενδόνη. Το 1651, όταν ο γιος της Λουδοβίκος ΙΔ΄ επίσημα ενηλικιώθηκε, η αντιβασιλεία της νομικά έληξε. Παρ' όλα αυτά, κράτησε πολλή εξουσία και επιρροή πάνω στο γιο της μέχρι το θάνατο του Μαζαρέν (1661).

Ύστερη ζωή

Επεξεργασία

Το 1659, ο πόλεμος με την Ισπανία τελείωσε με το Σύμφωνο των Πυρηναίων. Τον επόμενο χρόνο, η ειρήνη εδραιώθηκε με το γάμο του νεαρού Βασιλιά με την ανιψιά της, Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας. Έχοντας εξασφαλίσει το γάμο του Λουδοβίκου, η Άννα ασχολήθηκε με το δεύτερο γιο της, Φίλιππο, Δούκα της Ορλεάνης. Το 1661 ο Φίλιππος παντρεύτηκε την πρώτη εξαδέλφη του, Ερριέττα της Αγγλίας, ενώ την ίδια χρονιά γεννήθηκε το πρώτο παιδί του Βασιλιά, ο δελφίνος Λουδοβίκος.

 
Η Άννα με την ανιψιά της και νύφη της, Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας, και τον εγγονό της, Λουδοβίκο (περ. 1662-3).

Λίγο καιρό μετά, η Άννα αποσύρθηκε στη μονή της Κομπανί, στην Βαλ ντε Γκρας, όπου πέθανε από καρκίνο του στήθους το 1666 σε ηλικία 64 ετών. Ενταφιάστηκε στη Βασιλική του Αγίου Διονυσίου.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Παντρεύτηκε το Λουδοβίκο ΙΓ΄ της Γαλλίας. Απέκτησε τα εξής παιδιά:

  • θνησιγενές τέκνο (Δεκέμβριος 1619).
  • θνησιγενές τέκνο (14 Μαρτίου 1622).
  • θνησιγενές τέκνο (1626).
  • θνησιγενές τέκνο (Απρίλιος 1631).
  • Λουδοβίκος ΙΔ΄ (1638 - 1715), Βασιλιάς της Γαλλίας.
  • Φίλιππος Α΄ (1640 - 1701), Δούκας της Ορλεάνης.

Απεικόνισή της στις τέχνες

Επεξεργασία

Η κυρία επί των τιμών της Άννας, Φρανσουάζ Μπερτρώ ντε Μοτβίλ, έγραψε την ιστορία της ζωής της Βασίλισσας στο βιβλίο της Mémoires d'Anne d'Autriche. Πολλοί την βλέπουν ως μια λαμπρή και πονηρή γυναίκα και είναι ένας από τους κεντρικούς χαρακτήρες στα μυθιστορήματα του Αλέξανδρου Δουμά πατέρα, Οι Τρεις Σωματοφύλακες (1844), Μετά είκοσι έτη (1845) και Ο Υποκόμης της Βραζελόνης (1847-50).[5]

Στις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές των βιβλίων του Δουμά την έχουν υποδυθεί, μεταξύ άλλων, η Ντόροθυ Ντάλτον, η Μαίρυ ΜακΛάρεν, η Άντζελα Λάνσμπερυ, η Τζεραλντίν Τσάπλιν, η Τζούνο Τεμπλ, η Αλεξάντρα Ντάουλινγκ και η Βίκυ Κριπς.

Οίκος των Αψβούργων
Ισπανικός κλάδος
 
Αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄
(Βασιλιάς Κάρολος Α΄)
Τέκνα
Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας
Μαρία, Αγία Ρωμαία Αυτοκράτειρα
Ιωάννα της Ισπανίας
Δον Χουάν (νόθος)
Μαργαρίτα της Πάρμα (νόθος)
Φίλιππος Β΄
Τα τέκνα περιλαμβάνουν
Κάρλος, Πρίγκιπας των Αστουρίων
Ισαβέλλα της Ισπανίας
Αικατερίνη, Δούκισσα της Σαβοΐας
Φίλιππος Γ' της Ισπανίας
Μαρία της Ισπανίας
Φίλιππος Γ΄
Τα τέκνα περιλαμβάνουν
Άννα, Βασίλισσα της Γαλλίας
Φίλιππος Δ´ της Ισπανίας
Μαρία Άνα, Αγία ρωμαία Αυτοκράτειρα
Ινφάντε Κάρλος
Καρδινάλιος-Ινφάντε Φερδινάνδος
Φίλιππος Δ΄
Τα τέκνα περιλαμβάνουν
Βαλτάσαρ Κάρολος, Πρίγκιπας των Αστουρίων
Μαρία Θηρεσία, Βασίλισσα της Γαλλίας
Μαργαρίτα, Αγία ρωμαία Αυτοκράτειρα
Κάρολος Β΄ της Ισπανίας
Κάρολος Β΄

Παραπομπές

Επεξεργασία


Άννα της Αυστρίας (1601-1666)
Γέννηση: 22 Σεπτεμβρίου 1601 Θάνατος: 20 Ιανουαρίου 1666
Γαλλική βασιλική οικογένεια
Προκάτοχος
Μαρία των Μεδίκων
Βασιλική σύζυγος της Γαλλίας
24 Μαΐου 1615–14 Μαΐου 1643
Διάδοχος
Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας
Βασιλική σύζυγος της Ναβάρρας
24 Νοεμβρίου 1615–1620
Ένωση με τη Γαλλία
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Φίλιππος
(που έγινε Φίλιππος Β΄)
Πριγκίπισσα της Πορτογαλίας
1601–1605
Διάδοχος
Φίλιππος
(που έγινε Φίλιππος Γ΄)