Βικιπαίδεια

Άνω Ράχη Πρέβεζας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 39°13′29″N 20°40′36″E / 39.22472°N 20.67667°E / 39.22472; 20.67667

Η Άνω Ράχη είναι τοπική κοινότητα της δημοτικής ενότητας Λούρου του δήμου Πρέβεζας της περιφερειακής ενότητας Πρέβεζας στην περιφέρεια Ηπείρου. Παλαιότερα ονομάζονταν Κράβαρι πριν τη μετονομασία του το 1927.[1]

Άνω Ράχη
Άνω Ράχη is located in Greece
Άνω Ράχη
Άνω Ράχη
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΠρέβεζας
ΔήμοςΠρέβεζας
Δημοτική ΕνότηταΛούρου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
ΝομόςΠρέβεζας
Υψόμετρο360
Έκταση16,4
Πληθυσμός
Μόνιμος96
Έτος απογραφής2021
Πυκν. πληθ.7,7 κατ./χλμ.2
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΚράβαρι
Ταχ. κώδικας480 61
Τηλ. κωδικός003026820
δεδομένα

Γεωγραφία και στατιστική Επεξεργασία

Το χωριό βρίσκεται 30 χλμ. βόρεια της Πρέβεζας και 10 χλμ. βορειοδυτικά του Λούρου, σε υψόμετρο 360 μ. στην πλαγιά του βουνού Κορέτσι, που είναι διακλάδωση των βουνών του Σουλίου.[2][3] Απέχει οδικώς από την Πρέβεζα 40 χλμ., τον Λούρο 15 χλμ., το Καναλλάκι 16 χλμ. και την Άρτα 39 χλμ.[3] Έχει έκταση 16,4 χλμ2, 108 κατοικίες με 127 κατοίκους στην απογραφή του 2011 και πυκνότητα πληθυσμού 7,7 κατ/χλμ2.[4] Το έδαφος της κοινότητας καλύπτεται από λιβάδια, δάση και από μικρές καλλιέργειες ζωοτροφών, με την κτηνοτροφία να αποτελεί την κύρια απασχόληση των κατοίκων της. Το ανατολικό τμήμα της είναι ενταγμένο από το 2001 στην περιοχή προστασίας καταφυγίου άγριας ζωής «Ζαλόγγου − Αβάσσου» έκτασης 25,4 χλμ2.[5] 

Ιστορία Επεξεργασία

Πότε δημιουργήθηκε το χωριό Κράβαρι δεν είναι ακριβώς γνωστό. Το χωριό κτίστηκε λίγα χρόνια μετά την καταστροφή του Σουλίου το 1803, από τους κατοίκους των δύο καταστραφέντων χωριών Συρμάτι στα νότια και Νικολίτσαρι στα βόρεια του σημερινού (Μουστάκας 1928).[2] Το χωριό υπαγόταν στη συμπολιτεία του Σουλίου αναφέρει ο (Λαμπρίδης 1890)[6] αλλά όχι και ο (Περραιβός 1803),[7] ή ανήκε στα χωριά και εδαφικές ζώνες υπό τη σουλιώτικη προστασία (Ψιμούλη 1998).[8]

Η πρώτη ιστορική αναφορά του χωριού είναι το 1832 σε οθωμανική διαταγή επιστράτευσης ως Κράββαρι.[9] Η επόμενη αναφορά είναι το 1854 στη Χρονογραφία της Ηπείρου του Παναγιώτη Αραβαντινού ως Κράβαρυ.[10] Σε μεταγενέστερα κείμενα από το 1880 ως το 1940 αναφέρεται ως Κράβαρι,[11][12] Kravari,[13] Κράβαρη,[14] Κράββαρη,[15] Κραβάριον,[16] Ἀνωράχη,[1] Ἀνωρράχη,[16] Ἄνω Ῥάχη.[17]

Επί τουρκοκρατίας το χωριό διοικητικά υπαγόταν στον καζά Πρέβεζας του σαντζακίου Πρέβεζας του βιλαετίου Ιωαννίνων[14] και εκκλησιαστικά στη μητρόπολη Άρτης και από το 1881 στη μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης.[18] Το 1884 υπήρχαν στο χωριό γραμματοδιδασκαλείο 15 μαθητών και οι εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη, Αγίου Νικολάου, Αγίας Παρασκευής και Αγίας Βαρβάρας.[18] Το καθεστώς ιδιοκτησίας της γης μεταβάλλονταν στη διάρκεια της περιόδου, άλλοτε ήταν τσιφλίκι[10][14] άλλοτε ιδιοκτησία του οθωμανικού δημοσίου.[12] Το 1922 καταγράφεται ως τσιφλίκι έκτασης 11.402 τουρκ. στρ. (=14.480 στρ.) αξίας 332.875 γροσίων και το 1925 αναφέρονται ως ιδιοκτήτες του οι κληρονόμοι του Χουσεΐν αγά Χατζή Οσμάν από το Μαργαρίτι (με περίπου 9.000 τουρκ. στρ.) και η μονή Αβάσου.[19] Το 1928 αναφέρεται η ύπαρξη συνεταιρισμού ακτημόνων καλλιεργητών του χωριού για την προάσπιση των συμφερόντων τους.[2]

To 1919 γίνεται σύσταση της κοινότητας Κραββαρίου (οικισμοί Κράββαρι, Ἄνω Βλάνδο και Κάτω Βλάνδο) της υποδιοικήσεως Πρεβέζης του νομού Πρεβέζης.[20] Το 1927 μετονομάστηκε η κοινότητα και ο συνοικισμός από Κράβαρι σε Ἀνωράχη και το 1940 διορθώθηκε σε Άνω Ράχη.[1][21] Από το 1928 μέχρι το 1997 η κοινότητα Ἀνωράχης αποτελούνταν από τους οικισμούς Ἀνωράχης και Κορυφούλας.[22] Το 1997 καταργήθηκε η κοινότητα και ο οικισμός προσαρτήθηκε στον δήμο Λούρου και από το 2010 στη δημοτική ενότητα Λούρου του δήμου Πρέβεζας.[23]

Κοντά στο χωριό στη θέση Μπρινιάσα βρέθηκαν παλιοί τάφοι σφραγισμένοι με μαρμάρινες πλάκες ενωμένες με μολύβι. Η τοποθεσία λέγεται και Μαγιόπουλα γιατί ένας τοπικός θρύλος λέει πως εκεί σκοτώθηκαν τον μήνα Μάη νέοι τραγουδώντας τραγούδια του Μάη.[2] 

Πληθυσμός Επεξεργασία

Μεταβολή πληθυσμού χωριού και κοινότητας Γραφική παράσταση μεταβολής πληθυσμού χωριού
χρόνος κάτοικοι

χωριού

άνδρες γυναίκες κάτοικοι

κοινότητας

χωριά κοινότητας
1880 [11] 180     180 Κράβαρι
1895 [14] 216 121 95 216 Κράβαρη
1910 [15] 226     226 Κράββαρη
1913 [24] 262 139 123 262 Κράββαρη
1920 [25] 314 167 147 536 Κράββαρι, Ἄνω Βλάντο, Κάτω Βλάντο
1928 [16] 355 180 175 467 Ἀνωρράχη, Κορυφούλα
1940 [17] 321 149 172 443 Ἄνω Ῥάχη, Κορυφούλα
1951  [26] 391     522        »                 »
1961  [26] 441     594        »                 »
1971  [26] 299     425        »                 »
1981  [26] 254     361        »                 »
1991  [26] 237     316        »                 »
2001  [26] 260     260 Άνω Ράχη
2011  [4] 127     127        »

Τοπωνύμιο Επεξεργασία

 
 
Άνω Ράχη
 
 
 
 
Κράβαρι στην Ελλάδα

Η προέλευση της λέξης Κράβαρι είναι σλαβική.[27] Στις νότιες σλαβικές γλώσσες και σε μερικές δυτικές σλαβικές γλώσσες η λέξη κράβα (кра́ва, крȁвa, krȁva, kráva) σημαίνει αγελάδα.[28] Kράβαρ (кра́варь, крaвар, kravar, krȁvār, krȃvar, kravař) είναι ο βουκόλος.[29] Κράβαρι (крaвари, kravari, krȁvāri, kravaře) είναι οι βουκόλοι. 

Ομωνυμίες Επεξεργασία

Κράβαρι στην Ελλάδα Επεξεργασία

 
Γενικός Χάρτης της Κεντρικής Ευρώπης του Στρατιωτικού Γεωγραφικού Ινστιτούτου της Αυστρο-Ουγγαρίας (Φύλλο 38-39, Πρέβεζα), έρευνα 1889-1896, έκδοση 1912.
  • Κράβαρη (Ḳiravar İli). Επαρχία του σαντζακίου Τρικάλων στο βιλαέτι Τρικάλων, όπου το 1454-1455 στο οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο ΜΜ10 καταγράφονται οι φόροι 50 οικισμών (με 500 οικογένειες, 90 άγαμους και 31 χήρες). Οι φόροι προορίζονταν για τη μισθοδοσία των τεσσάρων απογόνων του Κράβαρη (Ḳiravar), Κάρολου, Καρατζά, Μουσά και Μικροπέτρα οι οποίοι υπηρετούσαν στο οθωμανικό ιππικό (σπαχήδες).[30] Το 1854 ο Αραβαντινός αναφέρεται στο Κράβαρυ ίσως Καρίβαρυ, περιοχή με 8 χωριά 4.000 κατοίκων στη Ναυπακτία του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας.[31]
  • Κράβαρι. Τοποθεσία και χειμερινός οικισμός (κοντά στα Κρινόφυτα) κατοίκων της κοινότητας Λυκουρίας του δήμου Κλειτορίας της επαρχίας Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας. Δεν αναφέρεται σε απογραφή και στο λεξικό του 1935.[32]
  • Κραβαρέϊκα. Χωριό της κοινότητας Κανδήλας της επαρχίας Βονίτσης και Ξηρομέρου του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Κάτοικοι 106 (1951), 154 (1928). Δεν αναφέρεται στην απογραφή του 1961.[33]
  • Κράβαρι ή Κραβάτα. Βουνό της Πελοποννήσου στη νότια Αρκαδία, νότια προέκταση του Μαίναλου το αρχαίο Βόρειον όρος σήμερα λέγεται Κραβάτα (Κράβαρι κατά τον γαλλικό χάρτη) με ύψος 1023 μ. (κατά τον γαλλικό χάρτη 1088 μ.).[34]

Κράβαρι στην Ευρώπη Επεξεργασία

  • Κράβαρε (Kravaře). Πόλη στην ιστορική περιοχή της Χουσητίας της Τσεχικής Σιλεσίας με 6.681 (2016) κατοίκους. Αποτελεί δήμο της περιφέρειας Οπάβα της περιοχής Μοραβίας-Σιλεσίας στη βορειοανατολική Τσεχία κοντά στα σύνορα με την Πολωνία σε υψόμετρο 237 μ. Από το 1274 μέχρι το 1420 ήταν ιδιοκτησία των λόρδων Κράβαρ. Η πρώτη ιστορική αναφορά είναι από το 1224.[35][36]
  • Κράβαρε (Kravaře). Χωριό στην ιστορική περιοχή της Βοημίας της Τσεχίας με 794 (2016) κατοίκους. Αποτελεί κοινότητα στο δήμο Τσεσκά Λίπα της περιφέρειας Τσεσκά Λίπα της περιοχής Λίμπερετς στη βορειοδυτική Τσεχία κοντά στα σύνορα με τη Γερμανία και Πολωνία σε υψόμετρο 280 μ.[36][37] 
  • Κράβαρι (Кравари). Χωριό στο δήμο Μπίτολα (παλαιό Μοναστήρι) με 880 (2002) κατοίκους στο νοτιοδυτικό τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας και κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα, σε υψόμετρο 591 μ.[38]
  • Κράβαρι (Кравари). Χωριό στο δήμο Ούλτσιν με 547 (2011) κατοίκους (Αλβανούς όλους) στο νότιο Μαυροβούνιο, νότια της λίμνης Σκόδρας κοντά στα σύνορα με την Αλβανία σε υψόμετρο 59 μ.[39]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Διάταγμα 1-4-1927 (ΦΕΚ Α 76/2-5-1927)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 5/24, σελ. 36.
  3. ↑ 3,0 3,1 Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις
  4. ↑ 4,0 4,1 Απογραφή 2011 : Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ)
  5. ↑ http://www.apdhp-dm.gov.gr/gps_p2/prevezas_lourou_p2.pdf
  6. ↑ Ιωάννης Λαμπρίδης, Ηπειρωτικά μελετήματα τεύχος δέκατον τα Σουλιωτικά. Τοπογραφία του Σούλη, προαγωγή, ήθη έθιμα άθλοι και ευκλεείς αγώνες της Λάκκας και του Κακοσούλη, Αθήνα 1890, τυπογραφείον Αναστασίου Ντρίμη, σελ. 7-9 Κράβαρη.
  7. ↑ Χριστόφορος Περραιβός, Ιστορία σύντομος του Σουλίου και Πάργας, Παρίσι 1803, σελ.21-22.
  8. ↑ Βάσω Δ. Ψιμούλη, Σούλι και Σουλιώτες, εκδότης Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 1998, σελ. 189. 
  9. ↑ Κωνσταντίνος Στεργιόπουλος, Παρατηρήσεις εἰς τὴν νεωτέραν γεωγραφίαν τῆς Ἠπείρου: Μετά χάρτου της Ηπείρου, εκδοτικός οίκος Πέτρου Δημητράκου, Αθήνα 1937, σελ 60 Κράββαρι. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Παναγιώτης Αραβαντινός, Χρονογραφία της Ηπείρου: των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854, Αθήνα 1856, τόμος 2, σελ. 326 Κράβαρυ.
  11. ↑ 11,0 11,1 Επιτελικό Γραφείο Υπουργείου Στρατιωτικών, Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας, Αθήνα 1880, σελ. 73 Κράβαρι.
  12. ↑ 12,0 12,1 Εφημερίδα Φωνή της Ηπείρου Αρχειοθετήθηκε 2022-03-08 στο Wayback Machine., Ετος Γ΄Αρ. 135 ( 21-04-1895) διαφάνεια 259 Κράβαρι.
  13. ↑ Γενικός Χάρτης της Κεντρικής Ευρώπης του Στρατιωτικού Γεωγραφικού Ινστιτούτου της Αυστρο-Ουγγαρίας (Φύλλο 38-39, Πρέβεζα), έρευνα 1889-1896, έκδοση 1912.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Μιχάλης Κοκολάκης, Η Τουρκική Στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895, έκδοση 2003 σελ. 65 Κράβαρη.
  15. ↑ 15,0 15,1 Μιχάλης Κοκολάκης, Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ήπειρο (1820-1913), Εκδότης Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, έκδοση 2003, σελ. 491 Κράββαρη.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Απογραφή 1928 : Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, σελ. 291 Ἀνωρράχη (Κραβάριον).
  17. ↑ 17,0 17,1 Απογραφή 1940 : Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, σελ. 320 Ἄνω Ῥάχη.
  18. ↑ 18,0 18,1 Σεραφείμ Ξενόπουλος ο Βυζάντιος, Δοκίμιον ιστορικής τινος περιλήψεως τής ποτε αρχαίας και εγκρίτου Ηπειρωτικής πόλεως Άρτης και της ωσαύτως νεωτέρας πόλεως Πρεβέζης, Τυπογραφείον Κάλλους, Αθήνα 1884, σελ. 243-245, Κράββαρι. 
  19. ↑ Κωνσταντίνος Βακατσάς, Η γενική διοίκηση Ηπείρου: η αγροτική ιδιοκτησία 1913 – 1918, Ιωάννινα 2001, σελ. 389-390.
  20. ↑ Βασ. Διάταγμα 7-8-1919 (ΦΕΚ Α 181/14-8-1919)
  21. ↑ «(Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε.) Διοικητικές μεταβολές κ. Κράβαρι (Πρεβέζης)». 
  22. ↑ Δ/μα 15-4-1928 (ΦΕΚ Α 173/25-8-1928)
  23. ↑ Νόμος 2539/1997 (ΦΕΚ Α 244/4-12-1997) και Νόμος 3852/2010 (ΦΕΚ Α 87/7-6-2010)
  24. ↑ Απαρίθμηση 1913 Αρχειοθετήθηκε 2016-08-16 στο Wayback Machine. : Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913, Διεύθυνσις Στατιστικής, Αθήναι 1915, σελ. 67 Κράββαρη.
  25. ↑ Απογραφή 1920 : Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνσις Στατιστικής, σελ. 249 Κράββαρι.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 26,5 Απογραφή 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 : Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.)
  27. ↑ Max Vasmer, Die Slaven in Griechenland, Βερολίνο 1941, Λειψία 1970, σελ. 63. 
  28. ↑ Max Vasmer, Russisches etymologisches Wörterbuch, Χαϊδελβέργη, 1950-1958, τόμος 1, σελ. 629-630, διαφάνεια 337-338.
  29. ↑ Samuel Linde,Słownik języka polskiego, Βαρσοβία 1807, τόμος 2, σελ. 1142-1143 διαφάνεια 484.
  30. ↑ Γεώργιος Λιακόπουλος, Η απογραφή των Κραβάρων στο οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο ΜΜ10 (1454-1455), σελ. 417-418, 493, 507-508. 
  31. ↑ Παναγιώτης Αραβαντινός, Χρονογραφία της Ηπείρου, τόμος 2, σελ. 87-88.
  32. ↑ Παπανδρέου, Γεώργιος (1906). Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας. Αθήνα: Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρος. σελ. 320. 
  33. ↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 16/24, σελ. 239.
  34. ↑ Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 7/24 σελ. 550.
  35. ↑ «Město Kravaře». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2017. 
  36. ↑ 36,0 36,1 «Český statistický úřad.Population of municipalities of the Czech republic 1-1-2017». 
  37. ↑ «Obec Kravaře». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2017. 
  38. ↑ «makedonija/municipalities/bitola/kravari». 
  39. ↑ «Zavod za statistiku Crne Gore (Monstat), Population Census in Montenegro 2011». 

Πηγές Επεξεργασία

  • Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Δρανδάκης 1926-1934, τόμος 5/24, σελ. 36, συντάκτης Μουστάκας Διον., λήμμα Ανωράχη (Α΄ έκδοση Πυρσός ΑΕ 1928, B΄ έκδοση Φοίνιξ ΕΠΕ 1956).
  • Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Χάρη Πάτση, 1966-1975, τόμος 6/24, σελ. 179 λήμμα ΄Ανω Ράχη.
  • Μεγάλη Γενική Εγκυκλοπαίδεια Υδρία, Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων Α.Ε., Αθήνα 1978-1988, τόμος 9/55 σελ. 160 λήμμα Άνω Ράχη.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άνω_Ράχη_Πρέβεζας&oldid=10457922"