Όλυμπος Καρπάθου

χωριό και ιστορική έδρα του Δήμου Καρπάθου

Συντεταγμένες: 35°44′25.84″N 27°10′24.76″E / 35.7405111°N 27.1735444°E / 35.7405111; 27.1735444

Η Όλυμπος είναι ένας οικισμός ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού κάλλους και βρίσκεται στο νησί της Καρπάθου. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 310 μέτρων, κατά μήκος αυχένα των υπωρειών του όρους Προφήτης Ηλίας της βόρειας Καρπάθου και είναι χαρακτηρισμένος από τις αρμόδιες κρατικές αρχές ως παραδοσιακός οικισμός. Η δυτική πλευρά της Ολύμπου είναι απόκρημνη και στέκεται πάνω από κατωφέρεια που καταλήγει στην θάλασσα ενώ η ανατολική της πλευρά είναι πιο ομαλή και της προσφέρει πρόσβαση στο επίνειό της, το Διαφάνι. Η Κοινότητα Ολύμπου που υπάγεται στον Δήμο Καρπάθου έχει 556 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Όλυμπος
Η Όλυμπος όπως φαίνεται από Βορειοανατολικά.
Όλυμπος is located in Greece
Όλυμπος
Όλυμπος
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή ΕνότηταΚαρπάθου-Ηρωικής Νήσου Κάσου
ΔήμοςΚαρπάθου
Δημοτική ΕνότηταΟλύμπου
Δημοτική ΚοινότηταΟλύμπου
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΝησιά Αιγαίου Πελάγους
ΝομόςΔωδεκανήσου
Υψόμετρο310 μ.
Έκταση101
Πληθυσμός556 κατ. (2011)
Πληροφορίες
ΠολιούχοςΚοίμησις Θεοτόκου
Παλαιά ονομασίαΈλυμπος
Ονομασία κατοίκωνΟλυμπίτης / Ολυμπίτισσα ή Ελυμπίτης / Ελυμπίτιτσα (αρχαιοπρεπώς Ολύμπιος / Ολυμπία)
Ταχ. κώδικας857 00
Τηλ. κωδικός+030 22450

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

 
Όλυμπος Καρπάθου: η συνοικία "Σκαλϊάκια". Στο κέντρο της φωτογραφίας το σπίτι του Δημάρχου Ιωάννου Παύλ. Παυλίδη.

Στην αρχαιότητα οι κυριότερες πόλεις της βόρειας Καρπάθου ήταν η Βρυκούς που ήταν χτισμένη στο ΒΔ άκρο του νησιού της Καρπάθου και η Σάρος που ήταν χτισμένη στο μέσον της Ανατολικής ακτής του νησιού της Σαρίας. Τον 7ο αιώνα μ.Χ. λόγω των επιδρομών, κυρίως των Σαρακηνών πειρατών, οι κάτοικοι των αρχαίων πόλεων εγκατέλειψαν τις αρχικές τους εστίες στα παράλια και αναζήτησαν καταφύγιο σε ορεινότερα και πιο δυσπρόσιτα σημεία του νησιού με αποτέλεσμα να ιδρύσουν τον σημερινό οικισμό Όλυμπος[1] ή Έλυμπος στο τοπικό ιδίωμα. Ο οικισμός χτίστηκε ακολουθώντας την αρχιτεκτονική των οχυρωμένων μεσαιωνικών νησιωτικών οικισμών[2] και την εικόνα αυτή διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτη μέχρι σήμερα. Την ονομασία Όλυμπος την οφείλει στο παλαιότερο όνομα του βουνού στους πρόποδες του οποίου χτίστηκε, και το οποίο σήμερα ονομάζεται Προφήτης Ηλίας.

Η Όλυμπος παρέμεινε μέχρι πρόσφατα αποκομμένη από τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, ακόμα και από την υπόλοιπη Κάρπαθο με αποτέλεσμα να αναπτύξει μιαν εντελώς ξεχωριστή και ιδιόμορφη πολιτισμική παράδοση[εκκρεμεί παραπομπή], πολλά στοιχεία της οποίας διατηρεί ζωντανά ως τώρα. Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή φορεσιά της περιοχής που φοριέται ακόμα και σήμερα από τις γυναίκες της Ολύμπου. Μέχρι την δεκαετία του 1980 ο δρόμος που συνέδεε τον οικισμό με το υπόλοιπο νησί ήταν ιδιαίτερα δύσβατος με αποτέλεσμα η επικοινωνία του οικισμού με την υπόλοιπη Κάρπαθο να γίνεται κυρίως μέσω θαλάσσης από το λιμάνι του Διαφανίου. Η βελτίωση του οδικού δικτύου βοήθησε πολύ στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής η οποία ήταν ραγδαία μετά το 1990.

Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου Επεξεργασία

 
Η Κοινότητα Ολύμπου

Όλυμπος αποτέλεσε σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αυτοδιοικούμενη Δημογεροντία υπαγόμενη στον Καζά της Καρπάθου που ήταν τμήμα του Σαντζακίου της Ρόδου. Κατά τη διάρκεια της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα και μέχρι την ενσωμάτωση των νησιών αυτών στην Ελλάδα (1912-1948) αποτέλεσε Αυτοδιοίκητο Δήμο (Municipio di Olimpo) της Υπερπόντιας Κτήσης των Ιταλικών Νήσων του Αιγαίου Πελάγους (Possedimento d'oltremare di Isole Italiane dell'Egeo). Από το 1948 και μέχρι το 2010, τέλος, αποτέλεσε ξεχωριστή Αυτοδιοίκητη Κοινότητα του Νομού Δωδεκανήσου του Ελληνικού κράτους[3]. Η συνολική έκταση της Κοινότητας είναι 104,876 τ.χλμ. και στα όριά της περιλαμβάνεται το βόρειο τμήμα της Καρπάθου και το νησί Σαρία. Η Κοινότητα Ολύμπου έχει πληθυσμό 556 κατοίκους και περιλαμβάνει επίσης τους οικισμούς Όλυμπο [ 270 ], Διαφάνι [ 228 ], Αυλώνα [ 7 ], Τρίστομο [ 6 ] και τη νησίδα Σαρία [45 ]. Το 2010 ενσωματώθηκε στον ενιαίο Καλλικράτειο Δήμο Καρπάθου και έκτοτε αποτέλεσε Τοπική Κοινότητά του, ενώ με το Σχέδιο "Κλεισθένης" αποτελεί μια από τις δέκα Κοινότητες του Κλεισθένειου Δήμου Καρπάθου, διοικούμενη από πενταμελές Κοινοτικό Συμβούλιο.

Η Όλυμπος λόγω της ιδιαίτερης πολιτισμικής της ταυτότητας ορίστηκε ιστορική έδρα του νέου Δήμου Καρπάθου μετά τη σύστασή του στη βάση του Σχεδίου Καλλικράτης[4], ενώ με ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δωδεκανήσου έχει ονομαστεί "Πόλις του ζώντος λαϊκού πολιτισμού της Δωδεκανήσου" (2008).

Διοικητικά η περιοχή της Κοινότητας Ολύμπου αποτελεί ιδιαίτερη Δημοτική Ενότητα του Δήμου Καρπάθου.

Δημοτική Ενότητα Ολύμπου Δήμου Καρπάθου Επεξεργασία

Νησίδες Επεξεργασία

Στην Δημοτική Ενότητα Ολύμπου του Δήμου Καρπάθου υπάγονται οι παρακάτω νησίδες:

Αγριλλάρικο (ή Νήτσος τ' Αγριλλάρικου), Αμμούδι (ή Αμμούϊ), Αρμενόπετρα, Γραιονήσι (της Γραίας το Νητσί ή Γραιονήτσι), Μαύρη Πέτρα, Μεγάλο Τρίστομο (ή Μεάλος Νήτσος του Τριστόμου), Μικρό Τρίστομο (ή Μικρός Νήτσος του Τριστόμου), Νησί του Πειρασμού (ή του Πειρασμού το Νητσί), Νήσος τ΄Ακρωτηρίου, Νήσος ΒρουκούνταςΝήτσος της Βρουκούντας), Νήσος του Πέρου, Πρασονήσι Ολύμπου (ή Πρασονήτσι της Σαρίας), Σαρία, Χοίρος.

Πιο συγκεκριμένα:

Δημογραφία Επεξεργασία

 
Ολυμπίτες με παραδοσιακές ενδυμασίες στην υποδοχή του ιταλού Κυβερνήτη Mario Lago κατά την επίσκεψή του στην Όλυμπο το έτος 1930. (Εξ αριστερών προς τα δεξιά α. Άνω σειρά: Κωστής Βασ. Κακκαρόλλης, Καλίτσα Αντ. Οικονόμου, Καλίτσα Μακρή - Τσαμπανάκη, Ερνία Νικ. Μακρή, Γεώργιος Ιωάν. Νικήτας β. Μεσαία σειρά: Μαρούκλα Γεωρ. Νικήτα, Μαρινία Ιωάν. Κρητικού γ. Κάτω σειρά: Ευαγγελίστρια Ιωάν. Σακέλλη, Καλιώ Μιχ. Χιώτη.
Όνομα οικισμού 1947 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Όλυμπος 1.202 1.079 0866 0537 0331 0304 0409 0270
Αυλώνα - 0048 0020 0046 0024 0016 0007
Διαφάνι 0196 0246 0313 0254 0198 0247 0312 0228
Τρίστομος 0009 - 0010 0007 0002 - 0002 0006
Σαρία 0020 0016 0018 0013 0004 - 0022 0045
Σύνολο 1.427 1.341 1.255 831 581 575 761 556

Επικεφαλής τοπικής αυτοδιοίκησης Επεξεργασία

Διάρκεια θητείας Εκλεγμένος ή Διορισμένος Δήμαρχος, Κοινοτάρχης ή Πρόεδρος Κοινοτικού Συμβουλίου Σημειώσεις
Χρονική Περίοδος 1946 - 1948 Δήμαρχος

Ολύμπου Καρπάθου

Αυτοδιοίκητος Δήμος των Δωδεκανήσων

(Αγγλοκρατία)

Αύγ. 1946 - Μάρτ. 1948 Κωνσταντίνος Νικ. Ψύλλος Κτηματίας
Χρονική Περίοδος 1948-2010 Κοινοτάρχης

Ολύμπου Καρπάθου

Αυτοδιοίκητη Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου

(νόμος ΔΝΖ΄, 1912 Περί Δήμων και Κοινοτήτων-

Ελευθερίου Βενιζέλου)

Μάρτ. 1948 - Μάϊος 1951 Κωνσταντίνος Νικ. Ιωαννίδης (πρ. Ψύλλος) Κτηματίας
Μάϊ. 1951-1952 Γεώργιος Μηνά Χαλκιάς Υποδηματοποιός (Κοινοτικός Συνδυασμός "Πρόοδος")
1952- Αύγ. 1954 Νικόλαος Κων. Καστελλοριζιός Έμπορος

Μέλος του Κοινοτικού Συνδυασμού "Πρόοδος", εξελέγη Κοινοτάρχης μέσω εσωτερικών διεργασιών του Κοινοτικού Συμβουλίου.

Αύγ. 1954-Αύγ. 1964 Νικόλαος Κων. Καστελλοριζιός Έμπορος

Κέρδισε τις εκλογές του 1954 και του 1959. (Κοινοτικός Συνδυασμός "Πρόοδος")

Αυγ. 1964-

Αυγ. 1967

Νικόλαος π.Γ. Σακελλάρης Συνταξιούχος Η.Π.Α.

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Αναγέννησις"). Αντικαταστάθηκε από τη στρατιωτική δικτατορική κυβέρνηση.

Σεπτ. 1967-

Οκτ. 1974

Κωνσταντίνος Νικ. Ιωαννίδης

(πρ. Ψύλλος)

Κτηματίας

(Δοτός Κοινοτάρχης, διορισμένος από τη στρατιωτική δικτατορική κυβέρνηση).[5]

Οκτ. 1974-

Μάϊ. 1975

Κομνηνός Νικ. Παυλίδης Δάσκαλος

(Υπηρεσιακός Κοινοτάρχης, διορισμένος από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας).

Ιούν. 1975-1990 Γεώργιος Ιωάν. Σακέλλης Υποδηματοποιός

(Κοινοτικοί Συνδυασμοί "Πρόοδος", "Ένωσις")

1991-1994 Εμμανουήλ Γεωρ. Πύργος Συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Ομόνοια")

1995-1998 Μιχαήλ Κων. Πρωτόπαπας Ξυλουργός

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Ομόνοια") (α΄ θητεία)

Χρονική Περίοδος

1999-2010

Κοινοτάρχης

Ολύμπου Καρπάθου

Αυτοδιοίκητη "Καποδιστριακή" Κοινότητα

Ολύμπου Καρπάθου

1999-2002 Μιχαήλ Κων. Πρωτόπαπας Ξυλουργός

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Όλυμπος 2000" ) (β' θητεία)

2003-2006 Νικόλαος Παύλ. Κανάκης Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α.)

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Πρώτα η Όλυμπος")

2007-2010 Κωνσταντίνος Μηνά Τσαμπανάκης Ξυλουργός - ξυλογλύπτης

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Ολυμπίτικο Μέλλον")

Χρονική Περίοδος

2011-2019

Πρόεδρος

Τοπικού Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου Δήμου Καρπάθου

Τοπική Κοινότητα Ολύμπου

"Καλλικράτειου" Δήμου Καρπάθου

1 Ιανουαρίου 2011 -

31 Αυγούστου 2014

Ηλίας Βασ. Παπαηλίας Τουριστικός Επιχειρηματίας

(Δημοτικός Συνδυασμός "Παγκαρπαθίων Πολιτεία")

1 Σεπτεμβρίου 2014 -

31 Αυγούστου 2019

Ιωάννης Εμμ. Μακρυμανώλης Υπάλληλος Ν.Π.Ι.Δ.

(Δημοτικός Συνδυασμός "Όλοι για την Κάρπαθο")

Χρονική Περίοδος 2019 - 2023 Πρόεδρος

Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου

Δήμου Καρπάθου

Κοινότητα Ολύμπου

"Κλεισθένειου" Δήμου Καρπάθου

1 Σεπτεμβρίου 2019-31 Δεκεμβρίου 2023 Ηλίας Βασ. Παπαηλίας Τουριστικός Επιχειρηματίας

(Κοινοτικός Συνδυασμός "Ανανεωτική Κίνηση Ολυμπιτών")

Χρονική Περίοδος 2024 - Σήμερα Πρόεδρος

Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου Δήμου Καρπάθου

Δημοτική Κοινότητα Ολύμπου "Κλεισθένειου" Δήμου Καρπάθου
1 Ιανουαρίου 2024 - ... Γιώργος Κων. Χατζηπαπάς Σημαιοφόρος Λ.Σ. ε.α.

(Δημοτικός Συνδυασμός "Πρόοδος Καρπάθου")

Αδελφοποιήσεις - Συνεργασίες Επεξεργασία

 
Όλυμπος, η δημόσια κρήνη "Κοριακόνι" στην είσοδο του οικισμού. Δεξιά ακιδογραφία σε πλάκα Καρύστου του καλλιτέχνη Γιάννη Βασ. Χαλκιά.

Η Αυτοδιοίκητη Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου είχε αδελφοποιηθεί με τον:

  • Δήμο Βαθέος Σάμου (2009) στο όνομα του Σάμιου γιατρού της αρχαιότητας Μηνόκριτου Μητροδώρου, που υπήρξε δημόσιος ιατρός του Δήμου της αρχαίας ελληνικής πόλεως της Βρυκούντος του νησιού της Καρπάθου κατά τον 3ο π.Χ. αι. (πραγματοποιήθηκε επί Κοινοτάρχη Κωνσταντίνου Μηνά Τσαμπανάκη, μετά από πρόταση του τότε Αντιπροέδρου του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Οργανισμού Κοινότητας Ολύμπου Καρπάθου (Π.Ο.Κ.Ο.Κ.) Γιώργου Νικ. Τσαμπανάκη).

Η Αυτοδιοίκητη Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου είχε επίσης υπογράψει σύμφωνα φιλίας και συνεργασίας με τους παρακάτω δήμους:

  • Δήμος Ρόδου (1998) (πραγματοποιήθηκε επί Κοινοτάρχη Μιχαήλ Κων. Πρωτόπαπα μετά από πρόταση του τότε Προέδρου του Δ.Σ. της Αδελφότητας Ολυμπιτών Ρόδου "Η Βρυκούς" Μανώλη Μιχ. Μακρή).
  • Δήμος Κερατσινίου (2004) (πραγματοποιήθηκε επί Κοινοτάρχη Νικολάου Παύλ. Κανάκη μετά από πρόταση του τότε Προέδρου του Δ.Σ. της Αδελφότητας των Απανταχού Ολυμπιτών Καρπάθου "Η Δήμητρα" (Πειραιά) Ντίνου Νικ. Μαστρομανώλη).

Τόσο η αδελφοποίηση, όσο και οι συνεργασίες έχουν επεκταθεί σήμερα, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Σχεδίου Καλλικράτης, στον Καλλικράτειο Δήμο Καρπάθου και στα Δημοτικά σχήματα που διαδέχτηκαν τα προαναφερθέντα συμβληθέντα μέρη.

Εκκλησιαστική Διοίκηση Επεξεργασία

 
Όλυμπος, ο καθεδρικός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία η Σελλαγιώτισσα) στο Πλατύ.

Η περιοχή της Κοινότητας Ολύμπου Καρπάθου συγκροτεί την Αρχιερατική Περιφέρεια Ορεινής Καρπάθου της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπάθου και Κάσου. Αυτή περιλαμβάνει: α. την Ενορία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Ολύμπου Καρπάθου (Παναγία η Σελλαγιώτισσα) και β. την Ενορία του Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Διαφανίου Καρπάθου (Παναγία η Διαφανιώτισσα).

Εκπαίδευση Επεξεργασία

Η Όλυμπος είναι έδρα του Γυμνασίου Ολύμπου Καρπάθου και τριών Λυκειακών Τάξεων του Γενικού Λυκείου Καρπάθου που εδρεύει στο χωριό Απέρι της Καρπάθου. Το Δημοτικό Σχολείο Ολύμπου έχει συγχωνευτεί με το Δημοτικό Σχολείο Διαφανίου και έχει έδρα το Διαφάνι.

Υγειονομική Περίθαλψη Επεξεργασία

Η υγειονομική περίθαλψη στον πληθυσμό της ευρύτερης περιοχής της Ολύμπου παρέχεται από το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Ολύμπου Καρπάθου το οποίο εδρεύει στον ομώνυμο οικισμό και υπάγεται στο Γενικό Νοσοκομείο Καρπάθου "Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος".

Στην Όλυμπο και συγκεκριμένα στη θέση "Λακάνη" λειτουργεί το Δημοτικό Ελικοδρόμιο Ολύμπου Καρπάθου το οποίο εξυπηρετεί συν τοις άλλοις και τις επείγουσες αεροδιακομιδές ασθενών της Βορείου Καρπάθου.

Δημόσια Τάξη - Σώματα Ασφαλείας Επεξεργασία

Στο Διαφάνι εδρεύουν τόσο ο Αστυνομικός Σταθμός όσο και ο Λιμενικός Σταθμός Διαφανίου Καρπάθου που συμβάλλουν στην τήρηση της δημόσιας τάξης στην περιοχή. Στην θέση Αποσκίνου λειτουργεί κατά τους θερινούς μήνες πυροφυλάκιο για την προστασία των δασών πεύκης της Βόρειας Καρπάθου. Στην Όλυμπο τέλος έχει την έδρα του ο Αρχαιοφύλακας Βορείου Καρπάθου.

 
Όλυμπος, λεπτομέρεια σπιτιού της Δυτικής πλευράς του χωριού.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Σιγάλα, Μαρία (2003). [ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ Α΄ , Ρόδος 2003 «Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ελύμπου. Ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία από τις καταγραφές στο ομώνυμο χωριό»]. ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ τ. Α΄. ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ Α΄ , Ρόδος 2003. Ανακτήθηκε στις 23-5-2014. 
  2. Μαρία Ζάννε. [Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ελύμπου. Ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία από τις καταγραφές στο ομώνυμο χωριό, ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ Α΄, Ρόδος 2003, 171-204. Σιγάλα]. Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ελύμπου. Ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία από τις καταγραφές στο ομώνυμο χωριό, ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ Α΄, Ρόδος 2003, 171-204.. 
  3. Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, κοινότητα Ολύμπου
  4. Πρόγραμμα Καλλικράτης - ΦΕΚ Α87 της 07/06/2010
  5. Επιθεώρησις Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, τχ. ΙΒ΄ (Δεκέμβριος 1967)

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία