Αβραάμ Δερβίσογλου
Ο Αβραάμ Δερβίσογλου (στην ΕΣΣΔ Νικολάι Αρίστοβιτς Βρετός, ρωσικά: Николай Аристович Вретос) 1910, Καισάρεια - 11 Απριλίου 1938, σκοπευτήριο Μπούτοβο, Όμπλαστ της Μόσχας, ΡΣΟΣΔ, ΕΣΣΔ) ήταν έλληνας κομμουνιστής, εργάτης και εκτελέστηκε κατά την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων
| Αβραάμ Δερβίσογλου | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1910 Καισάρεια |
| Θάνατος | 11 Απριλίου 1938 Μόσχα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά Ρωσικά |
| Σπουδές | Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Εργάτης |
Βιογραφικό Επεξεργασία
Ο Αβραάμ Δερβίσογλου γεννήθηκε στην Καισάρεια (Καππαδοκία) το 1910. Ήρθε με την οικογένειά του στη Ελλάδα το 1924 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και εγκαταστάθηκαν στη Δραπετσώνα. Εργαζόταν σε μηχανουργείο ως τορναδόρος και από νεαρή ηλικία εντάχθηκε στην τροτσκιστική ομάδα των Αρχειομαρξιστών.[1]
Συνελήφθη στη Δραπετσώνα την 1η Αυγούστου 1931 για τη δολοφονία του αστυφύλακα Γυφτοδημόπουλου που διέπραξε ο Μιχάλης Μπεζεντάκος, ο οποίος διέφυγε. Στον τόπο της δολοφονίας παρευρίσκονταν και οι Κώστας Σαρίκας, Εμμανουήλ Βοσνάκης, Μόσχος Δουλγέρης, Γ. Καλογερίδης και Λ. Δημητριάδης που συνελήφθησαν και κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία.[2] Ο Μιχάλης Μπεζεντάκος συνελήφθη μερικές μέρες αργότερα σε σκηνή στην περιοχή Μαγκουφάνα (Μαρούσι) που κρυβόταν. Στις ανακρίσεις που έγιναν, ο Μπεζεντάκος ομολόγησε ότι αυτός πυροβόλησε τον Γυφτοδημόπουλο και αντέκρουσε τους ισχυρισμούς της αστυνομίας ότι και άλλοι από τους συλληφθέντες είχαν πυροβολήσει τον αστυνομικό, αναλαμβάνοντας πλήρως όλη την ευθύνη.[3]
Ωστόσο ο Δερβίσογλου, παρά την ομολογία του Μπεζεντάκου καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκιση μαζί με τους Σαρίκα, Βοσνάκη και Δουλγέρη και κλείστηκαν στις φυλακές της Αίγινας.[4]
Απόδραση από τις φυλακές της Αίγινας Επεξεργασία
Κατά την παραμονή του στην Αίγινα εγκατέλειψε τον Αρχειομαρξισμό και εντάχθηκε στο ΚΚΕ. Τον Μάιο του 1934, μαζί με άλλους επτά κατάδικους κομμουνιστές δραπετεύουν από τις Φυλακές Αίγινας. Κατορθώνουν και ανοίγουν υπόνομο μήκους 25 μέτρων, και από το κελί τους βρίσκονται ελεύθεροι έξω από τις φυλακές και μακριά από τη σκοπιά. Στη συνέχεια κλιμάκιο του ΚΚΕ που είχε μεταβεί μυστικά στο νησί τους βοηθά με βάρκες να επιβιβαστούν σε ρώσικο πλοίο ανοιχτά της Αίγινας και καταφεύγουν στη Σοβιετική Ένωση.[5]
Οι υπόλοιποι επτά που απέδρασαν ήταν οι: Απόστολος Κλειδωνάρης, πρώην βουλευτής του Ενιαίου Μετώπου Εργατών Αγροτών το 1932, Νίκος Βαβούδης, γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά, Δημήτρης Σακαρέλος, συνδικαλιστής, Ευάγγελος Θωμάζος, ναυτεργάτης, Τζανής Φλαράκος, τσαγκάρης, Μόσχος Δουλγέρης και Κώστας Σαρίκας εργάτες.[6]
Η σύντομη ζωή του στη Σοβιετική Ένωση Επεξεργασία
Με την εγκατάστασή του στη Σοβιετική Ένωση έλαβε το ονομετεπώνυμο Βρεττός Νικόλαος και φοίτησε στο ΚΟΥΤΒ, ενώ εργαζόταν μέχρι τα τέλη του 1937 στο εργοστάσιο "Καλίμπρ" στη Μόσχα ως τορναδόρος.[7] Το 1935 παντρεύτηκε στη Μόσχα τη Ναντιέζντα Κοζίρεβα. [8]
Τον Δεκέμβριο του 1937 με την οδηγία 50215 της NKVD της 11.12.1937 με τίτλο «Ελληνική Επιχείρηση» συνελήφθη με την κατηγορία του κατασκόπου, υπονομευτή της ΕΣΣΔ και τροτσκιστή και προσήχθη σε δίκη. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο μαζί με τον Μπεζεντάκο, τον Δουλγέρη, τον Σαρίκα και αρχηγό τον Γιάννη Τσαγκαράκη (Τόμωφ) είχαν ιδρύσει τρομοκρατική ομάδα η οποία σε ενδεχόμενη επίθεση δυτικών καπιταλιστικών χωρών κατά της Σοβιετικής Ένωσης θα κατέστρεφε υποδομές των εργοστασίων που εργαζόταν και θα βοηθούσαν στην κατάλυση της σοβιετικής εξουσίας.[9] Η δίκη έγινε στις 27 Μαρτίου 1938 και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Δερβίσογλου σε όλη τη διάρκεια των ανακρίσεων και στο δικαστήριο αρνήθηκε κατηγορηματικά τις κατηγορίες που του αποδίδονταν.[10]
Εκτελέστηκε στις 11 Απριλίου 1938 στην περιοχή Μπούτοβο έξω από τη Μόσχα μαζί με τον παλιό του σύντροφο Μιχάλη Μπεζεντακο.[11]
Αποκαταστάθηκε μετά θάνατον τον Απρίλιο του 1958 και η απόφαση επιδόθηκε στη γυναίκα του η οποία είχε ζητήσει την επανεξέταση της υπόθεσης. Σύμφωνα με την απόφαση η σύλληψη και η ανακριτική διαδικασία έγιναν "παράνομα προς τη σοσιαλιστική νομιμότητα", δεν υπήρξαν αποδεικτικά στοιχεία, οι κατηγορίες ήταν αβάσιμες και η καταδίκη αυθαίρετη και λανθασμένη. Αναιρέθηκε η καταδικαστική απόφαση της 27ης Μαρτίου 1938 και η υπόθεση έκλεισε οριστικά[12] [13]
Ο Δερβίσογλου δεν ήταν στη λίστα των 13 ατόμων της 10ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ[14] το 1968 που εκτελέστηκαν στην ΕΣΣΔ την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων και αποκαταστάθηκαν κομματικά. Ήταν όμως στη λίστα του πορίσματος της Επιτροπής για την Αποκατάσταση της Μνήμης Αγωνιστών της Αριστεράς το 1988 [15].
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Παπαδάτος (2021), σελ. 244
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Τόμος Α' (2012), σελ. 236-237
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 58-63
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 72
- ↑ Γκριτζώνας (1985), σελ. 73-81
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (2012), σελ.254
- ↑ Παπδάτος (2021), σελ. 243-245
- ↑ Παπδάτος (2021), σελ. 261
- ↑ Παπδάτος (2021), σελ. 249-251
- ↑ Παπδάτος (2021), σελ. 249-251
- ↑ http://sinodik.ru/?q=bio&id=79024
- ↑ Παπδάτος (2021), σελ.258-259
- ↑ https://www.facebook.com/photo?fbid=2886865344923515&set=pcb.10165183980405161
- ↑ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=366923
- ↑ https://www.marxists.org/ellinika/odmaaa/apokatastasi_170588.htm
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
- Κώστας Γκριτζώνας, "Κόκκινοι δραπέτες 1920-1944", Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1985
- Άγγελος Ελεφάντης, "Η Επαγγελία της Αδύνατης Επανάστασης", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
- Νίκος Παπαδάτος, "Ο Μπεζεντάκος μας άφησε γεια", Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2021