Αβρότονον

κατάλογος εγχειρήματος Wikimedia

Αβρότονον είναι αρχαίο θρακικό γυναικείο όνομα, γνωστό στην αρχαία Ελλάδα από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 2ο αιώνα, όνομα φυτού που ανέφερε ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος τον 1ο αιώνα αλλά και της πόλης Σαμπράτα της Λιβύης.

Με το όνομα αυτό είναι γνωστές οι γυναίκες:

  • Κατά μια εκδοχή, η Αβρότονον, που έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ., ήταν πιθανώς η μητέρα του Αθηναίου πολιτικού και στρατιωτικού Θεμιστοκλή (αν και ένας συγγραφέας, ο Φαινίας, έλεγε ότι η μητέρα του Θεμιστοκλή δε λεγόταν Αβρότονον, αλλά Ευτέρπη, και ότι καταγόταν από την Καρία, συγκεκριμένα από την Αλικαρνασσό). Η υποτιθέμενη θρακική καταγωγή της (άλλες μαρτυρίες ωστόσο επιμένουν ότι η καταγωγή της ήταν είτε από την Καρία[1] ή από Ακαρνανία)[2] συχνά γινόταν εμπόδιο για την πολιτική και στρατιωτική καριέρα του γιου της. Πολλές φορές οι αντίπαλοι του Θεμιστοκλή τον είχαν αποκαλέσει «νόθο» εξαιτίας της μητέρας του. Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος και ο Αιλιανός, πάνω στον τάφο της υπήρχε η επιγραφή «Η Αβρότονον ήταν Θρακιώτισσα ως προς το γένος, αλλά μας γέννησε τον μεγάλο Θεμιστοκλή»[1][3]. Το ίδιο κείμενο με ελάχιστη παραλλαγή εμφανίζεται σε επίγραμμα, στα Επιτύμβια επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας[4]. Η Αβρότονον αναφέρεται και από τον Αθήναιο τον Ναυκρατίτη στο έργο του Δειπνοσοφιστές, ο οποίος δε συμφωνεί με την άποψη του Αμφικράτη στο έργο του «Περί ενδόξων ανδρών» ότι μητέρα του Θεμιστοκλή ήταν η εταίρα Αβρότονον, αλλά με την άποψη του Νεάνθη του Κυζικηνού στο τρίτο και τέταρτο βιβλίο του έργου του Ελληνικές Ιστορίες ο οποίος λέει ότι ο Θεμιστοκλής ήταν γιος της Ευτέρπης[5].

Φυτό:

Πόλη της Λιβύης:

  • Η Αβρότονον ήταν πόλη της Λιβυκής (η σημερινή Σαμπράτα, παραλιακή πόλη της Λιβύης κοντά στο σημερινό Μαρόκο, αρχαία φοινικική αποικία)[10][11][12][13][14].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλής, κεφ. 1.
    «νόθος δὲ πρὸς μητρός, ὡς λέγουσιν· Ἀβρότονον Θρήισσα γυνὴ γένος· ἀλλὰ τεκέσθαι τὸν μέγαν Ἕλλησίν φημί Θεμιστοκλέα. Φανίας μέντοι τὴν μητέρα τοῦ Θεμιστοκλέους οὐ Θρᾷτταν, ἀλλὰ Καρίνην, οὐδ' Ἀβρότονον ὄνομα, ἀλλ' Εὐτέρπην»
  2. Κορνήλιος ο Νέπως (1.2)
  3. Κλαύδιος Αιλιανός, Varia Historia, Βιβλίο ΙΒ', κεφ. 43 κεφ XLIII: Τινές εξ ασήμων περιφανείς γεγόνασι: «...Θεμιστοκλής δέ ο τούς βαρβάρους καταναυμαχήσας, και μόνος συνιείς τάς τών Θεών εν τοίς χρησμοίς φωνάς, Θράττης υιός ήν, καί εκαλείτο η μήτηρ αυτού Αβρότονον...»
  4. Παλατινή Ανθολογία, Επιτύμβια, βιβλίο 7, επίγραμμα 306 (AP VII 306), σελ. 391 στο Anthologia Graeca: ad fidem codicis oliim Palatini nunc Parisini ex apographo Gothano edita, Τόμος 1, Friedrich Jacobs, Opus impressum typis Hertelio-Breitkopfianis, Lipsiae, 1813
    Αδέσποτον
    Αβρότονον Θρύϊσσα γυνή πέλον· αλλά τεκέσθαι
    τον μέγαν Έλλησιν φημί Θεμιστοκλέα
  5. Αθήναιος, τόμος 13, 37
    «Θεμιστοκλῆς τε, ὥς φησι ᾿Ιδομενεύς, οὐχ ἅρμα ζευξάμενος ἑταιρῶν πληθούσης ἀγορᾶς εἰσήλασεν εἰς τὸ ἅστυ; ἦσαν δ' αὗται Λάμια και Σκιώνη και Σατύραι καὶ Νάννιον. Οὐ καὶ αὐτὸς Θεμιστοκλῆς ἐξ ἑταίρας ἦν γεγενημένος ὄνομα ᾿Αβροτόνου; ὡς ᾿Αμφικράτης ἱστορεῖ ἐν τῷ περὶ ᾿Ενδόξων ᾿Ανδρῶν συγγράμματι·
    «᾿Αβρότονον Θρηίσσα γυνή γένος· ἀλλὰ τεκέσθαι τὸν μέγαν ῞Ελλησιν φασὶ Θεμιστοκλέα».
    Νεάνθης δ' ὁ Κυζικηνὸς ἐν τῇ τρίτῃ καὶ τετάρτῃ τῶν ῾Ελληνικῶν ῾Ιστοριῶν Εὐτέρπης αὐτὸν εἶναί φησι υἱόν.»
  6. Λουκιανός, Εταιρικοί Διάλογοι, κεφ. 1, Γλυκέρα και Θαΐς [1] ΓΛΥΚΕΡΑ: Τὸν στρατιώτην, Θαΐ, τὸν Ἀκαρνάνα, ὃς πάλαι μὲν Ἀβρότονον εἶχε, μετὰ ταῦτα δὲ ἠράσθη ἐμοῦ, τὸν εὐπάρυφον λέγω, τὸν ἐν τήι χλαμύδι, οἶσθα αὐτόν, ἥ ἐπιλέλησαι τὸν ἄνθρωπον;
    Γλυκέρα προς τη Θαΐδα: Το στρατιώτη, Θαΐδα, από την Ακαρνανία, αυτός που παλαιότερα είχε μεν την Αβρότονον, αλλά μετά αγάπησε εμένα, τον στολισμένο λέω, αυτόν που φορούσε χλαμύδα, τον θυμάσαι ή τον ξέχασες τον άνθρωπο;
  7. Πλούταρχος, Ερωτικός, σελ. 753 «...Άρα ουχ κράτιστον εξ αγοράς γαμείν Αβρότονόν τινά Θρήισσαν...», σελ. 16
  8. Φυσική Ιστορία, Πλίνιος ο πρεσβύτερος, τόμος 4, κεφ. 34, σελ. 334
  9. Αιλιανού περί ζώων ιδιότητος βιβλία ΙΖ΄, Claudius Aelianus, Abrahamus Gronovius, Conrad Gesner, Daniel Wilhelm Triller, Societas ad Literas Promovendas (London), excudit Gulielmus Bowyer, 1744, σελ. 513 «Περί Έλμυνθος και της πόας του Αβροτόνου»
  10. Στέφανος ο Βυζάντιος, 5ος αιώνας, ο οποίος αναφέρει ως πηγές του τον Λύκο τον Ρηγέα και τον Στράβωνα στο δέκατο έκτο βιβλίο του και άλλους συγγραφείς Στέφανος περί Πόλεων, Stephanus de Urbibus. Que Primus Thomas de Pinedo, 1725, Άμστερνταμ, σελ. 8
  11. Περίπλους του Ψευδοσκύλακα 110 [2] (C. Müller, Geogr. Gr. Min., Paris, 1882) «Ἀπὸ δὲ Γ[ρ]αφάρων Ἀβρότονον πόλις καὶ λιμήν. Ταύτης ὁ παράπλους ἡμέρας μιᾶς. Ἀπὸ δὲ Ἀβροτόνου Ταριχεῖαι, πόλις καὶ λιμήν. Παράπλους ἀπὸ Ἀβροτόνου ἡμέρας μιᾶς.»
  12. Στράβων, Γεωγραφικά, XVII, 835 c (C. Müller, Paris, 1877) Γεωγραφικά ΙΖ, 3.18 «3.18 Μετὰ δὲ τὴν σύρτιν Ζοῦχις ἔστι λίμνη σταδίων τετρακοσίων στενὸν ἔχουσα εἴσπλουν καὶ παρ᾽ αὐτὴν πόλις ὁμώνυμος πορφυροβαφεῖα ἔχουσα καὶ ταριχείας παντοδαπάς· εἶτ᾽ ἄλλη λίμνη πολὺ ἐλάττων· καὶ μετὰ ταύτην Ἀβρότονον πόλις καὶ ἄλλαι τινές͵ συνεχῶς δὲ Νεάπολις͵ ἣν καὶ Λέπτιν καλοῦσιν· ἐντεῦθεν δ᾽ ἐστὶ δίαρμα τὸ Λοκρῶν τῶν Ἐπιζεφυρίων τρισχίλιοι ἑξακόσιοι στάδιοι.»
  13. Η πόλη αναφέρεται και από τον Πλίνιο (HN, ed. Mayhoff, Leipzig, 1906) ο οποίος αναφέρει το «Abrotonum» ή «Habrotonum» (V, 4,27) ως άλλη πόλη από την «Sabrata» (V, 4,25 and 5,35), αλλά επειδή η Σαμπράτα δε βρίσκεται στο σωστό χώρο σε σχέση με άλλες πόλεις που αναφέρονται, θεωρείται ότι υπήρξε σύγχυση στις πηγές του
  14. Inscriptions of Roman Tripolitania, Chapter 1: Sabratha, ανακτήθηκε στις 29/6/2014

Πηγές Επεξεργασία