Αγιοσορίτισσα
H Αγιοσορίτισσα είναι εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, σύμφωνα με τον οποίο η Θεομήτωρ απεικονίζεται συνήθως ολόσωμη, στραμένη πλαγίως (είτε αριστερά, είτε δεξιά) κατά τρία τέταρτα, δεομένη με τα χέρια της στο ίδιο ύψος, ή με το ένα χέρι πιο χαμηλά.[1]
Η ονομασία Επεξεργασία
Η ονομασία Αγιοσορίτισσα δεν συνδέεται με κάποια ιδιότητα της Παναγίας, αλλά με κάποιο τοπωνύμιο. Συγκεκριμένα προέρχεται από την άγια σορό , κιβώτιο πολυτελώς κατασκευασμένο και διακοσμημένο στο οποίο βρισκόταν η αγία Ζώνη της Θεοτόκου και το οποίο βρισκόταν στο ναό της Θεοτόκου ο οποίος βρισκόταν κοντά στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, στη συνοικία των Χαλκοπρατείων.[2][1]
Διάδοση και παραλλαγές Επεξεργασία
Η παλαιότερη απεικόνιση της Παναγίας αυτού του τύπου είναι ψηφιδωτό του 5ου αι., της βόρειας μικρής κιονοστοιχίας στο ναό του Αγίου Δημητρίου της Θεσσαλονίκης. Πιθανώς αντέγραφε φορητή εικόνα.[1] Απεικονίσεις της Αγιοσορίτισσας έχουμε σε σφραγιδες και μολυβδόβουλλα από τον 10ο αι. και νομίσματα όπως του 12ου αι.(Μανουήλ Α΄ Κομνηνός), του 13ου (Θεόδωρος Κομνηνός-Δούκας), καθώς και σε εικόνες, π.χ της Ιεράς Μονής του Σινά, της Ρώμης, στον καθεδρικό ναό του Φράιζινγκ.[2]
Βασική παραλλαγή είναι ο τύπος της Χυμευτής, ίσως από κάποια χυμευτή ή σμαλτωμένη εικόνα.[2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Σαμολαδά 2006.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Καλοκύρης 1972.
Πηγές Επεξεργασία
- Καλοκύρης, Κωνσταντίνος Δ. (1972). Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών. σελ. 70.
- Σαμολαδά, Αγνή (2007). Ο ευαγγελιστής Λουκάς ζωγράφος της Παναγίας (PDF). Κύρια μεταπτυχιακή εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. σελ. 31. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- «Η μοναδική βυζαντινή εικόνα της Παναγίας Αγιοσορίτισσας» (30 Οκτωβρίου 2013). www.newsbomb.gr. Ανακτήθηκε στις 28-03-2017.