Ο Αγριόγατος του Ιριομότε (Prionailurus bengalensis iriomotensis) είναι ένα υποείδος της Λεοπαρδογαλής (Prionailurus bengalensis), που ζει αποκλειστικά στην Ιαπωνική νήσο του Ιριομότε. Έχει χαρακτηρισθεί ως «Κρισίμως Κινδυνεύον» από την IUCN από το 2008, καθώς ο πληθυσμός τους είναι μικρότερος από 250 άτομα, μειώνεται διαρκώς και αποτελείται από έναν μοναδικό υποπληθυσμό.[1] Από το 2007, υπολογίζεται ότι έχουν απομείνει μόνο 100-109.[2]

Αγριόγατος του Ιριομότε
Ένα ταριχευμένο δείγμα στο Εθνικό Μουσείο Φύσης και Επιστήμης στο Τόκιο.
Ένα ταριχευμένο δείγμα στο Εθνικό Μουσείο Φύσης και Επιστήμης στο Τόκιο.
Κατάσταση διατήρησης
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia)
Τάξη: Σαρκοφάγα (Carnivora)
Οικογένεια: Αιλουρίδες (Felidae)
Υποοικογένεια: Αιλουρίνες (Felinae)
Γένος: Πριοναίλουρος (Prionailurus)
Είδος: Λεοπαρδογαλή
Υποείδος: Αγριόγατος του Ιριομότε
Τριώνυμο
Αγριόγατος του Ιριομότε - Prionailurus bengalensis iriomotensis
(Ιμαϊζούμι, 1967)

Στα ιαπωνικά ονομάζεται Ιριομότε-γιαμανέκο (西表山猫?, "ορεινή αγριόγατα του Ιριομότε"). Στις τοπικές διαλέκτους της γλώσσας Γιεγιάμα, είναι γνωστός ως γιαμαμάγιαα (ヤママヤー?, "η αγριόγατα του βουνού"), γιαμαπικάριαα (ヤマピカリャー?, "αυτό που λάμπει στο βουνό") και μεεπισουκαριαα (メーピスカリャー?, "αυτός που έχει αστραφτερά μάτια").[3][4]

Περιγραφή Επεξεργασία

 
Ταριχευμένο σώμα του Αγριόγατου του Ιριομότε σε μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην Ιαπωνία

Η γούνα του Αγριόγατου του Ιριομότε, είναι, ως επί το πλείστον, σκούρα γκρι και ανοιχτή καφέ. Οι τρίχες κατά μήκος της γνάθου, είναι λευκές. Υπάρχουν 5 με 7 λωρίδες που εκτείνονται από το μέτωπο προς το πίσω μέρος του κεφαλιού, αλλά σε αντίθεση με τη Λεοπαρδογαλή, οι λωρίδες σταματούν πριν φτάσουν στους ώμους. Σκούρες καφέ κηλίδες, καλύπτουν τις πλευρές του σώματός της, ενώ υπάρχουν 3 - 4 μαύρα σημάδια στο στήθος του. Η ουρά, έχει χρώμα σκούρο καφέ, με σκοτεινές κηλίδες στην πίσω πλευρά της και η άκρη της, είναι μαύρη.

Τα μάτια του Αγριόγατου του Ιριομότε, έχουν ελαφρύ πορτοκαλί χρώμα. Η μύτη του, είναι μεγάλη και επίπεδη, χωρίς η γούνα να καλύπτει το κοκκινωπό - καφέ χρώμα του δέρματός του. Οι ρίγες των ποδιών του, έχουν μήκος 29 - 37 mm, σε αντίθεση με τα 24 - 30 mm της κατοικίδιας γάτας.

Οι αρσενικοί Αγριόγατοι του Ιριομότε, έχουν μήκος 50 - 60 cm και ζυγίζουν 3,5 με 5 κιλά. Τα θηλυκά, είναι μικρότερα με μήκος 50 - 55 cm και βάρος 3 - 3,5 κιλά. Η ουρά τους, είναι παχιά από τη βάση ως την κορυφή, με 23 - 24 cm μήκος. Έχουν μακριά πλάτη με μικρή, παχιά ουρά. Ο λαιμός τους, είναι επίσης παχύς και οι ώμοι του μυώδεις, αν και το άλμα τους, είναι σχετικά μικρό. Σε αντίθεση με τις οικόσιτες γάτες, η ράχη τους, δεν μπορεί να λυγίσει απότομα. Ο Αγριόγατος, έχει 6 ζεύγη κοπτήρες, 2 ζεύγη κυνόδοντες, 4 ζεύγη προγομφίων και 2 ζεύγη γομφίων, με σύνολο 28 δόντια. Σε σύγκριση με τις άλλες γάτες, του λείπει ένα ζευγάρι προγομφίων στην επάνω γνάθο.

Κατανομή Επεξεργασία

 
Ο χάρτης κατανομής του Αγριόγατου του Ιριομότε

Ο Αγριόγατος του Ιριομότε, είναι γηγενής στο ιαπωνικό νησί του Ιριομότε, το οποίο εκτείνεται περίπου 290 τετ. χιλιόμετρα. Το νησί του Ιριομότε, αποτελείται κυρίως από χαμηλά βουνά, ύψους 300 - 460 μέτρων, με υποτροπικά αειθαλή δάση. Το νησί αυτό, είναι ο μικρότερος οικότοπος αγριόγατας στον κόσμο.

Οι αγριόγατοι, ζουν κυρίως στα υποτροπικά δάση που καλύπτουν το νησί, σε υψόμετρο όχι μεγαλύτερο των 200 μέτρων. Προτιμούν τις περιοχές κοντά σε ποτάμια, σε δασικές εκτάσεις και σε χώρους με χαμηλή υγρασία.

Οικολογία και συμπεριφορά Επεξεργασία

Οι Αγριόγατοι του Ιριομότε, ζουν κυρίως στο έδαφος, αλλά μπορούν να σκαρφαλώνουν σε δέντρα, αλλά και να κολυμπούν στο νερό. Είναι νυκτόβια ζώα και είναι ιδιαίτερα ενεργά κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, κοιμούνται σε κοιλότητες δέντρων ή σε σπηλιές. Σηματοδοτούν την περιοχή τους με την ούρηση και την αφόδευση σε βράχους, σε δέντρα και σε θάμνους.

Φάσμα Επεξεργασία

Οι Αγριόγατοι του Ιριομότε, είναι μοναχικά ζώα. Το φάσμα τους, ποικίλει εποχιακά, ατομικά και είναι μικρότερο την περίοδο του ζευγαρώματος. Μερικές φορές, μπορεί να ζήσουν μαζί δύο θηλυκά και ένα αρσενικό, για λόγους επικάλυψης. Η επικάλυψη αυτή, μπορεί να βοηθήσει στο κυνήγι. Θεωρείται ότι περιπολούν την περιοχή τους για 3 - 4 ημέρες, ενώ παράλληλα κυνηγούν.

Οι νεαροί αγριόγατοι, μπορεί να μείνουν παροδικά με ενήλικες. Οι θηλυκές αγριόγατες, επιτρέπουν στα νεαρά άτομα να μείνουν στην περιοχή τους, μέχρι την περίοδο του ζευγαρώματος.

Διατροφή Επεξεργασία

Οι Αγριόγατοι του Ιριομότε, είναι σαρκοφάγα ζώα και τρέφονται με διάφορα θηλαστικά, πουλιά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια και καρκινοειδή. Συνήθως, τρώνε 400 - 600 γρ. τροφής την ημέρα. Οι άλλες αγριόγατες, κυνηγούν κυρίως μικρά θηλαστικά, τρωκτικά, κουνέλια, αλλά επειδή ο Αγριόγατος του Ιριομότε, δεν έχει να συναγωνιστεί με κανένα άλλο θηλαστικό στο νησί, τρέφεται με μια μεγάλη ποικιλία οργανισμών.

Στα θηλαστικά που τρώει, περιέχονται οι μαύροι αρουραίοι, οι αλεπούδες και νεαρά αγριογούρουνα. Η λεία τους, περιλαμβάνει και μια μεγάλη ποσότητα πτηνών, όπως πάπιες, κουκουβάγιες και λευκές νερόκοτες. Από ερπετά, μπορούν να φάνε βατράχους, γρύλους, αλλά και καβούρια. Όταν κυνηγούν σε βάλτους ή ακτές, μπορεί να τραφούν και με διάφορα ψάρια και γαρίδες του γλυκού νερού.

Όταν τρώνε πουλιά μεγαλύτερα από τσίχλες, οι άλλες γάτες μαδούν πρώτα τα φτερά και ύστερα το τρώνε, αλλά ο αγριόγατος, το τρώει χωρίς να του αφαιρέσει τα φτερά. Επίσης, σε αντίθεση με τις άλλες μεγάλες γάτες, δεν σκοτώνει αμέσως τη λεία του με το σπάσιμο του μυελού, αλλά το κρατάει στο στόμα του μέχρι να σταματήσει να κινείται.

Εποχιακές διατροφικές αλλαγές, έχουν παρατηρηθεί. Τρώνε βατράχια και ποντίκια όλο τον χρόνο, σαύρες το καλοκαίρι και την άνοιξη και τριγώνια πιο συχνά τον χειμώνα ή το φθινόπωρο.

Αναπαραγωγή Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της περιόδου του ζευγαρώματος, οι Αγριόγατοι του Ιριομότε, γίνονται ενεργοί καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, καθώς και τα θηλυκά είναι πιο δραστήρια κατά τη διάρκεια της νύχτας, αλλά και τις πρωινές ώρες. Πριν από την εποχή του ζευγαρώματος οι γάτες ζουν σε απομόνωση, αλλά όταν αρχίσει η περίοδος αναπαραγωγής συναντώνται με τα αρσενικά. Η εποχή του ζευγαρώματος διαρκεί από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο και τα θηλυκά ζευγαρώνουν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αποκορύφωμα την περίοδο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου. Προς το τέλος του Φεβρουαρίου, «νηστεύουν» για περίπου δύο εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι γυναίκες αποκτούν οίστρο. Τα αρσενικά και τα θηλυκά, μένουν μαζί εκείνη την περίοδο, όπου πιστεύεται ότι σύλληψη συμβαίνει κατά τη διάρκεια αυτών των δύο εβδομάδων.

Η εγκυμοσύνη πραγματοποιείται μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου. Τα θηλυκά, γεννούν 1-3 γατάκια σε ένα κοίλο δέντρο ή σε σπήλαιο. Ο χώρος που επιλέχθηκε για τον τοκετό, πρέπει να είναι στεγνός και να έχει καλό εξαερισμό. Τα γατάκια μένουν με τη μητέρα τους για περίπου έντεκα μήνες. Τα μικρά, αρχίζουν να γίνονται πιο ανεξάρτητα κατά τη διάρκεια του τέλους και του χειμώνα. Μένουν στο φάσμα της μητέρας τους για μερικούς μήνες ή μερικά χρόνια. Τα γατάκια, γίνονται ώριμα στους είκοσι μήνες μετά τη γέννηση.

Διάρκεια ζωής Επεξεργασία

Εκτιμάται ότι οι Αγριόγατοι του Ιριομότε, ζουν 7 ή 8 χρόνια στην άγρια φύση και 8 με 9 χρόνια σε αιχμαλωσία. Η επαφή με ανθρώπους, τα τροχαία ατυχήματα, αλλά και οι παγίδες, μπορεί να μειώσουν τη ζωή τους στα 2 έως 5 χρόνια. Η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής ενός Αγριόγατου, ήταν τα 15 έτη, σε αιχμαλωσία.

Ταξινόμηση Επεξεργασία

Όταν ανακαλύφθηκε, το 1967, θεωρήθηκε ως το τελευταίο επιζών είδος ενός εξαφανισμένου γένους αιλουροειδών, του γένους Μαγαίλουρος (Mayailurus) και κατατάχθηκε με την ονομασία Mayailurus iriomotensis.Αργότερα, θεωρήθηκε ως υποείδος της Λεοπαρδογαλής και κατατάχθηκε στο γένος Πριοναίλουρος (Prionailurus).

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Izawa, M. (2008). «Prionailurus bengalensis ssp. iriomotensis». IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.2. International Union for Conservation of Nature. 
  2. 環境省. イリオモテヤマネコ生息状況等総合調査(第4次)の結果について(お知らせ) [(Fourth) Survey of the State of the Iriomote Cat's Habitat: Regarding the Results (notice)] (στα Japanese). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2012. 
  3. 今泉(1994), Pp.8–13, Pp. 144-147
  4. 戸川(1972), Pp.13–92

Παραπομπές Επεξεργασία

  • 今泉, 吉典 (1986). 動物大百科1 肉食類 [Encyclopedia of Animals 1: Carnovores] (στα Ιαπωνικά). 平凡社. ISBN 4582545017. 
  • 今泉, 吉典 (1991). 世界の動物 分類と飼育2 (食肉目) [Animals of the World: Types and Rearing 2 (Carnivores)] (στα Ιαπωνικά). 東京動物園協会. ISBN 4886220614. 
  • 小原, 秀雄 (2000). 動物世界遺産 レッド・データ・アニマルズ4 インド、インドシナ [World Heritage Animals: Red Data Animals 4 India and Indochina] (στα Ιαπωνικά). 講談社. ISBN 4062687542. 
  • 加藤, 陸奥雄 (1995). 日本の天然記念物 [Natural Monuments of Japan] (στα Ιαπωνικά). 講談社. σελίδες 622–623. ISBN 4061805894. 
  • 増田, 隆一 (June 1996). (στα Ιαπωνικά)地學雜誌 (社団法人東京地学協会) 105 (3): 355–362. ISSN 0022135X. http://japanlinkcenter.org/JST.Journalarchive/jgeography1889/105.3_354. Ανακτήθηκε στις June 3, 2012. 
  • 今泉, 忠明 (1994). イリオモテヤマネコの百科 [Iriomote Wild Cat Encyclopedia] (στα Ιαπωνικά). Data House. ISBN 4887182856. 
  • 今泉, 忠明 (2004). 野生ネコの百科 [Wild Cat Encyclopedia] (στα Ιαπωνικά). Data House. ISBN 978-4887187726. 
  • Suzuki, Hitoshi; Hosoda, Tetsuji; Sakurai, Susumu; Tsuchiya, Kimiyuki; Munechika, Isao; Korablev, Vladimir P. (August 1994). «Phylogenetic relationship between the Iriomote cat and the leopard cat, Felis bengalensis, based on the ribosomal DNA». The Japanese Journal of Genetics (The Genetics Society of Japan) 69 (4): 397–406. doi:10.1266/jjg.69.397. ISSN 0021504X. 
  • Masuda R, Yoshida MC; Yoshida (1995). «Two Japanese wildcats, the Tsushima cat and the Iriomote cat, show the same mitochondrial DNA lineage as the leopard cat Felis bengalensis». Zoological Science 12 (5): 656–9. doi:10.2108/zsj.12.655. 
  • 財団法人 自然環境研究センター (2006). イリオモテヤマネコBOOK [The Iriomote Cat BOOK] (στα Ιαπωνικά). 株式会社高陽堂印刷. 
  • 安間, 繁樹 (2001). 琉球列島 生物の多様性と列島のおいたち [The Ryukyu Archipelago: Diversity of Animals and Island Development] (στα Ιαπωνικά). 東海大学出版会. σελίδες 112–147. ISBN 978-4-48601555-0. 
  • Imaizumi, Yoshinori (1966–1967). (στα Ιαπωνικά) (pdf)哺乳動物学雑誌 (日本哺乳動物学界) 3: 75–105. ISSN 1884-393X. https://www.jstage.jst.go.jp/article/jmammsocjapan1952/3/4/3_4_75/_pdf. Ανακτήθηκε στις June 8, 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία