Αδάμ Χριστιανός Γάσπαρης
Ο Αδάμ Χριστιανός Γάσπαρης (γερμανικά: Adam Christian Gaspari· Σλώυζινγκεν, 18 Νοεμβρίου 1752[3] - Καίνιξμπεργκ, 27 Μαΐου 1830) ήταν Γερμανός γεωγράφος.
| Αδάμ Χριστιανός Γάσπαρης | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Adam Christian Gaspari (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 18 Νοεμβρίου 1752[1] Σλόιζινγκεν[2] |
| Θάνατος | 27 Μαΐου 1830 και 25 Μαΐου 1830[1] Κούνιχσμπεργκ |
| Υπηκοότητα | Βασίλειο της Πρωσίας |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | γεωγραφία |
| Αξίωμα | Πρύτανης |
| Ιδιότητα | γεωγράφος και διδάσκων πανεπιστημίου |
| Ακαδημαϊκός τίτλος | διδάκτωρ φιλοσοφίας |
| δεδομένα () | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Γάσπαρης γεννήθηκε στο Σλώυζινγκεν (Schleusingen) της Θουριγγίας. Το 1795 διορίστηκε έκτακτος καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Ιένας, στη Θουριγγία, και δύο χρόνια αργότερα έγινε καθηγητής στο Γυμνάσιο του Όλντενμπουργκ, στην Κάτω Σαξονία. Το 1803 έγινε καθηγητής ιστορίας, γεωγραφίας και στατιστικής στο Πανεπιστήμιο του Τάρτου, στην Εσθονία, και από το 1810 διετέλεσε τακτικός καθηγητής γεωγραφίας και στατιστικής στο Πανεπιστήμιο του Καίνιξμπεργκ, στην Ανατολική Πρωσία. Ο Γάσπαρης ήταν ελευθεροτέκτων, μέλος στης Στοάς του Φοίνικα (Zum Todtenkopf und Phoenix) του Καίνιξμπεργκ, από 1814 ως το 1821.[4]
Εργογραφία Επεξεργασία
Eκδόσεις στα γερμανικά (επιλ.) Επεξεργασία
- Versuch über das politische Gleichgewicht der europäischen Staaten (Αμβούργο, 1790).
- Über den methodischen Unterricht in der Geographie und die zweckmässigen Hilfsmittel dazu (Βαϊμάρη, 1791).
- Lehrbuch der Erdbeschreibung zur Erläuterung des neuen methodischen Schulatlasses [Ernster und Zweiter Kursus] (Βαϊμάρη, 1792-93)
- Vollstaendiges Handbuch der neuesten Erdbeschreibung (12 τόμ., Βαϊμάρη, 1797-1821).
- Neuer methodischer Schul-Atlas (Βαϊμάρη, 1799)
- General-Karte, zugleich Postkarte, von den sämtlichen Königlich Preussischen Staaten (1802· με τους Daniel Friedrich Sotzmann και Wolfgang Scharfe).
- Der französisch-russische Entschädigungs-Plan : mit historischen, geographischen und statistischen Erläuterungen und e. Vergleichungs-Tafel (Ρέγκενσμπουργκ, 1802).
- Der Deputations-Receß, mit historisch-geographischen und statistischen Erläuterungen und einer Vergleichungstafel (Αμβούργο, 1803).
Εκδόσεις στα ελληνικά Επεξεργασία
Συγγράμματα του Γάσπαρη εκδόθηκαν στα ελληνικά από τους Κυριακό και Εμμανουήλ Καπετανάκη στη Βιέννη στις αρχές του 19ου αιώνα: συγκεκριμένα τυπώθηκαν και κυκλοφόρησαν τρία βιβλία το 1808 και ένα επιπλέον το 1816.[5] Οι Έλληνες αδελφοί Καπετανάκη ήταν εμπορευόμενοι που κατοικούσαν στην αυστριακή πρωτεύουσα και παράλληλα ασχολούνταν με εκδόσεις μελετών, κυρίως βιβλίων γεωγραφίας. Στόχος των ελληνικών εκδόσεων των βιβλίων του Γάσπαρη ήταν η προσφορά βασικών, πρωταρχικών γνώσεων γεωγραφίας στους διψασμένους για γνώση «ελληνόπαιδες» της εποχής, στο πλαίσιο του φωτισμού του «Γένους» και του συγχρονισμού του με τα προοδευμένα έθνη της Ευρώπης, διαδικασία συνδεδεμένη με την εθνική παλιγεννεσία, με «την υπερτάτην ευδαιμονίαν, ήτις είναι η θεοδώρητος ελευθερία» όπως αναφερόταν.[6]
Το Περὶ τῆς μεθοδικῆς παραδόσεως τῆς Γεωγραφίας καὶ τῶν ἀρμοδίων πρὸς τοῦτο βοηθητικῶν μέσων («Ἐν τῇ τυπογραφίᾳ τοῦ Λεοπόλδου Γρούνδ», 1808· πρβ. Über den methodischen Unterricht in der Geographie und die zweckmässigen Hilfsmittel dazu), σε μετάφραση του Κυριακού Καπετανάκη, ήταν ένα σχετικά σύντομο πόνημα που απευθυνόταν σε όσους δίδασκαν το μάθημα της γεωγραφίας. Το βιβλίο Σχολαστικὴ Γεωγραφία, διερμηνευτικὴ τοῦ νέου μεθοδικοῦ σχολαστικοῦ Ἄτλαντος («Ἐν τῇ τυπογραφίᾳ τοῦ Λεοπόλδου Γρούνδ», 1808· πρβ. Lehrbuch der Erdbeschreibung zur Erläuterung des neuen methodischen Schulatlasses ), ήταν μια ογκώδης σύνθεση, που ο μεταφραστής Κυριακός Καπετανάκης τύπωσε με ιδιαίτερη φροντίδα για την ποιότητα του χαρτιού, τα χρώματα των χαρτών, αλλά και τη γλώσσα, που επέλεξε να είναι σχετικά απλή και ευκολονόητη, «μεσαία» όπως την ονόμαζε.[6] Το τρίτο βιβλίο που μεταφράστηκε και εκδόθηκε το 1808 ήταν Ὁ νέος μεθοδικὸς σχολαστικὸς Ἄτλας, ἐκ νέου χαραχθεὶς πρὸς χρῆσιν τῶν ἑλληνικῶν σχολείων (τυπογραφείο Αλέξανδρου Ράουκ, 1808· πρβ. Neuer methodischer Schul-Atlas), ένας γεωγραφικός άτλαντας δεκαπέντε σελίδων, σε επιμέλεια έκδοσης από τον Κυριακό Καπετανάκη.[7] Το 1816 τέλος, οι αδελφοί Καπετανάκη τύπωσαν σε δυο πολυσέλιδους τόμους το σύγγραμα του Γάσπαρη Εἰσαγωγὴ γενικὴ τῆς Γεωγραφίας εἰς πλήρη τῆς Γῆς γνῶσι («Ἑν Βιέννῃ τῆς Αοὐστρίας, Κατὰ τὴν τυπογραφίαν τοῦ Ἰωάννου Σνεῖρερ», 1816), ένα έργο που -όπως σημειωνόταν- περιείχε «ουσιώδεις γνώσεις της Μαθηματικής, Φυσικής καί Πολιτικής Γεωγραφίας».[8] Στον δεύτερο τόμο του βιβλίου, οι αναγνώστες παραπέμπονταν για παραπέρα διάβασμα σε ζητήματα χημείας και φυσικής των μετάλλων σε έργα του Βαρδαλάχου και του Κούμα.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ (Γερμανικά) George Christopher Hamberger - Johann Georg Meusel (1796). «Gaspari (Adam Christian)». Das gelehrte Teutschland, oder Lexikon der jetzt lebenden teutschen. 2. Λέμγκο: Meyersche Buchhandlung. σελ. 487. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2019.
- ↑ (Γερμανικά) βλ. Chronik der Johannisloge “Zum Todtenkopfe und Phönix” (Βερολίνο 2009).
- ↑ Βλ. αναλυτικά Μποζώνη, Χαρίκλεια (2012). Η ελληνική ιστορική γεωγραφία: από τη «Γεωγραφικήν Ὑφήγησιν» του Κλαύδιου Πτολεμαίου στα σχολικά ιστορικογεωγραφικά εγχειρίδια του ΙΗ΄ και του ΙΘ΄ αι. Διδακτορική διατριβή. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Επιστημών Αγωγής - Τμήμα Παιδαγωγικό Νηπιαγωγών. σελίδες 221–228. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2019.
- ↑ 6,0 6,1 Βλ. Μποζώνη (2012), σελ. 224.
- ↑ Μποζώνη (2012), σελ. 225.
- ↑ Μποζώνη (2012), σελ. 226.