Αθωότητα

Η αθωότητα (ή έλλειψη ενοχής) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει έλλειψη αισθήματος ενοχής σε σχέση με οποιοδήποτε έγκλημα ή αδικία. Σε νομικό πλαίσιο, η αθωότητα αναφέρεται στην έλλειψη ενοχής του ατόμου σε σχέση με ένα έγκλημα.

Μπουγκερώ, Η Αθωότητα: Και τα μικρά παιδιά και τα πρόβατα είναι σύμβολα της αθωότητας.

Σε σχέση με τη γνώση

Η αθωότητα επίσης μπορεί να υπονοεί λιγότερη εμπειρία είτε σε σχέση με τον κοινωνικό περίγυρο, είτε βάση απόλυτης σύγκρισης με κλίμακα. Σε αντίθεση με την άγνοια, θεωρείται γενικά θετικός όρος, υποδηλώνοντας μια αισιόδοξη άποψη του κόσμου, και ειδικότερα μία που προέρχεται από την απουσία αδικίας, ενώ η γενικότερη γνώση προέρχεται κάποιες φορές και από πράξεις αδικίας ή κακίας. Αυτή η υποδήλωση μπορεί να συνδέεται (στα αγγλικά) με την κοινώς λάθος ετυμολογία του innocent ως «που δεν γνωρίζει» (Λατινικά noscere (γνωρίζω, ξέρω)). Η πραγματική ετυμολογία είναι από το λατινικό πρόθεμα in- (δεν) και το nocere, "κακό" ή «ένοχο».

Τα άτομα που δεν έχουν την πνευματική δυνατότητα να καταλάβουν τη φύση των πράξεών τους μπορεί γενικά να θεωρηθούν αθώα, ασχέτως της συμπεριφοράς τους. Από αυτή την έννοια προέρχεται η χρήση της αθωότητας σαν ουσιαστικό για να αναφερθεί σε παιδί που είναι κάτω από την ηλικία της λογικής, ή σε άτομο οποιασδήποτε ηλικίας που έχει σοβαρή νοητική υστέρηση.

Υποβιβαστική σημασία

Σε κάποιες περιπτώσεις ο όρος "αθωότητα" υποβιβαστική σημασία, όπου ένα επίπεδο εμπειρίας προϋποθέτει ένα επίπεδο κοινού διαλογισμού ή προσόντων προκειμένου να περάσει κανείς σε ένα διαφορετικό επίπεδο κοινωνικής εμπειρίας. Αφού η εμπειρία είναι πρωταρχικός παράγοντας για την προοπτική του ατόμου, η αθωότητα συχνά χρησιμοποιείται όρος για να υπονοήσει αφέλεια ή έλλειψη προσωπικής εμπειρίας.

Συμβολισμός

Το πρόβατο είναι ένα συνηθισμένο σύμβολο αθωότητας. Στον Χριστιανισμό για παράδειγμα, ο Ιησούς αναφέρεται ως ο "Αμνός του Θεού", τονίζοντας έτσι την αναμάρτητη φύση του. Άλλα σύμβολα της αθωότητας περιλαμβάνουν τα παιδιά, τις παρθένες, τα κλαδιά ακακίας (ειδικά στον Ελευθεροτεκτονισμό), μη σεξουαλικός γυμνισμός, τα ωδικά πτηνά, και το άσπρο χρώμα. Επίσης, στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους σύμβολο της αθωότητας ήταν και το περιστέρι, κάτι που εξακολουθεί και σήμερα, κυρίως στην Ανατολή, και όχι τόσο στη Δύση όπου είναι κυρίως σύμβολο της ειρήνης.

Χαμένη αθωότητα

Η "χαμένη αθωότητα" είναι συχνό θέμα στην τέχνη, τη μαζική κουλτούρα, και το ρεαλισμό. Συχνά θεωρείται ως αναπόσπαστο κομμάτι της ενηλικίωσης, και σαν εμπειρία ή περίοδος στην ζωή ενός παιδιού όπου κάνει την εμφάνισή της η συνειδητοποίηση του κακού, του πόνου και των βασάνων στον κόσμο γύρω του. Παραδείγματα της χαμένης αθωότητας ως θέμα περιλαμβάνουν τραγούδια όπως το "American Pie", ποίηση όπως τη συλλογή του Μπλέηκ Τα Τραγούδια της Αθωότητας και Τα Τραγούδια της Πείρας, και διηγήματα και μυθιστορήματα όπως Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια (To Kill a Mockingbird), Ο φύλακας στη σίκαλη, Αποχαιρετισμός στα όπλα (A Farewell to Arms), και ο Άρχοντας των μυγών (Lord of the Flies).

Αντίθετα, το Ι Τσινγκ προτρέπει την ανακάλυψη εκ νέου της αθωότητας - το όνομα που δίνεται στο Εξάγραμμα 25 - και "σε ενθαρρύνει να εξασκείς ενεργά την αθωότητα".

Ψυχανάλυση

Η ψυχαναλυτική παράδοση χωρίζεται γενικά μεταξύ αυτών (όπως ο Fairbairn και ο Winnicott) που θεωρούσαν το παιδί αρχικά ως αθώο, αλλά υποκείμενο στην απώλεια της αθωότητας λόγω στρες ή ψυχολογικού τραύματος, και άλλων (όπως ο Φρόυντ και η Klein) που θεωρούσαν ότι το παιδί αναπτύσσει την αθωότητα - ωριμάζει στο να είναι αθώο – σαν αποτέλεσμα του ξεπεράσματος του Οιδιπόδειου συμπλέγματος και /ή της καταθλιπτικής θέσης.

Πιο εξειδικευμένα, ο Eric Berne θεωρούσε ότι το επίπεδο του Εγώ του παιδιού και το λεξιλόγιο του αντανακλούσαν τρεις διαφορετικές πιθανότητες: τα κλισέ της συμμόρφωσης, τις αισχρολογίες της εξέγερσης, και τις "γλυκές φράσεις της χαριτωμένης αθωότητας". Σε ένα διαφορετικό σχήμα, ο Christopher Bollas χρησιμοποίησε τον όρο 'Βίαια Αθωότητα' για να περιγράψει μια αμετακίνητη και ανυποχώρητη άρνηση της αναγνώρισης στην ύπαρξη διαφορετικής άποψης, - και που κάποιες φορές ομοιάζει με αυτό που αποκαλεί "το φασιστικό οικοδόμημα, το αποτέλεσμα είναι το άδειασμα του μυαλού από κάθε αντίθεση".

Χριστιανισμός

Παλαιά Διαθήκη

Στην Παλαιά Διαθήκη ο αθώος και η αθωότητα μπορεί να έχει την έννοια του αθώου από κατηγορίες, αναίτιου, του ηθικά άμεμπτου, της απλότητας, και αυτού που δεν φταίει σε τίποτα. Με αυτήν την τελευταία έννοια απαντάται της περισσότερες φορές, π.χ. αίμα αθώου (ή και αίμα αναίτιον π.χ. Δευτερονόμιο 19:10 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-16 στο Wayback Machine.), δηλαδή κάποιου που δεν έφταιξε σε τίποτα, που δεν έκανε κάτι για να αξίζει τιμωρία (π.χ. Δευτερονόμιο 27:25 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-16 στο Wayback Machine., Βασιλείων Α΄ 19:5 Αρχειοθετήθηκε 2016-08-09 στο Wayback Machine.).

Επίσης συχνή είναι η αναφορά του αθώου και της αθωότητας καθαρά όσον αφορά σε εγκλήματα (π.χ. Έξοδος 21:19 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-07 στο Wayback Machine.) , και όσον αφορά την ηθική καθαρότητα, του αθώου και δίκαιου δούλου του Θεού (π.χ. Αριθμοί 5:31 Αρχειοθετήθηκε 2016-08-10 στο Wayback Machine., Ιώβ 22:30 Αρχειοθετήθηκε 2016-07-24 στο Wayback Machine., Ψαλμοί 23:4 Αρχειοθετήθηκε 2016-04-01 στο Wayback Machine.).

Μια ακόμα έννοια είναι αυτή της απαλλαγής από ηθικές υποχρεώσεις ή βάρη (π.χ. Ιησούς του Ναυή 2:19 Αρχειοθετήθηκε 2016-08-09 στο Wayback Machine.), όπως επίσης και με την έννοια αυτού που δεν φέρει καμιά ευθύνη για μια πράξη (π.χ. Κριτές 15:3 Αρχειοθετήθηκε 2016-08-09 στο Wayback Machine., Ψαλμοί 25:6 Αρχειοθετήθηκε 2016-04-02 στο Wayback Machine. και Ψαλμοί 72:13 Αρχειοθετήθηκε 2016-04-02 στο Wayback Machine., όπου στις δύο τελευταίες περιπτώσεις έχουμε και την συμβολή πράξη του καθαρισμού των χεριών).

Τέλος, η κατάσταση των Πρωτόπλαστων στην Εδέμ πριν εκπέσουν στον πειρασμό, μπορεί να χαρακτηριστεί ως αθωότητα, καθώς ήταν άδολοι απλοί και δεν γνώριζαν το κακό. Ακριβώς μόλις υπέπεσαν στον πειρασμό και την αμαρτία, χάθηκε η αθωότητα, καθώς η γνώση του κακού δεν αποτελεί σοφία, και είναι οι αμαρτίες που αμβλύνουν την κατάσταση της αθωότητας του ανθρώπου.

Καινή Διαθήκη

Με αυτήν την έννοια, μόνο ο Χριστός ως μόνος αναμάρτητος κατά το Χριστιανισμό, είναι αυτός που διατηρεί την αθωότητα, και χαρακτηρίζεται ως ο "Αμνός του Θεού", τονίζοντας έτσι την αναμάρτητη φύση του, αλλά και παράλληλα το ότι ήταν ο αθώος που θυσιάστηκε για την ανθρωπότητα. Αυτήν την έννοια έχουν οι δύο αναφορές στην αθωότητα και στον αθώο στα Ευαγγέλια, στο Κατά Ματθαίον 27:4 όπου ο Ιούδας λέει ότι παρέδωσε αίμα αθώου, και στο 27:24, όπου ενώ Πιλάτος νίπτει τα χέρια του λέγοντας ότι είναι αθώος από το αίμα του δικαίου.

Η λέξη ἀκέραιοι στο Κατά Ματθαίον 10:26 , στην αγγλική μετάφραση εμφανίζεται ως αθώοι.

Τέλος, υπάρχει η έμμεση αναφορά στην αθωότητα των παιδιών, την οποία ο Ιησούς εξάρει και προκρίνει εκείνα ακόμα και από τους σοφούς, ακριβώς λόγω των χαρακτηριστικών της (άδολη καρδιά, αναμάρτητα, καθαρότητα, αγνότητα και απλότητα, μυαλό και διάνοια απαλλαγμένα από κακία).